장음표시 사용
271쪽
α3 6 De modo coniunctionis Concursuum Dei
melle aliqud nec mouere potuit voluntatem , ns illo permittente qui feci
omnes naturab subsantiales,o accidentales, iuersales, ν indiuiduales mquantum enim voluntas conuerso ue motus volnuratis est aliquid , - ην- est Dei est; in quantum vero tufitia caret sine qua esse non debet,
simpliciter malum sed aliquid malum est, ct quod malum es, non Dei, irae
volentis siue mouentis voluntatem assii dicat; actum prauum,quatenus est ens reale,positiuum, transcendentali sua persectione,ac bonitate naturali praeditum, eatenus attribui Deo, & reduci in Deum, quatenus ipse fecit naturas substantiales, & accidentales, hoc est animas nostras,& voluntates nostras cum propriis suis assectioni bus ,& passionibus , quas etiam ipse permittit operari suos actus; catenus vero no reduci in Deum tanquam in causam effectivam, quatenus actus ille malitiam, & turpitud mona habet anne antiquae est ipsissima opusculi praesentis sententia. Atque appareat eum in hoc plane sensu es e locutum; ipse id e libro de concordia . . praescientiae,& praedestinationis,litora C. dicit;Et sicut Deus non facisi iuuitia ta non facit aliquid iniustum esse,qui tamen facit omnes acti is nes,dr omnes motus quis Vse facit res a quitar,ct ex quibuWper quaW, o in quibus sunt , o nulla res habet vitam potesattan volendi, aut aciendi, nis illo dote ; ipsum quoque velle, quod aliquando iustum est, aliquando inustum, nec es abud quam utipotestate volendi, o voluntare quas Demdat, inquantum eis, bonum est, ct a Deo ea. : . Rursumque libro de concordiae gratiae, M liberi arbitrii , litera L. Dico, inqui inlaum instrumentum omnes voluntarios motus facere,s diligenio consideramuae ; sed ille scilicet Deus, verti sincimi faceti omne quod facit natura, am volumas, qu facit naturam ct infrumentum volendi cum asperitionisvisus sine quibus idem infrumentum nihil scit Ecce quomodo Anselmus ubique do et, omnem actionum no stram eatentis vere dici esse a Deo,quatenus ipse conseri nobis viares, instria menta potientias per qua ha quibus, de a quil ope' rationes nosti fiunt quod nihil est aliud quam concurrere Duum ad singulos actus nostros Concursu remoto, mediato, atque ab ipsse operatione nostra realiter condistincto. z XIL -- Veruntamen obiicit nobis quidam Theologus, cundem A selmum sub finem citati capit rizo de casu Diaboli, Discipulo. ita interrogante ,ΣMod I idem Deud vasura rerum omniam faciat Jute
272쪽
Eum es quod et rosingulas actiones peruersarum voluntatum velut ipsium prauum motum voluntatis quo ipsa mala voluntas si mouet scia quis com cedat 3 Respondis te, 'id mirumst dicimus Deum faceresinguli actiones quae fiunt mala voluntatricum fateamur μωfacere singulasse antias quae fiunt iniusta voluntate, o inhonesia actione additque idem Theologus Anselmu m concluderemere negari non posse quin omnis actiost a Deo, a quo immediate prodeat necesse in quidquid vere aliquam habEt essentium. Respondeo primo , me in nulla editione Anselmi, plurimis licet de industria conquistis . reperita potu i sic quod quidquid ha bet essentiam prodire debeata Deo imminate. Ad solum absolute, M simpliciter quod quidquid habet essentiam fiat ab Deo, nulla
facta mentione voci d immediateὶ aut alterius aequivalentis; quod ipsum plane, A nos etiam ultro admittimus ; eo tamen sensu, ut actio praua sit duntaxat a Deo remote, ac mediate Concurrente.
non autem coesticiente illam proxime, immediato proprie ac persu, qualiter cam a Deo fieri docet ac praetendit sententia quam impugnamus, unde videri forte posset eos qui vocem illam immediate supprimunt, dum mihi fingunt negare me quod Deus concurrat ad actus nostros,incita ut dixi illa voce immediate quam tamen additam, misimique suppressam volui, cos,inquam ,eam dem illam vocem hocce loco, mihi tametsi non petenti ,' sed potius reluctanti re usu*re voluisse ; vndocum eos hoc loco deceptos fuisse,aut decipere voluisse apparebi , nihil prohibet eosdem
aliis etiam locis esse suspectos i , i s
Respondeo secundo se intelligendum esse B. Anselmum: Quid mirum si dieamus actus nostros plauos , quatenus aliquid positiuum sunt,esse a Deo,eo quod ipse dederit nobis conseruaritque
vires ad operando actus illos, Od quoscunque alios opportunos quandoquidem ipsu non solum: permittit ut homines operentur actus prauos; rum citam,quod longe amplius cst ipse veluti peccatis hominum seruiens non dedignatur producere substantias quae sunt inhonesta actione, id est,homines ex adulteriis genitos creans,infundensque animas rationales huiusmodi corpora iason
maturas iuxta illud prophoeaefrixemest Ei iriguitati bis tuis. : Neque verb mirum videri debet quo' B. Anselmus hic tene tur sententia . Hi isti ieractionem nostiam priuam aliquo mo
273쪽
do esse a Deo, & aliquo modo non esse Deo, quemadmodum constat verbis ex eodem paulo ante citatis,dum dixit, diabolum ora Deo accestisse motum prauum voluntatis suae, quia Deus permisi, o no accepi se quia non consensi; nam & alij sancti Patres fere uniuersi eo dem plane modo&sensu locuti sunt; dum tam saepe dixerunt, Deum non esse causam csiectivam peccati, sed permissiuam; quibus verbis euidens est, nisi maximam illis iniuriam facimus, idem eos significare voluisse quod Concilium Tridentinum aperticis postea definitiit sess 6 canone 6. ubi haec habentur verba formalia cum quibusdam aliis quae nos pro nunc omittim ,eo quod pra senti instituto nec sint necessaria iec contraria si quis diserit Deu operari opera prava hominis non permis iue solism,sed etia- 'oprie ac per se, Anathema si id iam enim Concilium adhibuit particulam illam aduersativam ,sed, significare voluit nullam propriam, ac per Lecati alitatem respectu actus peccat ni nost Deo esse tribuendam; sed solam eramque prat iactus phrmiisionem; ipsumque permit tere, minus aliquid esse. quanti copiis adpἡr se operari ,& illa ab- inuicem prorsiis cile distincta, imo & adii ersantia: ' :Vnde sequitur Doctores Ecclesiae,dum passim docueriit Deum duntaxat permittere actus prauos , coipsb censendo esse negasse. lubit ipse producareo por se ac proprie;consentientibus .entio vel iis contra quos hac in 'irre diibutamus, atque imprimis erudiatissimo Prit e Suariolliba. de Copcutio Deic ψ nihil in aliud pro
ducere aliquid perse ac proprie,quam producere illita proximὸ θ -- mediath hoc autem plus est quam permittere. ci . i Ex quo rursum seqvitur eos Patres,ac Doctores Ecclesii qui di xctunt Deum esse aliquo modo causam actus peccati, & aliquo
modo 'non Meclima quidem seth omnes dixerunt; apertissim Epro lia ovostra citari debere sententia : eunt enitii; dicentes actum illum esse a Deo, id non intellexeribi de causal state per se ac propria,quae est causalitas proxima,&am mediata cilliolii verum vero non consonaret,sed Patres Ecclesiae Conciliis eiusdem contradicerent mecesse est eos id intellexisse de causalitate impropria , & re
mota,qciae sit collatio continuata virtutis' a d operandum necessa riae,atque in scis er spsus operatioris mota permisso. t i
Vetui tamenide illa Dcfinacione Concilii peculiare caput paulo' ς anserius
274쪽
Creatura, G. Pars IV. Caput III. et3'.
inserius adhibituri sumus, utpote inqua maximum planE prasententia nostra praesidium arbitramur, ibidemque ostendemus, vel . ipsis etiani aduersariis nostris iudicibus, eam definitionem intelligendam esse de acta prauo, non secundum formalitatem praecishdeformitatis, ac maliti sed de eo quatenus cst actus realis, ac po sitiuus, deformitati & malitiae substratus, nimirum quod Deus huiusmodi opus ita consideratum, non propriEacpeo scoperetur, sed solum permissiud, atque impropriE, & per aliud,nimirum mediante libero hominis vel Angeli arbitrio, cui Deus vires contulit conseruauitque ad operandum necessarias, neque ipsum ab operatione prohibuit,cum tamen dicto facilius impedire potuisset.
In quo senditur S. Thomam nomine Motionis , qua Deus applicati . creaturam ad Mendum , nec Pra- determinationem physiicam intedex se ; nec Concussium immediatum ; sed influxum duntaxat rem
otiescunque B Thomae incidit sermo de diuina causalitate,
influentia & Concursu in actus nostros , expresse docuit Deu in praemouere omnes causas secundas ad agendum , easque non agere nisi motas, & applicatas a prima causa ; nostramque voluntatem indigere moueri a primo mouente; M ad hoc ut exeat in
actum secundum indigere inclinatione, applicatione, motione, &praemotione diuina, proptereaque,cum in hac sequendi fi)rma perpetuus sit S. Doctor cuius auctoritas in re tanta plurimum refert, operaepretium arbitror in uestigare quidnam ipse intellexerit nomine praemotionis,& applicationis, & quid apud eum sit, creatam Voluntatem per physicum influxum a Deo moueri,& ad agendum applicari praesertim veris cum Assertores Scientiae Mediae , Imo M. V caeteri
275쪽
2 o De modo coniimctionis Concursuum Dei
caeteri fere omnes comuniter doceant S. Doctorem,per motionem causae primae mouentis secundam ad operandum, intelligere Con-Cursum generalem causae primor, prout patet ex Suario in opusculis libro primo de Concursu,cap. 6. H.& alibi. Et quidem Caluinus lib2. contra Pilium,& lib. 2. institui. cap.
4.& alibi, docet huiusmodi praemotionem Dei phylice praedete
minare humanam voluntatem ad quiduis agendum, siue bonum, siue malum; ita ut per eam libertas arbitrii penitus euertatur, homo saepcnumero ad peccandum compellatur, qui est error in fide manifestus. Catholici autem diuisi sunt; & tam circa mentem B. Thomae quam circa rei veritatem in varias abiere sententias: Praedetermi nantes enim nomine praemotionis intelligunt aliquid a causa prima in secundas derivatum, & in iis receptum; quo ad agendum cxcitentur,applicentur,d termipemur,quodque ideo pr supponatur ad illarum operationem tanquam effectivum illius principium aut complemςntvm Iirtut 'g di sit ferenβ tamen operationen necessitate quadam naturali; dc ab eadem operatione inseparabile; qua de re satis multa pin ratione is stituti nostre diximus in prima parte , atque etiam in tertia praesentis opusculi: Et haec sententia plurimum san E laborat in saluanda humana libertate,& diuina innocentia,ac sinctitate,quam tamen utramque defendere, ac tueri
Propterea igitur Alij scilicet Assertores Concursus minime qui dein Piae determinantis,s.d duntaxat id latis dati, δί timuit , ei, iexistimant praemotionem tam ex naente D. Thomae, quam ex Ni veritate, non esse influxum in ipsam voluntatem praeuium, & ant ced latem operationem volciniatis , sed ipsissimam voluntatis .
Operatιonein,qiaatenus tamen a Deo sim l cum creaturai operante
coossiciturin contendunt eam non esse aliud, quam Concursum identificatum proximum, immediatum , 5 simultaneum qualem ipsi d. cent conferri nobis a Deo anteruentu Scient iae Mediae, asduntq; D.Thomam nunquam aliter sensissς,vel si aliter aliquando sensit, tamen eum in lib.contra gentes, quem librum cum Summa Theologica veluti ultimam voluntatem suam n0bis reliquit, pri rem sententiam saltem tacito retractasse i quod cx co probare nituntur
276쪽
tuntur ; quia, vel asserendum est D. Thomam ignorasse illu Concursum immediatum, S simultaneum; vel per illam applicationem ad agendum eundem Concursum intellexisse: Primum autem dici non potest; quia clim iste sit praecipuus, magisque necessarius modus concurrendi, non est verisimile D. Thomam data opera inuestigantem, & recensentem omnes modos quibus Deus operatur cum causis secundis,hunc solum ignorasse , aut omisisse; nisi quis velit imponere D. Thomae errorem intolerabilem; ita enim appellare non verentur sententiam Durandi,quam nos comtris exutimamus esse verissimam; imo St ipsissimam D. Thomae sententiam; tametsi forte Doctores isti dissimile aliquid verbo tenus dixerint, quod parum refert ad sententiae veritatem cum igitur D. Thomas ignorare non potuerit Concursum istum imm diatum,& simultaneum ; S tamen nullus inueniatur locus in quo sub alia verborum forma de eodem meminerit: Consequens esse dicunt, ut nomine praemotionis, applicationis, & inclinationis causarum secundarum, intellexerit cooperationem Dei simultaneam,immediatam,proximam,& indistinctam. Dico primo,tametsi negari non possit quin D. Thomas nomine inclinationis,applicationis,& praemotionis ad agendum, intellexerit influxum quendam physicum in ipsas causas secundas, prinutum,& antecedentem operationes earum; tame verisimilius est eum tali nomine non intellexisse rigorosam illam praedeterminationem physicam , qua posita, non possit voluntas adhuc operari vel non operari ad utramlibet contradictionis partem prout elegerit. Prima pars probatur; quia omnes serὸ discipuli S.Thomae eum ita interpretantur ; & , si per huiusmodi phrasim mens eius sus cienter non declaratur, nihil amplius certum,& constans ex eius doctrina habebitur & quod non possit quisque ad libitum in alie nos sensus detorquere.Sane verba illius,& exempla quibus in eam rem utitur exi lenter id significant, siquidem mouere, praemouere, de . applo e causam secundam ad agendum,sicut artisex movet securim I aut manus baculum; aut sagittarius sagittam; & facere ut . creata Voluntas faciat, & operetur, est influere aliquid in illam, Mdare illi aliquid, ac nomantum effectui, si ioperationi, ad eum. Hh omninb
277쪽
14 I De modo coniunctiionis Concursitium Dei
omnino modum quo dicebat Augustinus cit Deus ut faciamus prae-bodo vires effacis imas voluntati, praebere autem vires ad operandum, proprie loquendo est prςbcie potentiam Sc facultatem op randi , S consequenter praestare aliquid praeuium, S antecedens
Secunda pars probatur; tum argumentis quibus in tertia parte ostendimus Praedeterminationes physicas in rigore illo non esse admittendas ; inde enim satis sequitur S. Doctorem non stetisse a partibus qualitatis,aut motionis physicE prςdeterminantis quemadmodum nuper bene ostendit Petrus a S. Ioseph in defensione S.Thomae: Tum quia idem D. Thomas I. a quaest. II. arto 6. ad 3. dicit quod Deus eis uniuersale principium omnis interjoris molin humani sted quod determinetur ad malum consilium voluntis humana , hoc directe ea ex ipsa voluntate humana, o ex Diabolo suadente: & q. Io.ast. dicit, quod quia volutu ea principium actuu non determinatum ad unum, staindisserenter se habens ad multa sic De in ipsam mouet,quod non ex neces tate ad υns; determinat, sed remanes motus eius contingens, o non necess-rius, nisi in iis ad qui e naturaliter mouetur: Ergo censet voluntarem creatam existentem sub dicta motione Dei, id est , actualiter a Dco motam , & applicatam ad agendum ; nihilominus tamen, ctiam in sensu composito istius diuinae motionis, manere adhuCindeterminatam, ac indifferentem ad utrumlibet; adeo ut non modb possit operari, sed etiam non operari,S hunc aut illum actu elicere prout maluerit fieri autem non potest ut sit praedeterminxta,& tamen non sit determinata ad unum simul& semel Denique probatur conelusio;quia cum facile possimus in alium verissimum sensum interpretari praemotionem, SI applicationem quam D. Thomas docuit,prout ostensuri sumus conclusione tertia sequenti, nulla nos cogit necessitas, ut Doctorem Angelicum, Mclarissima eius verba in dissicillimo illo sensu explicemus. III. Dico secund4,nomine P motionis, & applicationis ad agendum,cuius necessitas fundamentum habet in essentiali subord natione, ac dependentia causae secundae ad primam, D. Thomas non intellexit Concursum duntaxat identificatum , proximum, immediatum ,&s multaneum, neque vilibi tacite, aut expresse reuocauit ea quae de hacte docuerat quaest. 3. de potentia. i Prima
278쪽
Prima pars probatur ; quia Concursu illo simultaneo non pote4 satisfieri intentioni O.Thomae quam Verba illius,oc exempla quibus utitur euidenter signiticant, ii paulo ante conclusione prima
Secunda pars probatur ; quia D. Thomai in quaestionibus dis. putatis, S de potentia,& alibi ; ex professo, & data opeia varios
modos enumerandos susceperat quibus actiones nostrae in Deum velut in causam primam referuntur; neque est verisimile eum ibi . fuisse diminutum ; praesertim clim saepe diuersis locis, iteratisque vicibus causa cognita, Λ mature discusia, eandem pertract/0s materiam eadem penὰ verba adhibuerit,ueque unquam istiusmodi Concursus proximi immediati,& identificati memineri ; cum tamen ipse clare soleat de unoquoque argumento sententiam
suam pronuntiare; propter quod Ruig, qui tomo de scientia Dei disput. 6 . satetur D. Thomam aperte supposuisse in qu stione de potentia diuersas esse actiones Dei, & Creaturae concurrentium: postea tomo de voluntate Dei disp. 69.sest mum L . Nihi Iopi eu, inquit icere L Thomam in Summa Theologic , se in Summa contra g tes sententiam retractasse quam docueras in quaest. 3. de potentia ara . p. quod ipsum etiam docuerunt Aluarea , Sylvius, SI alij in doctrina S. Thomae versatissimi. Quin imb , longe verius dicturus quispiam videtur in hunc modum : Incredibile est quod S. Thomas ignorauerit modum quo Deus coniungit se ad operandum nobiscum ; &quod non alicubi clare expresserit id quod de hoc 'argumento sensit: At ipse nulli bi unquam dixit Deum concurrere influxu proximo, simultaneo, S indistincto : Ergo non sensit
Deum sic concurrere: Ergo Deus non ita concurrit. Neque esst quod quis nobis obiiciat art. s. quaest. l CF. primae partis, aut cap.7o tertij contra gentes, in quorum uno dicit eandem actionem ad Deum S ad Creaturam pertineres in altero vero adnuc expressius dicit Deum esse. causam immediatam operationum nostrarum, sicut prima principia in demonstrationibus dicuntur ι mediata: tacite enim capite sequenti infra monstrabimus, in D Thomam in illis verbis scntentiae quam nos in praes*nte opu sculo sequim iresse consentaneum IDico tertib ; cum necessest, vel Deum non se coniuntare ad IV. Hli Σ operan
279쪽
1 De modo conisinctionis Concursisum mi
operandum nobiseum influxu proximo, M identificato; vel eum id facere alterutro ex his duobus modis; scilicet iuxta modum di-.cendi Praedeterminantiundi vel iuxta cum quem A gratores Scientiae Mediae tenuerunt: Cumque S Thomas neutrum ex his dii bus modis probauerit, ut cx praeiciati capite liquet: Sequitur eum non stetisse a partibus Concursus proximi, immediati S identimcati ; sed remoti, mediati, SI ab operatione nostra condistincti. .. Dico quarto, S.Thomam non uno duntaxat modo, sed pluriabus ac diuersis intellexisse Motionem, scii applicatione qua Deus' excitat voluntates nostras ad operandum; qui omnes facile cohaerent cum iis quae nos dicimus de Concursu Dei mediato, acre-l moto,& ab operatione nostra condistincto: imprimis enim n mine applicationis qua Deus mouet unam quamque creaturam, atque adeo voluntatem nostram ad actum suum; intelligit propensionem, & inclinationem ad agendum quam Deus unicuique creaturae,atque aded voluntati humanae Confert, Conseruat per quam inclinationem naturaliter inditam voluntati ad obiectiam
quod est bonum, quasi pondere quodam incitamur, trahimur ad aliquam volitionem boni, vel veri vel apparentis Vnde fit, ut quemadmodum grauia &leuia moueri dicuntur a generante ob qualitates illis ab eo impressas; ita ad amorem boni in communi,& vagh,voluntas nostra necessarib M naturaliter a Deo moue tur; de nisi Deus hoc pacto voluntatem nostram inclinaret, Mmoueret ad bonum; ipsa nihil omnino velle possiet; quia sim malum intendens operatur: & quemadmodum lapis violenter impeditus ne deorsum ruat, dicitur retineri sursum contra proprium pondus, & inclinationem ad descendendum; & cum descendit, dicitur moueri deorsum a generante: Ita si Deus voluntatem no stram alioquin expeditam, ab omni tamen volitione prohiberet; ipsa diceretur violentiam, & coactionem pati; 5 dum agit, dici tur moueri a Deo,& applicari,scilicet per inclinationem ad age dum 1 Deo nobis impressam. Porro,ex hac tanta inclinatione, M propensione ad volendum aliquod bonum oritur illa necessitas quam experimur habendi semper aliquam volitionem, qua semper ametur a nobis aliqua ratio boni,particularis,aut generalis quandiu phantasia non fuerit impedita
280쪽
s Creaturae, Ec.Pars IV. Caput III. et s
im pedita quo minus intellectui suppeditet phantasmata quae speculetur; cuius quidem necessitatis argumentum nullum euidentius esse potest: ipsa experientia, quemadmodum enim non possumus Vnum corpus ab uno loco remouere , nisi transferendo illud
ad alium locum, neque intellectum ab uno obiecto, nisi applicando illum ad alia obiecta cogitanda: ita non possumus uniuersalem omissionem, seu suspensionem omnium volitionum collective in nobis essicere quando adsunt omnia requisita ut voluntas nostra operetur; sed ex illa naturali propensione voluntatis,si non phy sica necessitate saltem morali quadam in fallibilitate oritur aliqua volitio; siue illa sit tenuis,& remissa; siue ilitensa,& vehemetior,& siue sit efficax,sive simplicis solum coplacentiae quod non refert;& quia Deus huiusmodi inclinatione conseruare non desinit, semper dicitur illam producere, atq; illa mediate voluntatem nostram ad agu- dum urgere,applicare, M praemouere:ita tame ut nostrae sit electionis in hac aut illam determinata volitionem ferri:est enim liqc dis. ferentia quoad hoc inter causam liberam,& naturale, quod positis omnibus ad agendum praerequisitis,causa naturalis,exempli causa, ignis applicatur,& praemouetur ad suam ipsius operatione, non m Odo in generali,sed etiam in particulari,& determinate, no vage:At vero causa libera applicatur,& determinatur ad volitionem aliqua in communi,& vage;relicta tame indifferentia, & in determinati ne ad quamlibet determinatam volitione,nisi forte in motibus primo primis, in quibus voluntas nostra operatur, non ut libera,sed venatura, nimirum circa obiecta sibi in deliberate proposita. Obiicies,S.Thomas in quaest. 3.de potentia art. 7. in corpore,ex- VI. presse dicit, applicationem virtutis ad agendum ran esse idem cum colla tione,aut conseruatione virtutis activae; Aa ex supradictis non apparet disserentia inter utramque;Respondeo, non distingui realiter virtutem agendi ab inclinatione & propensione naturali ad actum ; sed solum virtute,&ratione ratiocinata, quod sufficit ; virtus sanE aliquid agendi, sicut S: patiendi dacile potest intelligi absque propensione ad illud agendum,aut patiendum;potissimum cum saepe- numero contingat nos habere virtutem δί facultatem aliquid agendi, ad quod tamen nulla prorsus inclinatione propendemus,
sed potius in oppositum; Nam inclinatio, & propensio, ultra po-Hli 3 tentiam