장음표시 사용
451쪽
is De modo conmiationis Concursuum Dei
qua entitas producta, SI accipiens esse: Ergo producitur a Deo;sed non per aliam actionem: Ergo se ipsa & immediate,si enim dependeret per aliam actionem a Deo, non sisteremus in primo quo, sed iremus in infinitum,& daretur actio ad actionem. Respondetur; esse secundum communem rationem efffendi,merito dici proprium effectum Dei, primumque, ac generalissimum qui in omni creatura producitur, & cum aliis meta phy sicis gradisbus realiter ideiuificatur , ique formatissimc Deo essicienti tri buitur , inde iampia non sequitur essicientiam Dei debere semper identificari cum qualibet efficientia , & productione alicuius
creaturae tametsi enim Deus non producat immediate operationes nostras;nihilominus tamen fici quodcumque in illis reperitur a Deo effectore proficiscitur, mediate saltem,ac remore:vel ips etiam Deo immediate,ac directe volente, aut permittente, quod satis est.
Et confirmatur responsio; quia in productione,verbi causa, leonis, qudd producatur gradus entis tribuitur Deo , veluti enti primo : qu bd producatur substantia corporea, caeso tribuitur, veluti primo corpori ;qubd produc tur animal seu gradus animalis,put
lconis, tribuitur iconi; tamen corpus caeleste non cocurrit pro
xime , & immediate Concursu identificato ad eandem numero actione leonis generantis, uti dicemus sub fine praesentis opusculi: Ergo necesse non est,ut si gradus metaphysici,seu formalitates quae
producuntur, id tificantur intersis; ipsae quoque productiones, siue efficientiae quibus producuntur, identificentur inter se; sed nuhilominus realiter ab inuicem distingui possunt. Secunda ratio est ; Quia omnis creatura a Deo distincta est ensactu per participatione; solusque Deus est ens actu per essentiam suam: sed omne quod est ens per participationem, est ab eo quod est ens per essentiam; quod enim est tale per participationem, Mimperfecte; necesse est ut fiat tale per illud quod habet totam plenitudinem essendi in illo genere; quemadmodum omne ignitum
est ab igne; Ergo necesse est ut omnis actio creaturae producatur, δρ fiat cris actu per esicientiam, & influxum Dei. Respondctur; illam rationem non euincere essectionem immediatam omnium dilectuum a Deo S sed duntaxat Iemotam,ac me-.diatam:
452쪽
s Creatura, G. Pars IV. Caput XVII. i
diatammeque urget exemplum ignis;Nam quicquid est calidum, non semper ab igne calefactum est immediate, sed aliquando ab alia causa iam ante calefacta ab igne: & quicquid igni tu est, non
semper ab alio igne immediate ignitum cst;aliquando enim contingit ignem excitari ex coitu radiorum Solis, aut ex attritu ferri& silicis ; Itaque sufficit quod ens per participationem producatur ab alio ente, quod virtutem agendi acceperit ab ente per essen tiam ; vel proximo, vel saltem remoto. Tertib,argumentatur P. Valentia I part. disp. 3. quaest. I. ratione IV. quam putat esse omnino euidentem; scilicet co quod unaquaeque res sit a Deo etiam immediate,hoc ipso quod existit Deo intellia gente, & volente illam existere; hoc enim putati esse rem a Deo fieri, clim Deus aliter agere non possit quam intellcctu, S voluntato; eo quod alias potentias non habeat; sed Deus immediate
vult, de intelligit omnia fieri quaecunque fiunt, & existunt: Ergo necesse est ea fieri & existere Deo immediate faciente & produ
Respondetur; potius euidens esse argumentum P. Valentiae nihil concludere; tum quia supponit falsuin, scilicet Deum carere potentia exequente, ab intellectu, voluntate per rationem di stincta; tum quia esto careret, facile tamen responderemuS, con-xedendam esse Deo intellectionem speculativam, qua immedia te cerneret operationes nostras,a se quidcin faciendas mediate, a nobis autem immediatE;ite inque cognitionem practicam,qua iu- 'dicaret conueniens essEst actus liberi arbitrij producerentur immediate a voluntate creata ὁ & remotu solum. ac mediate ab ipso Deo; & est instantia,quia si Deum cognoscere immediate,& vel le producere rem aliquam, est cam immediate producere; sequitur Deum produxisse mundum ab aeterno,qitia immediate cognouit, voluitque ab aeterno cum producere: Vnde prosecto mirum
mihi, IC plerisque aliis accidit,quod sapientissimus iste Pater, loco
in obiectione citato dixerit Duradum valdh temere in eam iuisse sententiam, quam tamen ipse Valentia tam leui argumento re
Quarto, SuareZ arguit libro primo de Concursu Dei cum vo- V. luncare cap. . Eadem ratio propter quam causa creata pendet a
453쪽
418 m modo coniunctionis Concusuum Dei
Deo in suo esse, etiam probat necesse esse ut effectus ab ea productus similiter a Deo pendeat in suo esse, hanc autem dependentiam a sua causa creata effectus habet ab ipso initio sui esse: Ergo ab eo momento in quo primum fit, in suo etiam fieri pendet a Deo: Ergo non potest talis cffectus a causa secunda prodire, quin etiam propriE,6c per se a prima causa emanet, & fiat: Atqui pen- .dere proprie,ac per se,nihil est aliud quam pendere immediate,&proxime quemadmodum idem SuareZ asserit ibidem num 4. litera villationes omnes per se, inquit, sunt euidentes , ratio autem primi antecedentis est ; Nam causa non aliter pendet a Deo, nisi quia est ens per participationem, de imperfectum ; haec autem ratio aeque procedit de quocunque effectu: Atque hinc potest eadem fere ratio appliori ex parte causae , quia eandem rationem dependentiae habet in agendo,quam habet in suo esse: Nam sicue habet esse per participationem, ita & efficere, dc vim agendi: Est ergo aeque pendens a primo ente, & a primo agente sub utraque
Respondetuo non esse indispensabiliter necessarium ut omnis causa creata dependeat in suo osse a Deo proxime, & immediate
producente,aut conseruantet,potest enim pendere ab ipso media id,& remote; nimirum mediante alia causa secunda, per quam duntaxat influat Deus, nimirum producendo & conseruando illam causam qui; postea per semetipsam ad effectum proxime producendum sufficiat: ex quo sequitur duntaxat effectum in principio suae productionis eadem ratione apendere a Deo, quemadmodum causa ipsius pendet,scilicet mediate,& remote, quod nos etiam ultro admittimus.
. Itaque fieri potest ut aliquis effectus non solum initio in primo suae productionis instanti, sed etiam postea in suo esse,
conseruari adaequale pendeat a causa secunda immediate concurrente physicd , a Deo autem solum mediate; ut exempli tausa, si actus voluntatis, aut intellectus producatur initio a sola creatur qualitas pqr utramque illam actionem producta conseruari poterit ab eadem creatura adaequale essiciente: & si calor agnis ab .V ipsuς substantia immediate pendet,Deo non concurrente immediate,&proxime;etiam ca factiq qqaetabeo calore prosciscitur.
454쪽
ab eo produci poterit Deo non concurrente proximE, sed dunt xat remote : Fieri quoque potest ut causa secunda initio producat sola aliquem estectum suum,poste a tamen non amplius coiisseruet eum; de tunc quia talis eskitiis scipsum conseruare non potest, nec habere in scipso primum fundamentum existentiae suae,cum
que non sit ulla alia causa creata conseruans illum ; necessarium est ipsum a Deo immediate conseruari, vel subrogari a Deo aliam causam secundam conseruantem: sic leo genitus a leone generante producitur, , quo tamen minimo pastea conseruatur , ex quo sequitur non omnem effectum qui conseruatur a Deo solo immediate conseruante , etiam fuisse primo productum ab eo immediate,& proxime concurrente,& producente. Caeterum ;si. verum esset quod in eodem argumento dicitur, omnem effectum creaturae pendere a Deo proxime, immediasis,
proprid,ac per se definitio Moncilij Tridentini esset falsis,sanciere iis opera nostra praua non fieri a Deo per se, ac proprie, sed solum
permissime sta can. 6. de quo suprae m p ta Quinto probatur ratione petita partim ex Lessio opusculade VI.
prouidentia Dei cap. 3 partim ex Theophilo distinct. i. Theologi
naturalis quaesti. & 2. Quia ratio constitutiva entis creati, ut si est indigentia opis alienae, scilicet entis a se, ad habendum. esset Nam licet illud aliud a quo aliquod ens habet esse po1sit esse tu sus ab alio ; necesse tamen est aliquando sisti in aliquo ente quod non sit ab alio, sed a se: hoc est,quod sit tale ens cui obinfinitatem suae perfectionis competat, ut etiamsi nullum si ens a quo possit accipere esse,aut perfectionem suam per proprie dictam causalit tem itamen ipsum debeat csse necessario, quia est formaliter sua existentia,S aetii alitas abessse exercito impraecisibilis: Itaque, in digentia illa opis alienae,id est,entisὶ se,ad habendum esse M eL sentialis & intima creaturae; & tam alte imbibitur in quatiamque ratione entis creati,ut sit omnino impraecisibilis , hoc autem centum est prouenire ex intrinseca impersectione, M limitatione Creaturae; cum enim quaelibet creatura aliquando non fuerit; ME
simpliciter erit impossibilo ut semper non esset; necesi rio se vendum est eam non esse ex vi essentiae suae seneca se, sed ab alio: Nam si esset actu ex xi essentia siue,tempe dro omnimoda m
455쪽
41o De modo conisductionis Concusuum Dei
cessitate fuisset: Ergo impossibile est cocipi a nobis creaturam,autens ab alto,ut stic,quin aperte veniat nobis in mentem, indigetiam opis diuinae ad habendum esse seu,quod idem est, exigentiani necessitatem alicuius diuini influxus esse omnino de essentia rei creatae: quanquam ea non solet exprimi in definitionibus, sui nec Caetera praedicata superiora rerum inferiorum, praesertim vero vnbuersalissima in atqui omnis actio cuiuscunque creaturae est ens ab alio atque entitas creata: Ergo necessitio postulat dependere ab influxu, & cooperatione Dei, utpote entis a se ; neque dici debet hanc dependentiam in quibusdam rebus posse osse solum mediatam , quia hoc nihil aliud)esset quam dicere rem illam non do pendere proprie a Deo,nec ab eo aliquid accipere,sed dependere, raccipere ine ab . alia creatura quae immediate dependeat a. Deo ; S: ideo alia res dicenda potius esset habere dependentiam essentialem a causae creata quam a Deo,quod est absurdum. in B eonfirmatur;quia si effectus fierent immediate,& totaliter a causis secundis independenter a Concursu Dei immediato, Mproximo emotosolum, & improprie Deus diceretur producere herba dibores,ahimalia,cςter6sque effectus; quemadmodum improprio, &: mole dicitur ignis me calefacere, quando aqua me calefacit per calorem acceptum ab igne iam non amplius existem te, sed extincto aut remotor At sane res quae a causa remota pendet , non dicitur proprie ab illa pendere, sicut nepos proprie amplius non dependet a proaua .. iacit Respondeo;fatemur creaturam omnem,atque etiam actionem esse indigam opis alienae, scilicet entis a se4 sed asscrimus creaturam adhuc fore ens indigum opis alienae quamuis dependeat i m. mediate ab aliqua causa crcata, quae tandem reducetur in ipsum Deum a quo virtutem productivam acceperit , sue mediath, siua immediate. Quinimo Rodericus de Arriaga bene addit disp. io. phys sect. i. subsect L non mod5 influxum immediatum Dci noni ri ex chnceptu creatura: , seu entis ab alio; sed nequidem in . fluxum Dei mediatum, quod inde probat; quia si perimpossibilo non repugnaret mutua causalitas, ociduae creaturaeicse inuicem producere possent ita ut nulla a Deo proueniret,adhuc in illis saliauaretur conceptus creaturae quia nihilo minus essent entia desecti
456쪽
bilia, indiga opis alienae ad essendum; & non essent entia a sei sed
unumquodque esset ens ab alio. Porrb,creatu ra quae abalia creatura immediate penderet,non taessentialiter ab ea pendpret quam a Deo; quia dependentia a Deo, saltem mediata,& vltimata,suppleri ac separari non potest a creatura, bene tamen dependentia ad aliam creaturam: Quemadmodum enim si egenus ab homine diuite, qui solus poterat illi subuenire, eleemosynam accipiat interuentu ac ministerio famuli, eleemosyna multo magis dependet ab hero largiente & iubente, quam a famulo , immediatius quidem, sed nomine tamen Domini sui porrigente , nimirum quia famulus absque Domino subuenire illi non potuisset,bene tamen herus sine famulo;propter quam etiam rationem maiores multo gratiae debentur Domino. quam ministro I ita in proposito,iametsi creatura aliqua immediatius dependeat ab alia creatura producente quam a Deo, tamen essentialius, ac maiore multo necessitate a Deo pendet,maioresque eidem gratias debet. Neque obstat, quod communiter causa remota non dicitur tam
propriό causa quam proxima,& immediata; quemadmodum non tam proprie dicor calefieri ab igne quando aqua prius ab igne calefacta me calefacit ; quam si ipse ignis immediat. me calefaceret:
Contra enim hoc est; quia si ignis immediate conseruaret in aqua calorem qui me calefacit; ipse etiam diceretur satis propriε me calefacere, & sic etiam Deus peculiari ratione appellatur causa nostr actionis bonae,tametsi eam non producat immediate ; qui omnis eiusmodi actio fit illo directe volente,& suadente,virόsque subministrante eo fine ut bene operemur: At vero non potest appellari
causa propria, nec consequenter immediata actionis prauae prout Concit. Trident.definiuit sess6.can. 6 quia tametsi conferat, conservetque nobis vires quibus operamur malum,non tamen eo fine
ut male operemur,sed ut opposito modo agamus: Atque hoc quidem postremum dictum diligenter animis nostris est infigendum; scilicet multas esse operationes nostras, quarum Deus non potest appellari proprie,& per se causa, nimirum actus Omnes prauos, iuxta allatam saepius Tridentini definitionem. Inde enim sequitur nullium esse inconueniens quod detur aliqua creatura, cuius iuxta nostram sententiam Deus non sit tam proprie causa , quam esset si
457쪽
412 De modo coniunctionis Concursuum Dei
proxime de immediate eam produceret. I. Sexto Si Deus non alio modo concurreret ad effectus creaturarum producendos,quam tribuendo causis esse,& agendi virtutem, sequeretur eas non esse causas essentialiter subordinatas respectu
Dei , solumque ei subordinari quatenus entia sunt, sed non quatenus agentia,quod est absurdum. Sequeretur etiam fore ut causa secunda sit primum agens, quia
agere non esset illi a Deo ; sed solum esse oposse; quemadmodum
enim illud dicitur ens a se,cui esse non confertur ab alto,ita & illud dicitur agens a se,& primum agens,cuius agere, ut sic, & inquantum ab effentia,& virtute agendi distinguitur,ab alio non impertitur;sane rationabile prorsus est, ut quidquid nobis inest quod perfectionis nomine censeri possit,id Deo adscribatur;& cum tria haec sint quasi capita perfectionum quae in creaturis visuntur esse,pessico agere , non tantum priora duo Deo adscribenda, sed & tertium ι re sicut Deus immediatE nobis confert esse se pose, ita etia immediate conseri quod agamin, hoc autem melius explicari non potest quam simultaneo, identificato, & immediato Concursu.' Respondetur, Quemadmodum negari non potest me esse ensab alio, de per participationem; tametsi a solo parente meo sim genitus ita negari non potest me esse agens ab alio, & per participationem , tametsi actio mea a me solo immediate physice produc tur,quia scilicet ago per Virtutem acceptam a Deo, qui non ideo dicitur primum agens quia operetur immediate omnia; sed quia omne aliud agens ab eo virtutem agendi participat, ipse autem an ullo;& quia caetera eo non existente non existerent, N: nihil pro sus agente non agerent . Itaque agere est mihi a Deo quasi a primo agente; quamuis meum agere, seu actio mea realiter non sit ipsa etiam proxima,& immediata actio Dei; nimirum quia non ago nisi Deo immediate,& directe volente,aut saltem permittente, & vi
tutem ac propensionem ad agendum conferente,& conseruante,& excitante,applicante, prae mouente,determinante,iuxta eum sensum quem ex D. Thoma retulimus cap. 3. huius quartae partis: N
que vero subordinatio essentialis quae in creatura est respectu Dei, tam ad actus malos,quam ad bonos quidquam amplius postulat; quemadmodum enim Scotus obseruauit in Reportatis 2.sentent.
458쪽
dist. 37. essentialis subordinatio causae secundae ad primam aeque
saluatur, & explicatur,sive Deus dicatur immediate concurrere adactus nostros, siue duntaxat mediate:& Theophilus Raynaudus in Theologia Naturali distinct S.quaest. ι .art. q. num. 3 o. I. 3 q.& seqq. fatetur causam subordinatam,ex vi subordinationis essentialis non exigere actualem cooperationem immediatam causae sub ordinantis; sed causas essentialiter subordinatas vocari dependenter operantes,quia essentialiter praesupponunt eam cui essentialiter subordinantur,non tanquam immediat & identifice cooperantem;sed veluti prius necessario existcntem,& taliter influentem in causam
essentialiter subordinatam, ut alia similis causa in Iocum subordinantis substitui non potuerit , quo discrimine potissimum discernuntur a subordinatis accidentaliter; tam ecti enim filius a patre virtutem agendi acceperit, tamen fieri potu i stet Deo volente, veidem filius ab alio genitore existentiam, & virtutem agendi a
Septimo, causae secundae non agunt uisi in virtute primae, sicut VIII. instrumeta non agunt nisi per artis directionem:atqui illud in cuius virtute agens agit, est causa non sollim virtutis activae, sed etiaactus quod quidem in artifice apparet in cuius virtute instrumem tum agit,quod siue ab artifice propria formam accipiat, quemad-
modum serra accipit acumen; siue non accipiat, ut serra non accipit essentiam,& formam ferri,seu chalybis,applicatur tamen ab ipso ad actum: Ergo similiter Deus causa nobis est non modb voluntatis , sed etiam volendi ; adeo ut ipse in unoquoque nostrum operante immediate operetur, & congruentius sit illi quam nobis opera nostra attribuere , sicut artifici euidentius attribuitur opus instrumenti quam ipsi instrumento neque enim ta in recte dicere tur cultrum fieri a malleo quam a fabro: Porro, quod actio Dei sit
eadem realiter entitas cum actione creaturae mirum non est ; idipsum enim cerni solet in causis subordinatis,& in causa instrume- tali comparata ad principalem; scilicet ut ab utraque causa comuni quas opera idem actus producatur; exemplum esse potest inhabitu, & potentia; in potentia, & anima:in calore, dc igne,&C. Simile igitur erit in Deo nobiscum operante.
Respondetur ue Controuersia esse potest de creaturis, sintne, an
459쪽
24 modo coniunctionis Concur jum Dei
non sint instrumenta Dei, sed potius causae principales in suo genere,& ordine, pendetque id ex definitione causae instrumentariae, quam diuersi Auctores diuersimode solent definire: Quicquid sit,
certum est Deum tametsi remoth, & mediath solum concurrentem, eme nobis causam non modo voluntatis, sed etiam volendi, si tamen volitio nostra non sit mala) siquidem actio praua non est nobis a Deo nisi valde improprie, S remotissim di neque verum est quod additur,congruentius omnem actionem nostram Deo quam nobis attribui, cum perditio nostra ex nobis sit, se tantummodo in Deo auxilium nostrum hinc ramen non sequitur actus nostros , etiamsi honesti sint produci a Deo influente ad eos cooperatione proxima,& identifica ; id enim prorsus insciamur, non quod existimemus impossibile esse generaliter loquendo ut plures causae candent actionem eliciant , sed ob eas causas quae toto fere hoc opusculo Continemur, quibus omnino persuademur , non esse idem existimandum de Deo nobiscum operant c,quod de anima, & potentia, igne &calore; causa principali Zc instrumento, quae dicuntur cadem numero actione ad effectuum suorum productionem con
IX. Octauo,Nullum individuum constituere potest aliud in simili
specie sexempli causa homo hominem generare non potest, neque equus equum in nisi praemotum ab illa causa quae respicit totam speciem , totumque esse naturae inferioris ; similiterque nullum agens particulare potest quidpiam constituere in ratione entis, nisi praeuentum,& praemotum ab illa causa quae est fons, & origo omnis entis omnique esse supereminens:sed haec est solus Deus: Ergo nulla causa tametsi integre,& complete constituta in actu primo, atque adeo instructa suis omnibus viribus,& facultatibus producere potest effectum, nisi praemota,& adiuta a Deo simul cum illa
cooperanterati,s enim futurum est, ut Universa creaturae virtus penitus inanis & otiosa remaneat: Tota fere argumentatio est Sancti Thomae de Creat. quaest. 3. art. 7. Maior autem de qua sola dubitari posset, ostenditur; quia constituere in aliquo ordine illius est qui supi a ordinem potestatem habet; sicut in ord me militiae,admittere aliquem in militem, non est priuati cuiusquam militis ; sed tantum
Ducis qui cohorti praeest. Respondeo
460쪽
Creaturae , es c. Pars IV. Cap. X VII. et s
Respondeo; fatemur nullum agens particulare posse quidpiam constituere in numero, dc genere entium, nisi pmmotum, adiutum a Deo,seu ni si ex mandato,commissione,aut saltem permissione Dei;veruntamen illa Dei praemotio, adiutorium,commisso, mandatum, permissio, non sunt Concursus proximus, identificatus , & simultaneus, sed aliud quidpiam longe diuersum, scilicet
Concursus remotus, dc mediatus ; addito actu interno Dei volentis ut creatura operari possit, quem actum putamus esse conditio nem omnino necessariam ut creatura operetur, quemadmodum
multi existimant potentias inferiores in quibusdam operationibus suis pendere a consensu dc imperio voluntatis, bsque co quod voluntas concurrat ad eos actus Concursu proximo,& identificato;sed quia inquiunt,amis voluntatis ob subordinationem potentiarum est conditio necessaria, sine qua praedictae inscriores po-.tentiae actus illos operari non possunt. Nono sic argumentatumSolent Patres,ac Theologi communi- X. ter intimam Dei praesentiam in creaturis colligere ex operationibus quas in illis exercet,maxime vero ex immediato inpuxu cqn seruatiuo,& cooperativo, sic enim Octorum 17. dicitur, Non longe abest ab unoquoque nostum n ipse enim vivim mouemuris sumus. Respondeo; fatemur Deum operari aliquid in qualibet parte loci realis, unde Patres δc Theologi colligere potuerunt intimam Dei praesentiam in rebus ; ubiquo cnim aliquid conseruat, scilicet vel materiam primam,dc fortu etiam ipsas elementorum, mixtorumque formas,vel A ngelos,aut animas rationales dec. Sed negamus intimam Dei praesentiam vere inferri ex proxim identificata, & immediata Dei nobiscum operatione ad actus omnes nostros, bonos, ac malos, quandoquidem falsum est eum sic operari nobiscum ad omnes actus : Quod si aliqui Philosophi ac Theolo- .gi qui contrariae adhaesuriant opinioni inde id concluserunt, mia .rum non est;siquidem contingit inferri verum, tum ex Vero, tum ex falso;ut si quis dicat,Petrus est equus; ergo est animat: ibi enim verum consequens pcr legitimam consequentiam insertur ex fal
sissimo antecedente. .. . . l . . N.
Decimo; omnis causa naturalis est coeca in suis oper imibus: XL Igitur operationes eius dirigi,& gubernari debent aliquo. superi