장음표시 사용
511쪽
IN GENES. CAP. XXXIX. 463Z R A J Orientem significat ri* quod unum ex nominibus 3 s. C HRisTi:potest autem diuersis rationibus uterque gemellus CAR1 zmp. s T i figura allegorice este. de quo lege D.Dene=- lib. 6 cap. 41. IV. Gr Theodore.*ρ.S. Ambrosium lib. in Lucam fausio sere medium D. δει-gust.bb. 11 contra Faustum cap. 6 .er 64.
N O N U M. G1 T v R Ioseph ductus est in AEgyptum , emitque eum Putiphar eunuchus Pharaonis, princeps exercitus,Vir Egyptius; de manu Ismaelitarum , a quibus perductus erat, Fuitq; Dominus cum eo, & erat vir in cunctis prospere agens: habitauiti in domo Domini sui, qui optime nouerat Dominum esse cum eo,& omnia, quae gereret, ab eo dirigi in manu illius. Inuenitq; loseph gratiam coram domino suo, & ministrabat ei, a quo praepositus omnibus gubernabat creditam sibi domum,& uniuersia quae ei tradita fuerant. benedixitq; Dominus do
mui AEgypt ij propter Ioseph: & muhiplicauit tam
in aedibus quam in agris cunctam eius substantiam: nec quidquam aliud nouerat ; nisi panem quo vescebatur. Erat autem Ioseph pulchra facie,& decorus aspectu: PUst multos itaque dies iniecit domina sua oculos suos in Ioseph, & ait: Dormi mecum η Qui nequaquam acquiescens operi
nefario, dixit ad eam: Ecce Dominus meus, omnibus mihi traditis, ignorat quid habeat in domo sua: ' nec quidquam est quod non in mea sit potestate,vel non tradiderit mihi,praeter te,quae VXOro O o eius
512쪽
eius es: quomodo ergo post om hoc malum sace- Io. re,& peccare in Deum meu nat' Huiuscemodi verbis per singulos dies dc mulier molesta erat adole Dii. centi: & ille recusabat stupruiri. ' Accidit autem quadam die ut intrat et Ioleph domum operis az. quippia absque arbitris faceret & illa. upprehensa lacinia vel imenti eius diceret: Dormi mecum: Qui relicto in manu eius pallio fugit, de egressusI3. eli foras. η Cumq; vidisset mulier vestem in mani-I4. bus suis,& se esse contemptam, ' voeauit ad se homines domus suae, & ait ad eos : En introduxit virum Hebraeum, ut illuderei nobis: ingrcssus est ad me, ut coiret mecum, cumque ego succlamassem, IJ. η & audisset vocem meam , reliquit pallium quod tenebam, & fugit foras. In argumentum ergo fidei retentum pallium ostendit marito reuertenti
17. domum, & ait: Ingressus est ad me seruus He-I8. braeus quem adduxisti ut illuderet mihi: cumque audisset me clamare, reliquit pallium quod tenei'. bam,& fugit foras.' His auditis dominus, id nimiuvo. credulus verbis coniligis, iratus est valde: η tradiditq; Ioseph in carcerem, ubi vincti regis custo-a I. diebantur, & erat ibi clausus. 8 Fuit autem Dominus cum Ioseph, S misertus illius dedit ei gratiam in conspectu principis carceris. 'Qui tradidit in manu illius uniuersos vinistos qui in custodia tenebantur : & quidquid fiebat, sub ipso erat.
αμ η Nec nouerat aliquid cunctis ei creditis : Dominus enim erat cum illo, & omnia opera eius dirigebat.
513쪽
Dein Ioseph gratiosum reddit hero, Habolus amabilem herae quae
a casto iuvene reiecta,accuset ιnnoxium: sed clausu, in carceregratiam apud commentariensem inuenitisus HIE Gietvsti intermissa cap. 37. narratio nunc continuatuci VERsia1- T' Via Causa ordinationis interrupti, quod Rubeni primoge-I-niturae commoda diuidenda erant, inter Iudam, & Ioseph. prias actum de Iada cap. 38.nunc de Ioseph. A qui avs J qui illum in Palaestina emerant a fratri- ά ubus, iidem nunc in AEgypto vendiderunt Putiphari. bis tantum ven- tidi tu,' ditus fuit, semel a fratribus, iterum ab Isimae litis. FvITQvE DOMI NUS CvM EO J semper eum diuina gratia co- VERs.2.mitabatur, omnia illi expediens, & omrubus gratum reddens. Sie
V1R 1N cvNCTIs PROSPERE AGENS J Vir non artate, sed pru- . dentia & maturitate,cui cuncta prospere cedebant. PRHABITA vi T Q U Inter famulos domesticos & urbanos, non in agris cum rustica familia. Q Ut op 31ME NOVERAT J unde nouerat Putem ipSa experien- VERs.3. tia, qua videbat omnia illi quasi in manibus crescere,& ut sic dicam quicquid calcabat rosas ficri, quicquid tangeret auro refulgere. D. Hieronymus refert quandam Hebraeorum Traditionem, dc sequitur 3.
illam Rupertus : Putipharem id inde collegiste,quod cum formx Io- 'Esephi illectus, flagitium cogitaret obiicere, subitis diuina percussum tarii. vltione; ut, qui vir erat antea, iam arefactis virilibus, nihil amplius cum feminis posset: & ideo creatum postea Sacerdotem Heliopoleos, & quam ante cladem susceperat, filiam Aseneth, ipsi Iosepho coniugem datam. infer. cap. I. ct υ. so. Sic cognouisse Ioseph Deo ε ς*ς μ dilectum. Facile apparet commentum . nam nec Moyses rem tan- . s. tam silentio inuoluisset: & hos Putiphares,non unum sed duos fuisse Putipharmdocent Chrysostom. h. . 6 3. Sc Augusti nux q. t 36. & insinuant Philo AER' & Iosephus. Sane herux iste Iosephi scribitur. Ia te a Fatiphar &fuit Pharaonis Protospatarius r ille autem Hierophanta scribitur ia E a Potiphen 6 vide inscr. c. I. 4s. Distici 4 prosperari,fortunari et sic solet sumi, ut inser.V.vli. Zo- . 6-
minus erat cum suo σ omnia opera euM aliniebat. psal. s.9. propter inimicos meos dx ιge Di con, Iu tuo viam meam. pias IoΟ.7.qui loquitur inaua, nandirexit in conlictu omlorum meorum. Prou. 28. I 3. Cluν absconmiscelera disti. non tin stetur. Osce.I2.3.13t fortitudine sea iurectiti estium Angeloo Iusti niloeus A quo PRAEPosi Tvs J addit Iosephus herum iussisse ut & arti- ex Trogo. bus liberalibus operam daret, dc victu quam caeteri serui meliore U
514쪽
Canon vulgati inter . pretis cimitia tere quae nihil ad senissus perseiactionem sa
uteretur. Quod autem Trogus Pompeius apud Iustinum lib. 36. narrat magicis artibus imbutum, id vel mendacium est apertum, vel de Sapientia .Egyptiorum intelligendum. CREDITAM flai Do Mi Nu M J totam domum,& negotia familiae sibi credita curabat. B E N E o I xi T J in Hebraeo,Graeco,& Chaldaeo quaedam hic praecedunt, quae ut non necessario repetita noster interpres praetermisit, nempe : Et 'clum est ab eo tempore, quo constituit eum in domosa, σβι- per omnia qua habebat. Vnde notandus canon, hoc ipso capite cepi iisl Sc passim alibi, Solere vulgatum interpretem, multa in Hebraeo posta verba praeterire, quando nihil subest mystexit, nec sensui perfectionis quidquam addentia,ad nudum idiotismum Israeliticae linguae spectant, quae Latinis auribus Tantologismum sonarent. Quod cum temper accoinmodatissime faciat, id non sine Spiritus sancti amatufactum crediderim. IN AEDinvs QvAM IN AGRis J domi forisque. NEC Qvi DcUAM Aia v D, &c. J Adagialis istius locutionis duae sunt explicationes. Vna illud Nou ERAT ad Iosephum refert, hoc sensi: licet Iosephus in potestare haberet omnia bona Domini sui,
nihil tamen inde sibi usurpauit, aut in usus suos conuertit, praeter solum panem cibarium, seu demensum siuum, more caeterorum seruorum. Mira abstinentia. Posterior est Philonis & D. Ambrosii, qui QONovεRAT reserunt ad ipsum Putipharem, cui favet, quod eadem phrasis habeatur mox de carceris custode v. 2η. Nec nouerat aliquid, cunctis ei creditu : ubi locus vix est huic expositioni. Quare malo explicare utrobique tantam fidem Iosepho ab hero habitam , ut nihilhaarum rerum latagens, in utramque aurem dormirer, nec rationes vllas accepti vel expensi exigeret,Sollicitus dumtaxat mensae accumbere,& frui iis quae Iosephi arbitrio apponerentur. Ne P lagia Sacras. so. ALLEGORIAM & TROPOLOGIAM pete a S. Ambrosio s. &Hrabano hic. POST MvLTos Drpsi annum captiuitatis decimum vel undecimum fuisse , patet inde; quod qui de carcere liberatus anno aetatis trigesimo, in AEgyptum abductus anno decimo septimo: post accusationem autem e vestigio in carcerem compactiis fuit, ubi non multis vltra biennium diebus egit. Nec putandum muliercna cestro amo ris percitam, flammam sinu diu occultas te, quin in apertum inccndium erump rct. INIEci T ocu Los J non, ut solita, in culpatos, sed lasciuos, & qagitium spirantes. Non ille te ostentauit, nee caepit in cautam : sed illa is retia nil sit,& indagine sita capta est. Prima adulterae tela sunt oculo- ,, rum: secunda verborum. Dilcant viri c.Mere oculos tam inarum. Madamantur enim, & qui nolunt amari J haec & plura ad mores Ambrosus,divine admodum, ut solet vir plane diuinus, & dius flos Galliae Cisalpinae. DORMi MEcvM J sat rusticatim & sine velo. an quod furenti
515쪽
amor, ut assolet, coneepta verba excusserat an quod mulier ubi contempti pudoris frena semel abiecerit, captae montis, modum ullum habere vllum nesciunt Qv I NE VAQLAM J notanda Iosephi castitas,temperantia,mo- Vras. 1. destiaque.
amore mulieris non vincitur: castum animum incitans adolescentia
non permovet,nec diligentis auctoritas.J D. Ambrosim. OMNisus MIHI TRAn Tis lida milii rerum suarum cura demandata, omnem ipse deposuit. NE cura cuVAM J fere ad verbum Hibraica sonant, v Rs ν. Putiphar maior me in domo LM: nisi quod tu miti prolapsis cir cuncta mihi,te una excepta, subiecit: te sibi reseruans soli, me submouit. Quo MODO ERco possvMJ ita se res habet: quem amas verὰ, nequis velle offensum : Si fert animus vel leuirer offendere velle, verE non amas : cernis Iosephi gratitudinem & iustitiam. Hoc M A LVM J tam benefico hero, talem inurere maculam. ET PECCARE IN DEvM MEUM J esto, sustinerem animo tam ingratum me in hominem praestare; nec vellem nec possem in Deu; qui in omnes tam bonus,quem amo, quem timeo quem nequeo tere. Utinam sic nos semper corra omnia nequissimi tela clypeer TROPOLoc. pete a D.Gregorio tib. 3o. Asoralca'I8. PER si NavLos J nullam occasionem colloqui, malesuadi,& vax s. io.
pellacis elabi sibi patiebatur. l,
STUPRvM J Catachresis, pro adulterio: sicut in lege Iulia de ξ μ pro dulteriis, & alibi simitur. . Rixerio. Accior T AvTEM Qv ADAM Di EJgraphice castitatis&lu uris Ux . it. duellum flos Celtiberiae Prudentius in Psychomach. describit: sed ut ri. scholae loquuntur in actu signato: in exercito autem hic certamen Adulterii cernitur, quod egregie descripsit Philo Iudaeus se de Ioseph, ubi notandum id quod ait adulteris supplicium mortis iam tum praefixum Philoni, io apud Iudaeos, in genere intelligendum de capitali supplicio , ut con- cas. firmatur cap. praecedeti de Thamar: sed Moyses postea genus ipsum& telum deliniuit quo necandi, nempe lapidationem. QUADAM DISJ Hebr. est μιι sicundum diem hanc: accidit post hoc tempus, interca dum haec dipsas occasionem captabat, & sollicitare castum pectus non desistebat. VT INTRARET Ios EpH DOMUM J eam partem domus, in qua it. tunc Domina sola degebat. Cur huc pedem intulit 3 cogebant Do- Ioseph a. mini negotia quae religio deserere. Chaldaeus exprimit causam, in- pς vl segressum ut scripturas ratiociniorum inuestigaret. D. Ambrosius, Qui f. , adueriari sibi Domini tui vidcbat uxorem, neglecti etiam officit a, Domino cauere debebat offensain: simul adhuc sermonis,non com-
, prehensionis putabat audaciam : excusatur itaque quod ingresIus, , laudatur quoil elapsus est. J Praeterea Hobraeus rextus indicar, nemi--m solitum illo in loco versari, & ideo Ioseph merito nihil suspica- ΙQsephi lo-
516쪽
Ioseph, cur pallium reis liquerir.
tus de latente illic excetra. Suspectum milai de mendacio, quod de conficto ab illa morbo & die festo solemni, quo familia reliqua
AEgyptiorum aberat,ingeniosius quam veritis videtur Iosephus comis memorare. Si nullos illa in domo putabat,quare clamauit 3 si omnes a domo aberant,unde ad clamorem repente accurrerunt L Acisi AJ extrema fimbria,seu oricula. Tertium telum, vis: non
solum petulans,procaxque,sed etiam audax est libido. EGREssus EsT FORAsJ potuisset robustus adolescens mulierculae pallium de manibus violenter extorquere: sed nec vim ullam facere Dominae vide reuerentiam voluit: Nec contactam impurae lupae manibus vestem ultra gestare sustinuit: Sic etiam Senecae Aippolytus clamat in re simili.
furor x audacia tum deplebeiiset
Conmelus ensis deseras Desiam titur. Hippolyti vers. 7ii. in quo nora puritatem animi virginalem: in suga vero prudentiam. Nam libidinis pugna fugiendo vincitur optime: haec Tropologica,de quo consule D. Ambros.1V.cap. I.& D. August. si .aso. de tempore, qui est de cauta familiaritate mulierum. ALLEGOR AM pete a Ruperio Gip. q. Hi Dissε et MuL1ERJ si iuxta vetus dictio, se ut amat, μι odit mulier: nihil est remum; Mex amore in odium migratio. Accedit,quod nihil est audacius illic Deprehensis. Vires omnes de crimine sumunt: sic furens ista raeonsiliuinanimo agitat, quod Phaedra illa tentatrix ex amore, dc de repulla calumniatrix Hippol. 7i6. inquin
D prensi culpa est, anime qu a signis sues
Venerem arguamus: sicelere velandum est scelus Tutissimum est inferre, Gm timeas, gradum. εε usa priores simus, an passe nefaου, Secrera cumsit eu a, quis testis sciet y . Haec animo meditata meretrix Pharia, & stimulis irae propter contemptum in citata, iniustam innocenti iuueni necem apparat: bene Satyricus, mulier sui sim tunc est cum Amulti σῶο ροδεν admouet. Voc Avi T AD sal quiritans, adeste familiares,opem ferte prehendite noxium. Vide D. Prosperum Pag. I. praemion. cap. 17. VT iLLUDERETJcontemptim & contumeliose me tractaret. Et via ut scelesta etiam in maritum culpam aggeret, quasi ipse auctor iniuriae: ut ita conit acrius in Iosephum laeuite. Ni MivM c REPvLus J excaecante Zelotypia grauiter impegit: quia nec potestatem secit se expurgandi, nec ipse sedulo inquisiuit: sed subito damnauit innocentem. Deinde non aduertit mulus hanc ipsam vestem indkiii esse violentiet a muliere prosectae,& adolescentis reuerentiae. Nams quod sapienter Pluto vim Dominae voluisset insene Di iliaco by GOrale
517쪽
inferre, facilὰ vitibus melior amiculum retinuisset e nunc corpus subtrahens pallio sipoliatus, quia illud neglexit. Notum quam laesi thalami sit in maliti animo vehemens excandescentia: & quam industrium sit penus muliebre verba & fraudes componere. Hoc unum iudicit femina semper opus. IN CA Rca REM J Hebraicὸ, In domum carceris. oleaster inquit; Sahar rotundum signa Mat. Vnde videtur, quod domus carceris illo tempore essent rotundae: & hoc probatur etiam capite sequenti, ubi putem vocatur. Nain & hi rotundi: & Cant. 7.vers. 2. I LMm tuus crater sm Mar) rotundus. J De hac re David, I umilumerum an compedib- pedes eius : ferrum periran*t animam ei M. PIal. I 4. 8. scilicci Ratim initio quo in malam mansionem detrusus. Nam postea fuit scutinter vinctos liber. ζVBI V Nc Tl REo lsJ quorum curatio ipsi incumbebat. DEDIT ILLi GRAIiAM J commentariensi earum de grati sum fecit. TRADi Di T 1N MA NvJ curat de potestati eius permisit. 1C QVt D FI BAT sua ipso εR AT J quicquid vinctis faciendum Ioleph imperabat, & omnis illorum cura ei demandata. NEC NOVERAT AOqvio J non Ioseph, sed commentariensis, qui munus omne suum Iosepho crediderat. Vide D. P.6.CvM I L Lot fauebat illi. DιR GEBATJ sortunabat. Iun. vers. . ALLEGORIAM pete ab Ambroso,Rumto,&Prospero Ap. TRovoLOG. a Gregorio lib. a. in Iob eq. II.
518쪽
G E S I M v M. I s ita gestis, accidit ut peccarent duo eunuchi, pincerna Regis Egypti, & pistor, domino suo.
Iratusque contra eos Pharao nam alter pincernis prς erat,alter pistoribusὶ ' misit eos in carcerem principis militum, in quo erat vinctus & Ioseph. At cultos carceris tradidit eos Inseph , qui & ministrabat eis: aliquantulum temporis fluxerat, de illi m custodia tenebantur. Videruntque ambo
somnium nocte una iuxta interpretationem con
gruam sibi: ' ad quos cum introisset Ioseph mane, dividisset eos tristes, sciscitatus est eos dicens: Cur trillior est hodie solito facies vestra Qui responderunt: Somnium vidimus, & non est, qui interpretetur nobis. Dixi ij ad eos loseph: Numquid non Dei est interpretatioὶ referre mihi quid
videritis. Narrauit prior, praepositus pincernaru, somnium suum: Videbam coram me vitem, 'in qua erant tres propagines, crescere paulatim in gemmas, & postflotes uuas maturescere: η calicemque Pharaonis in manu mea: tuli ergo uvas,& expressi in calicem quem tenebam ,& tradidi poculum Pharaoni. ' Respondit Ioseph: Haec est interpretatio somnij: Tres propagines, tres adhuc dieS
519쪽
CAPUT XL. ATI dies sunt, post quos recordabitur Pharao ministe- 13.rij tui, dc restituet te in gradum pristinum: dabisque ei calicem iuxta ossicium tuum , sicut ante fa
cere consueueras. 'Tantum memento mei, cum 14
bene tibi suerit,& facias mecum misericordiam: ut suggeras Pharaoni ut educat me de isto carcere. quia furto sublatus sum de terra Hebraeorum, & S. hic innocens in lacum missus sum.' Videns pisto- λο.rum inagister quod prudenter somnium dissoluisset ait. E t ego vidi somnium, quod tria canistra farinae haberem super caput meum:' & in uno cani- 17stro quod erat exeelsius, portare me omnes cibos, qui nunt arte pistoria, auesque comedere ex eo. Respondit Ioseph:Haec est interpretatio somni j: Tria canistra, tres adhuc dies sunt i ' post quos λ' auferet Pharao caput tuum, ac suspendet te in cruce & lacerabunt volucres carnes tuas ' Exinde dies aQ. tertius natalitius Pharaonis erat: qui faciens grande conuiuiu pueris suis,recordatus est inter epulas magistri pincernaru,&pistorum principis. 'Resti- a I. tuitque alteru in locum suum, ut porrigeret ei poculum: alterum suspendit in patibulo, ut conie- 22.ctoris veritas probaretur Et tamen succe- αῖ
dentibus prosperis, praepositus pincernarum oblitus est interpretis sui.
520쪽
Dies absolute pro anno Hebraic
Ioseph duobiu vinctissomnia explices: explicationem
probat euentuΥ. Is ITA QvE J accusato 3c in carcerem misso Ioseph. Uxi Ecca Ra NT J contra AEgypti Regem, sorte furantes de annona.Philo scribit non recte sunctos suis muneribus. Eu Nuctii Jhoc loco id nec in Hebraeo esti nec in Grς--,nec apud Chaldaeum: sed amplum ex v. 7.via id Hebraice exstat. commodam huius capitis paraphrasini petas 1 Iosepho. NAM AO ERJ In fonte clarior sententia connexa cum praecedenti: Iratus aduersius alterum, quι piscernis praeerat, ct aduersus alterum, Mi pistoribus. PRINcipis MILIT vMJheri Ioseph putipharis,de quo praecedenti cap. 9.U.2O. conuincit textus Hebraeus qui inser.v. 7. habet: Et interrogauit Eunuchos Paris, qui erant secum in iustodia domus Domini sivi. hoc est Putipharis. UINO Tvs J captiuus. iam enim illi vincula adempta. sic Iosephin.
Cus Tosc A cERIs J ergastularius seu clauicularius, ut eum vocat D.Ambrosius. A LLEGORI A M pete a D. Prospero.p. I . praedaEt. cap. 28. TRADi Di TJ seruandos & curandos. ALIQUANTVLVM TEMPORIs rLvx ERATJHebraicὸ,fuerinpe, Auin cisItidia: significatur unus.annus retineat phrasim LXX. Quado annum'ntegrum volunt significaresolent Hebrςi absilute dicere dies. vlLeuit 1s. 29.Hebraice erit redemptio etita,noster explicv. donec inus impleatuν annus lege id docentem multis exemplis Francis. Riberam in Amos 4. . nu. 8. Igitur uno anno ante somnia Ioseph in carcerem l compactus , biennio post somniorum expositionem mansit,ut sic post triennium iussit Pharaonis eductus figura esset CARIs TrDo Mi NI qui post triduum resurrexit,& annus pro die foret, sicut di
dit somnium congruum functioiii suae,& indicans quid singulis eue
T RisTEsJAcie mutata. CvR TRisTi onJ turbatione maerorem animi satis indicans. NON EsT J quia sumus in carcere,nec facultas est adeundi coniectores. iam igitur tum erant in AEgypto ontropolae, somniorum interpretes. quare fallunt Plinii is & Iusturiis. ille eum inuentum ontro-
crysticae tribuit cuidam Amphictyoni: hic cum scribit Iosephum primum intelligentiam amniorum condidisse: nam ante ipsum selitos alios patebit ex seqv. cap. v. 24. Nu Μ