장음표시 사용
81쪽
t qua- ullo peculiari mandato prohibento,sed nonnulla religione , inde na-Ia νuod Deus vltim carnium nondum diserte concederat, licuti co- cevet. Genes.9. A. Omne quod η uetu or vlure, erat is, san cibum quasi
hominis alimentum , Paradis serbas M uetiis assignauit. Quo- .ia iam haec in Paradiso post Euae creationem dicta probatur ex particula,Vobis.ncium tibi,uxori, dc liberis nascituris. EccEJ t non est admirantis farticula, sed tantum aErmantis, prosanc, utique frequcias id Hebraeis. DEDi i pro i do. Hcbrai sinus. HERnAM FERENTEM sEMENJpraeteritum Tortullianus; omnejunum Iememιuum,t more Graeco foenum,pro qua- pro praesen- libet herba usurpans.*p - IM ssc AM l scio ambiguum , sed propcndco in communioremfamim pio sentcn in Ianter diluuium mortales a carnibus se abstinuisse, non
ET V Mi v ERsA Licu AJ videli ect pomiferαNam reliquas arbo: I sis re , in alios Vsus, quam cibi, dedit.Nam in Paradiso latile etiam ar Pseu inta. bores steriles,scu infrumiolas ut sent platani, cedri, abietes persua-- Ezechiel c. 3i.8 Cedra noa fuerant atrio res alio in Paradise Dei, abietes non adaquaverunt μmmitarem eius , ct platam non fuerunt aquas-- . dabus illitis:omne lignum 'Pa af Dis, non est assimilarum sui styulchri--δni eius. Jad amaenitatem,& opacitatis voluptatem id requirebatur. IM v I B vs EsT ANIMA VIVENs ὶ qua cuniq; aliquo sensii sunt praedita am selo tactu, ut quaedam vilissima saxis adhaerentia, aut in litus a mari pisci solita. vivens enim ad seni itiuam animam hic re- sensili, stringiturivis. D. 2 a V A L o ε ao D A J quia tarent supcrlativo Hebrael, Pro eo utuntur Superlatiuu hoc additamento nonnunquam. vidit ergo, quod eiiciat optima : de luse pacto singulis dixerat Bona:de omnibus cunctim,vase bo .Nairrsingulo . 'η, ς' rum bonitas, particula quaedam est uniuersae bonitatis. His non pugnat, quod Apostolus vir, eaturam sub/acere vanitar ι. Rom. 8. 2 . dc Sapiens, rasa esse vanitalem. Ecclese I .in prin. Nam indicant tantum omnia obnoxia interitui & corruptio corruptio vero rei, quae porse corruptibi sis est, naturali bonitati M praestatiae non repugnat. Sunficit ut creaturae bonae sint, constare rubstantia sua & aeciliantibu . necessariis .hoe omnes habebunt, & praeterea nulla erat, quae natura sua non esser apta utilitatem aliquam hominibus adferre. Pulerae& ET FAC TvlM Es T vESPERE &c. J Sic ait in transactus est dies sex --ΠRN va tus, & opificium mundi perfectum; in quo quae nobis potissimum nix xx subdi meditanda ad morum instructionem D. Bernardus stippeditarsermo. 3 In Penieestitem ad fidei fidei vero doctrinam quinque colligit Philo in Impua osmopria,Paae licet inde petatis
82쪽
U Giτ v R perfecti sunt caeli 6c terra, Sc
'omnis ornatus eorum. 'Compleuisque Deus die septimo opus seu quod fecerat:&requieuit die septimo ab uniuerso opere quod patrarat. ' Et benedixit diei septimo; & sanctificauit illum: quia in ipso cessauerat ab omni opere suo quod creauit Deus, ut faceret. Istae sunt generationes caeli 5c terrae, quando creata sunt in die quo fecit Dominus Deus caelum & terram : Et omne virgultum agri antequam oriretur in terra, omnemque herba legionis priusqua germinaret: non enim p uerat Dominus Deus super terram,&homo non erat qui operaretur terram : Sed fons ascendebat e terra. irrigans uniuersam supersciem terrae. Formauit igitur Dominus Deus hominem de limo terrae & inspirauit in faciem eius spiraculum vitae, &factus cst homo in animam viuetem. η Plantaverat autem Dominus Deus Paradisium
Voluptatis a principio: in quo posuit hominemque in fornaauerat. ' Produxitque Dominus Deus de humo omnia e lignu pulchrum visu,& ad vescendum sua uo: lignum etiam visae in medio Paradisi, lignum q. scientiae boni 8c mali. Et fluuius egrediebatur de loco voluptatis ad irrigadum Paradisum,qui inde diuiditur in quatuor capita. Nomeum Phison: ipse est qui circuit omnem terram
83쪽
12. Hevilath, ubi nascitur aurum: η Et aurum terrae
illius optimum est: ibi inuenitur bdellium, & lapis 13. onychinus ' Et nome fluvij secundi Gelion: ipse
i . est qui circumit onmem terram Psithiopiae.η Nomen verὰ fluminis tertij,Tygris: ipse vadit contra I 3. Assyrios.Fluuius aute quartus, ipse est Euphrates. Tulit ergo Dominus Deus homine,& polim eum in Paradiso voluptatis,ut operaretur, & custodiret I 6. illum: Piaecepitq; ei,dicens: Ex omni ligno Pa -I7. radisi comede: η De ligno autem scientiae boni de
mali ne comedas: in quocumque enim die come-I8. deris ex eo, morte morieris. Dixit quoque Dominus Deus: Non est bonum eme homine solum: I9. faciamus ei adiutorium simile sibi. η Formatis igitur, Dominus Deus, de humo cunctis animatibus terrae , & uniuersis volatilibus caeli, adduxit ea ad Ada,ut videret quid vocaret ea: omne enim quod vocavit Adam animae viventis ipsum est nomen 2 o. cius. Appellauitq; Adam nominibus suis cuncta animantia,& uniuersa volatilia caui, & omnes bestias terrae: Adae verὁ non inueniebatur adiutorri. similis eius: ' Immilit ergo Dominus Deus sopore in Adam: cuinq; obdormisset, tulit unam de costis 22. eius,& repleuit carnem pro ea. ' Ft aedificavit Dominus Deus costam, quam tulerat de Ada, in mu-23. lierem:& adduxit eam ad Adam. Dixitque Ada:
Hoc nuc,Os ex ossibus meis,3 caro de carne mea:
haec vocabitur Virago, quoniam de viro sumpta 2 q. est.' Quamobrem reljnquet homo patrem suum,& matrem,& adhaerebit uxori suae: S: erunt duo in 2 I. carnc una. Erat autem uterque nudus, Adam scilicet & uxor eius:& non erubescebant.
84쪽
Sabbatam sanctificatur. Eua producitur matrimonio iungi.tur. Adamo Paradisus t qui se describitur) colendus cuju-diendusique traditur. Multa superiori capite breuiter narrata
copiosius explicantur. . . Ss ERIT mundum suis partibus & sutellectile abun-dὸ instructum & ornatum a Deo. - CAELI. J De caelorum numero in Physica Sacra agendum: hoc tantum, nostrum promiscue i olere vocem Hebraeam, coquod fit numeri pluralis., re vim hiscat singularis, modo in hoc, modo in illo numero vertere. LXX. hic in lingulari, ut noster cap. praeced. verisI. qui lapienter : nam illic agebat,d c cmpyrco solo, hic de empyreo,& firmameto. In sacris cilina litteris,quantum commemini, duorum si tertium D. Pauli aerem addit) tantum caelorum mentio, illorum ; .quod est beatorum domicilium , & Dei sedes vocatur,& quod est siderum receptaculum seu theca,istud secundo die creatum ex aquis , illud primo dc cx nihilo: & sic, nondum ex motus varietate numero maiore ab Astrologis deprehense, veteres Theologi duos tantum est. caelos, mordicus tuebantur, &Chaldaeos,qui tum Astrologi ,reprehendebant: lege hic in Cathena, Theodorum,Theodoretum. eu Seuerianum: quos miror laudari hodie ab Eugubino & qua solet audacia Scholasticis Theologis crimefabulosae traditionis idcirco impegisse. Sed alias de hoc, ut dixi, ex professo disteptabo. Nunc dico nostrum omnes caelos decem mobiles plurali numero empyreo immobili coniunxiste. O MMis ostNATV si Angeli,&sidera. Hebrarum NIX Heia, noster solet vertere, militiam ,exercitum,Virtutem, Ornatum, eodem sensu: nihil enim ordinato exercitu est ornatius. Angeli ergo &astra, qui hic ornatuε cabis, vocantur exercitus seu militia, 3. Reg. 22. rLuc. 2. vers. I 3. quia Deus Angelis militat contra peccatores: tum quia ad mandatu Dei astra suis statis temporibus oriuntur, & occidunt, & Angeli ad omnem Dei iussione sunt promptissimi: Vmutes Veris quia per ea Deus potentiam suam manifestat, Psil. 13.vis. PFL 2 6.est 46. Io Er 67.r . Luc. 2 .26c ornarus denique quia summopere caelum exornant. Sic enim aeris ornatus,sunt aueS; terrae,qua
drupedes & bipedes plantae & arbores; maris & fluminum. cete,&olnne genus pistium. Plura pete ex Ada iis sacris, f. I. Dill s Ereti Moi violenta est expositio D. August. Satis clare ex ipsis verbis Moyseos patet mundu non momento simul,sed sex diebus integris successive conditur flexu stilicet die inclusiue sic intelligendi LXX. Septimo aute exclusue,sic Hebraica & noster capi eda. Coepit ergo mulius condi die in respodeat nostro Dominico. ι oduis dist. s. toto die Veneris seu serrasina: opus Cosmopaeium sint perfectum: atque ita septimus dies,qui nobis Sabbaci,quiete attulit. Κ 1 O p v s
Dominico die mundus coepit coa
85쪽
Loeus Ioan. s.' a quo opere Deus cellatit.
Helvai sinquiescere, pro tacere,d: cessare.
Hebrais persecti praeteriti. pro imperne .
Repetitio eiusde vera bi. quid no. tet Hebrsis. Locus Psal 3s s.
opvx svvMJ Gubernationis S coseruationis opus, numquam Dcus,nec omisit,nec .IT . Pater mem usique modo Feratur,ist ego Feror. Sed nunc dicitur quieuisse ab opere creationis
nouarum specimam, perfectarum,& ex scipsis propagabilium: quod opus tunc facere instituit, ea quam voluit perfectione. Nam posset plurcs S persectiores mundos codere. Quia non est abbreviata manus cius, cui non est impossibile omne verbum. RE iEvi Tlnulla defatigatione, ut nos solemus, sed sola omissione operationis: confirmat Hebrai sinus. Nam navi Scabath. significat etia desinere,& cellare, δί re luges cestationem nudam. Isai.I.I6. 2uiescite agerepem uerse.cap. 2.22.qui lite ab homine cuim l .mmin naribus eius est. c.I . . cessanu exactor,quiemι tributum desiit exigi. APocal. .8. requiem non . habebant die ac nocte dicentιa: numquam detinebant.clamare : hinciuando de verbis mentio transfertur ad silere& silentium,ut ostenam sibi. Quo D p ATR ARAT J omnino perfecerat: apud prophanos ad obscamam significationem ab obicinnis translatum. Haec vox addita, denotat de quo loquatur opere. BENεDI xi Tl laudauit, & aeprobauit: sic Philo .in Coseop. SANC Tt FI A vir J diuino cultui segregauit, leu dedicauit. sim Chos in hiri sensus ergo: Deus inditum a se nomen feriae septimae; nempe Sabbatum ; approbauit,& exemplo quietis luae,venerabile reddidit,& inuiolabili praecepto seruari statuit. Sabbatum ergo Deus selegit ad specialem suu ira cultum & postea Iudaeis praeccpit, Exod. 2O. Io. hoe die ab omni opere seruili anitinere,& diem hunc, in suae quietis memoriam, & de creationis benescio gratiarum actionem, cclcbrare. Quod praeceptum,' si cultum Deo tribuendum aliquo simpliciter tempore spectes,morale est, nec sublatum: si vero ad illius praecise diei cerimoniam attendas, tempore gratiae sublatum. Nam pro Sabbato illo, Dominicus dies colendus pris o Ecclesiae ritu sincitus; qui memoria nouae & melioris creationis parui naudi,qui est homo. UOD CREAVIT DEVs v τ 3 ACER ET J Hebrai sinus primus, creauit pro creaverat. Secundus,t Ut faceres pro iaci edo. Tertio cremerat faciendo habet vim rcpetitionis, creando fecit, seu Aciendo
creauit, ut alibi iurando iurauit, numerando numeravit, Percutiendo er-ciussit; qua geminatione duo solet denotari. Primo stlidium, diligentia & affectus in iaciendo, qua fi diceret, quod studiose libenterqueficiendo creauit. sicut Pita 39.veris'. I t fac em voluntatem tuam. Deus volui. Hoc est cupienter desideraui exequi quicquid iuberes. Secundo, quod consectantini est,iplitis operis persectio, ut intelligamus per omnia hoc Hexae meron opus perfectum & consum niatum exstiti sic. Aba de repetitionibus sesce, vide in Ada e s. r.ct I 6. Dcuique verso LXX.confirmat primum illud,& etiam secundum Nam cum ait incarpit facere. de rei molem, & aflectum arini recti indicat. Praetcrea quod ali is ostendam j inc Dptione ip operis consummatio dcnotatur: nam qu'd incipit Drus, utique perficit: quia nihil est, quod eius resistere queat voluntatu Sequitur
86쪽
Sequitur epilogus omnium narratorum. GENERATION Es crea- VER s. 4.tioncs. Sequitur , qtracido creata sunt, quasi dicat, canum S terram, quo diximus modo, Deus creauit. LXX. hic est uberemeriim , hoc . '
blatth. i. iii Prin. l vlu pitu aὶ Liber goerationis IEs v. IN Disi toto sex dierum spacto sic Beda. DOMI Mus D Evs hucusque soli nn- is. modo vocavit Deum G I, Eubim: nunc toto opere periecio, addit iei, oua, nucnomen per chis si nutri, &vt indicet Deum omnis vir e . - ellentia: p i se autia Orem, nominat nomine T ctragrammato , deductoa radice πn Hii.ι, fuit; quod communiter cliam orthodoxi hodie Irtiou A pronunciant, alii H E ii E , ali I pronunciari posse ncgant, alii id saltem non decere asserunt: de quo nos tr Miatu L Dei nominibus.
diendum & in die quo fecit Dominus Omne reultum. hoe est omne 'i μ ' arbtili uin Je arborem : utrumque 1ignificatur Hebr.eo tuo Suic imo & herbae sed quod sequitur ostendit nothrum rem' resti inxisse.
Graeci latius, χλωρο , omne viride seu luteum. ANr EQVAM O IURETUR 'i more scilicet naz ab Cae scini P. vi , .
sicut post peccatum nunc fit. Uult ' enim significare prunam illam
productionem virgultorum e herbarum non esse a cribendam na- non solo iutturali virtuti, sed omnipotentiae Dei: probat, quia cum post homi- caelo debitet. nt, pecca um videamus omnes plantas &arbutea, nasci caeli totiqueb lacticio , multa etiam non sine hominis cultura de industria : id de tertio illo dae producti ς ibi picandum non esse, quoniam illo die de hoc nunc agitur nec homo erat, qui tereret aut plantaret, ncc quatiam iata vel plantata rigχret, ulla erat pluuiae beneficentia. PLvE RAT JI lebraice, nondum pluerefecerat Dominus. Sic lolet a '.
Sacra pagina Deu signi licare uuiu Sc imbricitore quae falso falςo suo , 'Io tu gentiles epitheta largiti. Exod .li.I . dabit Dcus pluviam terrae datot n
SED FONs ὶ E D. alii nubem . ut Chaldaeus; alii Nebulam verrunt; j R alii vastorem , quod recorata Oribus maxime arridet. LXX. πηο η , ut =bii, 'noster, SI Nicolaus Papagiti a lMich.ιrl. mper. ceti it lingulare ρο- m seu nis itum pio plui ais , fulci. quod ante placuerat Philon l. Omnia conci- Coneiliataeli tur nullo negotio : quia plures vapores, sontes dici possimi; dc stri QRe quia omnes in vini in quali conglobati alcendebant,stm; ilcm quia adt irrrgandam teri am sontis vices obibant ; sed quia vapor nebulo tus In morrua nubis condensatus cr.it, ideo& nebula, & nubcs quoquc, S vapor. Nam vaporem vi sua Sol e terri sursum attrahebat & lcuabat, olivitas de& vapor postea nocti; frigore spii satus in nubem rorulentam cog2- caeloi triga- b. t turi denique piae grabit humore resolutus in terram gut tini deci- δ debat, de supersciem penetrabat, donec Deus tcrrae pluuias carpit ei argiri. Prunos mundi creati dic ς ludos esse decuit,non nubilos aut
K 3 nebulo Disiti co by Cooste
87쪽
nebulosos: nec tamen par erat humorem congruum, quo uerentur, herbis vel plantis nouellis deesse. 11. AsCENDERAT E TERRA ascendere de terra simpliciter, non de Ascendere signato nomine terrae, significat in sacra Scriptura de paruo principio. ς valde erescere , & late diffundi, atque ita terrae iii 'crocium ubique irrig. pe : scd arcendere ite terra N. vel N , siniseat proficile, in atram, quae situ magis c. ata,ricet Franc. Ribera in Osee. cap. I.
Cur eorpus de terra, &ncude in delim . Conciliatae versones. Locus iob. o 'Locus 4.
hiat 1 4REdit Moyses αβ hrα αλεψιν, ut ait Theodorctus, ad opus sextae dici,ut hominis creationem luculentius explicet. Et ne sit perbiat homo de theologicis illis & nobilibus caussis sui,nempe tot mali, quae est anima rationalis Dei imagine insignita; & finali,quae est,ut quod pote, Deo allimi ictu & animantibus sublunaribus dontinetur. Ideo nunc caulas alias viliores memorat, S physicas plane , pro materiarerr.e timui , pro sociata, flatum seu spiraculum I pro fine, ut quem admodum bruta quoque viuiuat, ipse vivat. FORMA vir ici Tu R) hoc est iam ante formauerat: nam vas hoc loco non it,lum copulat, sed etiam designat. Sicut S. cap. I.9. Dι-xit vero Deus : formare positum pro ρι mane. Sic Iob.IO. v 8. manuc
Itter.& Graecum proprie ad ligulinam pertinent: solet sacra Scriptura Deum sagulo, hominem argillae comparare, lege Ieremiae cap. I 8. a V 2.
Ho Mi NEM) ipsum corpus. Synecdoche, nam anima non est de terra sumpta,sed a Deo creando infusa. DE LIMO TERRAE) duo hic notanda. Primo licet humanum corpus ceteris quoque elementis constet, tamen hoc loco praedo minantium duntaxat fieri mentionem,quae sunt aqua & terra,vi docent grauitas deorsum vergens, & cadaueris in haec duo proximaresolutio. Secundo Hebr. Cibubor significare minutum S vilem puluisculuna: sed quia puluis aridus inidoneus est ad plas niandum: ideo noster, post Tortullianum vertit limum ; ut intelligamus Deum
de terra puluerem sumsille sic L X X.) & postea illius addito opimo liquore ut explicat Tertullianus in in limum Si quali argillam
coagulasse: de demum ita, in morem luteae statuae, hominem figurasth , indicat hoc nostra versio. Sed & Iobd.cao.v. 9. Memento quasi quod sicut lutum seceris me Et Sapient. 7.I. Adam vocatur γηγενὴς, primoplasmatus dc terrigena, de terra quoque terrerius dicitur a D. Paulo I. Cor, I s. 47. Denique cum vitiina dispostione, infudit suo plasnati creando, & creauit infundendo i plana animam. Sic intelligendus scriptor apocryphus,sed pereruditus & vetustus . . Esdr. 3. 4. Dedisti Adam corpus mortuum: Sed ct ipsum sigmentum manuum tuarum erat, or in usitas in eum stumum vita,est ' ius est v qem coram te. Vocat corpus mortuum,quod numquam vixerat,sed adhuc, absente prima corporis organici forma, inamime. Sane corpus rem pore ante animam caeptum condi non tamen planc perfectit in ; Satis ex serie
88쪽
ex serie icxtus nostri colligitur &s,nior sententia videtur. Lege Pe rerium M. .m sien. vers. 7. c, 8.ET i No i R Avi T J insit lauu vertit I . c. spmn. & interpres El-drae, melius quam Tertullian. asi ruit. Non igatur anima fuit educta ex mareria, scd ab exta inscco a Deo in sa ; qui non ut partem lubstanti .e tuae; vetus haec hae rei is in sed , ut etsectum quendam' omnipotentiae suae, de nihilo in homine illam creauit. IN I ACIEM EI vs l l Iebraeum Aphoi nares & faciem significat, ut fatetur Eugubinus : Aau. & Suminachus illud amplexi, c. L X X. ec noster. quoniam aduertebant ii nares vertas, hoc ambiguum fore,an de anima , an de nuda respiratione dictum; sicuti ianulli cxponunt illud Isaiae a. 22. im lytisum in n trab re et M . Uel la ne ream synecdochice pro toto corpore poni, illi πραοῦ - ον, noster aptisti me trium vcri it. Tunimii bd Latinis laepe 'cies pro toto corpori; habitu Itimatur Ut docui meis in Tra di .im : tum quia, si malis stricho illam lumere,ob id nitis in ea vigentes clarissime in eadem te Vitalcς OpErationes cxclunt. Indicium quoque vitae reciprocatione anhelitu, per n.ires, quae faciet portio, deprchendatu r. Hac autem rcipiratio praesentis animae,& nondum digrellae certillimuiri signum est. Et solet lacra Scriptura ei membro aut seni ui spiritum ascribere. quo exercendus cst, aut in quo se prodit: ita EZech. g. I. Volumen Et proponitur non oculis inspiciendum,sed Azglutiendum Orc; quia legationis munus ore de lingua obeundum. SORACvLvM vir AE t sic vocat et animam rationalem non quatenus intelligens csti sed quatenus vegetabilis ell, de homini ita tum sitae indicem tribuit: hine anima t I atinE quasi Δεμος, ventua: Graece is es, /ωhe τὸ 4 Hν quod respirado ri frigeremur; i ii braicem: γ' sic trum M* r. frigerauit; & C et V ess ob. ha stiri vili bili5,N ma Ru h ventu; si te spiritus in usibili , priora duo nomina Hebraea tantum fia dicant signi ei sectus quo dam aninis , post tau magis ad spiricitatem eius est taliam rciserendum. Dicit itaque Spi cui VM VITA Et pro spiritu v t idc animante, ut tenerit S. Hieronym. cyi' de erron b D in gem Amim. &D. August. D. i 2. de Ctumi. 'Det ca . I r. spii itum seu auram vitalem vocat Subvlla lib. 8. ae q. - Ο Pro O , Hob aicecst ViT A R V 1, prim δε quia h rc phr L si indicant excellentiam vita quam tribuit. &multiplicem spiraculi huius potest. m , sicut infra v. g. Ag r. vitie vocat ir Hebraico rum v an in m. Secundo C a rationalis anima eaderi, est sentitiua & vegetatiua ita largitur homini quasi triplicem vitam, plantariatii, brut orum, S ang lorum. E r FAcrus Esri hi, factus h lit. Notada vis parriculi eo in i & multipleae ut multis conatur ostendere Martinus Mai tinius a )thor Hypoti pose H : cuius diecta examinabia i Deo dante in Appara
LXX. 3c n. ster defenduntur , cur
sed Ditem reddanc Cur anima homines spiraculum seu fi lius.
89쪽
mus unius praeteriti pro altero.
exercere, ut solent animantia. Sic videtur explicare D. Paulus, cun opponit hanc animam viventem Adami,gratiae seu spiritui vivificanti Saluatoris nostri.i. Cor. I s. s. Fas in est prirnul homo Adam in ammam vinimem, marissimus Adam ιπ δπιιum vivifica em. Vnde patet primo versionem nostram approbari 1 D. Paullo,& non recte Chalcheum exponere ammam laquentem: quod proprium animae intellectitatis. Secundo cauendum ab expositione B. Philastris in Catalo.ha reticor. cap. 99 qui hoc spiraculum putat est e Spiritum sanctiun quod refellit D. Augustin.lib. I 3.de Ciuit M. Dei Gip. 24. Significat spirabilem, ab intrinseco, Sibylla vocat ἔμπνοον εργον. Que sequuntur vique ad vers. I s. peltinent ad opus tertiae diei. ideo ne rcferas ad vi. diem vertit no sic piant erat. Solant Hebrai t persecto praetcrito imperfectum S plusqualo perfectum significare : habes exempla in Pagnino lib. s. insiaut.cap. ia. & Martin. Marti ii 2s bb. 1 .hUMIyos. V. 3 PLANTA v ERAT J germinare iusserat,vt cxplicat statini: alias significat formare scia producere. PAR A nisu M J de cuius situ postea. Vo EvPTATrs J Nomen Π9 sberin t aliquando est proprium loci, sed tunc non arbitror sumi pro Paradiso terrestri, verum pro alio quopiam se illi & amoeno in Melbpotamia i ,eo,& sic intelligo tres locos sequentes. q. Reg. I9.
D. Etsilios Eden, qui erant in Nelassar. Isai. 7.I2.eadem verba repetuntur. EZech. 27. 23. Haran Gr Chene,or Eden negociasores tui. Aliquando
est nomen appellativum, significans voluptatem seu delicias.; id hoc loco lectatus Symmachum noster interprcs amplectitur,nequc halucinatus ut garriunt Luthec & Caluinus: ipse Varabius vertit iurios δε- bcatissimos, & Pellicatuis apostasia & h. eresi scctator Lutheri, vertit in delicis. Sibyllaearadisium ambrosium vocat lib.I. A PRINcipio J idem Caluinus cornu faeniculario contra nostrum interpretem arietat,quod non retulerit potius ad torrae plagam Orientalem. Sed valde distentit a Caluo fraterculus eius Musculius, S mauult cum nostro ad tempus referri: quia no cst Hebraicu ci a Zehedem in Oriente,sed ciny nfhedem ab anteriore seu priore tempore. Sed sinamus istos Cadmigenas mutuo se conficere. Aquila olim transtulit quo modo noster mec disientit Symmach. qui ἐκ πρω-
.c aprincipio; nec Theodot. qui ἐν inprimM. Si velis conciliare LXX. cunae nostro, potes dicere nostrum de principio plagae seu loci locutum. Nam L XI. ut & Ioseph. Lactantius, Suictas cos secuti vcrtunt κδ ἀνατολὰ: ad Orientem.Ferunt ' Orientis plagam primo habitatam, primam quoque Solis iubare illustratam ; & Paradi, sum in Orientis plaga fuisse ' longe erobabilius est.orientis dico,non abiolutὸ, sed retpectu terrae promistionis. Sic enim Orientalem plagam i solet sacra Scriptura sumere. Gen. 1s. 6. Separauit illos a filiosas .ac dum adtac viveret ipsi,ad plagam Orientalem.& 29.I. Proficim ergo Iacob vent in terram Orientalem. dc clare patet, quia qui Numer. 23. veri I. dicitur ventilia de monilbm Orismis,n Deuteron. 23. q. scribitur
90쪽
veni ite ex ad firmamia. Caetin est,quia Mesopotanua Iudae et est Orientalis. Musculi argumento respondetur prς positiones has Varie accipi ge confundi. Si tamen magis arridct In principio referre ad tempus, per iue licet.dum tamen ad tertium diem protendas non ad primum tantum, , dum fugias ab auctore lib- .E1dr. 3. 6. qui expos uit,amererram ρuntatum, quod Sc absurdum, dc erroneum hodie censetur. ET AD v E sc ε es o v M J copula ista hoc loco no copulat, scd disiun- v1κεν.git. significat enim Paradisi arbores vel amaenas tantum ad adspe- t.
ctii in &oculorum voluptatem, ut solent infrugiferae multae vel L p 0 νςi:
etiam fructuosas,& esui suaves suisse. sic omne genus complectitur. LIGMvM vi T,EJhoc est arbor vitalis seu vivifica. sic dicitur non hquod dumtaxat symbolum esset, seu signum vitae Adamo concessὰ LigRu irae a Deo,ut in Hς retica Camena Geneseos quidam Petrus Ariopaeus nugatur; malitiose,ut vel stramineum hinc argumentum contra Sacramentorum ex opere operato cis cacitatem petat: sed dicta baenum vita, qui ainmaciter & re ipsa poterat comedentis vitam diuti me prorogare, & interea sanum ac validum sine morbis hominem praestare naturali quadam vi diuino munere insita S condesta. Sed pura de hae re pete a Pererio nostro b c lib. 3. dc Francisco Valesio Sacra ph - sopb. cap.6. IN ME Dio J inter alias Paradisi arbores eminens. Hebraiimus est, i. quo dicitur in medio esse, quod inter alia magis eximium. Gen. 23. O. Habitabat autem obron in med o Miorii Het M .Reg. u. 2o. in Idcbram, ' Lois, secundum quosdam. Nam illic potest simpliciter accipi pro inter, ut i .Reg. I.xo. noster illic reddidit Certum est hic medium Mathematice capi non posse.Nam tale medium duas arbores non capit Sciε Meti AE J non cuiusuis rei, sed BONI & M A GJquod comeden- 44
ti de fructu eius tribuebat scientiam discernendi inter bonum &maia itum. Sic a r. merosit mitan. Quod per προλήψιν dictum. Nam mili.,nde nomen hoc illi non fuit statim atque productum fuit, sed postmo- dictum. .
dum ab euentu inditum. Uequor D. Augustin. tib. 14.de Civit. Dei e IT. est communem Schota horum sententiam. Vt enim pomum domedit Adam, num obedientiae cognouit quod amisit; dc malum quoque cognouit inobedienti in quod peccando incurrit. Da Nargum Chaldaicum est videtur id velle Nemesin sib.de Natura homInis cap. I. Calui- s. nus hς reticas, relatus a discipulo eius Mariorato, censuit scientiam Seientia hete hic in malam partem accipi,ut sic etiam huius mali auctorem iaceret b*Di
Deum: sed malE. Nam ipsum nosse discernere inter bonum & matu, VP ' μ'
non malis, sed optimis annumerandum est. SI hςc scientia mala so-rer, non illa Emmanueli nostro Iesu tribueretur. LIV. 7. I 1. Quid vero g. denotetur hac phras adagiali, SCIRE RON vM & MALvM , reser- scire bonuuetur in Tractatum 2e saeris se desiis * . utiato. Cuius vero speciei hς carbor fuerit non liquet.Multi ex verbis sponsi Cant. 8. s. Sub arbore .,
malo suscit.sus triputant suisse eiu&pomi matrem , quod vulgo malum Cuius spe stricte vocamus t/n AOnς ιυ,Hispan. Sed hoc nome Mac obius do- ciet arborcet etiam ficui conuenire:& de ficulnea potitis crediderim Theodo si ς xig b