장음표시 사용
311쪽
1 6 De modo coriit AHis Concursuum Dei
logiae,ideo Deum non esse causam effectivam sed solum permissiuam peccati; quia, inquit, desiccius qui comitatur aliquam aci nem non debet tribui causae remotae, det metatae talis actiu; sed duntaxat cansae proximae ct immediatae ; De tu autem non es causi proxima,ct immediata; sed
solum remota,Cr mediata actus praui.
Pater Bocherius insignis verbi diuini praeco, ex eadem Min rum S Francisci familia, in crudito opere Gallice scripto cui titulus est, Triumphus Christianae Religionis lib. s. quaest. 1 F. docet Deum non aliter cooperari voluntati nostrς ad actus prauos,quam quia tribuit illi & conseruat existentiam,& virtutem agendi. Praetereo losephum Anglos secundo Florum Theolog. alios. que grauissimos Theologos eiusdem ordinis,existimantes causalitatem Dci respectu creaturarum non esse aliud quam ipsam volitionem,seu actum practicum diuinae voluntatis;& in eo actu interno Dei constituentes rationem Concursus generalis, quem propterea assirmarunt esse ex se indifferentem ad omnia effecta agentium creatorum, prout eos retulit illustrissimus Mascarenas Algarbiorum Episcopus, & Generalis Inquisitor in opusculo de auxiliis disp. 2. i.parte num. 17. in fine ; sane si grauissimi Theologi, causalitatem, seu quod idem est, Concursum Dei dixerunt esse volitionem ipsam diuina quam omnes norunt realissime esse distinctam ab operatione creaturae,consequens estivi sententia qua negat Concursum Dei generalem esse identificatum, & indistinctum ab operatione creaturae, non sit ab omnibus explosa, ac deserta,neque Vt recentiores aliqui calumniantur,omni praesidio auctoritatis destituta, atque in supremo vertice temeritatis reponenda. Mitto ctiam nonnullos alios ex eadem familia Franciscanorum,qui cum non admittant influxum Dei identificatum, & in distinctum,contendunt tamen influxum illius immediatum S simultaneum omnino esse necessarium,adeo ut in productione cuiuscunque cffectus interueniant duae actiones externae realiter ab inuicem condistinctae, quarum una a solo Deo, altera a sola creatura immediato procedat ;Tametsi enim eorum sententia mihi
quidem videatur esse falsa,sussicere tamen potest, ut dicamus sententiam quae negat Concurrum Dei identificatum Sc indistinctum requiri ad quamlibet actiotiem nostram, non esse singui
312쪽
g Creatura, foci Pans IV. Caput VI. 277
rem,aut improbabilem; sed potius in sacro Minorum ordine fuisse hodieque etiamnum esse celebratissimam. Denique mitto plurimos eiusdem ordinis Seraphici praestan- tissimos Scholasticae Theologiae Magistros, quibus cum in variis Italiae,aliarumque Prouinciarum locis vel coram, vel datis ad eos literis,quid de praesenti quaestione sentirem,aperuissem;eorumque iudicium postulassem : Responderunt se omnino persuasios, Mconuictos esse quod post definitionem Concilij Tridentini sess. 6. canone 6. contentam , nemini amplius liceat existimare quod Deus opera nostra omnia operetur Concursu proprio,& per se,immediato,proximo,& indistincto.
In quo promi ue cumulantur Thilosephi ac Theologi
pro nontra pententia, Plato, Aristoteles, Durandus, Arma nus, Petrus Pomponarius, Raynerius de
Pisis, Prapositivus, s alij plures.
aoniam disputatio praesens partim philosophica,partimque I Theologica est Philosephorum quoque, imprimisque ipsius
Arinotelis adferenda nobis erit auctoritas; quem tametsi nonnulli ex recentioribus putant suifragatum esse Praedeterminationi physicae,alij vero Concursui immediato,& simultanco,ia indistincto , communior tamen Philosophorum, Theologorum , priscorsimque Patrum sententia est, cum nunquam existimasse Deum concurrere proxime, immediate, oc identifice ad omnes, S: singulas actiones humanas; qua de re videri potest Lellius de gratia cap. I 8.num. 8.S II.& Pennotus lib. 8. cap. i'. Sane si Aristoteles existimauit Deum non cognoscere futura contingentia quae ex libera hominum voluntate pendent, cognitione certa, & distincta ; eumque non agere in haec inferiora nisi Mm 3 median
313쪽
1 8 D modo coniunctionis Concursuum Dei
mediante motu S lumine corporis coelestis; & agere ad extra ex necessitate naturae,quemadmodum cum sensisse communiter dicitur ; impossibile est cum nihilominus existimasse Deum influ re in omnes ac singulas actiones humanae voluntatis quatenus libere, distincte , & successue fiunt: vel ipsam voluntatem de nouo distincte &successue praemouendo,& inclinando, ac praedete minando ad hanc de ad illam actionem;vel eosdem cum volunta- te actus cociliciendo influxu proximo, immediato,& identificato, quem eodem prorsus momento dc non ante,vel post conserat quo creata voluntas praeuidetur operatura, nimis enim haec omnia adinvicem dissentiunt. Neque vero in contrarium adserri potest: textus quartus a. in taphisic. ubi dixit philosophus , quod es maxime ens , o max me verum se causam omnis entis : ex quo sequitur ut sit etiam causa cuiuscunque actionis per quam aliquod ens producitur: neque textus icio. i. de coelo;ubi idem assirmat,a Deo derivan omnibus esse,
sevimere; quibus in locis perspicue docuisse videtur Concursum Dei proximum, immediatum dc identificatum ad singulos actus .
Contra enim hoc est,quia ad verborum illorum veritatem ab unde sufficit Concursus Dei remotus, ac mediatus , qualem nos admittimus ad singulos actus nostros i& qui dicunt verbis illis Aristotelis,sententiam quam impugnamus radiis Solis videri fuisse conscriptam, similes csse videntur illis qui se audire ac videre, putant, affirmantque omnia quae imaginantur, & quae audire vel videre desiderant. Aristoteli praeluxit Plato dum L. de legibus scripsit Deum causam esse bonorum duntaxat operum, nequaquam Vero malorum, quia pugnaret alioqui ipse secum, utpote qui contraria suis legibus fieri imperaret, additque neminem in Republica esse permittendum qui contrarium asserat: ergo ipse cxistimauit Deum non producere immediate,proprie ac per se omnia opera nostra, quia
II. Durandus insignis Theologus, necn5 Episcopus Ecclesiae Ani ciensis,vel ut alia volunt,Meldensis;aut denique, ut alij referunt, utrius , ,ex incirio Praedicatoru Ordine assumptus,cuius lectione Ioannes
314쪽
Creatura, P. Pars IV. Caput VI. 279
Ioannes Gerson Cancellarius Parisiensis Theologis suadebat tamquam Doctoris resolutissim quique super sententias purius, soli dius': scripsisset in ea praesertim parte Theologiae quae inter Scholasticos versatur Isin a. sentent.dists.quaest. I.eandem quam nos amplectimur sententiam docuit,non solum materialiter, quemadmodum aliqui nobis obiiciunt,sed omnino formatissime . adhibitis etiam rationibus quarum plurimis etiam S nos utimur, Ait enim expresse in corpore articuli: Dicendasunt tria; Primum est quod Deus sit causa actionis peccati uniuersalis, o prima. Secundum est, quod o est causa eius proxima immediata, Tertium est,quod ex hoc Deo imputari culpa. Similiter quoque idem superius docuerat in codem lib. dist. r. quaest. s. cui titulus est, utrum Deus agat immediate in omni actioni creaturae neq; moueri potest hac in parte dubium de Auctoris intutione,ac sensu,nisi ab eo qui non legerit, aut qui latine non intellexerit, cum sint omnino perspicua conclusionum Durandi verba, & probationes illius luce meridiana clariores. Et quamuis iste Auctor acriter urgeri soleat censuris Scholasti-- corum;quorum alij pronuntiant opinionem illius esse temerariam. Alij vero priorum imitatione,ac sine discussione ulla,eam male sonantem,erroneam,aut haeresi proximam vocat; sed vir Catholici simus eorum iudicio stare non cogitur ; quin potius cum Actore non probante reum absolui oporteat;facith nobis fuerit ostendere eiusmodi censuras Durando minime esse metuendas tanti viri iudicium non temerha Scholasticis usurpandum i sed Sanctae sedi Apostolicae fuisse relinquendum, ubi Durandum, &. Scholasticostam acriter eum insectantes oportet iudicari. Richardus Radulphus Archiepiscopus Armacanus totius Hi- III. berniae Primas,in quaestionibus Armenorum lib. i . fere toto. disi putauit quomodo Deus coagat creaturae, cumque in I. M 2. capite dixisset, difficile esse ad explicandum quomodo non sequatur ineuitabilitas in actibus humanis si Deus immediate eos efficiat, totoseth libro ostendit Deum non nisi mediate actus nostros producere.
Et quidem cap. 3 .liquide tenendum est, inquit, quod nos actum be-num volentes agimus Deus smiliter; et a tamen eis actio utriusque,
315쪽
18o De modo coniunctionis Concursuum Dei
scilice actus productus;qui non alia acZione ab eo distin a producitur, sed immediate ipse actus moluntatis a voluntate producitur, tanquam ab agente immediate virtutem applicante ad opustio eadem actio a Deo procedit prout Deus es a'sens animae,vel tanquam a virtute habilitante,d facilitante ipsam voluntatem,cuius virtus activa non immediate applicitur ad actum sed immediate disponit activam potentiam seu facilitat. Et paulo post, nec Deus aitingit hoc modo actiones immediate adactumseu essectum productum,sted ad agens immeriatum ipsius esse ου :puta intesti cum, aut voluntatem ; unde patet, quod actio Dei hoc modo agendi respectu actus meritoris et oluntatis , non edi alia amo quam actio voluntatis; sed est eadem ,sicilicet actus merendi, nimirum quia idem a b fri a Deo quidem mediate, ab homine autem proxime se imme
Cap. 6 inquit spropter cooperationem Dei immediatam cum et lumtate actu non siti magis intensin,velfortior,in cooperatio ad nihil est utraris sed adproductionem ipsius actus omnino superfuit, imo quia opes
esse non pote omnino nulti cooperatio talis existit,&d post pauca concludens caput: Ex his concluditur, inquit, quod si Deus immediate produc ret actum meritorium coagendo voluntati, per istam cooperationem actus' iste esset intensior quam si a voluntate sola feret , non ergo applicat Deus voluntatcm suum vel virtutem ad immediate agendum sic enim disce nimus causam a non cause, quando remota una causa, ectus nihilominus is aequalis. Cap. 22. Quaerit quomodo Deus agere possit immediath actus peruersos nostrae voluntatis; & an non sit Actor peccati reprehensibilis sicut voluntas;& an non sit Deus similiter causa dei ormitatis, sicut est causa actus Et si dicatur quod voluntas habet praeceptum non faciendi actum , contra hoc est; quia etiam summa ratio dictat non minus apud Deum, quam apud homines,qubd tales actus fieri non debeant; debetque ea ratio in vigorem habere retrahendi, aut saltem obligandi Dcum ut retrahatur a productione huiusmodi actuum peruersorum qui sunt contra rectam ratio nem ; quae ratio, inquit, incomparabiliter magis viget apud Deum quam apud homines, Imo urget difficultas,quia Deus ex duplici capite videtur actor esse peccati; scilicet, quia actum malum facit, o quia facit actum malum in alio: Neque dicas eum non demerer neque vituperabilem esse,
316쪽
quia non agit libere sed ut causi naturalis Contra enim hoc es quia liberris
me libertate contradictiouis agit. Neque dicas eum teneri ad agendum ne peruertat cursum naturae primario insisutum ; quia, inquit, videtur simpliciter melitis talia mala nous eri qua rerum ordinem turbant, cui modi sunt omnia, o sola peccata; quam ea geri: Nec ea fieri videtur nec sarium in tutioni primariae, licet ea possieri videatur nec .irium primariae rerum insitutioni, quae instinι-tio voluntatem liberam exigebat libertate contradictionis: Et sic expletio
cursus naturalis non excusat, quin potius eu turbatio ordinis naruralis accusat ; queniam non est dubium quin coutra cursum naturae sit esse peccatum, cum naturam uniuersi ex parte viciet, o corrumpat: Vnde videtur,quod si gelus voluntarie voluntatiperuersa coageret; i e peccaret, se esset actor
peccati ; o pariter de Deo videtur posse concludi. Et c. et s. sub finem concludit, unde quis poterit ex Scriptu ssire is
probare hanc cooperationem diuinam nimirum immediatam de proximam rami omni agente creato; erit mihi mirandus, libenter probationemisiam acciperem ; quoniam hoc facere fateor me nescire. Et paulo post;N que enim ita in hoc puncti intelligo quod Dem nullo modo ad actionem creaturae attingat, cum immediate ex toto si pondi intrinsecus agens actionem,
actum eius, o minutem , ct ob hoc agitur ipsi actus ; sed dico me nescire
inpraestenti videre, quod in actionibus creaturarum Dem immedia, potentiam ueuam a plicet ad illum actum agendumstixc ille:ex quibus apparet Armacanum defendisse tanquam probabiliorem sibi sententiam, quae docet Deum non concurrere immediate ad actus liberos nostiae voluntatis, praesertim vero ad prauos, quemadmodum etiam
illum refert citatque Didacus Ruia de scientia Dei disp. 9. scct. s. prope finem. Petrus Pomponacius Mantuanus eandem nobiscum senten- IV tiam complexus est, lib.3. de fato, quem se absoluisse testatur anno ois Lo Pontificatus Leonis X. octauo: Eum tametsi aliqui ambigit sidet arguant, Alij vero asserant neque Philosophis, neque Christianis esse annumerandum: Ego tamen in hoc eius libro eiusmodi verba reperio, quae non nisi Christianissimum, fidelissimumque' pectus redoleant; Si declarabitur inquit, quod modin se repugnet Roligioni Christian eum ex toto abiicio , ct sue solutiones qua dabuntur no-sris dubitationibu aris fuciani mihi ue non satiὸ faciant ό non mi u quam Nn deter
317쪽
181 De modo coniunctionis Concursuum Dei
determinatis per Ecessam adhaereo, cr captiuo intellectum in obsequiumindes. Si vero determinabitur quod modur iste non repugnet Eccum , ct comoeniat dictis eius, indubitanter si modo absentio, quoniam nonvideo quomodo aliter satisfieri pes ii ad dictis dubitationes Rursumque idem Auctor eodem libro, his quae dixi tantum adhaereo, quantum approbaueris Romana Ecclesia,cui etiam in aliis me totum subiicio. Is igitur praefato libro sic ait. οὐ humani, vel sunt mali, et Asuns boni μοι mali horum Dem es causa,quoniam omne malum fundatur in bono, se est a bono secundum naturam; undepeccatum eis a voluntate, o D voluntate , quae voluminae cum fit a Deo, bona est, quae dependet a Deo, est inferi ct in conse mari ; subtratas enim manu Dei,nihil est volumin:quare,vs sic, peccatum es a Deo quantam ad bonum quod requirit peccatum peccatum enim deformitatem habe cuius causa per se non potes esse, tamen Deus dici potest Mim peccati causa permissiua, non enim voluntas peccarer nisiDem permitteret: haec ille: Et post pauca, Non tribuitur tamen peccatum Deo
permittenti, quoniam permissio non ea se θ' ciens causa e tua,tametsi enim
permisero tibi percutere me,non erit tamen percusito isto moueas, opercutias sc nisi voluntas peccare velit, non erit pec Iram quaηquam Deus pedimittat peccare,quia hoc est i us voluntatis. Iteriamque post pauca, Si Deus vult voluntatem humanam esse id ram de necessitate oportet aliquam sibi dare actionem, cuius ipse Deus secundum aliquem modum non fit causa r nota ly secundum aliquem modum,
quod quidem nos interpretamur roxima,ct immediatavi sequitur, quamuis pliciter esse non possit quod illius actionis Deus aliquo modo ηου sit causis pariter per omnia dicendum es in actu bono ,seu in virtute: Et rurium post pauca, Sic dico quod voluntas in volitione, o nolitione mouet se, o non mou etur a Deo, quoniam dedit ei ut moueat si,quia in eo consi is meritum, se demeritum; quod si dicatur moueri a Deo, hoc es,
niam voluntatem Deus construat, nequesine Deo eam construanteposset habere opus aliquod: quoniam neque esse totumque positiuum quod est in actu voluntatis, a Deo fouetur 9 conseruatur Redeundo ergo unde disicesi in ;dico per omnia esse militer, quoad hoc , in actu virtutis ovisj; quoniam
uterque actin immediatefit a voluntate, o GH Deus voluntatem non m ue licet conseruet in esse; verum cum in talio sit defectus, Deus non confer uat desectum , quia habet tantum causim defientem: neque Deus eis causa clii defectui, quoniam defectus non ordinatur ita Deum, neque etiam
318쪽
s Creatura, Sc. Pars IV. Caput VI. Σ83
Deus es exemplaris causa defectus , o ob ise in rationes Deus non est cansa peccati. Verum Deus es causa a ius virtuosi quoniam es sinis eius exemplar, ct conseruat actum virtuosum. Et paulo possi scilicet pag. 77 i. esse aurem illius actus, scilicet humani,s a voluntate non immediare a D. o. Et pag. 72 Sed iam multoties dicium e quod Dem illim a Iussimpliciters eius, ecundum quid non ess ca se. Et pag 77 . Actus est a Deo er effective dependet a Deo, quandoquidem Deus est causa voluntatis a quassa actus , o positiuum quod es in acta construatur a Deo, o in Deum αδυ- tu veluti unumquodque ens taliter a Deo pendet , Imo quoquo modo peccatum quantum ad deformitatem dicitur esse a Deo,non quod faciat desectum, sed permittit desiectu insitiuum autem non tantum permittit, verumeliam conseruat,et fouetsi, in iesum Deum ordinatur, quoquam immedia re fiat a
Et pag. 8 o. Vnde actus attribuitur voluntati, o non Deo, nisi tanquam causae uniuersali ; M ibidem , quare cum dicitur Deum non determinare actum voluntatis,nihil aliud intelligitur,nisi Deum non producere a tam et mluntatis, sed voluntat m ipsam producere actum. Et pag. 797. Adsextam obiectionem dicitur quod actus voluntatis immediate sunt a voluntate, ne
que tamen sequitur quod aliquis actas sit qui non dependeat a Deo, in actae,im aut est defectus,aut non non es defectus,es immediate hoc sit a s
luntate, tamen cum volunti fit a Deo,neque esse,neque operari possi voluntas i a nisi in virtute Dei , o ut est instrumentum, non actualiter motum, sed quia est e se Ius Dei in triplici genere causae , ideo se actus reducitur in Deum; sicut motus grauium reducitur in motum carosem, quanquam cor pus carisse non propriae moueat graue deorsum. Et pag. 8io. Dico quod virtutes sunt a nobis, dr etiam malitia i tamen malitiae sunt magis nostr quam virtutes Prim),quoniam virtutes magis affranilantur Deo qui es fons perfectionis Imalitiae vero nobis qui quasi nihilsmmun. Item virtutes sumtur,er approbantur a Deo; malitia nequaqua istutes habent finem persee ; malitiae vero per accidens: Omplius, defectus magis attribuitur causae imperfidiae, o persectio causae perfectar 2 im si bene operemur, ut diuini operamur , si malis, ut non entia o impersecti homines. Et pauid post, dedit homini poterirem peccandi vipeciet, sed τι pe
cata superando mereatur: haec ille : quibus verbis euidenter explicat id quod nos etiam contendimus esse verissimum, scilicet, Deum aliquo modo esse causam vicientem actus praui,& aliquo modo Nn 2 non
319쪽
18 De Anio comitinctionis Concursi m Dei
' non esse ; est enim causa illius prima, ct uniuersalis, remota,o medi
D;non est autem causa illius proxima, immediatager se, ac propria. V. Viguerius ordinis Praedicatorum cap. i8. Institui. I heologica rum de causis exterioribus peccatorum vers. sic habet, Si aliquid ex irin ecum es causa peccati ; hoc es, vel quia mouet immediate voluntatem, et rationem, ei appetitumst ituum ; voluntatem autem interius, ct immediate nemo mouere potest nisi Deus, qui non eIs causa peccati , quasi dicat, Deus potest quidem mouere interius voluntatem immediate ad aliquos actus;sed quia ipse non potest c sic causa peccati, esset autem si moueret immediate ad actu peccati; ideo non mouet immediate ad actum peccati, id est, non concurrit immediate,nec producit immediate. Dices, ste Auctor solum intelligit quod Deus non possit mouere moraliter voluntatem ad actum peccat non autem quod non possit mouere eam physico: Sed contra hoc est, quia motio physica est multo essicacior, & immediatior quam sola moralis;vnde si non potest mouere moraliter,multo minus poterit physico: mouere autem in proposito idem est
quod concurrere:Ergo non concurrit immediate.
Rursumque idem Auctor vers s. dicit, Cum peccatum sit actuου -- luntarius dissormis regulae siuae ; consequens es, quodsi mauus dolatoris esset
regula eius, non postpeccare dolaudo, quia operaretur sicundum regulam
suam ; ct ideo Deus qui est regula sua, non potest operari actum Pistit peccatum; quia esset difformi se non esset i esset, quia repugnat rationi ; non esses,quia es conformis D Iterumque post pauca, Nec propter hoc quod Deus es causa liberi arbitrij,sequitur quod sit causa peccati ab eo procedentis; quia uti maxima, quicquid est causa causae, es causa causati, retia itur
quando essectus causae mediae subditur ordini causae primae, non autem quam do procerit a causa media secundum quod exit ordinem causae primae ; tuocenim esse Ius non reducitur in causim primam, sicui cum Minisi facit at quid contina praeceptum Domini, non reducitur in Dominum, nec attribu
Et quamuis paulo post dicat, Omne ens quodcunque sit deriuari , Deo quod est primum ens, de causa efficiens omnium I non tamen dicit actum peccati esse a Deo proxime, & immediate; alioqui contradiceret iis quae paulo ante dixerat vers sed solum vult dicere id quod nos etiam fatemur ultro, atque omnino con-
320쪽
dimus;scilicet actum illum in quo est malitia,& deformitas, attribui etiam Deo tanquam causae primae, S uniuersalissimae, tametsi non proximae, & immediatae, deformitatem autem ipsam nequ*quam attribui Deo, nequidem tanquam causae primae ossicienti. sed duntaxat permittenti, eo quod non teneatur impedire : quoctiam pacto docuit S.Thomas quaest . 3.de malo art. 2, claudicationem spiritualem tribui Deo,inquantum habet de entitate, sed non inquantum deuiat a regula, vel auertitur ab ultimo fine qui
P.Fr. Raynerius eiusdem Sacri Praedicatorum ordinis in Sum- VLma Theologica, verbo Peccatum, cap. 3. hac ratione probat Deum non esse causam effectivam peccati; quia, inquit, defectus qui ect in aliquo essectu non debet attribui causae remot oed proximae talis essectas: quod quidem posteaquam confirmauit exemplis claudicationis, Mssoritionis; Nam defectus,inquit,claudicationis, non es a virtute m tina quae est causa remotased a tibia quae est proxima defectus fritionis velfct rationis non est a caris quod ea causa remota, ed a terra, vel radice quasnt causaepropinquae: Si ibi git militer peccatum ex defectu cause proxima scilicet voluntatis humanae prouenis; non autem ex defectu cause remotae, qualu es Deus in quo nul π reperiri potest desectus com siressentialiter bonus ilicet enim Deus sit causa liberi arbitrij, non tamen esca a peccati,cuius ratio ea,quia defectus causae secundastilices liberi a Lirinprocedis ex causa secunda silicet a libero arbitrio secundum quod ob rum arbitrium exii ordinem, id es, intentionem, ac mandatum causae prymae, sicilicet Dei, se ideo talis defectus non reducitur in causam primam quae es Deus sed in causam mediam scilicet in liberum arbitriumsicut per exemplum patet: Si enim tamininer facit aliquid contra mandatum D mini,hoc non reducitur in Dominum sed in causam proximam ; haec ille, quibus in verbis reuocari forte posset in dubium, An tibia dici de
'beat causa remota motus qui est in claudicatione ; An vero sit etiam proxima causa cius, veruntamen istud dubium intentioni nostrae non praeiudicat;tum quia in exemplis non tam requiritur vermtra,quam in ruri Nam quia satis nobis esse debet,quod iste Auctor pro certo habeat,Deum non esse causam proximam,sed solum romotam actus praui ; & quod ex hoc sequatur, deformitatem quae talem actu comitatur Deo sanctissimo nullatenus csse tribuendam.