Rerum a Societate Iesu in Oriente gestarum volumen, continens historiam, iucundam lectu omnibus christianis, ... Nunc pluribus vltra omnes editiones priores locupletatum, vt sequens pagella demonstrat

291쪽

mel tertio mense, ubistis factum esse diabolas pronunis auerit; nonnullisstultitia ocijs unoecu adhibitis mendicata a popularibus e. mare petunt, nauisulamque conscendunt, cuius seminam ita perforant, ut accepta paulatim aqua mergatur. Ad haec, diabolas mainopere seiugit quo brutorum animantium stecie vallo ador

tur. atque yt boues colant, hominem occupat; percon-

tantibus nomen, restondet se regem esse boum: rogatus ut abeat, negat se ex homine disce lsurum, nisii templi mi eaeaediscaturos esse recipiant. Si pollicentur, absi dii. spromissa Uofecerist, rusin reaertitur, oppresuq homine rarise cruciatibus torquet, quo h phanuaed cent,in quo diuersas belluaru figurad pro numine ven rantur, capitali etia alicubi pinna proposita, si quis boue occiderit. Interda etia venatores, squa fera interem rint,siuis venefici,s in morbum inducit. itas eius rei ni tu ferra pro daemonesiuppliciter colat. Qua omnia facit ille nimiru ob eam caussam, ut mortales vero Dei cultu deserto mutet glariam incorruptibilis Dei infimilitudinem imaginis corruptibilis, homini ct volucrῆ, ct qua- :drupedit, erpentiu . Iaponioru doctrinasi verstitio

multiplex est. alij nescio quem iam moγtuu colunt nomine Amidam, alij quenda, quem Xacam nominant. Hetiam haeresis eoru, qui lingua patria Fotoqui vocitantur, in opinionu earumprauitate UL adeo pertinaces, ut aures Euangelio prorsu occludant. negant enim me

habendam ris scriptis iis, quae apud se habent : O pro miraculo et i, s quis eorum Christiana jacra si ripiat.

Denis Soli etia, ac Luna deorum honores habentur, nec non ip damoni,cui templa erigunt, atque in ipsis templis erilem eius multo quam nos foediorem ac deformia erem depingunt. Nulliseunt corin carnilitarum utrius,

292쪽

pus, albo vestium colore, rufo, nigros distincti, vita moribus, turpi fimi. Iaponiorum tzes praecipue ordine numeratur. Patriisqui vectigalibu3 ciuitatis fluuntur Bonci, sacrificuli, quorum item ampli sunt redditus: Operaris, qui aliorum veluti eruitiasiunt,semper ijs Iaborant, semper ijs obnoxii degunt. nam nec patriti's inopia quamuis extrema nobilitatem aufert , nec operarysquantavispecunia dignitatem assert 'stam, nec unquam operarios inter ac nobiles matrimonia commisicentur.

Societatis nostrae in his partibus tria domicilia sunt. amanguli, unum, ubi multi erant Christiani: rerum aedes una cum urbe ipsa incensa, ct solum a barbaris templo Idolorumpostea dicatum est: tametsi nunc au-riimus nonnullos qui superfuerunt Chri stianos , id ipsum iudicior elijsse, eius, possesonem nostro nomine recepisse. aeterum est domicilium Firandi, licet exiguum. Tertium, idemst, omnium maximum ei hoc Bungense, quod in primis stabile Deo propitio futura videtur, tum propter Regis squamuis nondum Chri stiani) eximiam erga nos beneuoletium, ct alijs rebus 2 in con filio dando probatam nobis, ct cog nita; rum etiam propter e iistimationem a nobis apud praefectos regios magistratims collectam. Accedit quod Rex, Euangeli, promuDgationem insuo regno Migratam est te demoni rat. Ad i aqueinsi Rex Lusitania Ioannes, patronus ac parens So cietatis nostra legatum quempiam mitterer, multhm ea. res ut arbitro ad eius conuersionem valeret. Vos eri am atque etiam Dominum obsecrate carisimi fatres,

ut Regem hunc excitet: nam utique ex eius conue

sone huius regni totius insularumque conuerso pei

det, quippe cum sit raponis regum hodie in primis p

rens.

293쪽

Septembri mensie, Firandum, cum ibi Balthaser Gog tu e set, duae Lusitanorum naues appulo. Itaque a Cosmo ad eiusubsidium in Confestonibus audiendis, allim

laboribus, quos noua prouincia sicum assert, e mmisem. Meo aduentu Gagus, ct Lotant, ct i e regulus oppidi vaddegaui si unt. Et quonia Christianorum pG terum vita moresιὴ apud hos populos in utranque parte' ε plurimum ad exemplum valent; primum omnium Asedere Lusitanis institimus, diligenter cauerent, ne que - neophytorum exemplosso ossenderent Multos Confessone purgatos acra Eucharistia refecimus. omnibus vero Dominici se iis, diebus ad Lusitaisos a nobis, adprouinciales a Iaponio Christiano cqmite nostro magnae via tutis bonane, alatisorum cupidi fimo cociones habebuntur : semel etiam cum omphonia sacrificauimirio solenni sipplicatioue. praeibant siclopetari, quadraginta cum distiosione festiua: hos tibia quedantur, deinde Lusitani duo cum funalibus, ct crucifer unus dammatica indutus: tum emtribus aeuo Litanias concine iunt: postremum Iocum tenebat ornatu corporis pretio-

se Balthasr Getissacerdos. Vbi in conoectumnauium ventum H, in quibus erant vexilla sibilata variu crucibus coloribus, fulgentia; pretereuntes nos maioribus

tormentis honoris caussa conflutarunt. Frequens tum ibi forte mercatus erat, quo ex onmibusfere partibus negotiatores conuenerant. Itaque stectaculum magna Christianorum laetitia, magno barbarorum conuentu atque approbatione celebratum e t. Cum ad Crucem

peruenissemus, quam non longe ab aedibus nostris Iocauimus; habita de laudibus Crucis oratione, ad templum eodem ordine redimus Faxit Dominus ut per hos onctos ritus qui cernuntur, Creatorem Dum agnoscant

294쪽

Iomines, qui corporis oculis cerni non potest. Interim nuntiatur latus rerum Tungensum progressio tuis I Pausi obitus natione Iaponi, quem aegrum fungi res queram, Tirum magnis virtutibus praeditum. Hanc forunt, agentem animam, intermortuis vocibus nihil l Men aeque esarepronuntiaisse, ac I E SV S, MARIA: cuius mortem homines pariter, vitamque admirari sunt. Is triennium iam in vinea Domini laborauerat fidelis sperarius comesque noster Magno animi ardore, stiritu, curaque Ialutis humanae. Itaque multum eius momete damni fecimus. aegre enim in tanta hominum nequintia similem Paulo reperiis. Balthasar Gagus Comi iussu ex eo loco Facatam profectusen, ut possiessionem adseret areae quam Rex nobis ad aedes aedi fuandas attribuit. Inde Bungi regem iiivisit, Vt is totam Tem auctoritate sua constrviet. 1leramus autem id valde era publica futurum. e t enim ea τrbs ceteris aliquato pacatior, quὸd Mercatores opulenti, qui ibi commorantur,diuitise m tuentes suis, imminentis belli pericula largis muneribus, ct congiarise redimunt. Hic Iocus quartum iam quin- rumpe annum abundat annona. exstectamus vicissim cras Pharaonis strigosas, quas Vtinam Deus arceat.

Uodit enim pectus, infantium Multitudo a parentibus tali tempore pereuntium: quibus si nunc in ipsi vilitaterio parcunt,quid in caritate putadum est ' Magna enim mihi credit stuires curi fimi sterilitatis incommoda ac difficultates in his regionibusunt, prorsus ut ipsi δε- nites herbis sola rem vitavi. Iccirco nos Iosephi prudenaiam imitati, in annisminsequentem aliquid semper cu-sorientes, Christianorum inopia, ac necessitati consu- Iimus : tametsi item Iosephi horrea nostiaque permuItsi interest, quippe apud nos non vis nasturtiorum folia, 3 Ia -

295쪽

tactucaei sole tosta ad ruuntur. Res fumentaria in his

Iocis etsi perexigua: nam triticum ubi maturum eIt, imbrium vi tempestatums deperditur. OVUἄfere dem tunt, eam1 non ita multam, ut uniuersae urbis ficiat nec ea pauperes, nisi si quando gratulationis ca sa,ve fiuntur: quos tamen omnes Domini benignitas alit, ac sustinet. Scriptis his litteris, cognatus quidam Reguli Aran densis armis Regi Bungensium illatis acie victus e It,que quoniam Drandensis Reguli ope adiutum Rex Bungi cognouit, vastitatem eius regno inferre constituit. propterea Dungo ripsit ad me Cosmim rumorem esse, sun-gensiem exercitum infestis signis in haec loca venturum: proinde si opus esset, rebus nostris mature proflicerem. Ex hoc denique intellexi quid esset, cur antea me Rex Fungi ut Octobri men te hinc disic ederem, per litteras

monuisset. Huius belli metu perterriti a clii Christi- .avi quidam ad me noctu venerunt, profestisiunt, si ego

Arandi remunerem, se ad oppetedam mecum Vna momtem in templum nostrum esse venturos: sin minus, intra priuatos parietes vitae finem ex stectaturos, quos ego β' Iutaribus praeceptis instructos, ijs verbis que tempori ac rei conuenire videbatur, bono esse animo iugi. IIuius insulae Firandi circuitus nouempassuum millia colligit, ct aliquot habet vicos, quorum maximus ent hic ubi sum in praesentia, familiarum omnino ducentarum. In reliquis

sunt Christiani nonnulli, quos, nisi bellum impediat, fingulis hebdomadis inuisere statui. Haec habui, mihi cari fimi statres, quae de hoc anno 11 scribere. Vos oro per 1E SV M CII RIS TVM, τι precibus ve stris mihi vere seummisitonis perfectas obodientia virtute ab eo impetretis,qui mea cutisa ad igno-

296쪽

γηimosam inque Crucis mortem esse obediens voluit. Ex insula Arando. quarto decimo Kalen. Novemb. IFFI.

MELCHIOR NUN NESSocietati I E s v in Lusitania.

di litteras ex ora Sinarum, ubi ' mare coactiu fueram, cum Issonem tenere non potuissem. Multa in eo itinere ct magna vitae pericula adiuimus, crem aut in vada incideremus, aut intersese naues incurrerent. In eo autem portu Sinarii cum comitibus meis ad mensem Iunium usique substit ram, quod anni tempus Iaponicae nauigationi vulgo putatur idoneum. Sed cum repente decretum esset in quentem quoque hyemem ibi traducere; continuo Lusitanos qui fimis aderant circiter trecentos consitetis o se scissiliritalibus adiuuare instituimus. Casa itaque oetempla e paleis raptim exstructo, quotidie Christiana doctrina tradebatur: omnibus vero Dominici estisque diebus acrum misse ct verba de rebus diuinis non sine magno stultu flebant. Quo quidem tempore dici nonpotest, stata es carisimi, quantum voluptatis animo cep rim, cum viderem in Sinarum regione, inter tot secutiet idololatras, diuina sacri cia peragi, ct Euanges tim promulgari: se praesertim hebdomada sacrosincta Pasichatisque solennia multis eorum qui aderant I crymis laetitiaque celebrari. Illud etiam percommode factu est, ut Lusitani aliquot redimerentur, ab incolis iam diu in vinculis habiti, mortist licet iniuste damn ri.Tenebantur autem adeo tetra minanis custodia, ut

nisi hisce oculis ego se vidissem, nunqua feri pust pu- - - lassem,

297쪽

tassem, ut quisequam eo vitagenerespiritum duceret. uuadragesima exacta, Cantonem Sina rum urbem qua Vir pom magnitudine paene par est) tristes nun-1jperferuntur, quibus omne. valdeperterritiseumus, inprouincia Sancij, e Sinarum prouincise νna, laritam repente aquae vim, sicaturigine crebra, e terrae visiceribus erupis se, ut omnem circa regionem adpassuum ce tum octoginta millia inundauerit, urbes septem villas hcomplures obruerit, omnibus incolis vel ipse inundati one demersi, vel si inundationem essetissent, demisso caelitin igne consumptis. Quod itapro certo in habitu, τt Chaurei, qui magistratum Canione summa cumpotestate gerebat, quod patrem atque familiam ea calamitate amisisset, administratione depositu id enim in patris luctu solenne est) ad obrutam Sanci, prouinciam

magno cum siqualore disicesserit. Haec autem de Sinis tantummodo cognita sint: nam Lusitanis aliisve omηino aduenis mediterranea penetrare non licet. Inde, anno proximo, qui fuit /JJό, Iunio mense Iaponem versus nauigare perreximus, ct duas inter insulas certumna agi, vitas discrimen Dei beneficio euomus. cuius clementia, ct in eiusnodi periculis cura jalutis nostra, nostram in ipso fiduciam non mediocriter auget, mogrami stem asseri fore, ut Bungi Rex ad Christum adiungatur, praesertim cum eius rei, Rex ipse, litteris ad Proregem India scriptis, signi ationes dederit non

obscuras. Cum ad Bungiportum appropinquaremus, ad oppidum quoddam appulimus,cuius oppidiprincipes, seumptis armis ab Rege Bungi defecerant .ibi ex incolis qui ad n uem accesserant, audimus Euno urbem totam euemfam cst, alij disse Aege putares nostros etiam M-

298쪽

cios, qui Bungi commorarentur, occisos. Ea res quamuis falso nuntiata, omnes quotquot eramus in naui, magno- pere conturbauit, ac perculit. Sed Iungum nihilo minus vento aduerso contendimus, ct Socios omnes incolumes DEI beneficio obsendimus. Quos ego nobis ad litus obui-amprodeuntes quanto meo gaudio viderim, verbis exsequis atres carisimi nequeo, prorsus xta morte reuocati mihi viderentur. Neque vero in eo congressu Coimus ille Turrianus temperare lacrymis poterat, bonus usique se 1lex, ct vir plane egregius. Annos aliquot smarguti, vi xerat, in ea urbe relictus a Francisco Xauerio: toto eo tempore nullum gustaiserat carnis genus, nec pane pisci'

' spe retantibus t quibus rebus id oppidum caret) se

or et a tantummodo Iaponio more decocta quae eiusmo die t, ut eum comedas non η fame ac necestate co

actus salitoque pisce,ast oleribus vescebatur: ijs1 cibarijs ita assueuerat, ut carnes iam me valetudinis incommodo manducare non postset. Is amungvij rem Christianam administrauit egregie, multis magnis, laboribus ac disscultatibus fortiter speratis. Etenim vel intra privatos ipsos parietes a Bonnise lapidibus stutis, appetitus,illusius,ct contumeliosi tractatus est, cum me magησι periculo domopedem esset re nonposset, idi ob eam maxime caussam, quod post Francisii Xaueri, ex eo regno disicessum, Rege ipse Amanguli, ex infidise interfecito, asesiduopaene bello ac seditionibus, cum uniuersa fere nobi e Iitatis ac magistratuum caede regnum illud exarserat rcutim rei culpam sonet ij quorum e t magna apud plebem auctoritas) cum in Christiana sacra suscepta, neglecta λ Deorum religiones conferrent; tantam in inuidiam Cosmum adduxerant, vi ct mundus illi crucis

xu , ct ille Mando vici im, iure optimo dici posset. Sed

F cum

299쪽

eum in hisce incommodis, ct aerumnis praeclara nimirum

conficientia sustentabat: quippe qui ad Christi Domini

aio stri gloriam retulisset omnia, ct Aman rutiana Eces sam interim conseruari atque augeri intelligeret. Denique mihi narrabat,nuquam se in vita, laetitiae ac volupta ris tantum cepisse, quatumper id tempus Aman luti, per cepisset plane ut existumem illum e lacrymarum mira suauitate ct copia,magna ex parte oculorum aciemperdidi se. Vt Bungum veni, dedi operam ut Regem ipsium C inui rem, multish eum rationibus ad CHRISTUM tra acere sum conatus: fustra, partim quod hostium metu in locum munitum sese praefidi, causa recepi'sset, partim etiam quod sibi intelligeret Christiana lege mores esse mutandos. Accedebat illa quoque usticio fore utpol pidaressui Christianum Regem ferre nollent, ac proinde interscerent. Sed illud maxime retardabat hominem, quὸd daemoni deditus est inhaeres ea, quae animam ait acum corpore interire, stiritum e se nullum, ct nihil emino praeter ea quae sensu percipimus. Egimus diligenter cum eo,ut cum Bonziu aliquot, quorum esset praec pua sapientiae existimatio, coram se regnis principibus di istutatio de religione institueretur a nobis, peruersi etem opinionum ipsorum, O veritatem Christianas ei. nos aperte demonstraturos. quod ille verbo se facturumetiobispromist: re ipsa quamquam essetitantibus nobis non praestitit.' Sunt autem Bonzij cum regni proceribus Unitate coniuncti, nobis vero, quod plebi eorum scelera pandem detegimus, iniquisivit, tantus mendacise populum onerant, nihil ut Euangelio in his terris maiori impedimento esse videatur. Quod idem Francisco quotliXaueris quamuis id nos celaret) Uι venisse nunc d n ncognoui. uuot illela ijs locis incomino a superauit.

300쪽

cunipedibus iter Uidue faceret, cuper vias,aedrac, Boi et toru, ac principii contionaretur, vulgaribush cibariis, qua in pidifima sunt, victitaret. In magnis verosit ribus, instar famuli a pedibus, Iannios equites citato gressis persequebatur, talari veste nunquam deposita,ct quidem sarcii aula onustus, ut eo comitatu infidira latronum est geret. Idem in castigandis Iapomorum litijs ct superstitionibus adeo fuit liber ac vehemes, ut trepidaret comes eius,qui mihi haec delude cuncta narrauit. Quoties ille puerorum insectantium vociferationes, iurgia, lapidationes constanti semper nuictoas animo pertulit.Mose, tem vero pro Christo se adeo optabat, ut eam ultro po Me quaerere videretur. Regis quide sinarguti, nefario segitio libere ais acriter accusando, non obscura adjt vita discrime. Iaponjs proceribus quibusdam eum purum honorisce compellantibus, trementem interpretem, o vi cronis ictum in fingula momenta ex stectantem, isdem compellationibus tametsi citra contumeliam) restond re iubebat. idque non contumacia elatus, sed quod illud sentiret ac diceret: nullam ut tum res erant suae o-iarinae dictorum, inise locis auctoritatem futuram, nisi maiore apud eos esset in honore, quam ipsemet sonet ij, quos illi sane valde reuerentur.uuam eius animi magnitudine vitas contemptum Iaponi, adeo mirabatur, vi etiamnum magnum apud multos nome sanctitatis o tineat. Ego ingraui fima febrim incidi magno sane vina periculo,ex qua tertio de uim mense: euas: cunissi res I ponica turbulenta exiguaste profectus ostenderent, infirmo etiamnu corpore ad meu prouinciale mu=ius in India mihi renavigandu existimaui.uuo licet tu ima qualeri ec videre me in vita memini, nec vero exsera νnquam

ruseputario diem qui ira tempestate iactati, incolu s