Opuscula

221쪽

2ia D ELLIPSI ET LEONAs Modicetur, quam ad certum finem necesse est, ut apud Xenophontem Mem Socr. III. 13, 3. ἀλλἀ ψυχρον, Apti,to στε λουσασθαι, ἐστιν. Confugit in huiusmodi exemplis etiam Humbaesuus ad ellipsin in Bibl. crit. ΠΙ. 2. p. 65. commemoratus a Schaeser et hic, et p. 2I2. ubi plura de hoc loquendi modo allata sunt. Nulla hic erulipsis est, sive positivum, sive comΡarativum, Sise sDe lativum sit nomen. Nam haec Iocutio sic debet intelligi, ut istud nomen, in quo inest comparatio, tali vocis consormatione pronunciari utetur, quae dubitationem Io-queniis exprimat emo enim non sentiet, aliud esse utrum, a frigida ad lavandum sic dicatur, ut Voc bulum frigida non aliter, quam reliqua Pronuncietur, an idem vocabulum gravius et cum quadam haesitationeir feratur, cuius haec vis est, ut indicetur, satis frigidam

dici, quam qua quis lavari velit. Non magis, ubi μἄλλον post ὁσω abest, ea esse Mellipsis putanda est: nt apud Thucydidem VI. s. non 86. ἐπεὶ δημοκοατίαν γε καὶ θιγνώσκομεν οἰ φρονουντές τι, καὶ αυτος ουδενος, χειρον, ὁσι καὶ λοιδορήσαι/ιι. Nam, ut suPra ostendimus, ea non est ellipsis,

quum vocabulum iam antea positum ob id ipsum bis poni detrectatur. Atqui μαλλον in omni comparativo inest, ita ut χειρον in Thucydidis loco sit μαλλον κακως Ex

eodem genere est omissio abverbiorum ουδε et ουτε, alia sequente negatione de qua re explicuit Schaeserus P. zT.

Nam haec longe alia figura est, quam ellipsis.

Ellipsin particulae ἔτι ne commemorarem quidem, nisi vererer, ne quem H. Stephani auctoritas in errorem implicaret qui quum eam particulam omissam crederet

in hoc Thucydidis Ioco V. I. καὶ προσολὰς εποιου- το, βουλομενοι ἄλλως τε προπενέσθαι σφίσι καἰ ὁ μηροι ἐκ τῆς 'Αρκαδίας ῆσαν αυτοθι πὰ ακεδαιμονίων εἱμενοι, non animadvertit Thucydidem, quod is facit saepissime, quum ante ex aliena sententia Iocutus esset, ex sua ipsius sententia loquitergere. aiore cum

specie assem potuissent tales loci, inuales atthiae in

222쪽

IN GRAECA LINGUA. Id Graeca grammatica Ρ. 56 protulit, ut Sophoclis in Phi

τον ἄνω Ἀχωοις τονδε δ'λώσειν ἄγων o&ιτομεν φιάλισθ', ἐκουσιον λαβών, εἰ μὴ θέλοι δῖ ἄκοντα. Uerum ne in his quidem ulla ellipsis est, quia viaiivus IsI

per se index est alienae sententiae.

Progredimur denique ad Ilipsin particularum si et

esστε, in quibus dici vix potest, quantum a vero viri docti aberraverint. Ac primo quum in comparatione omitti Putant εος tantum abest, ut ea Particula omittatur, ut,

ubi sis videtur omissa, ne addi quidem potuerit. V in isto Aristophanis loco,

sora Ἀρίστυλλος υποχάσκων ἐρεῖς,

non hic est sensus, tu tamquam Aristyllus hians Sces, sed ipse eris, quum id facies, Aristyllus. Sic Praeter Homerica, in aeteris quoque exemplis, de quibus pudet quidquam adiicere. iror, quod Schaeserus et hic et ad Longum in talibus, ut OR τοξεύμασιν ἐχρωντο ἀκοντίοις, ellipsin admiserit. Nam quid omissum Putabimus, si eadem res ita dicatur: τι τοξευματα αυτοις ἀκοντια ἐν An hic quoque s erit intelligendum Credent hoc fortasse, et credant, Per me sicat, qui φασί, vel ἐριοὶ δοκῶ, mediae orationi inserta, non putant nisi advoeato

Sed videamus nunc, et ore infinitivo iuncta, quod ita est usitatum, ut infinitivus his particulis carens ex earum ellipsi pendere omnibus videatur. Adeone vero doctos homines non cogitasse, quid agerent, ut etiam, quae facillima sunt, per dissiciliora explicare conarentur Nam 192 quae haec dementia est, si tibi dissicile videatur, συνεμλοντι λειν, vel αυτάρ ὁ αυτ θυεστ' Ἀγαμεμνονι λειπε φορῆναι, πολλῆσιν νῆσοισι καὶ ADγει παντι ἀνασσειν, particulis is ei ιυπε auxiliis Pelere , quae nee magis,

223쪽

214 DE ELLIPSI ET PLEONAS MOquam ulla alia particula, infinitivum regant, et ipsae quid hic sibi velint, a te explicari postulent Hoc sciliceti tum est illud ellipseos mysterium, per ellipsi omissa ducere, quae alibi addi videas, sive tu scias, quorsum addantur, sive nescias. Ingrediamur nos aliam viam. Atque haec duo iure nostro, ut certa, sumemus unum, inmnitivum in Graeco sermone per se significare finem, ad

quem quid sat alterum, neque ιος, neque gστε infinitivum regere. Iam quo intelligas, quid si , vel πε, quod nillil est nisi ut forte sibi velit, nihil opus est, nisi ut memineris similium formularum Xenophon Anab. I. 6 8 ο δε ἀπεκρίνατο, τι Ουδ ει γενοίμην, ὁ Κυρε, σοί γ' ἄν τι ποτι δοξαιμι. Idem Coop. IV. 3, 5. ἀλλ' ἐγὼ μέν, cpar, υτιος ἐπιθυ/μῶ ἱππευειν μαθειν, εἰς νομίζω, ῆν ἰππεος γενωμαι, ἄνθρωπος πτχηνὰς γενέσθαι Euripides Iph. Tauria2II.

Sophocles Oed. R. 5 3.

Aeschrius Pers 187. Da τουτο στάσιν τίν' ώς θω δοκουν ρει τευχειν ἐν ἀλλ λησι, de qua sermula, in qua haeserat Relatus, vide ad Vigerum . 37. docte disseruit Erlarditus ad Sophoclis

Antig. 32. Herodotus IX. 2. Iδεσθε τουτου ινεκα, ιός περιεσομένους iμέας Ἐλλήνων. Hae constructiones omnes quid aliud quam duarum locutionum in unam coniunctione natae sunt Xenophon sic incipiebat, ac si dicturus esset, τι Ουδ ει γένοιτο, ἐκεινεν γ' ἄν ετ δόξειεν Euripides, tamquam si, οἶσθα νυν, ἁ μοι γενέσθαι χρη Sophocles, ut si, o θ' ως ποιπτέον ἐστίν; Aeschrius, elui scripturus, τουτω τάσιν τίν ἐγώ δοκουνάραν, τευχον ἐν ἀλλ λησιν. erodotus denique, ut qui dicturus esset, iδεσθε τουτου εῖν , ως περιεσο-

μεθ ήμεις Ελλήνων Indidem est, quod etiam a thiae in Graeca grammatica observavit . usus indicativi

224쪽

sos praeterita, ubi υτ vel o optativum exlgebat ut apud Thucydidem II S. ν δε υνοι παρῶ πολυ πήειτων ἀνθρωπιον εἰς τους Αακεδαιμονίους , ἄλλως τε καὶ προειποντων, τι τὴν Ελλάδα ελευθερουσιν. Neque alia constructio est, quum si idem fere est atque γάρ, aut quum ἔστε significat quare, ut apud Xenophontem Anab. II. 4 5. καὶ ἄμα ταυτα ποιουντων risis ευθυς μιαιος ἀφεστήξει εἴςτε φίλος 1 ιιν ουδεις λελείη εται, ἀλλἀ καὶ οι προσθεν οντες, πολέμιοι bai εσονται. Incipit enim, ID ac si velit ergere ιός τέλος ήμιν ουδεὶς λειφθῆ, ἀλλἀ καὶ ὀ προσθεν οντες, πολέμιοι et μιν γένωνται demque talia pertinent, ut apud Sophoclem in Trach. IISI. ως προς τι πἱστιν τηνδ' ἄγαν επιστρεφεις et v. 1192.οιδ' ιυς ιτηρ γε πολλλει σταθεὶς ἄνω,

quod sic est dictum, ut si voluisset haec ita nunciare: OI , eo χρῆ τον πολλὰ ἄνω σταθέντα θυτῆρα Haec qui meminerit, non mirabitur, quid sit, quod saepe, maxime apud historicos, coniunctivus cum Particulis πως, ῶς, ινα, μ', Post Praeterita pro optativo inveniatur. Iam igitur eodem modo etiam cis et gστε ante infinitia

vum debet explicari. Ita ώς συνελοντι ειπειν e u bus compositum est locutionibus, una, o συνελων ειπιο,

altera συνελοντι ειπειν. Et quod est apud Sophoclem in Philoct. 656. αρ εστιν υπε κἄποθεν θέαν λαβειν, καὶ βαστάσαι με, προςκυσαι θ' ωςπερ θειών; ubi Hiera est constructio, eo εστιν πυθεν θέαν λα- βειν altera, αρ εστιν ώς επυθεν ἄν θέαν λάβοιιιι; In Trachiniis v. II. καὶ ταύτα πολλοὶ προς μέση Παχινίων ἀγορα ξυνεκκουον όςαυτως μοί, ῶς τ εξελέγχειν ubi pariter una constructio est, ξελέγχειν αυτους altera, εος ἄν εξελέγχω αυτoους δυναιο O si reputasset I95

225쪽

216 DE ELLIPSI ET LEONAS MOSchaeserus, maluisset, opinor, 84 dicere, in quia busdam locutionibus raro inveniri δετε, in aliis Ieruque addi, quam reperiri ubi non desideres, desideratur

enim nusquam Interdum autem paullo durius deesse. In quam rem quod Herodoti loco I. I3 utitur, valde miror. Ibi sic scriptum est: συνέβqσαν ἐς τωυτ οι τε

του ore στασιωται καὶ οἱ λοιποὶ -δοἰ, ῆν με δῆτο χρηστηριον ἀνέλη μιν βασιλέα εἶναι -δῶνι τονδε βασιλευειπι ῆν δε μή, ἀποδουναι πίσω ἐς Πρακλείδας την ἄρχην Nam hic eo minus mirum est, nudum Postium esse infinitivum, quod συνέβησαν idem es atque εγνωσαν, decreverunt. Sed ut uno quasi ictu istam Ilipsin particulae εύςτε evertam, quid habebunt, qui eam tuentur, quo explicent tales Iocos, qualis hic est St phani Byzantini in v. ρυιιθους φασὶ rQτι, ἐπιβα-σης Ἀφροδί ης εἰς τον τυπον, δι τῆ παρουσίαν τῆς δαίμονος π τρομο διασαλευθῆνας διο καὶ ρε ιιθυυντα κλημῆναι. an etiam in hoc versu, φαντί νιν Πρακλῆι βίαν καὶ καρτος ἐρίσδεν, υτ intelligendum putabunt Parum differt a Stephani loco hoc Sophoclis in initio Antigonae: αρ' οἶσθ' υτ δευς των ἀπ ιδίπου κακῶνοποιον Ουχὶ si λι ζώσαιν τελεῖς 196 Caeterum Graeci similiter etiam alias articulas construunt, ut ἐπεὶ et πλὴν Sophocles in Electra v. 352. ἐπεὶ δίδαξον. Ei in Trach. I.

πλῆν μοι πικρὰ

ωδῖνας αυτου προσαλῶν ἀποίχεται. Si ibi scribendum. Sed dictum est satis de ellipsi. Neque enim, quae in ossi libro de ellipsi plurium verborum adiecta sunt,

attingi a nobis quisquam cupiet, quorum maxima Paramanifesto ad aposiopesin pertineat, reliqua autem tam sint inepta, ut nemini, qui sana ratione utatur, lacere

226쪽

possint. Caeterum quod omnem nostram disputationem in his scriptoribus, qui profani vocantur, consistere voluimus, haec caussa est, quod sacros Christianorum libros, cereos flecti quorumdam artibus, neque iuris nostri videbatur attingere, nec scientiae. Quod si qui sorte erunt theologi, qui nos aliquid veri dixisse iudicent, hos viam speramus inventuros esse, qua etiam apostolorum sermo ab istis ellipsium sordibus liberetur.

mXIII. De pisona 8m O.

Transgrediamur ab ellipsi ad pleonasmum, cuius explicatio aliquanto, quam ellipseos facilior est non modo quod omnino minor est in pleonasmo obscuritas, sed etiam, quod quum ellipsi fere contrarius sit leo-IDInasmus, ellipseos expositio ultro ostendit, quae Pleonasmi sit ratio Demonstravimus autem ellipsin esse omissionem vocabuli, ad grammaticam quidem constructionem necessarii, sed usu ita deesse soliti, ut sponte i telligatur. Quod si contrarius est ellipsi leonasmus, pleonasmum necesse est in adiectione vocabuli ositum esse, quod tametsi ad grammaticam rationem nihil Oi serat, ex usu sic addatur, ut prorsus abundet, id est, ut plane nihil significet. Nam nisi pleonasmum in adiectione vocabuli nihil plane significans ponimus, non magis Ieonasmorum inveniri poterit finis, quam supra in ellipsi factum videmus. Quo in errore exagitando quum totus versetur misHi liber, mirum est tamen, quod ille non modo hos qui veri sunt pleonasmi, fere omnes Praeterierit; quos sane quidem secundum definitionem Pleonasmi, quam posuit, praeterire debuit sed etiam quod de his, qui videri possunt pleonasmi esse, quum non sint, minimam partem attigerit. Sed quum ne nobis quidem haec sit cura, ut hos, quos re vera Putamus Pleonasmos vocandos esse, undique congeramus atque exemplis illustremus: aucis ea dumtaxat consectari Volumus, quae capita sunt huius disputationis.

227쪽

218 DE ELLIPSI ET LEONAS MOAc videmus cum dissimilitudine quadam maximam 1 pleonasmi atque ellipseos esse similitudinem similitudinem eo, quod in pleonasmo Pleraque contraria sunt, quam in ellipsi dissimilitudinem, quod non omnia. Ellipsis

enim quum non possit eorum esse, quae sponte intelligi nequeant, apertum est, esse, quae necessitate quadam ab numero ellipsium excludantur: leonasmus autem, quod superflua sensum ex oratione non tollunt, non patiatur tam certis se finibus circumscribi. Itaque etsi utriusque, et ellipseos et Pleonasmi usus in quaque lingua e Perientiae est, tamen quid non sit ellipsis, necessitate; quid non sit pleonasmus, eo quod aptum ineptumVe est, definitur. Ac vidimus, ellipsin et copulae esse et subiecti, non etiam praedicas, nisi sic, ut eius aliqua pars omittatur. Omitti enim Possunt, quae maxime necessaria sunt, quia ob id ipsum sponte intelliguntur quod contra minus necessaria, si absunt, non intelliguntur, quia ne desiderantur quidem. Propemodum contraria ratio est Ueο- smi. Quamquam enim per se nihil est, quod abundare

nequeat, tamen, quoniam Pleonasmus est adiecti eorum, quae ne cogitantur quidem, consentaneum est, elu ab

his artibus, quae maxime sunt necessariae, Plerumque abesse, quod has artes, ut quae maxime emineant, i utili additamento onerari non convenit in iis autem pari bus frequentius inveniri, quae quod secundariae sunt, I99cilius delitescit, si quid alieni additum est. Eamque rem confirmat etiam origo pleonasmi. am qui vere dice dus est pleonasmus eius duo sunt, nec plures numero sontes. Etenim aut locutio sic multo usu trita, ut aliquid de propria sua vi amiserit, ad alienas res transfertur, aut iteratio aliqua eiusdem notionis, ad vim orationis auge dam inventa, quae eam vim usu paullatim deposuit, ibi usurpatur, ubi nulla vi opus est. Neutrum tale est, quod facile in copulam aut in subiectum cadere possit. Θ-Ρulam enim, ut quae in omni nunciatione necessaria est, et ob simplicitatem notionis, et quod semper eadem S pleonasmo carere decet. Subiectum autem erraro rec

Ρit Pleonasmum, quia cum certum ac definitum esse de-

228쪽

IN GRAECA LINGUA. 21stieat, fere et intensionem significatus et imminutionem ab se segregat. Quare solum relictum est Praedicatum, in quo constituendo facillime pleonasmus admittatur. In copula quidem vereor ut ullus inveniri pleonasmus queat In subiecis, ut dixi, rarus est. Pervulgatum illud, οἱ ἀμφὶ Πλάτωνα, pro solo Platone dictum, cadentis est linguae, usitatum Iutarcho et consimilibus scriptoribus,

non antiquioribus, ut Thucydidi, Platoni Xenophonti, nedum, quod quidam opinati sunt, Homero. Et quis

non sentiat, hunc pleonasmum, quem quidam etiam in Parte elegantiae habuerunt, valde absurdum esse Com-20omodam vero excusationem is habet in subiectoileonasmus, quo Pronominiiraeter necessitatem additur αυτος:

Initio enim αυτος in hisce pronominibus praedicatum suerat, quod deinde, extenuata significatione et prorsus ad nihilum redacta, Pronomini ipsi adiungebatur. Sic plerique omnes, qui Vere sunt Pleonasmi, in praedicatis consistunt, maximeque in tenuioribus, quod genus continetur Particulis. Eiusmodi est ηωθι πoό, sine leonasmo, ut videtur, dictum Iliad. XI. 50. Odvss. V. 469. sed abui dante particula vis. XI. 36. .

ἀλλ' is moτρυνον πατέρα κλυτον ήιῶθι προ

ῆμιονους καὶ ἄμαξαν ἐφοπλίσαι. Eiusdem generis sunt etiam εξοχος ἄλλων et κηροθι μἄλ- λον, de quibus formulis dixi ad Hom. hymn. Cer. 362. Sed ut alterius quoque generis exempla Proseram, quod est in iteratione eiusdem notioias, quis non trita illa πώλιν αυθις et oθ' ουνεκα ), meminerit Tale est etiam ciν κεν et xi ἄν, de quibus particulis expositum est ador eum de lapidibus v. 24 , Eodem leonasm ως οια dicitur, cuius sormulae pauca exempla attulit Bastius in epistola critica ad Boissonadum P. 43. consulis, ut

' Eximendum est inoυνεκα duo primus nisi fallor Lo- heckius olo Dina esse vidit. Vide eum ad Phryn. P. 657.

229쪽

22 DE ELLIPSI ET LEONAS MOopinor, non faciem quum aliorum, tum Eustathii men-201sionem, qui haec saepissime conivngit. Ac videntur mihi eodem reserenda esse haec Euripidis, in Hecuba v. 402. οποι κισσος δρυος πως τῆςδ' uομαι, et in Troad I T. ματηρ δ' οὐ τις πτανοις κλαγγὰν ορνισιν πως ἐξαρξω οἰμολπάν.

Vereor enim ne non possit cum Porsono ad Hecubae versum in his locis πως cum ξομιιι et ἐξάρξω construi.

Quod ut in Aristophanis atque Antiphanis Versibus, quos asseri, seri debeat, quibus addi poterat hoc Aeschyli in Agamemnone v sus nisi id aliter intelligendum est,

οπως δ αριστα τον ἐμον αἰλιον ποσιν σπευσο πάλιν μιολοντα δεξασθαι, alia tamen est horum Iocorum, quam Euripideorum ratio, in quibus illud oπως quod semet ipsum monentis est, non videtur admitti posse, quia in his simplex inest eius, quod quis facturus sit, amrmatio I. Praepositiones duae idem significantes quum contu guntur, fere semper altera earum adverbium est, ut ἀμφὶ

περι κρήνην, πολλἀ περ ροπαλ' ἀμφὶς ἐάγη, νοσφινιιτερθε κακουν, νυκτιπολοις αμα συν Βάκχαις, εν δὲ καὶ ἐν Μεριφι Νο est tamen verum, quod oecinius, vir praeclarae eruditionis, in commentatione de Platonico inoe .asT. contendit, duas praepositiones sic, ut altera

202 non sit adverbium, nusquam iungi, et proinde apud Platonem de lem. III. P. zoI. D. τινος δὴ χαριν ἔνεκα altera utra praepositione eiecta scribendum esse. Nonis

cordabatur vir doctissimus illud a Thucydide et Xeno-Phonte usurpatum, πο βοῆς νεκεν, de quo dixi tenbachius ad eclogas historicas p. 41 . Neque haec

' Vido quae adnotavit Matthiae ad Hecubae v. 395.

230쪽

I GRAECA LINGUA. 22 unica sunt talis pleonasmi exempla. Sophocles in Trachiniis , II60.

Idem in Philocteta v. 554.

τοῖσιν ' γείοισιν ἀμφι- ουνεκα βουλευματ' ἐστί. Euripides in Iphig. Tauri 1138. εἰς Ἀθηναίων ἐπὶ γαν. Quae iam, pinor, nemo temere audebit tentare. In Euripidis quidem versu, ut hoc adiiciam ως, quod Maalando in mentem venit, poeticae dictioni repu

gna n.

Alio modo repetita notio sic abundat, ut non integro aliquo vocabulo, sed parte alicuius vocabuli comprehensa sit. Iliad. XXIII. os. ἄν δ' 'Ohσευ πολυι τις νίστατο, ubi praepositi in ἀνίστατο abundat. Quo loco adduci possit aliquis, ut o Ἀστυ, quod quidam codices habent in versu parum Ieganti, qui legitur Iliad. XI. 03. ἀμφίσταντο δῆ αστυ, διαποαθέειν μεμαῶτες, non librariorum errore scriptum putet. Euripides in Andromacha v. 6I3. παίδων, ἄπαιδας γραος θηκας ἐν δομοις. 203Nam vocabula, quale est ἄπαις, sic usurpari solent, ut sola remaneat notio privationis. Nec dissimilia sunt talia, ut ἀπ υρανοθεν, quae initio carebant pleonasmo, quum adverbium ἄπο nondum in praepositionem vertisset sed lio Postquam factum erat, magis terminatio substantivi, quam Praepositio coepit abundare. Eodem modo in his, ἄπ'ίρεσφι, ἐπ παρόφιν nam ista terminatio nihil est

Bunc Iocum isto insolenta pleonasmo bene liberassa videtur Seidlerus ad a 'Arii μαιο- tis ras acribens.