장음표시 사용
411쪽
pro ratione teniporum ac locorum variant. Sic e . . si rusticus a Praesecto bellico nummum accipiat, eoque propinante in salutem Regis bibat, militiae nomen dedisse censetur. Loc Anil. Hoc valet, cum is, cujus res agitur, prinsens aut alias lassicienter de negotio insormatu et , cui obsistere debuisset, si quidem videri noluissἡ consentire: E. e. si quis se pro alter adstante tertio cuipiam hujus reo i- toti dejubere declaret debitor eo ipso, quod sileat, ilium s dejutatem suum constituisse censetur. Locator, qui post elapsum conductionis tempus conductorem in re locria Continuare patitur, re locavisse intelligitur. Aliud exemplum vi.
Conditime nece saria snt subintelligende J. . . qui ex
praedio vendito aliquam sibi particulam recipit, eo ipso viam, quae eo ducit, tacite sibi reservat. Et vana sinu subtilitas fuit quam refert NooDTIU Observo 27. ac si tempore Ciceronis ac Labeonis vim legis obtinuerit.
Tanquam conditisnm supposuerim J. Supposta conditio ali.
quando ex ipsa negotii natura ust ut si quis cum Remina, virginem se ferente, contraxerit sponsalia aut pater tantum in dotem filia promiserit ex quo enim efflorata Reminarae. prehenditur, nulla sunt sponsalia nec validior etiam est dotis promissio, si nuptiae secuta non sint quamvis de hoc casu nihil ante vel a sponso, vel a patre dictum fuerit. Uerum interdum etiam conditioni cum negotii natura nullus per se nexus intercedit: tunc, licet utcunque id significandum sit, quod supponitur; non tamen semper diserte istud fieri, necessum est. I e. e. alteri dixerim duo mihi sunt fur ve illius libri exemplaria unum tibi dabaci sumit hoc, ut non tenear si deprehenderim postea, me erravisse, nec praeter unum in bibliotheca mea exemplar offenderim libri, quem promise ram duo mihi suppetere exemplaria exi. stimans. Quandoquidem enim ei de promissis merea: a. tuitis agi ur a promistare ibi aliud potest exigi, nisi ut bona fide in errore versatus sit neque etiam is ante promissum , summa in factum, quod supposuit, inquirere diligentia tenebatur ita ut, si alter, cui promissum erat, hoe ceu in dubium exspectaverit, habeat, quod sibi imputet. Si ex errore J. modo quidem error circa aliquid aceto essentiale versetur; id est, cum praesentis negotii natura, aut
alterutrius contrahentium intentione, tempore contractus gnificata, ac pro causi citra quam contractum non fuissetis
utrinque a nita, necesserium nexum habeat : alias enim e lror, cum in contractum non influat, neque etiam hunc it Ilina
412쪽
ritum reddit; sive sit praestitum quid, sive minus: e. e. si persuasus me equi jacturam fucisse, alium emerim, quem
citra hoc emturus non fueram recuperat forsan equo meo,
venditorem deinde ad recipiendum alterum, quamvis nec traditus equus, nec solutum conventum pretivin uerit adigere non possum, nisi inter contrahendum diserte stipulatussim nec solum per modum confabulationis prae me tulerim. me ideo tantum emere hunc equum, quod perditum meum supponerem. Vide, quae dixi ad J. N. G. lib. III cap. 6. s. 7. mi. a. Unde nullo nititur undamento diutinctio Aucto. ris prout res actu integra si aut minus quoniam conventio, si aliquid essentiale adfectum sit, semper nulla efficitur: ut e contrario semper valida est ubi error, qui ad paciscendum aut contrahendum impulit, nihil pacto aut contractu essentiale adtingit. Non tam ob errorem J. Haec ratio ex priori, ut liquet, equitur: adeoque opponi invicem non debuissent.
Qtι laedendus fuerat J. Paetum est nullum, si deceptus id,
circa quod erratum est, praecipue ob oculos habuerit. e. rum si illud ipsum non praecipue ob oculos habuerit tametsi alias maluisset, rem talem esse , quam redidit subsistit a. me conventio ac jus tantum habet pensationem desectus. quem non praecaverat, exigendi. Vide quae dixi ad I. N. &G. lib. III. V. . f. I. not. l. s. i. g. si quis enatis e.
dibus intelligat, aliquem ibidem jus suffructus habere, autiabitationis in aliquibus conclavibus: hoc ad illa luendum penitus contractum sussicit, quia quicunque adquirere proprietatem aedium vult, regulariter omnibus harum aedium conclavibus ac commodis frui intendit. in deprehensa aliqua, praesertim non adeo gravis, servitur saepe contractum validum relinquere potest, accius tantum tribuere pretii imminutionem petendi ubi nihil dictum sit, ex quo adpa. reat, aedes ab omni servitute immunes suppositas fuisse. Quamvis enim vicinus . . facultatem eundi per partem praedii mei habeat non ideo minus hujus partis o mihi usus patet. Unde facile praesumere licet me, etsi de hac servi. tute constitistat, non tamen ab emendis ae .lidus destitutum sed hoc intuitu aliquid tantum de pretio cum ' venditore constituto detracturum fuisse. Ceterum in omnibus illis casibus, qui ad tertiat hanc regulam reseruntur supponitur, a neutro contrahentium dolum esse adhibitum quod si enim alterutrius fraus intervenerit ex regulis sequentisci de hoc fuerit judicandum . dam autem aliquando uterque contrahens bona fide errat aliquando alter tantum Prior casus contingit circa res, quarum qualitatem aut pretium neuter contrahentium rite valet dignoscere ut si quis lapillorum impcoo 4 Iuus,
413쪽
rritus, alteri aeque imperito spurias gemmas pio renuinis
aut vice versa aut in .loclus pariter indocto egregium aliquod Nanu scriptum, aut rariorem librum vendiderit. Sed fieri potest, ut alter tantum contrahentium decipiatur; sta tamen ut alterius dolus non intercedat. Hocque locum habet, ubi res, de qua contrahitur, indesinite tantum designatur ut si dicatur quantum petis pro hoe atque alias etiam ipsa ad eas respertinet, quarum valde variat pretium, pluresque divertissimos recipit gradus; nam si stanne pelvis e. g. pro a gentea sumeretur sane insigne illud discrimen constituit hisce metallis pretii , fraudem in alterutro contrahentium necessa. ii supponeret.
Deiripe mirae diate tiis, vel mediate aliquid facit, quo ad credendum id, quod non est promittens vel paciscens inducitur: . . si quis falsum adamantem pro vero exhibeat: aut si verbo quidem non prolato adfectata expositione, aut alia quapiam callida ratione essiciatur, ut merx alius plane coloris aut qualitatis videatur , ac revera est. Verum est etiam fraus negativa quando scilicet reticentur aut dissimulantur essentialia quaedam momenta idqtie sive consilium ante fuerit decipiendi sive jam tantum errorem alterius in Tem quis suam vertat ut si venditor . . emtorem spurias gemmas pro genuinis capere conspiciens, istum de errowe
Negotium erit J. Modo quidem ratio, quae intercedente hujus tertii dolo nos ad promittendum aut paciscendum mo-Vet, nullum cum ipsa conventione necessarium nexum habeat. Quod si enim . . accepto nuncio omnes mihi C. quos peri ille, alios coemerim , addita expressa hac latisti laesiquidem id, quod ibi est nunciatum verum fuerit ex quo falsum nunciuin deprehendo, contractus redditur irritus salvo interea venditoris adversus eum, qui me deceperat, jure.
Aut laesonis pensatioriem exigereJ. Quod si deceptor ipse
se deceperit puta, si existimans, se pro vero lapillo minus genuinum aut pyxidem chalybejam politam pro argentea vendere jam ex errore adamantem majoris pretii, aut pyxidem consectam ex argento puriore ac emtor exspectabat, tradi derit iste stata dii lento mercatori neque ad restituendum recepto pretio adamantem, aut pyxidem, neque ad supplendum, quod justo pretio deest, obligatur quippe ille jacturam utique meretur pati , quae sibi praeter intentionem accuuit, dum alterius dispendio injuste cupiebat locupletari.
414쪽
. . Tacite cogitavit auo J. E. g. si quis ambiens puellam nu.ptiis, eam divitem esse aut nobilem existimet etsi in Disas ac opinione parentes ipsum verint, aut detinuermici non ideo minus valida suerint spontalia' dum nulla ex te clausula, qua adp1reat, in eum tantum casum sponsum ea con- traxi Te, quo nobilis puella aut potens opibus fuerit. Quippe citra talem clausulam, non magis divitia in sponsa , aut nobilitas genetis ad ellentiam sponsaliorum , quam elegantia corporis, faciunt. Idem sentiendum de casu, quem refert CicEgo de D. lib. III cap. Is modo non diserte quiderii Psbius uni adseruisset hortulis suis ademe quotidie piscatores atque conspectis ibi forte illa die piscat otibus ius ultra haud percontazus, conisuetum id omne sie, a. de reputavisset.
s. XIV. Qui confidit illius promissis N pactis . cui J. Tales sunt piratae, sicarii, meretrices, albet c. Quantumvis enim male de id genus hominibus sentiamus eo ipso tamen dum ad paciseendum cum iis serio ac linere accedimus declaramus non lassicere corum vitia, quominus ipsis fides a nobis queat haberi hactenus ac cum probis cordatisque agimus adeoque exceptioni, quae ex ipsorum moribus peti poterat circa renuendam pacti impletionem , renunciamus.
Propter metum a terti iucussum J. Ut si e g. in manus pira tarum aut latronum iu apsus, pecuniam mutuo acceperim ad redimendam libertatem 'c. aut aliquem grassante belio, aut minus tuta via ut iter facienti contra praedatores mihi adsillat, conduxerim. Qua pacta ex metu aut reverentia J. Ut si Princeps propter praegnantes publica utilitate rationes jusserit, subditos emere certas res, vel vendere, aut alium quempiam contra fluminires aut vero non adhibita, qua instructus est, auctoritate potestateve coactiva simpliciter incursuros in suam indignationem, qui hoc vel illud egerint vel omiserint, signitica
Aut ob Auctoritatem eoru . . t. si filius aut filia ex revehrentia erga parentes, quibus altas non crat jus invitos pro imperio compellendi, inviso spolium aut sponsa fidem dederit. quod satim restitui debebat J. Hac fictione juris non ius est. Desectus quippe libertatis in eo, qui promisit, erat cap citas ejus, qui promissum vi extorsit qualecunque ibi jus
415쪽
ejus summam nullitatem. Vide, quae disserui ad I. N. m. lib. II cap. 6. I. Io. r. I. 4. i. not. 6.f. XVII.
pux ih es Uusibile J. Datur impossibilitas absoluta, semper
talis, ac respectu omnium hominum ita ut nemo censeatur serio pactae aut promittere hoc modo impossibilia: ut ebibere Oceanum . . Solare, caelum digito tangere observandum
tamen, posse nonnullos facile certa quaepiam arbitrari possI-hilia, quae habere omnino pro impossibilibus conveniat atquorum impossibilitas non nisi rationibus , cujuslibet captui haud ita patentibus, detegitur. Hujus indolis est . . lapis ille Philosophorum, cui tanto abhinc tempore tot homines frustra inhiant. Si jam quis ejus enitendi flagrans prurigine, inanisque plenus spei, alicui rerum hysicarum a Chemicarum imperito promiserit, se transmutationem metallorum ipsum condocmirum atque hoc pacto consumendis temere opibus causam dederit, aut alia quadam ratione damni quid fecerit, quin illud pensare teneatur , nullus dubito. Quae cunque enim de possibilitate magni operis ipsi haerere queat persuasio ejus vanitatem, si debita uteretur circumspecti ne facili negotio intelligeret neque immunis a culpa est, quod alterius, cui ad cavendam illusionem non salis erat perspicaciae, abusus ita simplicitate sit. Ceterum impossibilitas in pactis & promissis, regulariter talis tantum est respectu cert rum hominum , aut interventu casuum quorunda in peculiarium. In promissu mere gratuitis sufficit, promissiorem bona fide habuisse rem possibilem, nec ultro sibi vires eam praestandi ademisse. Quod ad conventiones onerosas adtinet: si ipso pacti initi tempore res praeter exspectitionem, aut causam ullam illud conjiciendi, jam erat impossibilisa puta si contigerit, Iocatam villam incendio periisse ad nihil quis tenetur: pa, ctumque evadit nullum. Ubi quid praestitum ab alter jam fuit . . E. g. Promisi ali. cui equum meum loco rei alius mihi exhibitae perit equus: alterum ejusdem qualitatis , aut saltem ejus aestimationem
Sibi ipse vires prassandi detraxit J. Talis est casus Debito. rum, qui luxuria sua, aliisve inanibus expensis, solvendo esse desierunt.
Si igiturpactumeirca rem turpemJ. Ad tradenda circa egregiam hanc hactenus haut ita rite tractatam materiam , principia: hae meo iudicio facienda distinctiones, ponendaeque regulae
416쪽
suerint. I. Non nisi res in se, sive natura sua, sive civilium legum prohibitione illicitae, pactum debitis arias inlisuctum
requisitis irritum valent reddere. Si in contriactu super requa piam licita ac innoxia inito, alterutra pars ratione ea saac jequelae actionis aut alterius externae atque accidentalis circumitantia peccet hoc solum, quominus conventio aliis da st non impedit. Sic . . donasio, aut inconsulta donandi facilitate facta, ut et ratione ac discrimine, aut in favorem indigni, eaque in vitiorum pabulum usuri aut iuodium alicujus, qui rem donatam exspectibat, vel ad quem successionis titulo transire poterat ejusmodi, quam , Onatio, etsi donatoris ni ac dispositioni vitium subiit, non ideo minus valet. Caupo iis quos ebriosos novit , quotidie vinum vi inittrans, procul dubio male agit aeque ac illi. qui ebrietatis inde captant occasionem: que ideo tamen minus ille praebiti vini solutionem exigendi us habet, his eandem praestandi incumbit obligesto. Non uno quoque Odo naturalem legem violant qui magnis ludo summis certant non inde tamen sequitur vetari, qui citra dolum vicit, lures depositum recipere pretiuin, quod adhuc de-hetur, petere. Quippe si vitium paciscenti haerens vitium semper in ipsa re, de qua pactum et , involveret nemini vel solemnissimis promissis alienationibusve rationes sciniter
suas liceret superit ruere verendum esset continuo, ne fidem datam promissor, dominus traditam rem solet revocaturus eo obtentu, quod in alteruti contrahentium ratione certarum circumstantiarum ipsum contractum non tangentium
aliquid exstaret vitiosi. Quo quidem modo fiducia commercii inter homines, Omniumque, quae inter eos geruntur, negotiorum fundamentum plane everteretur. II. l)Istim
euendum hic est inter id quod juri nuturali adversum id. quod tantum lege aliqua ivu probibente illicitum es. Mione pactorum circa priorem illicitarum rerum Decitin initorum has regulas constituerim. I. Si quis data id de suscipiendo actu in se turpi, obire illum se recusaverit : alter , quicum pactum es, jus non habet imum ad implendum pactum compelleudirne queri merito potes, falli Iibi fidem me receptum bo nomine
aliquid st,sve minus tantum restitution in ejus, quod dedit, Valet exigere. a. Si quis ad turpe facinu patraudum con-dustus illud revera exseιutus fuerit alter adsolvendam promi sam mercedem non tenetur quamvis, si vindic ire ille hanc detrectationern . tanquam in uriam , adgrediatur, alteri cauis conquerendi tunc omnis defutura sit. 3. Ast ubi occasune aut
intuitu Meleris jam datum aliquid si repeti illud ab eo, qui recepit, nequit modo juxta non elior ii ac innoxiorum conistractuum fere leges alienatio facta fuerit, id est, neque mlus aut vis recipientis, neque enormis laesio intervellerit. Non
417쪽
equidem salva conscientia retineri salarium sceleris potest verum restitutionis obligatio ei ita est comparata, ut is qui alteri ob scelus solvit, nullum repetendi jus proprie et dictum inde nanciscatur quippe legis reparari damnum jubentis, favore dignus neuter est eique alias uterque coipso, quod in illicitum pactum ultro consensit, pariter renunciavit. III. Quod ad conventiones adtinet ideo tantum illicitas. quod circa rem aliquam civilibus legibus vetitam versentur di-
Itinguendae sunt illae, tiar cum exιrane , ab iis , quae inter concives ineuntur. Q. Si cum extrane pactum sit circa rem in civitate prohibitam cis aut interdictum novit, aut non novit. Si noverit aut expetiit paetum, aut non expetiit. Si expetierit neque ad praestandam ipsam rem, neque ad pensandum, quod inde is forte sentit, damnum alter tenetur hoc tantum , quod jam praestitit, ei fuerit restituendum. Uerum si alter ipse actum expetierit non quidem ad illud implendum tenetur: interea indemnem eum, quicui pactus es, praefandum habuerit. Quod si extraneus interdictum nou noverit; sive expetitum pactum uerit, sive minus e validior asiti ineumbit obligatio id
omne ibi refundendi, quod forte interes , datae dei confisum esse. Ast sunterdictum post initum pastum demum secutum sit:
nulla tunc enfandi damni exsit obligatio. 4. Ratione conventionum inter concives initarum quum leges hoc vel illud pro .hibentes latere ipsos nequeant inde pacisci invicem , ac si nulla super hoc lex exstaret, atque renunciare beneficio. quod indulgere illa alterutri posset . censentur. Unde perfeci. semel atque adimpleta conventis, validissima inter contrahentcs est ita ut, qui dedit, repetere haut quicquam pos-st; , .i dare promisit, praestare omnino debeat nisi hoc ipso gravem in se poenam arcessiturus aut magnum aliud incommodum, a quo, si illud praevidisset, vehementer sibi a. visset, in ipsum redundaturum sit. Principia ei mea circa amplam subtilemque admodum intinam non nisi fere indi. eo. Fulta autem omnibus suis argumentis illa reperientur in prolixiore nota, adjem secundae ditioni Majoris petis Auctoris nostri de J. N. m. ib. III cap. 7. f. . not. 2. Cui adjungere duo scripta licebit quae mihi evolvendae ab huc magis materiae, ejusque adplicationis ad illustre exemplii fusius commonstranda occasionem praebuerunt. In Di ambo lumis ruditorum Gallicanis sunt: prius quid eiuMense Augusti Irra Editionis Parisontis Octobris , Edit. Amstelada uenisis in sorma Diso: Responsoriae ad ea , quae
D n. TREM BLAEUs adversus me ille ruerat alterum uero Men
se Decembris i 713. Edit Paris. Februarii ac Martii 7 . Edit. Olland D sub titulo: Duplicata Responsio ad a. Tit1MALae UM prima ac postrema c.
418쪽
I. XIX. Aut pacifi circa res alienas J. Addenda quoque res sunt,
quae revera ad aliquem pertinent; at de quibus tam ei disponere non potet t. Qualis Cisus est pupillarum ac minorum vi
des, quae tradidi in Tractatu de Ludis ib. I e . . 4. et Me qui imperare in pilΡJ. Inde est, quod cum super
actionibus alterius in quem mihi est imperium , spondeo, magis proprium factum quam alienum, quousque se potestas in alterum mea extendit, censeat promittere. Eo quantum vita civilis rati fert J. Distinguendum hic est inter promissones mere gratuitas, conventiones oneroses. Ratione pilorum valet id, quod ait Auctor nisi expresse aliquid ulterius promissis receperit aut ex negotii natura in- relligatur recepisse. Verum in conventionibus onerosis , si factam spem eventus destituerit, pensandum alteri id. troc interest alias enim is nihil dato vel promisi aequipollens consequeretur; quod qui dein conventionis naturae ac scopo repugnat. Atque eo ipso, quod adjecta clausula aut exceptio impossibilitatis non est, facilis res declaratur habers Supponendum tamen , pensationem non multum excederct Pretium ejus, quod datum aut promissum est. Quod si enim C. g. alteri decem aureos dederim , ut debitam mihi mille aureorum summam ficiat solvi ad summam refundere mihi decem aureos teneretur; quin ut plurimum iste retinendi hanc summam, aut petendi jus haberet utpote quae pro in- sumta, quamvis incassum, opera loco aequipollentis esse
Sed 'super rebus J. sic e g. nihil proprietarius potest
promittere circa hona, quorum suffructus ad alterura pertinet, vel quia ipse concessit, vel quia non nisi sub hac conditione eadem bona in ipsum transierant. Frustra quoque Operam suam alteri servus addixerit, quamdiu eam praesenti praestare hero obstrictus est. Neque validius dominus aedium locatum jam conclave, priusquam conductoris tempus exspiraverit, tertio promiserit.
In ea ale seu fortuitas . Ut si dicatur . . Dabo liuertantum, I intra octo die non pluet aut Adae anno pax sucresse
Potestativas seu arbitrarias . . . Dabo tibi tantum , si intra ex menses non luseris, ve non frequentaveris diverseriam faucii hane vel illam uxorem non duxeris c.
Eς mixtai J. si dicatur e. e. Dabo tibi tantum, I bane vel illam
419쪽
illam duxeris fieri enim potest , ut nubere puella ei, cui promittitur, renua , aut ante nuptias ipse fato desun
in f adjectae sui negat alicui serio J. Id est, promtuum
Qui eadem lingua utuntur'. Melius dixeris . consensum a citum cui nihil quidem subest obligatorii, si coi sideretur in se, ac seposita peculiari obligatione aliis sensa animi aperiendi. Vide ad J. N. m. lib. IV cap. I. not. . . da
consilium dandum, erranti monstranda via aut aliud quodpiam, cum possis ac debeas, exhibendum offici uisit. I. v.
in diversum ab re, quod in animo volvo , exprimat'. quoties illi, quibuscum sermo nobis intercedit, nulluit vel perrectum, vel imperfectum jus habent exigendi, ut sibi ingenue cogitata nostra pate sectamus non insertur ipsis injuria verum dissῖ-mulando adeoque dissimulatio tunc praecipuum veri mendacii characterem haut prae se fert. Verum etiamsi non lard turquodcunque jus alterius minus recte tamen faciunt qui nussa urgente necessitate, aut in rebus ubi opera pretium non est, aliter loquuntur aut agunt, ac sentiunt. Nam . qui temere salsa gestiunt loqui omnem denique dictis suis dem e. trahunt. 2. Et summum praeterea periculum est ne levissimas ob causas dissimulando saepius , simulando, fictionibu rue utendo pravam quis adsuetudinem contrahat, qua adicendum falsum etiam ubi jus alteri suerit intelligendi .mnino animi ipsius sententiam facile deinde inducatur. Hisce adhibitis restrictionibus . extra omnem teli jactum Auctoris steterit opinio eamque sus satis explieui ac propugnavi prolixior observatione ad I. N. lib. IV eap. I. . . not. I. quam in ad Majoris illius Operis Editione denuo elaboratam auctioremque exhibui.
420쪽
I. X. M MI partem duntaxat veri dicat, avi ambiguοJ. Quemadmodum fecit . . Romanus ille , qui post Cannensem pugnam ab Annibala cum noveti aliis nobilissimis captivis Romam missus , ea lege , ut in utra sua redirent paulo pol quam egressus erat ex castris, rediit, quas aliquid etat oblitus: hocque redituri castra liberatum se esse fures urando interpretabatur. Vide IcxR. dem . Iib. III. eap. 32. Aut tacitam quandam J. E. g. si aliqui , qui licere sibi arbitratur in omnibus ac per omnia ejusmodi restrictionibus impune uti, interrogetur an unc ominem se accidit audacter respondebit non occidit subintelligendo Alveto, aut illa die vel hora Ne quae exceptiones sequi ex solis vocabulic nunquam possunt.
Vindictam suam incisam potissimum rem exserat J. sic e g. non dubitabant primaevi brisiani jurare per salutem aut meolumitatem Caesaris. Vide TERTULLIAN. Apologet. cap. 32. Ad quem fere etiam nodum Uepbus in Veteri Testamento deprehenditur jurare per salutem Pharaonis Genes cap. 42. vers. IS. Ubi vide LoIcuar.
Quod supponitur I Haec ratio non videtur admodum re-αi aut saltem minus recte expressa est. Saepius enim quis jurat atque obligat se simul ad aliquid ; ita ut ipsa promissionis verba juramentum involvant ut si dicatur promitto tibi coram Deo, me in tui gratiam hoc vel illud facturum: adeoque tunc concipi obligatio juramentum antecedens, ac citra religiosum istum actum valida, non potest. Verum haec sententiae Auctoris nostri quam maxime consentaneam veritati habeo, vera ac propria est ratio quod etsi juretur ac contrahatur obligatio simul, iuramentum tamen ratione obliga.tionis semper se habeat, ut modi vel accidentia ratione substantiae, citra quam subsistere nequeunt. Enimvero jusjurandum non nisi ut accessorium aliquod considerari potest, adhibitum ad confirmandum pactum, quod inire se quis promtetur Deo, cum testis invocatur nihil promittitur: atras enim inter votum ac juramentum nihil intercederet discriminis: unde constiterit, Deo ejusmodi promissa probari atque acceptari bide ex quo pactua , cujus invocatus Deus tellu