장음표시 사용
71쪽
tati metellisos liliaque cetera produxiste , quae in terrae penetralibus , lita cupiditatis humanae inlatiabilis audacia perscrutatur.Denique in t imo terrae centro cleuata inde portione tot montisi, & litorum c litor u vastu ipacium reliquisse : crediderim , ubi de ipsa icrra' iubstantia si buret ignis & conflagrationis incxhaustam matcriam, &per illud ingue Diabolo Angelis eius , scdes aeternas, paenamque praeparauit : quem locum Gehennam S infernus' nuncupamus. Matth. 1x i. describi releganter Tertullianus libr. de anima cap. ss. sed pluribus : 'iriuose paucis Apologeti. cap. v T. definiens, i sinis a cam μωerrantum ad param thesaurum. FAC TvM EsT ITA. J recesserunt aquae, non solis ardore, 'qui NondumYrcatus in nec vento valido quo nihil opus ncc pcdetontian trioni alii Dei esticax iussio inoras abrupit:) sed sola Dei vultu te oc voluntate, cui cuncta ob diunt Basil. F.Ambros Diuea . in totus ille orbis terrae, qui non fisturus mari pro af udo, lauti hil ropente ostendit e de mari terminus Positus quom no ti migrod:atiir,rirc redeat cooperire tenam M'. 3 8.av. 8lμι ic . u. 9. terra quoque stabili acta , 5: licet pendula, tamen immobilis supcr. nihilo .ipnia ni 'Ab. d. . 8 vers.' aest 6 ct e. 17.etes. 7.s desit. I Os v s. . Uoc Aviri vide ibr. v. s. ARIDAM sic appellat non quod areno .irorace infingitera foret, bd quia, quae prius innota tu aquis cooperta, nunc fuit ad congruam siccitateiri perducta. Nam radix ei Υ Iibam siqnificat exsiccare. Sensus ergo huic a secto clcmentoi.inrum irona III Eret et , cum lex punctis, hoc est terra; qtiae sic
vorata a RAa AE castare. sicut Latinis a toecndo: creataeut ab an iuran-r bii6 incolatur .leratur, Olbuttirque. Eugubimuin O Fa. Dicunt Hinrael o a vocari, quod omni fructu careret: vnet quod iugiter .ppetat seue in fercr. sic inr.ci ritu Porro sicut Hebraei atridae nomen abiblute vii irpant de terra ; sic Graeci ι; , de mari. Excmpla
Callimaclii, Apollonii de oppiani, suggerit Coruia. Ritrur,himus
CONGRic Aetio Nps AQUARUM) nihil icntcntia mutat, siue dica; in singulari conere uionem, vi cst Hebr. & Chaldai. siue ut no- ister & L X X in plurali, loquitur de cuntas aquarum. genoribus, ii ite dulces lint , ut iamre Genezareth ; siue saliae , utOccanus tu Lιmmis , teste Hicronymo hic , utrasque significat. Senius t maris nomen qnibusvis multarum aquarum receptaculis indi statuit. Sal sum non cit inari nitrira bene post Arasti elem a. Anseo . reph lus aέε - scol cum hb. a. tr Damasianus hb. a. de fide. e. p. scd Deus, cum aquas altrias ab aliis distinxit, illis terrenas & advitas exhalationes admi cuit, unde taliugo; idque ut a putredine conseri)arentur, mipf, aquae, tum marin.e illae in entes belluae: sed Ae alias ob causas. Ealdem aquat in tot alueos,tot locis in varios sinus terraruiri intulit, vi tota haee arida vicinior inet mari, e quo maiori ex parte nubium materia alcendit. Vt ita tellus commodius irrigaretur , & ventis marinis ad silubetitatem & tacunditarem perflarat . VIDIT
72쪽
UIDIT QVOD Ess ET BONumi nempe hanc aridam esse de- 17 tectam S aquas seorsim in unum congregaras : eo quod hoc sacto, ' - - ram terra quam mare pulchrior & Hil in animalibus sutura. Noi ergo istud bonum hic refcrtur ad ipsam terram ,-mare quasi quae 'iam perseel e exo rrata, scd ad terrae ostensionem, & separationem praedictam. Vnde patet solutio obiectionis factae sup. in sine versi. s. Videtur ' autem ista clausula non absimilis illi Romanorum . quam rebus actionibusque ascribebant ἔ BONvM FACTUM , de qua Bristonii formulae consulantur: fortassis ab Hebraeis hoc quoque
GERM IN ET TERR A J Tertullianus,=cim, sensus materiam i, suppeditet germinationi.N.im terra dumtaxat hac vice passive Deus i . . solus acliue & essicienter germina produxit Psal. Io; pers .i . Pro ise tetra tacem Onum im is, G - hosiam si uin homi m . Ut educas panem de & quae cau- terra. Produxit haec germina et Deus'ertio die ante Solem, ne s - minum ut auctorem mortales Solem venerarentur. πχνω. . . M. 1. Τ' R. Um h . s. Procop. Ainbrosae . Ante i animaira vero-ut iis natis so statim pabulum praeparatam oceurroer . Tasib. I mbire ω. mina.
HεRsAM Vi R E N τ ε M J S i D spe, significat Uinc termen ς '' sit ueherbae , siue arbusti, dum adhuc tenellum & recto ethi diei ''' 'i' '' sceb idem significat iam adultum & grandiusculum. Itaque Herba ires
Hebraeo textu significatur, omne genus herbae & plantarum pro- PM ductum,hoc est,ut vocant una voce Sallust. in Iugurthi, S: I ac an ψ'g'ς' ἰδtuis lib.de ira Dei omnia reuenna, Graecis λιναι , plantae . n. & herbae. Noster prudentissime,ut lolet,viridem iis virentem ver-ο- tit non coloris tantum indicandi gratia, sed vigoris de succi, ne qui siccum germen seu faenum putaret significari: siccitas enim herbae& arefactio ad corruptionem , non ad generationem 'pertinet. Et quoniam initio omnia creata sunt adulta persectaque, ideis posterius
vocabulum messis censuit additum, pr0 restrictione prioris Desie, quod aliis latissime patet: quod seqq. confirmatur. Sensus t e o vst , herbam adultam quidem , sed adhuc vividam & sueci plenam 'R aptam alimento. LXX. herbam m. non quae iam foenum, sed quae 'Mmum sutura cum demessa. . i ET FACIENTEM SEMEN J Terrullian. mi Mutem semen cex Graeco; tam adultarii ut mox apta quae paulolvit qucat sbiten, Hebraism. au speciei suae propagItionena, seminare. lignum pro L i c N V M J arborem Hebraisinus. arbore.
PoΜi F ER VH'Vuasum seciem stiuum, ex Graevo Tertullian ri ' noster optime e t quia pomum pro quoius arboreo fructu Latini omni Iu 'vIurnant. ι' davi, Mesr. HIN Hen Seneca Tragio vexfrio. ctu inde poSub seugiferis infrugiferas ' Movias comprehendit,ut ignobiliores mise M SUB Lct Proco . Quamquam & hy suo fructu non carent: nulla δε-- enim quae non aliquam exhibeat utilitatem,quae homini pro fiuctu, i Asinu sis quare dc earum qumite vlusfiuctus appellatur. Sic Ambrosia Lb. 3 . xα at rcf. i. H Α' cap. 13.
73쪽
e. p. s. st D. Aπου I. bb. . de Genesiastiti. p.r8. CuIus fg MENJ. q.iod tibi simile gignenti vitia habeat, non precariam vel emendic tam aliunde, sed natiua lis 1 in icipio; siue m fructu, siue in folio siue in ramis siue in radice. BULμ u homi s. s Ombros. ωρ. r . S v - νεα T E R R A MJ hic idem quoa , in terra elemento sibi proprio. L X X. FH pro, super. Vis haec illis indita liae Iussiorie ctiamnum persieuerat. PRO TvLIT TERRAJ non tantiam tunc t vim accepit hac iussione in posterum proserendi; sed illo inio quo Deus uiuit, momento actu eam cum fructu maturo produxit. Nam licet s equentiu mproductionum, quoad modiam quoque, efficientia lit terrae comaturalis ; attamen primae huius productionis effectus diuinae omnipotentiae soli, quoad modum, est ascribendus, quam decuit primo instanti cuncta perfecti producere. Philo. M. de Cosmopria, Rasib. Astriin Vilior bici .Turn etiam protulit terra troiam cum spinis, paliuros, cactum. cicutam, omnes venenatarum vel molestarum plautarum sipecies. Ueruimilitas enim imhi, hisce sex diebus D cum creasse cunctas rerum completarum species, & ab huiusmodi rerum productione septima die quieuislc. Nam cap. 2. veri . non obscuri3 signifieatur Deus hoe sex dierum tracto omne agri virgultum fecisse ιhuiusmodi autem multa & spinosa, & virulcnta. Sed quo anni tempore t Nondum annus erat sole nondum productor sed queritur quae anni tempestas coeperit Sole iam creato. Hebraei
omnos mordicus tuentur auctumnale aequinocthim nec res caret probabilitate. Tutior tamen sementia, quae verno ceniet, haec fuit
Concilii Palaestini, cui Caesaraeae praesedis Theophilus iussu Victoria
Papae,& cam Patres communiter tenent.
QVarto die Deus sidera δί stellas omnes,fixas & erraticas generatione quadam supernaturali ex caelorum materia produxit, eam condensando quo ipse nouit modo: nam exactior de his, & ii derum caelorumque discrimine disputatio Physicae speculationis est. FIANT J existant. LV MINARIA J vasa quaedam luminis. Φωτῆρες t LXX. hinc nata opinio lumen primae Diei Soli inditum quasi Luminare, lampadi Sanὸ proseianis etiam Sol, iampru dictus Lucretio de Vir quid hos iri gilio melius eidem Lucretio sem luminis: de sic Latinam vocem ca pio ; Graecam quoque, quia lumen praebet. IH ra RMAMENTO J in illa caelorum mobilium expansione. Nam Hebraeuris vocabulum non est peculiare ulli caelorum: Vt nec
i. DIUIDANT DrEM AC ROCTEM J hominibus t dc anim- i& ' - tibus mox nascituris, vices laboris Sc quietiet indicent. Dilicrimencti dx- si , inter diem & noctem statuant, ut explicant LXX. Paret de artificiali die loqui, & haec rudi populo crassa Minerua proponi, quasi: Luna.
Vis fidii simile gignendita platans.
74쪽
Luna noctrin adducar, sicut Sol diem: cum Sol utriusque caut i sit, dic t sita praesentia, noctis abisentia lita a nostro homilpherio. IN Sicu A l Non valli illa Se coniectanea astrologorum tuos VI. pasti in sacra Scriptura dananat, ut ostensum 1 me, nomar ' Sed alia. u. aecumque licitum obsere re de Sole 'de Luna, sive nierint miraculosa, velut Solis stitio ad Gabaa,& vmbre regressio in horologio Achaz inr Dιodorm Tars M. Gr Procopim:)siue prodagiosa de praenuncia diuinae vindictae , ut acies equitum discurrentium in historia Machabatorum, Solis obscuratio in Apocalypsi, sic Ambro . st Ei eou .ct id acti Liudatι e sint naturalia, ut sit ni Prognostica των φαυνοMι ων, sic Phiis, Fasti m. Dama υις, siue alia qualiacumque. Hebnae. n A Gh. cuiuis signo conuenit. 73. ET TEM p ORA TU C Methia, Hcbraeum noster ad quaedam Temporii tempora stata & definita retulit, ut intelligamus a , primo de qua- ' ψtuor anni tempestatibus; ssu Plato Gr Rasi secundo dc t m pori' abiliabus messis, vindemiae, oliuitatis, δc aliis naturalibus oportirnitatibus Fe TDeodoret. ω,9 Atiaraias in Q vastiombus. T rtio quadam consequentia & extensione de festis seu feriis Ecclesiasticis illius populi, Neomeniis, Kalendis, re aliis. Procop. 2 ori P. hic: item de forcnsibus, ut nundinis,lustitiis,&c. Radix est II' Iaghaae definire, designare,& certo staritere,ut recte Fursterus. Iride ADghe i. significatrem quampiam certam & definitam ratione temporis vcl loci, nam Drrigitur ad agmen, & tessi ram militarem , tentorium ducis, Nequemuis indici. uri conuentum. Quod vero sequitur, re dici or an- 7 . nos, exegeticum est, q. d. hoc est ut sint notae e lndiccs' omnium t dic, im Mdierum, naturalium,artificialium, sacrorum,profanorum, criticorum, ἔφ' forensitimque; annorum quoque solarium, lunarium, magnorum; Ade quorum differentiis considendi Censorinus lx Macrobius. viii .ic Duo ι v xii N A R i AJ illa duo luminaria quae dixi patet ex artieulo Hebraeo: intelligit Solem & Lunam. Luna ' minor est omni- 1 uua quobus astris, excepto Mercurio , vocatur tamen luminare magnum, pacto ma-
quia nobis propter viciniam maior sideribus videtur: dc quia maio- Lmἰm lumire vi de eis citate, quam stellae, in haec inferiora pollet. Ch si tim. '' '
i unino comparat; quae simul vix tenebras nocturnas leuiter conlu- nate euicant: sol solus etiam clarissimum diem praestat. maius.
PRAEEs J non tribuit i hac voce ullum dominium in er ibi t.
tura . Nam ambo luminatia Dei iussit hominibus seruiun si auriga' C. harriura lucis vicem iungentes, unde natae fabulae de quadrigis Solis,& pi sunt. de Lunae bigis. Sol seruit interdiu lucendo, de in inferiora iustuc n-do : Luna ver3 & stellae idem praestant nocturno te ore : quae cst ermana expositio Hebraeae locutionis Leme celeth, a ra-ice a Ase AL, ad Lamnandum seu ut Aminetur.Noster, ne imperium his vi, aliquod imaginere praeesse vertit,quasi dicas praecedere, & vacissitu--ν dini huic praeire, velut ductorem di ideo utitur voce , potistatu PALI s. 7.
75쪽
AP. Is s. .solam in potestatem diei lunam ct fletas in potestatem noctis.hoc est Desensi vi ille dieidaaec nocti ita pr sit: secutus est LXX.qui δαί- vertere, ut si u)sci cuiu Vς smi caua reprehenduntur ab Eugubino, cui nunc, quia nostra quoq; versioni offundit Coliginem, respondendum. Etiain si
αρόχυ ii impii issent pro Dominio dc Principarii tame posset dici cum D.Augustino,de Ciemsi Fere i erfecto eap. 13. orlib. I. de Genes contranfanicis.cap. l . principatum die solem obtincte, lunam noctu , quia . cipicndum. Quot modis ἄρχου sumatur docet Aristoteles. 4. e ueta- Loeu, re pse minas loci commentarius est Iemnae. r.3 s. quidat βIem in luminerem 3 ι 3I. dui , ordinem luna ct piatarum in lumine notiti; hoc est qui dedit solem ut diurnum lumen praebeat, de ordinauit stationem lunae ac stellarum ut noctu luceant. Nihil hic pro stellarum in humanas actiones imperio,quod impii astrologi conbngunt. ET sTELLA Jiubaudi ctiam creauit, ut cum luna nocti praesint. ita eas iungit platim stad. V. 7..Vε res. 1 . POSVIT E A ό non stellas tantum: sed est cnallage generis' pro ea. dia dempe Iblem,lunam,stella patet ex vers.sequ.& Gomplut.&, quida Enallage Manuscrip. habent,ea. Haec omnia collocauit. IN FIRMAMENTO, JHς hoc est in cala creando ponens, & ponendo creans . sic AVS in .d.
ΡR o D VC et i s astris ut lucerent & influerent, ut herbis dc pomis
Vt alerent; nunc, quae his uterentiar, cx aqua: dcnsiore materia Pisces,ex rariore Deus auest producit, productas a s non Ex aere,
sed ex aquis,probabilior sententia . primo quia textus soc indicat,
cum te aere his veri .nulla mentio fiat. h. quia hoc canit Ecclosia in. Vesppris Fertae s.Denique quia hoc censent grauissimi scriptores tum. Patres praeter Rupertu fere,ium Sc liolastici quoque.Hieronymum,
Augustinum, & D. Thoma citaint Pererius; Addo Philonem qui' idcirco aues piscium cognatas vocat lib.de mundi opificio. Ambros. lib. s.c.i4.Cyrill .hic, Theodoret. lib. s. diuinor. Decretor. Marium ' Victorem hic lib. I. Damas cen. d. lib. 2 cap.9.Hugonem& Richard.de sancto Uictore & alios. to. PRODvC ANTII braeu DU Scarat: vix uno verbo potest Latita explicari: Germani duo habent V Hen und Grodun pollumus exponere,scaturiant in maxima copia. . Nam respicit ac piscium innum y ras speclis. sic psios .as. Illic reptilia quoru non est merus. ARVAE JQuἱ ἱρὰ, Π tui. Theodoret. Ambros. Chrysost. solam aquam memorant: sed
geniti. S.Bonaventura & Scholastici ex quatuor clementis compingunt,&seq.e.V. .volatilium generatio etiam terrae tribui vidctur Concilio, quia praecipue ex aquae materi non tamcn sine reliquorum clemen7'. Aues ex aquis ortaeitorum
76쪽
torum admixtione. R E p T i L E ut potuit,noster expressit Hebraeum 31. Scerere, ut & L .qui in plurali iam τα uniuerum de iis quae vel nul- . . dos habent pedes,ut congri,i nurenae,anguillae;vel idoneos tantum ad T.
rependum,ut lacerti, crocodili, centi evies Fentia, vertit Tertullianus. Sic autem vocantur pisces quia sicut colubri in terris , ita pisces εin aquis super ventrem de pectus mouenΠtr. Ad piscς t, iςM VCpxi' his sis alia referiatur amphibia,ut fibri,iutrae, hippopotami: quia licci pedibus ei. praedita, iis tamen, dum sunt in aquis, non gradiuntur, scd rcpendo, ta. Vtuntur pro remigio. Videant Euripides Se Seneca, quam aptu ph cam seu pristim exitialem Hippolyto describant.
rius noster, ut est Hebraice in sinaulari, quin singulis una . dumtaxat 'λος lind. est anima vitae largitrix ,anima sensitiua,quq motus principium,& qua proprie vivitur a brutis. & sic solet Duem in sacra Scriptura sumi. T. V. 3O. VOLAT ix E J Tertullian. ex LXX. volaιιlta volanti uper terram. Flebrea ad verbum, re volatile valet siveν terram Unde Steuchus,Caie- tanus, & alii recentiores cum sitis Rabbinis conrendunt ioc loco noprobari aves ex aquis genitas,& nostrum non rechὰ transtulisse. Sed pro nostra versione faciunt LXX. qui non crediderunt verbo volet, ted G παρονοMαειαν. τα vim ,--. quia Hebraice haut absimili sono habes Mav) pN Shoph Leovbeph.υοlariis volt: quod noster breuitatis causa prςrerm i ii sciebat enim perinde esse ac volatiliquod ροιῶ a uevotire, seu volans. Deinde frequens est Hebraeis verbum aliquod sub- Hebraismis, audire. Hoc ceria loco censuerunt LXX. dc Hieronymus 'subaudiri sepe verbuVoculam quod scilicet volatile quod volet de repeti praecedens producat μ
a quo tota regitur oratio.hac sententia, producat etiam aqua animal Omne,cui natiuum Volare.
SusFIRMAMENTO CAELI J in valla hac expansione aeris quae VERS .ar. caelo subiicitur.LXXJecundumseu iuxta firmamentum.obscure Tertullianus, persirmamentsi eati Clarius:in prohiatu coeb,vι cu dicu-βb dius: CETE GRANDIA J magnos cetos, Tertullian. an Thamnim. et si-nificat quaslibet belluas vastae magnitudinis,aut formae prodigio: dine in terris, siue in aquis degant; Sirenes Isara 3.v. a1. Aa ncs terrestrES Malach. r. 3. & marinos fiet ech. 29. 3. Vnde pater, & fatentur Rabbini,de aquatilibus belltas tantum agi,hoc loco ,scd non rcstri gi ad certam speciem . verum pm quouis maximo pisce quales esse solent qui de cetorum genere, sumi. Sic Gennadimi , host Inc dorum in Callana. Quare recte LXXaec noster vertunt Cue inm luc
vim habit explicandi id quod praeceiliis ruficat Moyses se vocasse T
77쪽
UERS.12. Benedixit Deus bene faetendo. Benediistio animatium qualis.
Fructos aniniantium proles. fructus ventris.
Hebraism. Imperativi pro suturo. 93. Aues eur δε- cantur super
's. yt quae ex putri mateia solita.
hoe est secundum species suas, ut dixit de piscibus. BEM EDixi Tetv E J Dei benedicere,est ipsum benefacere ; quod significat Hebrarum VI Barach. qum de Deo sermo. sie OleatTram Benefecitet autem tribuendo illis virtutem prolificam , multiplicandi& speciem suam per maris & sceminae unius speciei congressiim, propagandi 8c conseruandi Sic Ch sistam.ham. I. indira quoque illis ait id naturali propensione, quam huius esse benedictionis partem Pro 'op. & Rupere. hic censuerunt merito. N.urinis hoc foret. facile se animantes homines maxime de quibus postea ) abstinerent, tot incommodorum,quae accedunt, alia. Et si reptilibus &volatilibus.CR8sci Talnon mole corporis: nam quibus loquebatur, debita quantitatem iam erant consecuta: sed numero per copulam. q.d. Vos quoque t no minus quam plantς dc arbores fructificate Hebraice Is Pheru ne dubites quis sit animalium fructus, addit. & M v LTIPLICA Mitii. Notum ab Hebraeis filios vocaris uesum ventris,dea Iurisconfarosfin ovium fructu censeri. Rενιετε J sit piscium ubique aquarum summa copia. sc v. 18.etiam homini dicit replete terram. Ceterum ext idiotismo imperativi hic habent vis suturorum. crescetis,multiplicabimiam, replebiti . Sic
Gen. 2 o. 7. Redde viro suo uxorem quia Propheta es cap. 42.l8. facite qua ἀxx,ct inuet1 cap. s. 18. toltite inde patrem vestrum cst cognationem, crvenite ad me. Et licet his tribus locis queat imperativus iuxta vim sita
consistere, malunt tamen multi eruditi, quod dixi Nostro quidem Ioco sacra Scriptura utitur imperativo potius quam futuro, ut Deus denotet,se fimul illis vim 3c facultatem tribuisse quod iubet faciendi,iuxta illud, ipse dixit e factum ea. Supta. TERRAM J Sic loquitur, quoniam i volucres in terra nidificant, prolificant, Sc somnum capiunt. Nam & Manupodiata se tenui filo ad arborem deuincit volatu fessa : Sc phaenycem si quis est scribunt, δc cinnamo in celsissimis arboribus sibi nidum construere. Sed de animantium indole de proprictatibus in Hieraph cudisseretur.
D Ederat aquae εc aeri,nuc terrae suos incolas & alunos trascribit. PRODvCAT J de terra, vox materia nascantur: sicut de aqua dictum. 'INGE NE RE s V o J secundum terrestrium anima mam singuloru species; quς videlicet per vim seminalem maris & foeminae procreantur. Sub t his, cum nonnullis,etiam carniuora coprebendo, nec non venenata; quorum haec nocitura non erat,si peccatum abfuislete, illa, sibi vi inina prouidente Deo , speciei cicurum non adlatura detrimetum donec satis propagata. De his t, quae ex Putri materia nascisi, lent,verisimilius arbitror,tune etiam a Deo proaucta, veru non ex putri sed comuni ceterorum materia ; nam tunc nulla adhuc putre-
78쪽
do erat,& a prima creatione omnis abfuit corruptio. Uim tamen hac s 6. peculiarem his insevit, seu potius cum hac imperfectione ea plodu Ex hybri des,
xit,ut etiam et putredine nasci possent. Quoad t hybrides, quae pa- Ei' ἡ
rentes habent diuersarum specierum, res problematica. inclino inaffirmativam nunc productas, cum Pererio S Marcineno; quos Ic- ,r. ge. hunc p. 2som pti subsim ,squm lib. I. in Genes v. 24. I v M a N- Iumenta 'TA ET REPTlLIA ET BEsTIAS TERRAE in rectὰ ver 'Vidiit noster. Nam i iumento um vocs complexus est, omnia domestica seu masueta animalia maxime quae mactari aut immolari solent quo pertinet Graecum αἰη, - τὸ κὶαν , vel si immunda, saltem
gramine & segete vescuntur, α sunt pedibus ad gradiendum aptis, quae dicuntur Immi Behemot. Replibum t notriane signis at, quae- Reptiliacunque non sunt gressilia, sed repentia vel saltilantia, quae Hebraeis qV i Rem sic. Bestias i denique vocavit,quidquid animantium supercrat, maxime serarum, quae nec nomine R Cptilium , quia gradiun- a stiae . tur; nec nomine Iumentorum, quia mansueta non sunt, & pleraque immunda,carni uora, Roxia , satis crant expressa Hebraeis haec com- muni voce , ruri haia, sed Grςci proprie vertunt λόα, noster, vel bimas te=re vi hic,vel bestias agri, Exo. 1 3. Ubi cserint Eucher. Beda, Ru- pertin Ur oleaster. VIDIT DEUS RU OD ESSET Bo rcv M J quicquid eo Vt
die produxerat.Quod de piscium benedictione t praecedentidie di- , Sxerat,idem Moyses voluit, de ceterorum animantium multiplicatiO- tisine tet te.
ne virtute a Deo indita,a nobis intelligi: sed qtua ad operis totius co- stribus.lophone,nempe pinductionem hominis sustinabat, breuitatis causa, quod a prudenti lectore procliue erat colligi,duxit sibi non repetendum. Mox propter dignitatem hominis, cum de illo scrimo , repetet vers. 18. & ne in liberorum te tima procreatione ullum mccatum inelle , cum haereticis antiquis,suspicio nascat dic S.Musim. Mν. h
Sanctivis lis Mima mentisis capac in asta. iDeeras adhue, γ' quod dominari in cete posset. Uoc ergo animal praesta*ius sexto die 'Deus creauit, hominem; V a R s. 16.& ut Principem ut iii, omni ornatu, luperi lectile, servitio, instructam rot. Ornatamq; regiam, troduxit in hunc mundum. D. Ambrosium epist. Cur hQm 3-Orontianum. F A C I A M v s J numero plurativo i myste- ρ ὰ, tiae riuin Sanctae Trinitatis indicatur,quia non alloquitur Angelos, quorum in creatione ministerio Deus nec eguit,nec usus fuit, cotra Pla- tox.
tonem,& Iudaeos sed alloquitur Filium & Sanctum Spiritum Pater, Mysserisi s.collegas potentiae & diuinitatis suae coaequales, filio Dei dictum alui τ ini. xi
79쪽
' liba . contra Iulianum. Indicatur etiam operis, excellentia , quia Deus quas conlultans & deliberans inducitur ita hut b. 2. cap. I. i,1: HOMINEM J π rq Adin hic non est propriti vim homini, sedc5Α o M.quid mane toti speciei nomen; & ponitur pro plurali. Nam Hebraice le-
significς quitur verbum plurale, praesint.& v.seq. dc cap. s. 2. masulum GTIam Hebilis isti,' eβuit coF non simul,sed si iccestiuE. IMA INEM ET si-Im ιν ρο ,-M LITUDINEM J ide quod Sap. 2. 2 4. ad imaginem similitudinis, motu , Vterque Flchrallivus, significat, imaginem,quoad rei natura sere,pro iv d sigRi totypo simillimam atque veri stanam, & quidem unaginem non delineatam, sed essentialem , habemus enim ci 72οῦ Elim. non INI TMarzantum,ut notat Moses AEguptius in more iambulum: Porro nihil hoc Ioco diuersum significare imaginem a simititudine, paret, quia sacra scriptura de hac re loquens promiscud hisce vocabulis utitur, aliqua- do utrumq; vocabulum coniungens ut hic & Genes. 1.3.de Sem; nuu ad ιmaginem est similitudinem suam. aliquando alicrum solum po
ex propria imagine expressit, ἐξ Mίης Pri μαξαι - . Ccio . terum totus qui dona homo est imago Dei, scd non ratione cor- Imago est poris, verum ratione intellectus & voluntaus. Ideo haec imago ve- homo. te tE spiritualis ost: eaque duplex t una naturalis, & altera superna- μ' ibi' g turalis. naturalis seu euentialis vocatur, qua homo est animal intelle- Imago Dei cta & libero arbitrio pollcns, qua dignitate gradum naturae supre-
duplex in mi in quo sunt mentes caelicae,attingit.haec imago cii sit conna-
hQmi δες, turalis homini, hominis peccato prorsit; illi nequiuit adimi .nisi homo esse desineret. Supernaturaliς imago seu accid entalis, gratiae & iustificationis, quae demum in gloria plane solidabitur perlicieturq;,quadamtenus ab humani arbitrii quo ad amissionem libertate dependebat,quod eam rei jcere & repudiarc poterat,ideo per peccatum amitti potest, scd per gratiam atque iustificationem iterum recipitur , &sic restauratur, de hac Enim secunda imagine dictum illudApostoli
Loea duo S. cst, .et/.IO.& 2. ad Cor. 3 I8. Nos ver o omnes reuelata facte sui iam Dei Pisuiu . fp culantes: in eandem imaginem transsirmamur a triliaritate in claritatem,
tamquam a Dominispiritu.Ephcs. . 23. Renovamini autem spiritu mentis v si or induite nouum hominem. quisecundum Deum creatus est in iusti ta .rer sanctitate veritatis. hoc est sanctitate vera, eodem Hebrailano
Vndu etiam infertur intelleetiam , & liberum arbitrium non essem nobis immihutuin vel debilitatuni multo minus amistum vel scruituti mancipatiam,vi volunt haeretici . debilitarum inquam in iis quae si ibitan:ia cius exigebat, leu quoad nudam illam essentialem imaginem ; ted quoad ei techiam, ulum,& operationem .dc vires suas exere las, Vulnerarum, & ornamentis quoque quae originalis iustitia praebebat, spoliatum sui Ise. Multa enim potuissemus in starn innocentiae. quae nunc non postumus: led hoc confingit Oaeione huius secundae imaginis. Atquae ita Patres intelligendi,quando de dzbi: itato vel
80쪽
imminuto libero arbitrio; aut de imaginis Dei in nobis necessarii restauratione scribunt. Nos TRAM) non Angelorum, sed loquentis Patris,& aliarum Persenarum quas alloquitur. PRAεsIT J sic etiam Tertullianus vertit. Hebraici cst. y sint, xC7 non enim hoc ad Adamum solum pertinet, sed ad Euam quoque: mox Vtrique dicetum, dominamini piscibin maris σα Noster in singula- 'ri,quin Latinis homo.xtrumq; sexum denotat. Sensus est; domet homo,& domitis dominetur,& ci cuncta animantia obtemperent,& ita factum. Nam iri statu innocentiae dominium hoc plenum & terfectum crat: post peccatum, factam imperfectius , & non sine sudore
ac periculo,dominium tamen. ita Visenus orat.de homin. Natime. Ο
Augusan. lib.9. de Vene adtit.eap. I . Secundi huius imperfecti doniinis testimonium est Gen.9.2. s terror Nester is tremor sit super cun laanimalia terra,c super omnes volucres coeli, cum uniuersis auae mouentur
super terrar omnes pisces maris manui vestrae traditi suntl plura de hoc dominio habes Iacobus. S pl. 8.v. 8. Musculus haereticus hic vitilitigatorcin agit,cum argutatur de differentia inter praeesse Se dominari. MA,s C. v I VM ET: FEMIN A M CREAvIT Eos J Codem Ux .nompe die Pnmus formatus est Adam pater orbis terrarum, SV Io. r. XXV: i. Vt puto extra paradasum siuxta Tinacium iii campo prope Hebron, 'φ'
mXta alios in agro Damasceno , quae res ineerta vnde operi Angeli ta
in Paraditum tradatus,& eode die Eva, in paradiso procreata de Viri mi parentescos . creata in Paradiso Euam,auctores sunt grauissimi, SS. basitius cretaxi. r se bro . Esis J non dixit um; nequis primos homines androgynos salute somni et,cuiri Platone in Θ os . . CR fCi τε ET MULTIPLro A MINI: J Sententia est, Deum illis benedixisse, sicut& alij animantibus, idq; hac ipsa sor- militat utentem, Crocite es multiplicamini i .explicui superius. . 22.m duretrie,& cauete,ne praeceptu cfle,omnibus Jc singulis homini-bas Lincitum, haereticis credula quos confutaui in Adagys sacris, I. . R ε P L E T E J posteris nostris. TERRAM J orbem terrarum. Su Bir Cir E EAM l habitationi vestiae, domitis avrpulit et feris doneam facite. Dout NAMi Ni J I lcbticum ma Vrdu est misticolaton. Na ii sotmes a ri Uab significat dominamini ina herere. iiii vero, an Iarad. decidite seu descendite. Arcanus tuique sciasius vidctur,si prςcepto meo parueritdi,dominabimini illistain, lo- miluo u stro excidetis,factum deplorat ps 8. q. Homo cum in bonore esset nou inuisex tricomparatus est iumentis insis ira tibi insimilis tacim estritis . non tam dominator, sed . equalis, cui non nisi dolo vel vi grassanti parent,& siepe ne se quid . . Q v AE M o v E N T v R J lententia postulat ut hoc loco He V r x s. 18.hra una extendamus a reptabilibus ad saltilai - ic'. tia, ix gr diciaria, fatente Vmbio,ideo sapienter a vulgato vox mo cxpistixe d uentur latior posita. ς' multiplie. Quemadmodum Deus ad speciej conseruationem, sexus discri- e tum men instituerat, & ad habitationem terram creaverat: ira nunc ad V E R S. Σ.