Opuscula

161쪽

IM DE ELLIPSI ET LEONAS MOσεις. eo vera ellipsis est in talibus locis, ut in hoc A sorti, Agam. 1393.

παίω δέ νιν δίς κἀν δυοι οἰμιωγμασιν μεθῆκεν αυτου κωλα καὶ πεπτωκοτιτριτην ἐπενδίδωμι. Latet enim nomen πληγην in verbo παίω Et ubi sequiatur Verbum, ut in eadem Aeschyli fabula v. 579.

quem locum propterea attuli, quod Lamberii Bosi error in novissima editione non est notatus. Nam priore tantum versu allato . 661 ellipsin fingit, quae addito altero versu nulla est. Par error est Ferd Stoschii p. 25. in v. ἄκοιτις Alter modus multiplex est, quum nunc animi quodam motu cohibiti aliquid reticeamus, ut apud Ho

merum:

ειποτε δ αυτεχρειω ἐμει rori ται ἀεικέα λοιγον ψιυναιτοῖς αλλοις nunc vereamur aliquid ut impium aut male ominatum dicere, ut in Aeschyli Agamemnone v 505.

ἀλλ το χαιρειν ἄλλον ἐκβάζει λέγων, -

τον ἀντίον δέ τοιοδ' ἀποστεργω λογον. nunc denique alierum, quae omittimus, ipsum addere velimus, ut apud Aristophanem inmanis: et γλωσσ' μωιιοκ, - σίπυλον δ' αιρησομαι. quod genus in primis requens est in proverbiis unde in libro isto de ellipsi haud raro inter ellipses coinmemorari videas, quae, ut aposiopesis, omitti debebant, ut in v. βινειν, διδάσκειν, ἐπάγεσθαι, καταισώγνειν, λακτίζειν, πέμπειν. Nihil horum recte ad ellipsi reseretur. 10 Nam illud genus, in qu e praecedentibus vel sequentibus verbis aliquid intelligendum est, eo ab ellipsi dissert,

162쪽

IN GRAECA LINGUA.

153 quod in vera ellipsi id, quod intelligi debet, nusquam

dicitur aposiopesis autem eo quidem cum ellipsi convenit, quod in utraque aliquid prorsus mittitur, sed diversa est ab ellipsi eo, quod in Ilipsi aliquid ob rationem grammaticam, in aposiopes o rhetoricam rationem abest. Dicimus vero grammaticam rationem, qua aliquid sic ad sententiam deest, ut oratio ad usum linguae integra Ii beatur rhetoricam autem, qua sic, ut ne ad grammatia cum quidem usum oratio integra sit. Hinc intelligitur, aposioΡesin, ubi usu missio sic probata fuerit, ut ad grammatica leges nihil desiderari existimetur, in ellipsin verti, veluti in formula εἰ ὁ αγε, in qua explicanda noIIem Schaeserus, quod toties eum fecisse dolemus, lectores veram rei rationem doceri cupidos destituisset norulem etiam Hernium reprehendisset, verissime de hac se mesa iudicantem. III. Quid per ellipsin mitti possit. Quod si ellipseos propria est ratio grammatica, quae posita est in eo, ut oratio, etiamsi aliquid omissum sit, integra esse censeatur, quia id, quod missum est, necessario tamen intelligi debeat, ut quo non intellecto sententia nulla futura sit videndum est, quid hoc sit, quod105

in quaque sententia neque ita sit necessarium, ut non ossit omitti, neque ita superfluum, ut omissum non desideretur. In tali caussa qui statim ad usum et consuetudinem confugiunt, non vident, etiam usum quibusdam adstricium esse legibus quas ille quum violare nequeat, liberest tamen in his, quae per illas leges licita sunt. Hoc dico, quum quaedam sint, in quibus ellipsis non possit esse, in his tamen, in quibus admitti potest, alia ellipses

usu Probatas reperiri, alias repudiatas. Nos quidem non de his, quae non receptae sunt, hic dicendum Putamus, sed de illis, quas nullus potuit usus adsciscere. Vis omnis et copia orationis in eo expromitur, ut enunciationes lamentur, quas alio nomine sententias U- Pellamus. Harum valde simpla natura est. Constant

163쪽

DE ELLIPSI ET LEONAS MOenim omnes, ut logicorum apsellationibus utamur, e sub tecto, et Praedicato, et copula. Esse enim debet et de

quo quid dicatur, et quod de eo dicatur, et denique etiam dici re vera aliquid de aliquo necesse est. Iam si quaerimus, quid horum possit omitii, prima se offert co puta. Posito enim et de quo quid praedicetur, et quod de illo praedicetur, id, quod reliquum est, praedicari

alterum vere de altero, poni intelligitur. Continetur 10s autem copula verbo eo, quod et omniuin Verborum maxime necessarium est, et in omni alio verbo latet, quia, si verum dicere volumus, solum est Verbum, id est verbo, quo esse significatur. Quare haec usitatissima omnium

ellipsis est, qua hoc verbum omittitur. Ο ἀγαθον πολυκοιρανίη.Deinde etiam subiectum omitti potest, sed, ut sponte i telligitur, non aliter, quam quum de eo sermo est, quouaut ubique possit et in omni sententia subiectum esse, aut in certa quadam re necessarium sit subiectum. Aliter enim non posset cognosci, de quonam subiecto sermo esset. Hoc, quod ubique Subiectum esse Potest, est Pronomen τίς:

εχοι τε καὶ δυναιτο, κάλλιστος πονων.

Illud, quod in certa re necessarium est subiectum, ex illare, quid sit, cognosci debet, ut quum ει Vel βροντα dicitur, quod de Iove est intelligendum. Commemoravi eiusmodi exemΡIa, in quibus oratio omni subiecto caret. Sed est etiam alia quaedam ratio, qua subiectum non totum sed ex parte omittitur, ut in huiuscemodi exemplis, τὴν κιθάδεαν et αυοιον , τὐεμβατ ηριον quorum similis est ratio, ut illorum, in quibus subiectum necessarium omittitur. Nam quia posita descriptione, qualis est την ΗΠ κιθαραν, αυριον, ἐμβατηριον, vix potest aliud qui quam ad explendam sententiam desiderari, quam ἔχων, μέρα, μέλος, haec omnia, ut quae nemo non SSet

164쪽

IN GRAEC LINGUA. mente inbuituturus, omitti coeperunt. Sed cavendum est in hac re magnopere, ne quis, quod messi secerunt, ibi quoque de ellipsi cogitet , ubi ellipsis nulla est Certi enim in hoc genere, minimeque dubii sunt fines ellipseos, si quis recte animum advertat. Ellipsis est, ubicumque in his, quae descrihendae rei caussa Posita sunt, necessaria descriptionis pars deest. Deesse autem talem descriptionis Partem nunc res

ipsa arguit, ut in hoc, o ἐμβατήριον, quia hoc cognito

nondum constat, quae res ita describatur nunc grammatica ratio ostendit, ut in his ὀ τῆν κιθαραν et αυριον,

quorum in priore exemplo desideratur nomen, quod ea- sum, qui hic positus est, regat in Hiero, quum femininnum, non neutrum genus adhibitum sit, certum intelligi substantivum, idque generis seminini appare Caeterum hoc quoque clarum est, hanc necessariam descriptionis Partem, in cuius missione Ilipsis versatur, non Osse aliam esse, quam ipsum subiectum. Nam quia subiectum intelligi ex se et cogitari potest, nemo, commemorato subiecto, desiderabit raedicatum contra raedicato Postis, quia praedicatum non potest per se intelligi, necessario desideramus subiectum. Non est ergo ellipsis, ubi id nomen, in quo est rei descriptio, licet formam h 108heat adiectivi, id est praedicas, re tamen pro subiecto, id est instar substantivi, habetur, sive ex usu, ut in his,

d ἐρωμενος, Ἀριομενη sive ex rei natura, ut d δίκαιος,το καλώ. Nam in his plane nihil intelligitur, praeter id ipsum, quod his verbis continetur, in quibus genus

Personae satis ipsa nominum forma indicatur. Freque

tissima haec ratio est, in genere neutro, in quo qui ubique μόρος, πραγμα, χρῆμα intelligunt, non minus inepti Sunt, quam qui γαμεῖν et γαρεισθαι per ellipsin dicit tant Pro γαμεῖν γυναῖκα, ναμεῖσθαι ἀνωί Et hi qua tandem ellipsi talia explicabunt, ut, ει, το χαίρειν

Immo genus neutrum in Graeca lingua, ut in aliis Iriguis omnibus rei indicandae inservit, quam aut nolumus, aut non Possumns clarius describere. Quod si interdum μερος, πραγμα, χρημα addita reperiuntur, id non est argumenio, ubi haec nomina absint, omissa esse, sed magis osten-

165쪽

IM DE ELLIPSI ET LEONAS MOdit alias prorsus esse Iocutiones, ubi iis additis res certius describitur, alias, ubi non positis minus definita est or ito. Nam haud raro ne potest quidem aut horum nominum intelligi ullum, aut aliud, eluti in hoc, το σωφρον, quod est ὁ τι σωφso ἐστιν. Dictum est de copula et subiecto. Accedimus nunc 10s ad praedicatum. Hoc vero per ellipsin omitti nullo pacto potest. Nam quum omnis sententia hunc finem habeat, ut praedicetur aliquid de aliqua re, aperium est, eam nullaintrorsus suturam esse sententiam, qua de aliqua re nihil praedicaretur. Itaque in tanta multitudine nominum, quae e ellipsin aut Vere mittuntur, aut omitti posso multis visa sunt, mirum est tamen, quam Pauca adiectiva vel ab his, qui ubique ellipsin commenti sunt, in hunc, merum reserti otuerint. Quorum adiectivorum non est nisi unum, in qu agnoscenda esset ellipsis, nisi hoc quoque non ab ipsis scriptoribus, sed ab librariis omissum esset, παλον dic in formula ε si , quam forin Iam res ipsa docet absurdam esse, nisi disertim adiectivum addatur. Quod si haec vera sunt, sponte intelligi tur, non modo adiectivi Vel quaecumque nomina raedicati officio funguntur, sed ne adverbii quidem, aut Prae Positionis, aut coniunctionis ellipsin esse ullam. Etenim quid aliud sunt, quae particulae Vocantur, quam Voculae, quibus praedicata quaedam et rerum inter se cogitationumque variae rationes significentur Sed in hac re, si in ulla alia, Ierosque omnes mihi adversarios fore video, quum nulla usitatior esse, quam particularum, marimeque Praepositionum ellipsis credatur. His vero respondebitur, posteaquam inceptum semel cursum istuc deduxe

110 Reliquum est aliud genus ellipseos, quod non in una

harum partium, ex quibus quaeque enunciatio constat, sed in missione plurium positum est. Cuius rei simile quid Lambertus quoque Bosius coinmemoravit, quamquam non maiore cum iudicio, quam cum quo totus iste liber compositus est. Quum enim nosius non potestatem, sed se mas verborum spectaret, ubi nominum, verborum, a

166쪽

I GRAECA LINGVA IMticularum ellipses enumeraverat, addidit etiam ellipses

quasdam plurium Verborum. Atqui hoc temere esse et sine certo consilio factum, ex eo intelligitur, quod nunc in pluribus verbis una tantum notio inest, nunc uno Verbo plures notiones, ac saepe integra aliqua sententia continetur. Quare nos, posteaquam de omissione singularum Partium, ex quibus quaeque sententia composita est, diaximus, nunc etiam de omissione plurium ex his partibus quaerendum existimamus. Est autem hoc genus duplex. Nam partes istae quum sint numero tres, aut duae tantum

omittuntur, aut Omnes.

Ac duae quum omiuuntur, has videmus praedet copulam esse, quae eadem est, quam Verbi ellipsin vulgo vocant. Omne enim verbum, praeter Verbum e Gnisi ubi id exstare significat, ex praedicato et copula compositum est. At, inquiet aliquis, si praedicati nulla est ellipsis, mulio minus praedicatum simul cum copula omitti III

poterit. Enimvero nisi singularis quaedam ratio accederet, verissime hoc obiiceretur. Verum istae verborum ellipses omnes in uno genere Versantur, quod eiusmodi est, ut praedicati omissio idoneam defensionem inveniat. Neque enim universum praedicatum, sed pars eius talis omittitur, quae qualis sit, ex ea arte, quae commemoratur,

facile intelligi possit. Vtar primo Latina Iocutione, quid

hoc ad me: in qua hoc subiectum est, praedicati Ρars quid ad me iam quod intelligitur, attinet, in eo et eo PQ invenitur, est, et reliqua ars raedicati, attinens, quae quum per se nihil sit, satis clarum est, eam intelligi, altera parte posita, aliquid ad me. Graeci eadem locutione utuntur, sed simplicius qui quum dicunt, τί του-το προς ἐμέ; intelligi quidem posset'ooςηκει, sed quum iidem simpliciter το πρῶ τι de eo, quo aliquid spectat,

dicere soleant, consentaneum est, solam intelligere copu-Iam, ut quum dicunt τί ἐμοι τουτ εστιν Eadem ratio, quam in Latino isto exemplo demonstravimus, in alii obtinet formulis etiam apud Graecos. Ita quum dicunt ἐνὶ

λογω, quod plene dicendum esset ἐνὶ ors πεῖν laqua locutione ne quis putet etiam subiectum per ellipsin

167쪽

omitii, hanc omissionem moneo ex illo genere esse, quod supra ab ellipsi seclusimus, quia e praegressis vel seque ualibus verbis τουτο intelligitur. Sed contradicit in hac formula nobis Schaeserus, non magis in Graecis verbis

ἐνὶ λογφ, quam in Germanicis mi einem morte, ellipsin

esse contendens. Quod quo argumento dixerit vir doctissimus, equidem non assequor. Nimirum nulla est et

Iipsis, quum Graece dicimus, τουτ' ἐστιν ἐνὶ λογον ἀιι αρτανειν, quod iisdem verbis Germani dicunt, sed qui

dicit, sive Graeco utatur, sive Germanico sermone, o

τος ἐν λογφ ἀμαρτάνει, is stilene οqui existimandus

esset, prosecto non diceret, hic nihil alis quam errat, sed hic uno in dicto vel eis erres. Huius generis aliae multae sunt ellipses, ut quae sunt in exsecrati nibus, ε κορακας, ἐς φθορον, εἰς λεθρον, Verbo omisso aut in recibus μῆ προς σε γονάτων, quod in primis Perspicuum est exemplum: nam quis imtellecturus esset, si quis in eamdem sententiam diceret, μη σε non additis προς γονάτων, id est ea parte praedicati, ex qua altera pars ἱκετευων, una eum copula εθι sponte intelligeretur Vnum addam. Hoc genus ellipseos qui, ut vulgo solitum est, iis verbis explendum censent, quae in quibusdam locis addita reperiuntur, muti tum videntur ab recta ratione aberrare. Ut qui propterea, quod apud Homerum est, χρειω ἱκάνεται Ουκετάνεκτος, in his υτ με ταυτης χρεω τιμῆς, intelligen-113 dum putant ἱκάνετο. am sicut ubique, ita hic quoque

ea verior est ratio, quae omnium maxime simplex est. Quare rectius χε inteIliges. Venio ad ea exempla, in quibus omnes simul en clationis partes, id est integra sententia, omittuntur. Atque ex illis, quae supra universe de ellipsi dicta sunt, sponte intelligitur, non posse de eiusmodi sententia se monem esse, quae solater se constet, quod huius omissio ad brevitatem in dicendo pertinet, sed necessario talem intelligi quae cima aliorum constructione verborum coha reat. Est enim ellipsis orati non integra, quae usu integra habetur Sic plena oratione dicitur, μῆ δρα ταδε,

168쪽

IN GRAECA LINGUA IMelliptica, i Dάσης τάδε, quod clarius est etiam, ubi οπως adiicitur: πως δὲ μηδἐν ιπης μηδενί. Intelligitur

enim in his Oore, quo verbo haec tria continentur omnia, quibus ad integram sententiam opus est, v υῶν σθι. Quamquam non repugnem, si quis mavult intelligi, λεγιοσε ooαν. am fere totum hoc genus ellipseos in huiusmodi sententiis versatur, quibus nos velle aliquid velis Pere, Vel desiderare, vel probare significamus veluti εἰ γενοιτο ἀλύ ε μεν δωσουσι γελας μεγάθυμοι Ἀχαιοί. Cuiusmodi formulas is demum, me iudicio, recte explicabit, qui non certum quoddam verbum, sed universe sententiam, qualis requiritur, censebit intelligendam esse. Obscure enim talia cogitari solent, et quum clare enun-II ciantur, inter plures formulas libera optio est. IV De ellipsi nominis. Iam posteaquam universe de ellipsi expositum est, accommodabimus disputationem nostram ad ea, quae Bosius iique scripserunt, qui librum Bosianum additameniis

auXere. Quorum commenta faciunt, ne satis esse videatur naturam ellipseos in universum declarasse, nisi etiam sentes indicentur errorum, quos ille venandarum ellipsium

furor progenuit. Ac quum tres sint Bosiani libri partes, quarum rima de nominis, secunda de verbi, tertia de Particularum ellipsi est nemo qui accuratiore imbutus sit Graecae linguae cognitione, non intelliget, Plerasque ellipses, quae quidem hoc nomine dignae sint, in secunda Parie inveniri, quae est de verbo inirima autem parte nominum ellipses plerasque omnes, quippe ad trecentas, incredibili inscitia temere fictas esse in tertia denique Parte, quae est de particulis, ellipsin, si vera sunt, quae supra disputavimus, non reperiri ullam. Dicatur primo de ellipsi nominis. Et quum supra ostensum sit, praedicati nulla ellipsin esse, aperium est, quae sint nominum euimes, eas in hisce ianium nominiabus versari, quae sive substantiva, sive adiectiva, siseia 115ticipia sint, subiecti instar, id est pro substantivis, habean-

169쪽

60 D ELLIPSI ET LEONAS MOtur. Quorum omnino, quemadmodum indicavimus, duplex ratio es Nam aut totum deest subiecti nomen, quum non potest dubium esse, de qua re sermo sit, aut pars omittitur subiecti, ubi ex ea arte, quae Posita est, altera sponte intelligitur. In priore quidem genere, in quo totum abest subiectum, nihil inicultatis est. Quamquam fuerunt, qui ne hic quidem ab errore sibi caverent, ut qui ειδωλον intelligendum censuit in hoc Hesiodi

loco:

ubi nemo sanus aliud quam τὸ intelligi volet. Iterum vero genus, quod aliquanto impeditius est, plurimas fecit fraudes iis, qui nimio ellipsium studio serebantur. Quorum quidam errores Plane pudendi sunt, ut quum inter ellipses diversitatem appellationum retulerunt, ad ἄστυ

intelligentes Ἀθῆναι ad τω θεω, λορκουροι Vel ρμητηρ καὶ κορ', ad θεὰ vel Μουσα, Καλλιοπ . Nec magis ad ellipses pertinet, quum verbum intelligitur ante aut postea positum, ut πολλῆ τῆς χωρας, quo quidem Schae rus non debebat p. 2 4. hoc Sophocleum referre, προβάσ' ἐπ' ἔσχατον θρασους, quia poetae non hac

forma, sed neutro genere utuntur, ut Euripides in Oreste v. 4 I.

Caeteri errores in ingenda nominis Ilipsi, qui aliquam apud imperitos verisimilitudinis speciem habere possunt, diversissimis sontibus manarunt. Ac primum saepe ellipsin videmus ad auxilium vocatam esse, ubi nihil prorsus erat, quod desiderisiosset. Id quum alibi factum est, tum P. 267. ubi ad φρονειν intelligunt μεγα quod iure improbavit chaeferus, qui vellem idem secisset Ρ. 38 , ubi του μηνος, τῆς et μερας, et similia sic dici existimantibus, ut ἐκάστου et ἐκάστης omissum sit, accedit. At Graeci hic non magis quidquam omittunt, quam qui Prorsus eodem modo loquimur Germani, aut qui similiter certe loquuti sunt, Romani.

170쪽

IN GRAECA LINGUA. Aliquis enim mensis, aliquis dies exempli instar est, ad

quod caeteri menses ac dies comparentur. Mius, isque Iatissime patens falso inveniarum Lilipsium fons in eo positus est, quod saepe nomen substa svum, sed formam habens adiectivi, pro adiectivo habitum est. Ex quo genere multos errores iam Schaeserus notavit. Exe Ia qui desiderat, abunde, quod miretur,

inveniet in his, quae de ellipsi nominum ἀνὰ et ἄνθρωπος

congesta sunt.

Non rarius peccatum est in eo, quod certum nomen intelligi debere visum est, ' hi aut incertum, aut nullum esset intelligendum. Incertum dico, ut τι Vel τουτο, quo Ione ipso quidem opus est in iis locis, in quibus quid signia ficetur, statim adiectum est, ut in exemplo, quod P. I Rallatuta est: si ει αυτους, πως ἄν καὶ ἔχοντές τι οAαδε ἀφίκωνται ubi si aliquid omissum est, non ἔννοια, sed τουτο debet intelligi aut in Sophoclis Electra v. 495. προ τωνδέ τοί ἔχει,

τοι μῶσι καὶ συνμωσιν 'ubi minime, ut scholiastis visum, ἐλπὶς vel θάρσος intelligitur, sed aut τουτο satis est, aut, quod etiam verius Videtur, iis, quae sequuntur, teneri se dicit chorus. Illarum Vero locutionum, in quibus apertissime nullum nomen omissum est, largissimam copiam inter ellipticas videmus relatas esse, praesertim ubi nomen generis neutrius intelligi volunt. Talia quidem, qualia sunt ό δίκαιος, ἐμαθηματικοί, sine ulla ellipsi dicta esse, neminem latebit , qui reputaverit, alterum horum nominum hoc denotare, στις δίκαιος ἐστιν, alterum autem usu in substa tivum vertisse. Eadem vero in neutris ratio est, non omnibus, sed plerisque. In qua re subacto opus est iudicio. Nam ubi nihil caussae est, quare certum nomen

intelligas, satius est intelligere nihil, ut in hoc πολλῶ λοιδορεισθαι, παυρα λέγειν quia in his non verba, sed Πηuniverse, quod multum aut parum est, spectatur unde HERM OP. I. L