장음표시 사용
431쪽
tit veluti si locata vitiosa dolia suerint, ex quibus effusum vinum jam perierit' c. Nise Uus . qui proventum interceperint, rariores fuerint J. Veluti ges insolitum, aut singularis aliditas, Iluminis exuri datio aliive ejusmodi infrequentes casus, quibus prove . ius omnis vel maxima ex parte intercipitur. S. I. Reeepisse dicatur I Talis est pecunia, aurum ruti ae reliqua metalla haut labricataci frumentum, vinum, sal oleum, lana, panis iste Sub censum etiam rerum fungibilitum veniunt illa omnia , quae venalia habentur etiato usu non consumantur. Si enim is , qui mihi librum . . credidit, bibliopola sit lassicit, si aliud ipsi exemplar ejusdem qualitaris restituam nisi restituturum me idem specie exemplar expresse receperim, Quo respectu etiam J. Sic dicitur tibi mutuo do mille aureos. aut centu a ferri pondo, aut viginti modios frumenti, aut da .cem vini ampboras, aut centum elisuras olei ete.
In ipsa quoque re partem habere intelligitur J. Hoc casu conci
minium socius nanciscitur. Pone e g. me textori dare centum,
pr quibus rudem lanam emit. Ex ea iste pannos conficit, ejusque opera itidem valet centum , ubi vendit panni fuerint, pecunia inde redacta, aequaliter est dividenda.
anat eventur alicujus, nondum J. Valet tamen ponfio. etsi alterutri contendentium de eventu certo constiterit nisi is dolo scientiam suam εticuerit, aut dissa uulaverit vide. quae dixi in Tractatu de Ludis lib. II cap. a g. 6. Huc pertinent omnia ludorum genera, in quibus J. Ad a quia talem ludorum, ceterorumque contractuum aleam continentium, non id tantum equi ritur, ut quia utrinque periculo ponuntur sint aequalia, sed ut etiam periculum amittendi spes lucrandi utrinque proportionem habeat ad rem circa uuam certatur. Vide mox citatum Tractatum de Ludis. m.
seis mi typis expressum an I7op. in quo de ludis ea profess agitur. Seu rantractus periculi avertendi ' rasandi J. Majorem Vel minorem exigere ad securator mercedem potest, prout pravioribus vel levioribus periculis res subjicitur. Verum nullus est contractus, siquidem adsecuram rem, cui coetu
432쪽
salvam jam pervenisse, quo debebat, aut mercator addein jam peri illa noverit.
pure ac simplicita id potest promittere, ad quod non nisi conditionate se principalis de nitor obligaverat. Potest idem solutione in breviori teli pore , aut loco minus commodo praeliandam in se recipere c. s. XV.Cirea posteriores autem ex ommi Oris J. Quin censeri debet haec clausula committaria, tanquam tacite adposita, O, cum habere, quoties per longius temporis spatium debitor pignus non reluit. Nemo enim citra isthanc clausulam credere suum in diuturnum tempus oblato pignore voluerit: atque alias cumulatis sensim usuris pignus sterile haud an plius suffecerit ad praestandum indemnem creditorem, cujusjura denique in nihilum cesserist. Apuae XVI. I. . me diomitur J. sic e g. si credita sit pecunia modo
tantundem, ac creditum est, probis nummis recipiatur undecunque procedat solutio, nihil interest. Verum si opus a. liquod peritus artifex promiserit : per quemcunque alium praeliare illud nequit nee enim pluribus operariis eadem, quae ipsi, dexteritas longe fuerit unde alteri , cui operam iste suam addixit, inde decederet, quod ignobile opus prqegregio, quod exspectabat, consequeretur.
f. s. Nis eges, Exempli loco sunt eontractus matrimonialas.
Accedas portet is Dujus continatio J. Ut si emtor merce nondum sibi exhibita pretium solverit aut vice versa venditor pretio nondum recepto mercem tradiderit. Priori enim eam venditor pretium altero mercem emtor tenetur restituere.
ri ii J. Civis e. e. ad praestandum prior magistratu ob. sequium non amplius tenetur, ex quo in alienam civitatem
433쪽
ipse transierit aut, qui magistratum gerebant, jam munere suo abierint. f. VII. Ut intra illud tempus facultas exigendi obligatisnem extiterit J.
Intelligenda est haec restrictio de ejusmodi conventionibus, quibus necessario requiritur , ut quis per totum conventionis tempus ipse eo fruatur, de quo cum altero convenit. Si enim conductis e. g. in annum aedibus, in alio loco jam morbo decubuerim, ita ut per totum illud tempus inhabia tare istas aedes non licuerit uti non ideo abrupta est locatio ita nec illo obtentu postulari ejusdem prorogatio potest. Capuae XUII. I. I. In id quilibet obligari in foro buman eensetur J. Et in animo quis habuerit, in quid ulterius sese obligare, quam quod verba secundum rectam suam interpretationem prae se ferunt: non ideo tamen vel in foro divino praestandi hoc ipsum. quod excedit, ulla existit obligatio quippe cum circa istud acceptatio defuerit alterius partis; quae internam augurari mentis destinationem haud potuit. Unde non perspicio, in quem sinem hanc restrictionis speciem Auctor heic adjecerit. g. l. meabula artium explicanda sunt stetmdum J. Nisi is, quies quitur, cum artis, tum vocabulorum sit impellius. Tunc enim ex sermonis serie aliisve circumstantiis, quem forte sensum iste habuerit in animo judicandum fuerit. Quod ' 'e. J. Alienum a proposito est hoc monitum. Nec enim ei quaeritur de modo, quo loqui conveniat, ut propriam quis voluntatem liquido significet e sed tantum de regulis, quibus de alterius mente ubi ea obscurius expressa fuerit, constare queat prout illud ad Opus Majus est ad
Seeundumsubstratam materiam . sic minita Inter duos Praesectos bellicos induciae quindecim dierum fuerint, testatur a unde ipsa induciarum materia, intellectum esse per vocem diei spati uti et . horarum aequalium, noctis durationem inlue ac moram solis supra Horizontem complectens. Unde frivola fuerit cavillatio , si non obstante conventione aster
434쪽
AD SAM PUTENDOR P. LIB. I. 973
alter hostium occupare alterum noctes, hostilesque tune ad. versus ipsum actus exercere sustinuerit.
I. I. δει nullum J. Talis sui illius discipuli cavillatio. qui proomissa in mercedem magistro suo betorices certa pecuniae summa tunc demum solvenda, ubi primam, quam astarus infra esset, ausam obtinuisset passus deinde est, se a magistro, cui satisfacere renuebat, in soro conveniri reputans. se hac ratione a solvendo fore liberum eo obtentu, quoacondemnatus ad id ipsum a judicibus, jam primam suam causam mi et Quippe tali verborum interpretatione comventio nullum plane effectum erat sortitura. Re absurdum J. Huc pertinet casus miselli illius barbitonissoris, qui Bononiae, quod alicui in platea venam secuisset. delatus fuit, quia ibi statutum erat, ut quicunque in platea alteri sanguinem elicuisset, gravissimas poenas daret. Vide EvER HARD Locos Legales, iac ab absurdo pag. 44. Mani feste enim absurdum fuerat, sub verbis elicere sanguinem. salutarem chirurgi operationem comprehendere.
g. I X. Aliam mixtam J. Incerta pariter ac inutilis est Ee disti
ctio. Promissa & pacta, ut trivilegia, cum circa res licitas ac innoxias, prout hoc loco supponendum, versentur. natura sua indifferentia sunt, adeoque nec extendi nec refringi, nisi quantum eorum auctoris intentio postulat, mhent. Porro in casibus adlegari solitis usitata interpretatio aus fieri potest nos habito ejus, quod odiosum vel favorabile in iis deprehenditur, respectu ut si dictum fuerit, hoc
vel illud jus alicui pro se N Dii descendentibus concessum
effeci suffecerit vulgaris vocabuli descendentium usus , ut privilegium non ad eos, qui primi sunt gradus, restringatur; aut vero aliquid etiam Auctoris nostri principiis minus conissentaneum involvit dicit enim . . ravorabile esse, quod communei utilitatem spectat jam quis non norit, poen rum inflictionem quam inter odiosa recenset, publicae utilitati convenire Denique praeterquam quod ista distinctio rationum conflictum impedientem quominus decidi quicquam possit, aliquando inducit saepe numero etiam interpretistionein sensu loquentis manifeste adversam sugeerere apta fuerit. Pone e g. magistrarum sub gravi comminatione exportari ex regione ruinentum vetuisse: vero aliquem exportare farinam hoc casu, ex principiis Auctoris , is qui in eras regiones sarinam exportaverit, non potegit puniri r
435쪽
gravata enim ejus est libertas, ac prohibitio poenam In seeontinet quae ambo quidem sunt odiosa Ceterum vide, quae adnotavi ad J. N. G. lib. V. cap. 2. I. 12. g. X.
tiis Nec enim necessum existimat legissator, omnes semper ac singulos casus nunciare. Quippe tales dantur. quibus res ita est liquida, ut eo ipso in mentem non veniat. omne id, quod legis vel pacti ambitu comprehenditur, exprimere. Veluti . . ubi lex poenam ei, qui patrem Occidorit, init endam decernit manifestissimum est voluisse mei statorem istud pariter de eo , qui matrem interemerit, intelligi et quod matris cui eandem filius quam patri r verentiam debet peculiariter metarionem non injecerit, inde esse . quod exprimere rem , cuilibet per se patentem, sub perfluum duxerit.
Cum voluntate repugnantiaJ Deprehensum est In hac divisione ex GR Io depromta aliquid vitii circa quod vide dicta ad opus Majus de J. N. m. o. V cap. 2 g. innot a. adae Edit. At disculpare utrumque Auctorem utique licuerit, explicata prioris mente melius ac factuna est: prout illud in no is ad D Belli Pacis ostendam. Ex defectu rationis'. Addendae hi sunt nonnulla exceptiones. I. Ubi plures uerici rationes, quae ad determinandum legislatorem vel contrahentes parem efficaciam a. huerim una quidem cessante verba legis aut conventionis par est restringere. st si principalis ratio adsit, quamdiu haec substiterit, etsi una aut plures rationes subordinate forosa cessaverint non propter hanc solam causam restrictio lo- eum habuerit quemadmodurn e contrario, deficiente ista principali ratione reliquae omnes vim suam amittunt. a. Non sufficit, ad suadendam hoc vel illo casu restrictionem, malum lege cautum ac tu non contigisse modo certum sit. accidere potuisse illud malum totam suam vim ex retinetas. Etsi ratio legis in certis casibus minus frequentibus cessa verit non ideo tamen restringere generalem locutionem licet ubi conjicere datur, legistatorem ad ejusmodi exceptio. nes, sive quod rarius obveniant, sive quod dissicili admodum discussioni occasonem sint praebiturae, adtendere plane noluisse. Sic testamentum factum ab impubere, non desierit si nullum et contingerit, istum lassicienti praediturae esse judiei ad testandum matura cum deliberatione ac prudentia; lex propter talis judicii defectum testamenta ta- Euin impuberum irrita declaraverit.
436쪽
I. XIII. u. quod permittitur tantum, redit ei l. Non valet haec reginta nisi ubi peralissio generalis jussio vero specialis uerit. Constat enim e contrario, id, quod generaliter jubetur, C de re ei quod specialiter permittitur. Quippe posteriori hoceas permissio jussu exceptionem dat veluti priori jussus permissum limitat. Aormatietum praeceptum erit J. Distineuendum 'eae. an praeceptum adfirmativum aut negativum generale sit an speciale prout observatum est ad J. N.AE G. lib. V. cap. 124 . 3. Vide notam superiorem. Uius impleti J. sic e g. erogari eleemosyna non debet. ubi fieri istud, nisi ablata re aliena nequeat Posito gli riam Dei, vexatis religionis caula hominibus, promoveri uti eunque posse neque hoc medio, utpote cum legis natur iis, tum etiam Evangelii prohibitioni aperte contrario uti Iicuerit. Vide supra cap. I. l. 22. Peculiaris praefertur generali, Inde est, quod peeuliaris restrictionem generali aut exceptionem sormet ut si duae sint Ieges, quarum una filios familias nondum emancipatos facere vetet testamentum altera vero illud filiissam ilia militue vel ecclesia operam dantibus indulgeat. Ex illo principio pec tiaria provinciae aut urbis alicujus statuta generalibus regni legibus derogant.
LIane si cedere par fuerit I Sie praestat inservire publico,
quam privato satius est egregias scientias excolere, quam arti alicui illiberali dare operam. Injuratum pactum cedi jurat J. Vera haec regula non et nisi cetera omnia supposueris paria. Si enim de duobus p ctis directe invicem oppositis agatur posterius tempore priori, sive juratum sit, sue minus, praevalere debet. Quod si autem ambo pacta tantum diversa suerint, peculiare majο-
Iean, quam generale, vim obtinet.
obligatim perfecta redit imperfecta J. Sic exsolvenda prius debita quam erogentur eleemosynae. Osteriores hae duae regulae quinta continentur, cujus, prout cuilibet patet, non nisi consectaria sunt.
437쪽
I. I X. Quam quia securitati parum ibi si consilium J. Heic Auctor
columoda status civilis prae statu naturali praeter modum exaggerat. Vide, quae dixi in notis ad J. N.AE G. lil. II cap. Omnem Uin membrorum genitalium J. Constat quidem, ut ad propagationem humani generis conjunctio utriusque sexus necessario requiritu ita hanc quoque conjunctionem eo tendere, ac regulariter etiam eo dirigi debere. Nec minus constat, propter effectum naturalem, qui pro Creatoris desinatione ex copulatione maris ac Reminae resultat, omnem commixtionem cum diversa specie, aut eodem sexu susceptam, turpissimam esse, ac naturali juri adversari aeque ac illorum institutum, qui de industria ipsi se ad generationem ineptos reddunt. Verum non inde sequitur, quod cupido naturalem illum adpetitum , amoris stimulos concitantem, deplendi, ita cum speciei propagatione debeat confundi ut, quoties posterior hice finis cessat, prior omnino sit illicitus Ut enim matrimonium senum, quod per se turpe esse ac il- legitimum haut quaquam demonstraveris , taceam deprehenduntur utroque sexu, qui ipso aetatis flore, sive casu aliquo, sive naturali vitio, progenerandae soboli sunt inhab, les; tamen eadem, qua aptissimi ad multiplicationem, premuntur libidine fingas jam , constare de hac inhabilitate, quemadmodum aliquando nullum ejus reliquum esse dubium potest an ergo damnandi tales intolerabilis coelibatus fuerint Fuerint autem omnino, nisi pro principio posueris, exstinctionem illius desiderii, aeque naturalis, a cibi totus, innocenter in se, ac tanquam primarium finem posse adpeti modo quidem ne hoc ipso detrimentum adferatur societati, ac in primis generis humani propagatio, commΟ-daque ac decora educatio liberorum impediatur. Suffecerirint isthaec circa subtilem adeo materiam. Nec vero dissicile jam fuerit, consequentias ex principio brevibus constitutonuente elicere. a. f. a. C II.
438쪽
quod irregulare, at nihilominus in naturali libertate innoxiunia lugu imuin cum nempe mari ac Reminae de concedenda invicem sibi ad certuna tempus, usura corporis, citra perpetuae cohabitationis pactum, convenit; ita ut elapso praefinito tempore solvatur societas, ac nati ex ista conjunctiono deinde vel penes virum, vel penes sceminam, prout tulerit conventio . maneant. Adpellare hoc matrimonium Amazoniis eum licuerit, adlusive ad narrationem veram, vel falsam des fortibus illis, gentem ex uno duntaxat sexu olini constituentibus sceminis, quarum quidem Regina Thalestris dicta, AElexandro Magno temporarium ejusmodi consortium ipsa obia tum venit.
I. VI. Matrimonium debere esse perpetuum'. Hoc indoles a finium trimonii semota omnis positiva legis constitutione, audpacto inter conjuge peculiariter inito tantum requirit ut longum tempus haec societas perduret Vide, quae dictatiunt ad J. N. m. lib. V cap. I. f. 2 . not. 3.
Si alas Se. J. Uetamur ergo pueri ac puella ante annos pn-bertatis, Eunuchi illi vel illae, quibus vitiosa quaedam estorea normia conformatio &c. Secus sentiendum de sterilibus. aut iis, qui proveetioris aetatis sunt, quam ut sperare ob lem liceat. Vide notam ad s. a. hujus capitis.
Quo momine etiam J. Vide dicta ad Opus Majus de J. N. G. lib. VI. v. a. s. 32. Noe g. s. IX. Aut saltem ejusmodi onjunctio J. Liber e. e. ex tali coria junctio e prodenit eadem, quae reliqui, in bonis paternis jura non obtinent lc. CApuT IL
439쪽
damento pariter atque usu destituitur. Vide, quae monui ad J. N. m. ib. VI cap. 2. f. . s. VII.
Uberi in eorum familia adhue barentes J. Aderat circa hoe vel expressus vel tacitus liberorum consensus. Vide J. N. G. i. VI cap. 2. I. Io cum notis. s. X. Ex ipsius familia exeedeν J. Nisi quidem pata ex peculiari morositate animique adsperitate proli propter graves rationes puta , ad ineundum decorum ac utile matrimonium, vel alia in justam ob causam, excedere familia contendenti, consensum negaverit. A V. I. II. Perpetuas operas J. Modo nihil turpe aut injustum comi. neant id, quod circa obsequium superioribus praestandum ab iiserioribus , nunquam non subintelligitur. Ubi famiιia segre fuerit J. Et debet ne dominus fautor ac defensor sceleris existimetur. Quod si laesus cui utcun- tu hac ratione laedens deditur c vindicare nequeat in iv.riam, aut nolit: potest ipse dominus, si visum fuerit eam punire, tum qua caput familiae, tum etiam vi juris cuilibet in naturali libertate competentis quamvis hoc jus commune Auctor temere inficietur. I. V. Receptum Sc. J. Hoc Jus alienandi non necessario ex natura
servitutis etiam in quam hellica vi quis abstramis est se. quitur. Verum in regionibus, ubi illud molis invalui rat, censebantur servi cum domino, in cuius I testatem est endebant, hunc in modum pacisci modo ainen. ', aliena re placuisset, iste rationem aequitatis ac humanitatis, qua Ssuadet Auctor, utpote conventione tacite ilipulatam, ha
Non multum fere excedant J. Alde quod parentes, Pro C: capite superiori conspectum it, prolem si nulla alia ratio alandi suppetat, vendere possint; unde pari ratione esui Dj9itire by Ooste
440쪽
AD SAM PUPENDOR P. LIB. II. sis
tur, ubi ipsi servi fuerint adeoque etiam nihil habeant proprii, posse eos natam prolem eidem conditioni subjicere. Accedit porro ipsius quoque prolis tacitus consensus. Narris recuperare jura naturalis libertatis erat animus signiscare illud, quamprimum adolevit, ejusque sectari media oportebat. Quod cum neglexerit, consensisse ipsa in servitutis durationem intelligitur. Atque eo validius praesumere ejusmo-d consensum licet quod postulare vernae libertatem juro nequeant, nisi restitutis matris domino expensis in sui alimentationem factis quae restitutio, uti liquidissimo naturalis juris praecepto prae Iipta, ita vero comparata est, ut observante post Grotium Auctore nostro praestare eam ipsi vix unquam aut saltem non nisi per longissimum tempus valeant. De cetero, quamvis natura homines sint liberi, hoc, tamen non obstat, quominus etiam nascentes redigi in servitutem facto aliquo humano, cui adtributa haec vis est. queant adique naturaliter homines ab omni civili imperio immunes existunt nec minus tamen liberi ex subditis alibcujus civitatis progeniti, subditiis ipsi istius civitatis na
Genuina igitur Et principalis avo . Hoc aliquisto gene
sanam rationem eonflare J. Modo etiam hoc caput leges cl. ultatis fundamentale non violet, nec alias potestate sua, modo sint, in quem constitutum est, pactisque cujusque summi imperantis, ut talis, adverso abutatur.