장음표시 사용
61쪽
autem cum aquarum abysso qua tegebatur totum suturi mundi spasium quod ad empyreum usque implebat. Veteres gentiles,t hoc totum significarunt nomine C H A O s,nam empyreum illis ignotum fuit. Nos non possumus dicere ex C H A O crcatas res, tum ne empy- reum ex corruptibili materia coponamus,tum ne materiam in creata ulla in udo praemittamus. De Chao si multa voles lege Alcantu Ma tincngu in cat. I . Genesios as 23 ι .lom l .Hanc humidam de incompositam congeriem,luce carentem terror potiHs,quam aerem, vel aquan cunatiit; eo quod sola ea mutationem aliam non subitura, sed exornanda dumtaxat proximis diebus: de quia magna caeterorum clementurum vis in torae visceribus solita latere.Contegebatur tum superscies telluris aquis, quae suam quidem formam aioc est aquae h4Debant; sed partium mundi,mox ex illis procreandarum, formis, quas recepturae,ilestimebantur. Et haruin formarum respectu salomont Sapient. ι iocari S. scripsita, omnipotens manus tua , quae Deauit orbem rerrarum ex materia inuisa, informi; materiam intelligens, non praeexistente aquae semet, ita initio Domnus terram funatiuuadita. IOI. 16. hoc cit ante alia cuncta,quae sub caedo sunt scd materiam ipsarum illarum partium,quae fuit,antequam paries illa: actu distinguerentur, alias Armas proprias sortirentur quas orbem terrarum vocat) has enim mundi paries productas est, ex rudi de indigesta illa mole. Igitur hoc primo commate, duo tantum memorat,quae ex omnino nihil creata , nempe cmpyrcum , Sc moles ista icrrae aquarumque i quam informem oe furtu sub am tectarem I cci ullianus Jentana rerum raforma Marius Victor ambo carmine de Genesi vocarunt. Quae dixi de terrae acceptione,& aqua simul creata hac ut seminario, illa cu coelo ut repagulis rerum caeterarum,pctita sunt ex D. Basillo in Hex.tem. iam. 1. O mi Lithio eius interprete se . i .e B.Clemente R oma. Recognitum G.I. circa medium. . TERRA AVTEM J haec quam dixi terra. quae cum cado creata fuit, nam τὸ aloem, sale non est aduersaliua,sed disiungens particula ;sc,ut tuam crat quando creata,aliquanto temporis spati fors horis nonnullis, vacua & inanis iacuit. ERAT J fuit, ' nam ponitur pro certo, & determinato tempore praeterito,sicut Iob. I. i. Vir eras in terra Hin. non signaticat ergo lianc molcm ab aetcxno fuit te. Terruganib.aduers. Hermog.c. 27. Ambro bb. I .Hexae iacI. Basib.iam. 2.Orib. IMA Nis & v A C v A. na In Thohu is bobu sicut Icrem. . 1 3. substantiue solitii do seu inania 3c vacuum: sed more communi, sicut scelus pro scelestor noster phrasiun reddidit, de vocibus Hebraeis consule Honchaiam di oleastrum hic. Sicut i nux dicitur inanis quae caret nucleo dc crumena vacua; quae vidua pecuniis, quia ad haec cla cnda continendaq; sunt comparata: sic terra vocatur manis &vacum,quoci adhuc ijs omnibus destitueretur ad quae possidenda, turalem aptitudinem,& quasi propensionem haberet. Interius quidem carcbat scaunibus,dc minuralibus ἱ sorinsecus vero hominibus, . brutis, D
62쪽
brutis,arboribus,plantis,quibus habitanda, ornanda, conserendas nondum distincta in colles & valles; nondum amnibus ac sontibus, ut venis,irrigua; nondum exstans & firmata luper aquas, sed iis pressa & cooperta. ET TENEBRAE J tenebras ' care, non pro luminis praecedentis priuatione,nondum luce creatasta pro luminis defectu ,& ip ta obscuritate,& caligine, ut de hac ipsa re loquitur Iobus cap. 3 8. 9.cali grue illud mare suasi pannts infantia inuolueram. Sensus utrobique
est; ii iam aquarum abystum, undique intus & deforis fuisse decolorem de perobi curam,utpote lucis nondum natae experte S v PER FAC t E M J Hebrai. Dcus, nempe tam conuexamquam concauam superficiem.ut intelligas tenebras non modo super immenlam hanc voraginem incubuisse, ut vertunt LXX. secundum
quosdam libros sed totam quanta fuit, lucis & coloris indigam fui Lie. ά os' proprie id quod sundo caret, seu ad cuius tandum nequit penetrari,quod impenetrabile propter altitudinem,ut ex DD. Basilio G Augustino docet Peterius, ex Suida Aristopliane Hamerius. Euit linis Dicas poleos Episcopus lab.2.Absu, aqua nimia i in aum habens profundum, nec aliter Philo. SPIRI Tvs DOMI Ni J Inter omnes huius loci explicationes magis placet, illa de tertia Sanctiss. Trinitatis persona, primo quia Patrum ista receptior est, Graecorum Latinorumque qui contra Iudaeos de Haereticos Sphitussancti diuinitatem hinc probant,
Lb. i. e. 8. Sane lorum o Delium sementiam esse. Secundo quoniami ita expositio nullis fere dissicultatibus aliarum interpretationum est obnoxia;& conuenit cum vocis 1igauficato, DTI,N rim Ruah eloiam, ut Steuchus,Hamerius,& oleaster fatentur. Dinique haec explicatio ab Ecclesiae precibus in sontium benedictione consimatur. FEREBAT vRJ sup ervectabatur inquit Tcrtullianus , insimilitudinem volucris ait Hieronymus) oua calore animantis , incubabat siue confovebat, & vitali in fusis calore prolificam vim aquis largiebatur hoc ait Cilix Diodorus his verbis; λι καθάπερ . ορνις ωὰ Θαλπει τας ά, ρυξιν sicut auis oua fouet alis,ς ς το ζωογοι εἰ, ut ea quasianimet & gignat invitam , sic Spiritu aquis supervectum ut eas redderet aptas procreationi αλπου, .& hoc inquit si κλνω. κ . μωκη λέ- ξM,haec vis verbi nam feraiae e . quis hoc potuit nisi Deus ; a cuius oris Spiritu omnis virtus coelorum. psal. 32. Q quam rectu Ma
Spiritussan cius hic capiendus.
63쪽
Et sacer extensis impendens s Him undis
Abrares animabar aquas ac simina rerum
Hendum compositis fundenda ad germina terris
hanc expositionem doctissimo cuidam Syro fert acceptam D. Bas- .. ' lius,&roborat argu Chaldaeum. Itaq; lic exponenda versio LXX. & noster non reprehendendus. A Qv As J Super hanc molem tenebricos , ὸ qua mox cetera spiritus huius aura obstetricate prodierut.Hanc baptisini figura fuisse volui Tertul.lib. de baptismo c. 3.& i. Hieronym. epist. ad Ocean. Hu:e deinceps sequuntur, non prorsus ex nihilo fiunt: sed creata
Synecd-h dicuntur,secundum partem sui,nempe materiam, seu molem illam ca creati Q quae ex nihilo producta.
, Dixi τ Q v E J dicere Hebraeis saeph significat velle, iubere, Die. E quid deςςruere ira Theodoretus & cum de Deo sermo, essicere. Vnde ἀ-
Hebruis. xv, s. Ambroe .hlibb..i .cap. q. interpretatur, voluntatis suae cognitionem prodidit operiationis cffcctu. nec aliter Athanas. serm. 3. contra Ari. vi.quia Dei velle, est quod vult tacere. I xu autem post creatum coelum S terram,& aquarum illam molem,codem dieaurantinD E V s J tota Trinitas, Didymus lib. 2.de Spiritusancto. FIAT J existat.Hebraiceris. t Sed ponitur futurum praesens pro imperativo ex vi idiotii l. sic Uielmius&Oleaster L v xJ π:S Or Hebrae.significat lucem dc lumen; ideo licet philo
Npς δ μφ' Aphis luxvisons, lumen radius inde profluens,tamen sacrae litterae ovili, lui rQ pro ijsdem capiunt: quare mirandum non cst LXX.vertisse uae primo το, lumen. Ardua qii aestio est, qualis & quae ista lux primo die ereata. crcata die st duae sunt sententiae ceteras nobiliores dc probabiliores, UmQd nam certi nihil occurrit. una volentium fui ste accidens quoddam iussi Λ' corporeum luminosum,non sine miraculo, immediate, Sc sine subiecto productum, quod Dei iussu in certa huius molis aquarum parte,ab eo spatio ubi creatum, mox per integrum haemispherium uniformiter difformiter diffundi,& illud collustrare coeperit ad cu modum, quo set id postea facturus erat, discurrens ab ea plaga mundi quae mox Oriens,& in eam quae Occidens proterans, curriculumq, suum , sipario viginti quatuor horis aequali,conliciens. Hoc accidens sine subiecto suille volunt ituo, velut fratres amici, Patres grauissimi. 13. Basilitis Magnus hom 6 in Hexaem. de Gregorius Nazianzen. Orar. mNazianzeni notiam Dominicam ; qui quod videtur corporeum Mgare, non de es- ιος. . sentia eius loquitur, quasi fuerit Spirituale quid, sed subiecto negat ulli inhaesis Ie,aut ulli lubstantiae velut vasculo inclusu,ut Nicetas exposuit.idem tenuere alii Patres Graesi Neodoret. q. I . ct i5 -anas. q. 4. A Dou Ant-hen.xn Hexaem.hb. . Prom. nc. ct Damasicen. bλα de ut inhia c.7.D16min or is possinamin Catiana: hi omnCs volunt hanc lucem quarto die inditam luminaribus coeli: quod si hanc tu carisphine dicendum; vel potius quarto dae, ut non ampliuS necestariam,
Hebraita . suturi pro Di iraso b c
64쪽
riam, euanuisse,quod de mera qualitate diei, minim absurdum.Tu entur hanc sententiam erudite Paulus de sancta Maria vulgo B urgensis vocatus,hic Sc Lud.Molina de Fere.6.Hemdsy. .comm.1n .p. D. Thoma & crediderim hanc lucem nubis, in columnam fortassis conformatae,forma praeluxisse.Solemne enim Deo docent sacrae litterae, quotiescumq; luee aliqua ordinaria prieter istam solis & siderum uti voluit nube lucida uti, sicuti cum deduxit filios Israel ad terram promissionis. Exo. 4. 9. Deuteron. l. 3 3.& volens significate, fore ut Deus electis suis clarissimam lucem praebeat,id explicuit dicens creabu Do
minus seuper omram locum montia Sion, or PH snuocivus eli nubem Per diem,
ct fumum ct splendorem igm flammamis pernoctem.Isai. 4. .primo V cabulo sorte ad hanc prima luce respiciens, reliquis ad ilia historiam Exodi. Deinde Ezecfliel. I. 4. nubes ostenditur magna Ac igne spicn-dcns inuoluto. Deniq; Matth. ι . s. in transfiguratione nube lucida Apostoli obumbrantur. Altera opinio est D. Thomae & communior in Scholis, hanc lucem fuisse iplum selem , adhuc informem &imperfectum: quam probant D. Dionysii Areopagitae auctoritate tib. 26. de disin.nominae 4 ubi tamen D.Maximus in scholiis istud primo soria Dion siimatum die lumen vult, ex mete Dionysii quarto die in s lem trans- i. '
ἀι ηλιον:&censet I D. Basilio hoc dilucidius explicatum, non tam de . ipso sole,quam de huius luminis primo sormari in Blem consormatione ,ut si in ambiguus, utrum S. Dionysius id senserit, quod sinsisse Scholastici Latini eum opinantur;an vero tantum, hoc lumen id ipsum esse, quo postea sol illuxit, quemadmodum S. Nazianzenus &ceteri illi Patre censuerunt, a voce etiam Luminaris argumentum ducentes, quod Φωῶια V ant.
FAc TA EsrJ prodiit, extitit incertum ' an ex illa praeexisten- as. te abyssb,an ex omnino nihilo.Non obscura causa est,cur ceterarum Vnde & entrorum creationi, lucis creatio praemitra , sine qtia mansissent inuisi 'ξ ημ' bilia. De thesauris sitis protulit lumen luminosum, quo 'parerre opussuum
Vin trJ crebra phr.isis bibliorum' vidit pro secit nos videre & vi R s. s.cognoscere. de qua postea, sic hunc locii exponit D.Hieronym. epist. 26.
IS. De 's quae lino ursacra Scriptura tribuuntur pluasim notant alii quota V siit , proque, Polychroniin Orbena in Iob, m Pnostramen. 2 3 .s ego b. 3 9.Morat Vs lita ae Bo MAJ Ino iob significat omne bonum, pulchrum,decorum, a. 7. amaenum utile, bene placens:hic habet vim adiectivi;& sit perlativi quasi dicat, lux erat optima in suo genere, nam hoc sensu Hebraei,
qui c.ircant stiperlativis,Mn m .dicunt. 'Dav sIT LvCEM A TENEBR sl eodem recidit,quod 18. LXX. bis i inter lucem, 2 inter tenebras diu.st autem ipse Deus, ει- Quo pacto guret ni libro imperfecto de Genesi cap. 3.diuisit loco, luci assignans lupeia dicis tene
65쪽
nu; hba. de Genesi contra Manichaos α'.ὶ tertio diuisi causa, quia lux oriebatur ex illa qualitate corporea tenebrae de telluris opacitate resultabant, denique diuisit tempore, quia cerio horarum interuallo, has illi succedere statuit, & huc pocillimum verbaMosis pertinere indirat sequens versiculus : & iuxta hanc divisione habes psal. io . of nis tenebras, ct facta est nox. dc Ilinae s. r. Dcus dicit sese mare
Quo pacto ctus est artificialis, temporis scilicet spatium, duodecim horis dura- tunc die. M turum sic D. August.d. hb. t. cap. I .cr in bbampersecto de ciens*p. 6. 'itili, Vt shmizur etiam dies inser. cap. 8 .v.vlt.diu quoque ct nox uon resabimi. diximus hanc lucem uni miter difformiter se diffii disse per spatium illud, eo more & mora quibus Sol postea utrumque hemi herium erat illustraturus mullus tunc Horizo, nullus AEquator erat,sic tamen Iumen illud ferebatur, & successive has & illas partes illuminabat,& quas non amplius luce perfundebat, obscuras relinquebat, uti nunc sol facit: quare nullam hic opuς est radiorum contractionem Iro nocturno tempore comminisci, quod a D. Augustino, & Bedasne consulatum fuit. V EsPERE ET MANE J Vel vespere nomine noctem, fle nomine mane diem artificialem vocat,ut voluit Tostadus, & illam praeponit,eo quod circa meridiem lux ista creata, & hic icnebrae seu nox praecessit,lucem siue diem: vel potius seruata vocabulorum proprietate,dicimus cu S. Basilio,Moysiem hoc pacto praerogatiuam dici seruasse,quem cum a termino seu fine suo, qui vespera est significarit, praetulit nocti, ius teminus est ipsum mane .confirmatur,quia non dicit Vespere & mane unum di cm constituerui; sed ev vestere S mane fiam est dies Dum .hoc est decursa iam diei eurriculo per succedentem vesperam, & sinito quoque noctis spadio succedente illi mane, completus est dies. DIE s v Nus J totum tempus quod intercederet Solis exortu usque ad.exortum solis sequentem in eadem terrae plaga, his,i 'ti ad Confecit pri num diem naturalem : dico naturalem. Nam Moyses tripliei tua toto hoc opere , sex naturales dies intelligit, quia diserte ex die, &Morum die. nocte illos componit. Sciendum Hebraeis triplicem diem fuisse, usualem, quem a media nocte ad mediam alterius diei noctem; legalem . quem a vespera ad vesperam; & naturatim, quem a Solis ortu usque solis exortum computant. Dixi primum. Nam unum hic ordini esse conuincitur ex versicul. 8. ubi sequitur , dies simu quod non est verum, si non iste pri--r & frequens H braeis Cardinales numeros pro Ordinalibus usurpare, de quo Mar
66쪽
Daniel. 2. . . Annos regni e .quod Ioan. 2o. 3.dichum una sabbati Matthgus c. 28. I. dixerat primem Sabbatisinra igitur nobis Iosephus lib. I.pollicetur se causam alibi explicaturum cur υἱ- dixerit: s ustrIPhilo ad mundi unitatem; S. Chryssest. ad noctis & die complexum; Hippolytus Martyr, ad totius hebdomadae complemcntu retulerunt.
IN diuini huius palatii structura, primo die terra pro fundameto iacta Se empyreum quasi rectum impositum; moles autem illa diu oc indigesta terrae superfusa incubum quae ut coimpicua fierem, simul vicaria quaedam lux creata. Sequenti die,progreditur Deus, ad chaos illud aquarum euoluendum,distinguendum,expoliendumque FiAT J Vnde3 an ex quincta quada essentia, ut Aristoteles censuit 3 sed eam ab illo inuentam stabiliendo errori de mundi aeternitate , D.
Ambrosius M Lb. t . cap.6. acute animaduertit illius quintae essientiae a Deo creatae nulla in Moyse expressa legi vestigia. Patrum concors sententia est, eandem aeris dc caelorum aquas, esse materiam, eamque corruptibilem esse natura sua hoc si xerum est; ex mole illa aquarum coaluit firmentum. Ego non libenter me a veteris Ecclesiae placitis abripi sino.Tenuerunt. quod iura Post Gementerer Roman. ex D. Petra relatione ἱb. . Recognsvon.Terrucia in siue Nouatian .ab. de Trinita cap. 8.Hppolytus Martyricininadius , Acacius er Seuerianus in satiana Graeca, Cyrus. fraerosolymita Cateches. s.ct 9. eod.Mc . u. Auastasius sanita He- aem. t. a. Oecumen.m 2. Pet. . . D.Hieron.epit.adoceamquae est 3 3. -- uJ. si ipsi auctori libro quaeinouum utriusiue testamenti,M.utus Vitior lib. I an Genes silanti Camuariensis lib. t rimagine mun 6 cap. 11. Laodunensiis. Peda. lumbus, Hugo de Sancto metere hic. J en X I X. 'eges. FiRMAMεNTu M.t prodeat,existat, expandatur, sol,leturque ex hac aquarum incomposita colluuio,corpus quoddam melius de solidius quod inter aquas iuperiores & in seriores, quasi quidam murus, ad eas dispescondas coercendasqtie interponariar. Sic S. S. N. iamd.or Chusiost. hom. 4. R hias proprie Sc ut plurimum significat expansionem seu extensionem,non quamlibet , sed eam maxime, quae extensione ipsa corpus quidum firmat sisti latqueudeo LXX. quicquid recalcitret Caluiniis: optime Vertunt τερεωμα noster firmamentum, quod non tantum Zamorensis, & Lipomanus Catholici, sed ex Caluini anticis Fursterus & Auenarius haeretici comprobarunt. radix Raria, proprie fgnificat sontundere, & ut ita loquar malleare, quo more fabri furtu exteriint,&poris occlusis solidius reddutiquod cernas in thoracibus qui glandibus seloporii refistuncicernas etia in argilla coculcata.Ideo Rabbini, cum de corpore stereometrico disse-riit, illud Rarhia appellant. Vox igitur Finmamenta aptissima est caelo; quod Deus,scribitur cxtendi Ile sicut pellana seu cortinam tabernac uti V. to HIsu. O . 22. sed etia eos prae parasse, Prou. 8. 27.hoc evrmasse
Caetorii or bes praeterempyreum
67쪽
eum, sed reliqui caelo rum orbes,& cur.
3'. si1 pei' caelos esse vetas aqua:
3 . t 9. Quae loca non de cmpyreo, quod non nisi caelum,numqvam firmamentum, inti enim vocatum .nuntium quia non fuit ex fluida dc fluxi materia firmatum, oc ideo nomen Hcbraeum illi rion satis aptum. Sed de reliquis orbibus caelestibus sunt accipienda : qui orbes passi in sic appellantur ut cum Sol & Luna dicuntur creari. in firmamento T.v. i .& ita lumitur Eccsest. I. in prin.& Dan. . 6.& ia. I. Hic tacti en Ommeuti nomine complectimur etiam aerem & si qua
talis sphaeram ignis : non quod vι significati contificantur, sed per
quangam concomitantiam,& situs connexionem, siue ut accessionem exiguam magnae molis. Scio a Zoroastre dc Damascio varios firma mentorum orbes poni, Sc corum primum ompyreum, tres tequentes aethereos, S: tres vltimos matcrialcs nuncupari: nunc non de isto- .rum deliriis, verum de Sacrae sapientiae sermone agitur. I M M E D ioin mathematico, sed rudi Minerua sumpto, spacioquod interiace; inter imum globum terrae & aquae, S inter caelum supremum: seu in inedio,aquarum separandarum. Divis i retu et Astu As 4 Multi ex Catholicis superiores hasce eo-tzndunt.cise nubes ipsas,& firmamentum medium esse acris Acmentarem partem: seu totum spatium inter caelum Sc terrain diffusum: quam tuento in Cosnopeia Eugubinus, 3c Percrius noster πι huius verr. cummentarus,citans suae sciatentiae nonnullo ς. Vnde apparet mentiri Caluinum; cuni scribit Catholicos velle pro fide tenen- . dum has aquas supra caelos veras aquas esse. Addo cetera quoque huius hirci petulca diem contra hanc sententiam Catholicorum plu-rrum, cutica potia vel ardenti titione, quam rcfutatione d gna. Primo dicit hoc a sensu communi alienum; Secundo id prorsus incredibile. Ain Calue3 Quomodo es num a sensit communi, quod rcccptius viris doctis sinis de lapicnvssimis ab omni antiquitate λ Nam has aquas veras esse & homogeneas cu inferioribus, tam multi,tam graues prodiderunt,ut Oecumenici cui utiam consili decretum & conscia turn mihi reserre videantur. Enumerabo Graecos, Latinosque ordine suo quos noui. hoc volans Clemens Rom.Dt.bb. 2. Reci nu. Iustini
cilia sunt, quibus non tot Patres subscripserunt. Non desunt recentiores qui defendant quod diximus ut Auton. Honchatior Ole. seram hic, Vielmi ιι bb. de opere sex duri lectione I . Ludovicus Molina eodem
68쪽
tractatu quaest. Io. or copiosissime disserens, L pcamus e Martine hs in ramo I. thena magna in Venesim .l Sl. 648. A sensu ergo communi non abhorret lipinio. Maximu vero credibilem patet, quia Sacrae Sripturae vcrbis maxime contentanea est nude & simpliciter acceptis, quae contrarium tenentes , Iropico coguntur accipcre. Sivat cnim meo iudicio, loca Sacrae Scripturce clarisiima, praeter hunc nostrum, alia tria. plaim. IO . .. habes i extendens caelum sicut pellem , qui regis aquis ρ 'enis m .pial. i 8. 4. 'M qua super caelum Νιnt. Daniel. 3. s'. bene icire e ciaqua qua Fuper coelossint mim cedo ullum S. S. locum ubi nubes lupet caelos positae dicantur vix unquam cab in plurali t pro aere
capiantur Semper fere quando pro aere, inuenias numerum singularem, ut pias. I s. s. qui operit Glum nubibus . Gen. 9. I . obduxe- Usro nubibus caelum. Iob. 38. 29. gessi de caelo. Isai. ss. Io. desiendis imber ct te.. mae de caelo. Ierem. Io. II. dat mubitudinem aquarum in clo, Vt voluti halcu volucres caeli, ut inse. hoc cap. vers. 26. de 3o. de pallina, Sc nubes caci est cataracti caeli, Gen. 7. II. & 9. I . vcnri caeli, A. Ecdr. N. r. contra cum de orbibu et eaelestibus indistincte habes unius vel plu- .rium numerum , ut norem calet, Gen. 27. 28. 3 cs rum, ut Deutcron. ,
33. 28. erisque culi robum rore. Item Isai. s. 8. Aggaei. I. Io. & Zachar. SP r2. adeo ut cum in plurali ustirpet, oppona videas i piis nubibus, lud. s. l. GKque ac nubes di id.ruerunt. Sunt huiusiricidi testimonia plurima. Contra vix unum inuemias pro aduersarii ς, 1. Reg. 22. ra. J.Q cribrans a Iuts Horatibus calorum , ubi non possumus nubes caelorum interpretari, quae caelitus videntur dependere , & demitti, quoniam .s s. in psil. iri ra. qui huic capiti respondet habemus , tenebro .r aquam Nubib re aeris. Itai. s. vers Rorate caela desi per . cr nubes nuηnt insium. caelis nubes Osponuntur, illis ros, his pluuia tribuitur. Non obstat Icrem. I . 22. aut ecuros,ut diare imbrem: non enim loquitur de caeliseeri , 1ed de fi ctitiis habitaculis filibrum numinum, quae a Gentili buv.confing2bantur: ideo non est positum pro ucro aere. Nam cum . de vcro aete loquitur alium numerum usurrat, vi cap. fr. Ic, musti- secuntur aquae in rato. CNr autem Hebraei soliti rorem orbibus caelestibus pocius quam aereis nubibus ascribere, in Sacra rhysca discutit tur. Satis probatum verbis & consuctudini loquendi i bliorum
sine ulla vι, nostram sentcntiam csse cousentanearinaliter volentium violentam.
sque probabriis est, si rationes spectes. Nam quae solent obi ici 43
nulla nos premit. Corruptibiles cise natura sua hasce lymphas,teor, corrumpendas actu nego, cur non potest corruptio impedirii hiu, an otiosa vis frigiditatis tot aquarum, calori, quem fixcitat motus or- uers de lusbium, apta resistore 3 nonne id potest, qualitas loci conseruanti λ aut δῆ- vis aliqua supernatustalis a Deo impressa ὶ & quid intellectu facilius, quam si Deus censeatur concuritim suum uniuersalem ad omnem al-lerationem n cessarium , qua corrumpi aquae possent, iam ab initio
subtraxisse λ Finem, quo illic positae , nouit qui potuit δc creauit, &H. a dis
69쪽
Explicatio hutiis ope tis x. diei.
An Deurhoeopu vi. derit esse mam Seeur Moyses id praeter natiit scribe
dispescuit: ego consitarius eius non sui: sed corrus sum, quicquid ab eo factum, id optimo fine prudentissime factum. Quot alia sunt
ante pedes, tuorum causas & nnes ignoramus Violentiam illie nul- Iam perpetiuntur hae aquae, nec desiccndere anhelant, quia sursum aut deorsum seni, tum demum natura clementorum postulat,quando infra orbem lunae, & extra locum connaturalem statuuntur.Con- icludo cum Bo Augustino qumuomodo & qualeslibet aquae ibi sint, iesse eas ibi minime dubitandum : maior est quippe huius scripturae iauctoritas , quam omnis humani in ni j capacitas. J Zisb. 2. de Gen. .idbit. Et locum hunc explico ex traditis ab S. Hippolyto in Catena; hoc secundo die Deum hane molem aqueam in tres portiones diui- unam eamque mediam subito condensasse in Orbes caelestes: alias duas iussit aquae substantiam & accidentia retinere , & unam quidem partem mansit se impostam toti caelestium corporum hoc die creatorum globo, subditam empyrco seu callo caelorum ; alteram relictam nisea concauum orbis lunaris, supra oerrarum molem;& hanc imam vim aquarum, rarefacta earum non exigua parte in aeris, & ignis fortassis elementum migrasse, reliquam , quod crat, aquam remansisse de quo postea. Uoc Avi T QV EDE Vs FIRMAMENTUM CAELvxi)caeli nomen merito tributum firmamento, tum quia huius firmamenti maior & melior pars sunt caeli: tum quia illud ex aquis produxerat , & caelum Hebraeis dicitur ta' er Scammis quasi Cui Scam 'I M.tim quod interpretatum ise aque. Hieron. epist ad Ocean denique quia in sacra Scriptura cab nomine venit, quicquid tu pra terrae &aquae globum fluctuat vel voluitur, etiam aeris pars ima, sicut cum Deus dicitur Zire u iam de calo Acto. t . II. aut quinc si dicuntur. Thre. 4. IV. Et ideo hic complector cum orbibus caelc stibuς , eam quae supra nos est regionem clementarem ; quae molcssi periore quidem parte debuit cile solida, sicut est crystallinum caelum; ab inferiore vero sui parte ctiam catenus firmam csse oportuit; ut non aestuat aer terrae marisque globum cotinens & gyro circumdans suo: pluuiae de vaporibus huiu; globi natae, sursiim cleuatae,&in aere condensatae sine aeris defluxu recidunt: aer ipse manet illaesiis. Sic sernae qui de Hex mero scribunt D RAHim hom. s. D. N FIev. de vere siex dieris S. Ambrosim hb 1. V Procopim hία Porro in codicibus ' Graecis hodie legimus, re vidi: Dem quod bonum quod nec legit Chaldaeus, nec est 1ia Hebraeis,nec ullus vciti interpretum transtulit, ut restatur S. Hieronymus Apolog. ad Pammyra libr aduersius Io Nanmn. legit tamen D. Basiluis d. hom. 3. Nassis vitiosum nactu; exemplar. Nam mihi probabiliuς est, L X X. id non posuisse. Cur hic Moses non dixerit, ratio de binario D. Hieronymi , non est triaphatica ut barbare & impudentcr Nicolaus sed est mystica; litteratis est alia , luet diei pximi nihil ornamenti accessurum ; srmamentum vero quarto demum die venustandum d perficiendam erat: est Iuth, quem Catarinus, & alij secuti: huic
70쪽
tamen obstat ,quod sequenti vers. dustum id, de terra δc mari, nondum creatis annnalibus.
More architectorum, magnae huius domus mundialis velut bt x. integrantes partes composuit: nunc illas exornare singulas,& sint, ad quem conditae, incipit adaptare. Ideo terram maris integumento liberat, & duobus his corporibus sedem statuit ν tellurem in de herbis de arboribus vestit & honestat, ut animantium habitationi fiat idonea. CONORE GENTvR AQUAE J iam erant creatae : ideo non dicit, vix s.fiat aqua: led iubet eas congregari. . Erat aqua dumtaxat eius densi ratis,cuius nunc sunt stumina quae videtur eius naturalis esse defisitas maiorem aquarum si ibi unarium partem Deus scilicet. quae nunc est marina) nonnihil amplius fortassis admixto aliquanto os,
terreo) conlpillauit; & ita tacturi, ut minore quam pri his alueo in- aquae eon. digens, partcm terrae magnam reliquerit maem . cuiuς ante totam grτgMae su superficiem contegebat. Sic Augut intib. I.de Genes ad late. p. I x. ' lib. I. conna aduorsan tura ct Trophctar. ὶ Praeterea secit Deus terrae partem in valles si1bsidere, partem in montes assurgere: atque ita multum aquarinti in varios hinc inde natos hiatus se abdidit, multum etiam a terra, quae altior & maior est aquis, & circumquaque declis iacet, per varios rivos & subterranea in Oceanum defluxit. Quem modum ex Plum. Io3. averc s. praeclare probat & deducit . Rupertus hie M. I .cap. 31. QVAE sv B CAELO sv NT J aliae ergo supra caelum seu firmamentum. IN LOCvM VNVM J incongregationem,ut ex LXX. 4 Vertit Tertullian.unam unitate continuationis. Nam ex veriore sen- O in nrarentia omnium aquarum confluges tandem Oceano vniuntur D. 'I ' Basl cho m. q. lib. 3.e.1.s δ.Hie 1.1n c. 3. Uriae. Vel ianὸ-- segregem seorsum ab arida. Sic Rupernaebb. l .cap. 32. Da .scen.
APp AREAT A R I D AJ non fieri seu produci iubet, quae iam erat; sed detegi Sc in gratiam animantium nudari undis,& desicea- 42. o ab uligine, & sic sui ait Basilius) quasi velo remoto & cortinis reta Vnde sar ut uolutas te conspicuam praebere. Hanc Dei iussione: n quo idie ee i'ς mmus in aquis vigere: quae multis sempier gyrmc mae andris circa tum montium radices conantur decliuem locum inu ire: quod si ne- s. qucant propter c litorum locorum impedimenta; ill te ubi turpeia Fui , si sea-'diuntur, in lacus si porrigunt, &defixae stagnant in paludus: tan- E iti' ii Idcmque altitudine aquarum obicis cacumen superantes, cum impe- d. ' Ptu rursus ad ima deeurrunt: sin tam modicae sint, ut nequeunt ca . cumen conscendue, protinus meatus occultus rimantur,& subterraneas cauitates impler, lociique accommodis sontium,&puteorum
yenas suggerunt. Probabile 'l hoc eodem tertio die Deum marino so. H 3 ra me