Astronomi opera omnia Joannis Kepleri

71쪽

uεndi aliquid novi impressorum tuomim operum, praesertim librim primos Hamonteorum. haberct discipulum, qui tuis monumentis maxime vacaret horiunqne Plurimis desiderium etenderet; et euleunquo maudaveris persolvendum esse . quod debuero, omnes sumtus eontinuo reddentur. Sod mihi videor nimis prolixus suisse et fortasse nimis appetens. Parce, obseero, amanti. Ardor enim mel erga Te animi ulterius m rapuit, quam eum seribere

epi opinabar. Si vis scire quinam ego sim, Ju me aliquid magni tua musa obire: mox ab emetibus eonditionem agnosem qualitatesque meas. Venetiis XII l. CAL Febr 16 19. His litoris supervenerunt ali ad Blancti literao d. cal. Febr. , in quibus petit, ut libri Kepleri sibi mittantur per mereatorem Andr. Supor. Kepleri responsio magna ex parte astroliaea, delietas Blanehi, tractat et ad Ham

nlam suam his transit: Ptolemaei Harmonim eum Aristoxenis habeo, impressa Venetiis apud Vincentium Valgrisium a. I 562, interprete Ant. Gogavino. Interpretationem ex manuscripto Graeco novam ipse addo, minus sorte Latinam, sed magis, ut spero, conspicuam; intellige hoe de parte libri III., quam operi meo subjungo. Quodsi quae indicavi loca operis censuram non metuere debent, jam abs te judicata ratio est, qua eum hoc opus, tum Ephemeridas Venetias, quanto censes numero, mittam. Nam illius mereatoris Super Sehoper Germantee , erius in posterioribus meministi, patronus seu principalis Johannes See habitat Welsae oppido nobis vicino; quem Selioperum si jubeas scribere patrono suo, ut is mihi spondeat pro pretio librorum, ei ego libros tradam,

quos mittet Venetias, linteorum voluminibus, quibuscum negotiatur, in easdem sarcinas compactos. Video. vos exprobrare mihi promissa saepe diu irrita: itaque exemplum mitto eorum, quae hueusque in Harmonicis a libro III. sunt excusa. Nam cum ad Rhenum excudere statuissem opus, dimis

ram duos primos libros a me, qui jam, postquam institutum mutavi, ad me remissi sunt, initio jam facto a libro III. Quae igitur ex multiplici tua do

trina de quaestions illa mixta candide et more mihi usitato mecum communitasti, bonam mihi spem praebent: nee enim eousque sum provectus, sed

irrito magis theologos quosdam in Germania non sane praeeipuos, sed plebrios plerumque), qui, nulla dignitatis osseti habita ratione, prognostica seribunt et Calendaria ineptissima et geneses superstitiosas. Videbis et, si quod periculum et quid censores possint opponere, particularissime rescribas, vehementer oro. De motu Terrae major difficultas, cum videam, tensuram editam et publicatam etiam a te ipso perhiberi, quem nihil horum latere potest Atqui secus ego eredideram, adhuc illam in deliberatione esse necdum Summi Pontificis auctoritate roboratam. Itaque suppeditavit haec meorum librorum per Italiam calamitas oetasionem lusui ingenii: quid si advocatum agerem Copernici ad censores, advocatum etiam ejus discipulorum; non meum quidem aut Germanorum, qui Romanam ecclesiam non sequuntur, sed Italorum, qui alii Romanae subsunt; quid si exceptione utar non aetione, non sciliceteriminer injustam vel impertinentem eensuram naturalium a theologis, nee dicam non satis ipsis esse.cognitam causam, quasi sua negligentia serui mea Commentaria de Martis motibus legi prius potuissent et eerte perpendi debuissent aut saltem eorum sententia de possibilitate vel impossibilitate exspectari, quibus negotium datum emendandi Copernicum eoque et illa mea Commentaria; excerebrandi scilicet ademto motu Terrae), sed hoc dicam: nondum liquere potuisse nobis ipsis, nunc demum nova inveniri, quae etiam sint consideranda γ En lusum ipsum, si spem saeis restitutionis, subjungam tale quid in caleo libri, aut epistolam seorsim imprimam, sin inconsultum putas. Hactenus igitur lusum esto: exeat igitur dissimulata censura, velut ignaro ejus auctore. Jam autem facile tibi erit, audita unius bibliopolae sententia Feribere, quot exemplaria Venetias mittenda sint. Verum oritur nova

72쪽

de Hamonia.

quaestio. Epilogus capite X. videtur attentionem moturus; qualem in Terra ponam facultatem animalem, mi eonereatus instinctus percipiendi aspectus sine diseursu, id ex libro IV. patet. Jam harmonicae meae sunt inter motus planetarum, quatenus illi ex Sole apparent, sunt igitur solares, et hasemonicae sine mente non sunt, saltem non sine instinctu, similis illi in Terrae

animali facultate, qui anima mundi diei potest. de qua etiam in libro de Stella Nova. Aut Deus ibi ipse domicilium habet, aut mentes aliquae, quales sunt

creaturae generis humani in Terris. Objectum enim Harmoniae non frustra laetum est, sed ad movendam aliquam creaturam idoneam Deo vero Daturale veluti et ordinarium adseribere in Sole domicilium, contra fidem est, quia is ubique, in coelo vero toto generaliter per gloriam et majestatem. Relinquitur, ut aliquam rationalem in globo Solis creaturam ineolam saltem conjecturaliter supponamus, quae tamen non sit eadem cum humana, sed magis intellectui simpliei similis, quam rationi ratiocinanti, ut solet homo, quia homini motus Terrae annuus circa Solem pro medio est astronomiam discendi per discursum, quo medio solares carent, ob Solis quietem in centro. Angelos dicerem, sed illi non habent in mundo tale certum domicilium, quia sunt deputati ad ministerium. Est igitur naturae aliqua pars, alligata Soli, ut homines Terrae ratione corporum, quae si Solem desererent, harmoniis illis, ob quas talia introduco, non fruerentur. Nee sumeti dicere, harmonias illas esse propter Keplerum et qui post illum lecturi sunt hoc opus. Nam ne

aspectus quidem in Terris siderum sunt propter solos astronomos, sed insi- uuant se generaliter omnibus, etiam rusticis, per occultum instinctum; haec enim est vis genesium. Interim diligenter caveo, me intelligentias Deos non introducere, nee theurgitas superstitiones stabilire, sed de his conjieere ut de parte naturae, denique tantum illud velle, nos nondum omnes naturae thesauros angustia eognitionis nostrae exhausisse, sed adhue plura in mundo esse, quae nesciamus. Dico, non mirum, si quis ita somniet, nihil absolute statuo. Haec Summa est, tu si statim rescripseris, poteris super hac re me tempore monere; vix enim ante 4 septimanas ad illum locum venient operae, aut potest etiam una pagina mutari. De Harmonicis hactenus; initium hoc seceram dicendi de cunetatione mea in operibus, quae sub manibus habeo.

Haec fiequuntur ex sationes eunetationis, quM supra diximus. Conclusio autem literarum

bam est: Mitto, quem petis, librum de Stella Nova, inventes in eo vivis coloribus depletum M. Antonium de Dominis I. 659 , qui si, ut 8cribitur, oecidit, anni hilavit et eonatus suos magnos et meum prognosticum. Finio tandem rogoque Ill. Dign. Tuam, aequi bonique consulat rusticanos et literam et sensus moresque; plus equidem ei venerationis debeo, quam ulla ealami verborumve elegantia praestare possum, eoque consilium a desperatione cepi omnemque ornatum omnesque verborum ceremonias seposui, ut

animi gensa sine impedimento depromerem. Vale. Dabam Lincii 13. cal. Martias 16 19.

Blanehus respondit: De motu Terras, postquam divini tui ingenti selicitate plura

disseruisti, maneant omnia, neque ego in eapita ut in oleo operis aliam de me apud credulos et imperitos taeerem exeusationem. Dissimularem silentio, quae tanto Romae sunt eis rumore. Satis est superque, eausam inam eoaetos sustinere. Sin disputandi eontemplandique taeultas ab hominibus tollitur, voluntas quoque et anima deleatur humana. De -hm Romae, eum monumenta copemiei omnia riusque nomen parum abfuit ne abolereutur.

Dixi, quaa Judieibus dispileerant, adimi, quae ignorent, posse relinqui. Ergo non adeo rigidus tui, ut unquam Telluris motum affirmantibus sim obversatus. Vix possum eontineri in exspeetandis tuis Harmonteis, tanta ardeo eupiditate et studendi libro.et ea excipiendi, qua' de tuo serupulosi possent blaterare. Per petulantiam jam video quosdam sortiter motuit

73쪽

Epistolae Kepleri aliorumque mutuas

Terrae rursus obsistentes, sed per inscitiam eomplures opinionem de gentis profundissimamiliam evellere eonvitentes. Quomodoeunque res sese habuerit, tu tibi nomi uis immortalitat tem eomparaveris et ego tuus opportune explorator ero, relator, Protector, semper verus amicus et semus. Animalem saeuitatem in elementis ponere. praesertim in Terra. ut tutaeis, scimus antiquos nonnullos eontendisso philosophos. Sin vero nobis, quoniam Christiantsumus, haec hi similia speculari inter dieitur. possumus ab aeuendo ingenio desistere et lumina mentis exstinguere, peuetralia abhorrere naturae et virtut m veritatemque tanquam mortuam recondere. Igitur quid in hoe proposito exspectas, ut tibi ego respondeami Quod cogitationes mirabiles non enarres tuas Quod, quia doeumenta non tacite eapient tua rudes et indocti. tu proptorea sapientes non magis edoceas' Aristoteles Physieorum libros non ad stolidum Graectae vulgum, sed ad praeeipuos Athenarum philosophos Rcripsit: Me tu non vulgaribus hominibus, quod jam video te ipsum Quuisso in tua admonitione ad bibliopolas V. F. p. 8 et 60 . plena eloquentiae, plena gravitatis et religionis. Motus Terrae si Paro negotio aut ex .iderum positu, aut ex maris fluxu, aut ex insitis musis, aut ex mathemati eis rationibus eoMieitur, facilioribus et amplioribus argumenus saeuitas animalis probabitur in ipsa. Atqui etiam si Terra non moveretur, rationes uou desseerent pro animali sua taculis into. Ex quibus aliorum nonnullae fit rationibus tuis insererentur, radioli essent subobseuricum elarissimis tuis luminibus permixti. -Cedamus Phoebo et moniti meliora sequamue . Mittam eras Meetilium bibliopolam et illum eonveniam de Ephemeridum aliorumque latomim librorum numero. Inquiram quaeeunque nrandas et do omnibus te postea quam diligentissime faciam eertiorem. Libri. quos ad me mittis, adhue in itinera sunt; auro ornabo illos

et illi animnm inaurabunt meum . . . .

Mareus Antonius de Dominis vivit, et vivit, ut et suos eonatus et tuum prognostinum impleat. Vox quoque hie erat, illum obiisse, sed ex ultimis literis oratoris nostri in Britannia nihil est. Prognosticum tuum de aliquo haeresiarina Iam viee oraculi pono. tametsi nondum legerim, nihil enim tu mihi videris sina tortiori aliqua ratione loqui. Quod si Omnes ita facerent, non tot emanarent sutilitates et fallaetae. - Valo Vir sapientissima et dies super dies Deus D. M. adjiciat. Venetiis prid. Id. Mart. 1619.

His Keplerus respondit paneis verbis postrid. Id. Aprilis 1 cis: Ill. Comes. Literas tuas accepi e. finem Martii, ineuntibus nundinis nostris, quae solent esse perquam tumultuosae. Quae igitur U. Dign. Tua petiit inlevium astrologieum ad genesin Blauchi pertinentem), statim ut potui essecta dedi, quae accipiet adjecta charta. Plura nune in turbis nundinarum nequeo. Addo residuas paginas u que ad finem libri V., liber I. et II. propediem sub prelum mittetur. De a Pendice vero mihi renunciavit typographus. Itaque cogito illam mittere Francosurtum. Vale Decus Nobilitatis. Illustr. D. T. OTeios I. Keplemis.

BIanehus in uteris d. l. Jan. 1620 alea exprobrat Keplere silentium diutusenum, addens librum Parere interno ulli caraeteri che pono sopis manteo dei eouello de S. Pietro eis. siquem nostra excudi desidar vlt respublica '. Replerus his eulpam silentildiluit: Illustrissime Comes. Ab iis literis, quas prid. Id. Martii a. 16 19 scripsisti, primas nune accipio Cal. Jan. 1620 signatas. Cum enim mereator ille Venetus, Sehoper dictus, eiusdem mercaloris Welsensis negotia Venetiis gerat, cujus negotia Lincii gerit Pergheimerus, plenus ego admirationis super tuo silentio quotidie sere accessi rogatum, num quid Venetiis Meeperit literarum, jamque convenit inter nos, scriberemus ad Schoperum, rogantes de rebus Ill. Clar. Tuae, quonam essent illae loeo. Nunc fasciculum istum non Perghelmerus, sed tabellarius Salisburgensis Nelsium attulit deditque tabellario alii Lincium currenti et mercedem eursoribus publicis solvendam a me exegit. Nisi fallunt me istae cireumstantiae, repudiat mercator Welgensis hare internuncia, sorte quia per Schopperum ipsi negotium dedisti, numerandi pecunias pro libris; nam Meeperis libros necne, adhucdum incertus sum, literaeque, quibus id procul dubio significasti, fraude talium πλεονεκτων interciderunt. Itaque ratus oce ione utendum, eadem via e vestigio rescribere volui,

ut scires, quid ageretur. Quodsi rescripseris, occasionem Miende, qua trans

74쪽

mittam libros I. et II. Harmonicorum cum figuris aeneis pauculis et titulo generali, et si vis, totum exemplar aliud melioris papyri, quod Nonis demum Januariis per supplementa Francosurtensia integratum mihi est Stupendae eruditiunis tuae documentum luculentissimum, strenae loco transmissum, Recipio grato animo inque thesauris habeo rei literariae, sed et idoneis in hae provincia patronis meis ostendam, si prius ipse perlegero. Eisi linguarum exoticarum peritus minime sum, veneror tamen omnia antiquitatis documenta inque emendis iis interdum et ipse laboro. Vale Ill. Domine. Dabam Lineti 13. Jan. 16 20.

Propius quam Blanehus aeredit ad Hamoniam Kepleri Florianus Crustus, tutus opistolas ab anno 1616 in annnm 1621 haud paue exhibent Mss. Vienniensia. Compilairach. p. 620 G. et Vol. I. uostras editionis p. 66 i. Literas datae Rastobergae sarco inter Zvinam et Cremsi uin sita, apud Mieh. Zellerum, Rudolphi Imperatoris quondam eam rariumὶ de Harmonia Kepleri philosoplites agunt, quasi sit metaphysicae compendium, hune in modum: Diu est, seribit Ctalus, vir Exonentissime, fautorum charissime, quod nihil

ad is seripsi: non quod tui memoriam deposuerim, quae aeternas in mimo meo radi s egit, sed quod aliis perturbatus negotiis . nihil quod ad is scriberem habebam et inauibus seripistitationibus gravissimas speeulationes tuas turbare nolebam; sed jam tempus est, ut rupto silentio eoteris ms paulisper negotiis subtraham et gratissimo tuo eolloquio lauari Aruleus bie meus quem tuae quoquo humanitati eommsndo Aliorsum in munere ecclesiasti eo eontimandus tendit: si quid habes. quod illio vel Nor imbergae aut Ambergae tua eausa expeditum vis, hule mandare poteris et in raditu ejus, si quid habes, quod me scire aut mihi eommunieatum vis, eidem tradere poteris. Inprimis vero oro, ut per eum mihi ceteros IIar- monteorum tuorum libros, Praeter quartum, quos omnes integra jam excusos esse spero, mi tas: de solutions pretii ne sis sollieitus quaeso, statim enim integrum tibi ducatum dabo Fi eomitatus non suffecerit. Eequid astronomias tuas pars seeuuta agit' Iamne tandeme typographorum vineulis liberata est ' Quid musae est, quod tam diu detinetur Traet tus tuus de Cometis quando prodibit Si prodiit, sae quaeso, ut videam ipsum. calendarii et Ephemeridum exemplar peto reserves pro me antequam distrahantur, et pro iusto Pretiosi aliquot praeterea exemplaria calendarii tui miseris, gratissimum facies mὼtis, qui in his Dris tuum aeumen admirantur. Dominus Phandi erus Ephemerides tuas mihi reddidit, dieiι esse sublimiores quam pro eaptu suo: videbo, ut alii cuidam docto pro iusto pretio, cui

gratissimum fuerit, vendam: sed tamen ipsum quoquo Phandierum, ubi secundam Astronomiae tuae Partem naetus fuerit et si legerit eam viderit qua tum, Ephemerides tuas ex usu ipsi suturas tuisse, poenitebit, selo, quod eas non retinuerit. Utinam mihi tempus, eorum ditas et otium juxta negotia cetera, quibus quasi obrutus sum, suppeteret, e tuomm Harmoni rum quarto libro eaput duntaxat 1. 2. d. et ultimum examiuandi: miras, scio, viderem speculationes; sed forean alio id tempore, Praesertim eum totum Harmonicoriani tuorum opus habuero, stet: iam velut in transcursu quaedam fialtem lunuere conabor. Omnium, quae in toto universo sunt, rerum omnis existendi modus est vel harmonia vel αν---τια. Omne quod in mundo est, vel est spiritus sseu ut tu loqueris, animaὶ vel materia. Loquorde substantiis, nihil de Meldentibus, nam de his alia est speculatio. Spiritus movet, in teria movetur. Spiritus agit, materia patitur; spiritus est causa operans, materia est in truvieulum operis. Ex materia spirituum dissereutiae, vel ex operationibus, quae Per materiam is spiritu nunt, dignos euntur tanquam a posteriori. co jugium itaque inseparabile spiritus et materiae in hae universitatis materiata maehina. Nam nec materia sine spiritu tanquam causa sustenta e constaret, nec spiritus sine materia terminis certis hujus mundi eohiberetur. Diversi spiritns diversi modo materiam movent et disponunt. Omnes spiritus omnem materiam ad harmoniam luter se diri ut, secundum suam quisque harmoniae spetiem et ideam a Rapientissimi eonditoris eonsilio ipsi impressam. Harmonia est plurium in materia quantitatum et qualitatum satissimo sumo voeem qualitatis consensus et concordantia. Omnis consensus et eoneordantia sid unitatem tendi L Uuitatem omnium rationum harmonicarum in materia consistere tanquam in archetypo, impossibile. Ergo in spiritu. Is spiritua omnium harmoniarum et ἀναρμοστων archeirpum in.se continebit, quae Per totum uni ersum In rebus omnibus, tanquam typi seu potius antitypl eontinentur. Item tu spiritu quo is est Mehεtrpus sed alio modo dieius , harmonia est in materia elus typice et Ronsibiliter. Non datur naturalis spiritus in tota natur univeraltate, qui Mehetypum omnium b&rmoniarum habeat totius universi. Sola anima bo uis snon ipsius naturalis spiritus, qui Lummunis est et cum reliquis aut malibus, sed anima, quae bruta praeeellit) omnium totius uui mi harmoniarum archetypum habet. Unde omnes harmon as cognoscit, quia Duiuium

75쪽

Epistolae Kepleri alior uine minae

exemplar in is possideti mne homo set non, ut eo Iores philosophi existimarimi, propter orporis sul materiam vel naturalis sui Viritus ideami mi eroe mus dieitur priues liter, Iicet et propter materiam ae spiritum naturalem quodammodo idem dici posset, sed longo

inseriori ratione. Anima omnes eo oscit et sentit harmonias, vel a spiritu, in materia harmoniam suam exhibente, admonita, vel sut recte Proesus a te allegatus seeundum in in- Preheusam fium facultatem ex Ptinet piis antiet patis omnia generis harmoniarum rationes eruens. Ad harmoulam requiritur certa terminorum eoordinatio. Terint vel sunt materiales vel spirituales seu Ideales. Materiales a spiritualibus et ineundum eorum 1 deas per spiritus arctetypum materiae gerentes eoordinantur. Absque hae Gordinationa harmonica a spiritu elus h rmoniae Relentia praedito prosecta, nulla res materiata ProPtereaque nec immateriata tonsistere potest. At eonsistunt totius uul versi res omnes: ergo in hinnoula et Per harmoniam. Consistunt autem totius universi res extra animam hominis, ergo et harmoulae earum extra animam hominis eonsistunt. cognoscuntur autem toti

universi harmoniae ab aulina hominis, non quia anima hominis in rebus sive terminia relationem xeu harmoniam luxta arehelupum suum eompisando Instituit et eaeest i quod tu asserere videris, dum pugnas, ad essentiam harmoniae eonstituendam necessario r uiri animam coguoscentem et percipi ontem harmoniam in rebus, sed quod harmoniam in rebusdam eonstitutam a proprio Isiai cujusque rei et harmonia. fabricatora spiritu ae emetam invenit, euius similem Mehetypum seu potius typum eum in so ipsa possideat, b tua externa rerum extra eam positarum harmonia proprii Mehet IPl admonita, agnoscit eam et inselligit: Mehetypus enim ejus ipsi eo enitus et notissimus est per naturam. Ut ne Jam subverso hoe tuo fundamento sequitur: animam et spiritus quoslibet, qui Mehetypos harmotitarum in rebus aliis existentium habent lv. g. spiritus insertorum rerum Lammonias superiorum etiam eontinent in se, tanquam centro micro sint proximi , non tantum quantitatum,hamoutam, sed etiam quiditatum in suis antitypis persentiaeeo, intelligere iisdemque ad hoe vel illud agendum inestati .lmo, nisi ad harmoniam quantitatum et qualitatum ad certam operationem requisita eougruentia a edat, nulla sit inluserioribus antitypio et superioribus eo euriens operatio; verbi gratia, oppositio, eon Iunctio, quadratum ete. Planetae eum stis qualibet nullam in Terris poeuliarem mutationem operationum animae sive spiritus terrent adfert. At quaa eausa est, eur Δi et Terramineommotam relinquit, solesqua reduxit, δε autem V eum I. imbres et pluvias eoplo a

commovit' Iuxta tuam rationem nulla diversitas esse debebat emetus, eum utrobique eadem quantitativa fuerit harmonia, nee sumeti ad coeeam et ignotam Terras dispositionem quanquam et haee saepe multum possit, sed non sine praecedente quialtativae superiorum harmoniae instigationein semper recurrere; eertum enim est, diversis planetis divarsas conve- uiro materiae qualitates, quas ex inferiorum observata eorrespondentia ad superiora tolligerelleet, ut tu quoque idem in Tertio Intervenionis non obseuro domistir quamquam illle pra ier omnem rationem duas qualitates ma ad Gris e leaelao, fleeitatem sellieet et trigidit rem, e qualitatum numero magno eum triumpho sed antis vletoriam e meri s. cum ergo doeos, harmoniam extra animam subsistere non posse, utpote quae ad praedi mentum relatio uis pertineat, propterea quod sit harmonia omulis ordo quidam: relatio autem sine mente nihil est, praeterquam risata, quae ipsa quoque non sint relata sine mente, relerentis inter se terminos istos relationis: quaero ex is, quam hie mentem intelum' an animam hominis, an animam si vo spiritum Terrae ceterosque rerum sublunailum piritus certo, ut ex toto hoe quarto libro colligo, Intelligis per mentem haee, quae attuli, omnia. Existimas igitur, superiorem eonst rationem planetarum non esse harmoniam sine dictis mentibus, ergo non erunt in planetis spiritus Meliet Ipl, motum et eonst rationem istam tam eiurarem et harmontem dirigentes et ordinantes: ergo sortuito ita planetas movμbuntur et hos ordines, quos observamus es ne ees, emelent: ergo primum spiritus sublunares harmoniam sup Horis mxteriae eoordinationi introdueent, alias manebit era αρμοσroci ergo motus et eoordinatio superiorum eorporum carebit spiritu harmoniarum suarum selentia praedito, et sino spiritu moderante et sustentante materia se ipsam agitabit, quod tamen eontra materiae este ditionem, et sublunaria tantum spiritum harmoniarum ideis et selenilis exornatum bab bunt. unee ex tua assertione sequuntur: quibus vero momentis rationum tu talia astraeturus sis, videbo. Haee autem vera sunt, quod inseriores spiritus harmonias superiorum non perei perent, non sentirent, nisi Mehet pum vel potius typum harmoniarum superiorum omnium in se haberent, praesertim autem anima hominis, unde tamen nullo modo sequitur, superiora earere suis spiritibus propriarum harmoniarum, seeundum quas materias suas

spiritus isti disponunt et osse faciunt inihil enim est sine tali eoordinatione selentiostiis, ut ita loquar, sis. eoordinatio ista sit h&rmoni ea proprie, sive αναρμο-oc , spiritibus, inquam. orere, propriarum harmoniarum perius: si ergo habent eorpora superiora spiritus suos harmoniarum peritos, etiam ab istis Meundum harmonias Proprias disponentur et propterea

76쪽

de Harmonia.

disiumillo lata harmoni ea dies polarit, etiamsi nullus esset inrea spiritus, qui harmoniarum

istarum typum habet et et por eonsoquens, qui istas uperiores harmonias pedientisceret; esset tamen nihilominus superior spiritus, qui dirigit, ordinat et seit harmoniam istam eonfigurationis superiorum eorporum. Vides ergo, quam a Rcopo aberres, dum dicis, eonfiguration superiores Planetarum non esse harmoni eas dicendas nee harmoniam in ipsis esse ullam sine anima contemplante et eomparante et eo ipso quasi progignente harmoniam in superiorum terruiuorum mullguratione. Imo eontrarium verum est, uuluam ab auima sublunari harmolliam cognosci, persentiri, intelligi Posse, nisi deprehenderetur et esset in superiorum eo guratione antitypica harmonia, typo isti harmoniae in anima sublunari correspondens. Necessaria ergo est Q essentiam harmouine in mareria anima sive spiritus, Don eo ofice harmoniam in alio, sed harmoniam materiae introducens, materiam hamouies disponens et materiam harmoniee dispositam servans et dirigens secundum omnes harmoniarum sibi lin- Plantatatum ideas r necesso item ad essentiam harmoniae a malaris abstractae, si vo, ut tu Pellas, archet picae, mima, non tantum eognoscens, sed possidens, non contempjans in lio, sed in se ipsa seiens et Meundum eam materiam suam, tanquam secundum arebet I-pum, disponens et ordinans: unde patet iterum, animam sublunarium ad esse harmoniarunt in munuratione et eoordinatione eorporum superiorum non requiri. Alia vero est quaestio, tum agitur de ut et emeacla hamonicarum conssgurationum in eoi poribus superioribus, quomodo scilieet eae agrunt in luseriora et qnid ad hane operationem produeen requiratur. Hie eoticedo, non sutaeere superiorum harmoniamsi uisi Meedat in sublunaribus su-Perlori correspondens harmonia, qua esse abstractum habet in spiritu sublunari, ex qua et evius vi Percipit superioris eontaurationis rationem et ea ipsa ratione admonetur ejus ope rationis in malariam suam se quam istius harmoniae ratio requirit. uuantitativa euim har monia rationem harmoniae qualitativae ludicat. Iam tempus est, de harmonia qualitativa pavet, etiam agere, quam tu vel nullam concedis vel aliquam negligis. Non enim, ut tu. existimare videris, anima sublunaris quantitativa lautum barmonia ad agendum exstimulatur; quid autem exstimulata agere debeat, ex fortuita materiae erito modo dispositae prinosentia petit, sed simul qualitativas intelligit harmonias, quibus, quid in hae vel ista quantitatum dispositiqno agere debeat, admonetur: item lutellisit ordinem spirituum superiorum, tutelligit, quam qualitatum harmoniam hic vel isto spiritus in hoc vel isto superiorum corporum coneinnet, intelligit disserentias spirituum secundum rationes qualitativarum harmoniarum, unde novit, alias esse ideas qualitativarum harmoniarum in Iove, alias tu Morcurio ete. , hine etiam seit, aliam operationis rationem

essη tu Martis eum Jove, aliam in Δ Moreutii. eum Jove, aliam in L Martis et veneris. Sic ordo et motus superiorum in operando. regunt ordinem et mutum operationis Sublunarium et inseriorum operationibus praesunt, ipsi quoque in sua regione non laustra ope rantes et qualitatum emeaees harinoulas possidentes, quemadmodum inferiores FPiritus qua litatum harmonias ad suos et varios usus.possident etaeaces. Quaeres, quas ergo qualitatum rationes superiores spirisus possideant et in materiam suam introducant Has ex inseri ribus inferiorum spirituum operationibus disce, et ipse Iam in Tertio Interveniente, quau quam mutilate, docuisti; quas enim is ratio eoegit.tam firma et pstuus, ut fleeitatem et Diuiditatem, potentissimas qualitates, e qualitatum numero Mereri, Experientia medicarestatur, quid caliditas et Digiditas in eoncitandis et item medendis morbis pugna sua es-ncere queat; affunde aquam frigidam eandenti lapidi et videbis, num siecitas et frigiditas tantum sint privationes. Ilabent no privatioues have vim, ut positivas qualitates expellere queant, quod tamen sarit Digiditas in naso, pedibus et genis, imo saepe toto eumore Per Alpes diu in nivibiis ambulantium' compono herbam summo calidam et siccam eum summo humida et frigida certa Proportione, et impone uleeri, a causa biliosa profecto, et Videbis quid esseeturis sis. Cur ullit bilis in eorpore humano in a repente frigida, in nimia aquaε ingurgitivione aestuante eorpore universor Cur rumpuntur vitra serveutia altus' stquamgida Et quaenam reliqua esset eontrarietas tu rebus, si hae duae qualitates eat holicae omnium antipathiarum et 3Impathiarum una eum reliquis duabus causas e natura rerum positiva tollerentur Unde tuum medium et amuum prodiret, nisi esset harum quatuor qualitatum contemperatior imo nullum in rerum natura daretur temporamentum. Vides, quod argumenta, quibus contra is pugno, saltem innuam: tu ut istius Perpendo et, si Potes, everte ea. Ad silem propero, ubi tinteum a liue monuero. Nimium audacter tu geometri- eas rationes deisse it praeter et eontra Dei verbum; ratio quidem curioin ita tibi suasit: homo ad imaginem Dei es praecipue anima eius condita est, et quemadmodum in anima hominis arehelypi sunt harmonianam omnium, sie et tu Deo, quod autem in Deo est. est Deus ipse: ergo harmoniae et geometriino rationes Deo munt eoaeternae et Deus ipse.' Pisu 'sibilis quidem ratio. qua et ego motus olim plus dem eram sententiae εν hane insignem es η-Plotiam tredebam, qua omnia deisseare polaram: in ipso vim, Deo sei licet linquit AP Kepleri Opara v. 5

77쪽

Epistolae Kepleri aliorumque m tuaestolus, sumus et movemur et genus ipsius humus. Ergo et Deus. umus, quid enim est in Deo, quod nou sit Deus ipse 2 At cum has ratio uis tenebras Deus Spiritus saneti sui gratia in mento mea dispulisset, aliter tautis ile rebus sentir/ didici. Deus enim ipsi in xerbo suo proportionem ereaturae ad creatorem expressit et dixit, quod eadem sit, quae ut bili ad reliquid. una igitur holito eam dei scabimii,3 aut quomodo rationi nostrae tantum nil eurus, ut, quae ea uobis de Deo extra manifestum rex elationis verbum suggerit, vera esse credamus 2 cum ea Fit ram Deo tota cum tota homiliis substantia et vitibus damnationis et tenebrarum n bysso immersa, et Propterea Dei inimica, nihil, quae spiritu Dei sunt, intellige . creatura Dei sumus et genus, verum est, sed fuimus et imago Dei: jam, Perdita Dei imagino, larva.Satanas per tiruturam saeti sumus, quos Deus immensa bonitatis suae misericordia tolerat et propngat ex semine Perdito et mortuo perditos et mortuos, uon Dei imagines, sed imagines Diaboli, euram justissimo et sex erissimo legis divinae examine Penitus cum omni substantia et viribus damnato : magnum e uim est et ab omni captu rati uis Abstrusum peceati mysterium, magna lapsus primi poena nee tam levis, ut multi do torum nostrorum existimant: tutu, homo ex sorinx optima in pessimam transformatus, ex imagine Dei in larvam Satanab, hi ue illius irae est per naturam. Noe solus homo ita Peseditus lapsu Primorum parentum, Red et terra maledicta, imo tota creatura, pereunte di mitio suo, in elidus ministerium ereata fuit, Periit, testis A po trulo I m. VIII.: tota, inquit. e re tura vanitatis fer itio et corruptionis malo. α qua nutea libera fuit, εubjecta est, sed tamen in spem ete, uine nou est, uti iii ereatura, tu holmine, quaerrumus Deo, vel Deum, vel bis num divinum et verum: licet enim Deus omnia Impisat, et omissi praeseus bit, ymni praesentia tamen ista tam longe omnem criptum nosmum ex edit, ut ab ea nihil plana extra verbi mrevelatum lusorro vero queamus. Iino ista harmoniariim Deisseatio enuitionem c bristi o scurat. mysterium m. riti ritis evertit, mysteri uni regenerabonis nostrao eludit et inulta in vera theologia absurda parit: una euim 'bsurda ratio in veritatis album recepta iuuumeras alias ad se trahit salsitates, quibus veritatem pro eo, quod tu eam mvet, odio sep Primere vel saltem obseurato nititur. Po sem haec omnia pluribus et clarissime ex di inaeveritatis sonte demonstrare, verum haed is παροδ dicta sume iant: tu plura meditare. Quas nutem harmoni artiui quantitatis e,t ratio iii magnitudinibus, eadem in numero etiam, quod ad essentiam Hiis nitinet, ut ex iis, qu e do harmonia supra attuli, colligeto liceti Sed omnia haec eo seripsi. ut to ad penitiorem rerum istaraim indagatiovem excitarem: principia sunt, quae indagasti, et quidem mxxima: majora tamen sient, si principiis nou immoratus ad perseetionem seleuti do rebus tam abstrusis perrexeris et nobis harm nlarum rationes non tantum tu quintitatibus, sod et in qualitatibus et quidem cum qu aut i tatum rationibus eonpotentes demonstraveris: quo laboro Ineredibiliter rei medican profueris. AJunt, hoe quoque tempora cometam, quidam vero duos videri; ego nullum observaro potui, unde num vera si ut, quae dicuntur et num a se quoque observati sint, nescio; tu siquid est veri in rumore hoc, me moneas oro. Monstrum Hormal sense ex suo prognatum facio linmana, sed larvata cum eueullo m naehi, proboseide elephanti, eauda podibusque draeonis, promi dubio Jam vidisti. Certus etiam rumor Vienna ad nos attulit. milites, qui ante portam quandam urbis luee enim ita aeeurato. ut do Πυmine Portae inquirerem, i uel dorat) in exeubiis erant, nocte quadam audi visse vocem clamantis, hinae I ron hinnen, eamque eum extat linxssent esse eorum, qui intra urbem in eadem porta .vigilabant, causam eur indo discederent ex ipsis quaesierunt. Sed eum nihil responsi ad intor rogatum ae eopi sent, aequieverunt tum; sequonti no eis eandem vorem itoriam audierunt et kimul sonitum in xi te, tanquam magnae euiusdam avis et reum volitantis; eadem vox simili eum suepitu et proxima tertia noete audita est ab iisdem. Quid ista portendant eventus probabit. Valo et me de tuis laboribus, qmibus tam vacas, certiorem saetas. Saluta meo nomino conjugem tuam eliarissimam, filium et si iam tuam Susannam, si te eum est. Dominollem G iuguleto nostro Oseulum pacis ot podum eum salute multa a me nunelato. Dabam

Rasten bergae die 13. Oetobris anno MDCXIX. Philippus M sillo rus sitat. Horabergi a. 15M, professor matbematicae et medicinae in Mademia Lipsiensl, morti 1659), quem attigimus vol. II. p. 48l, Keplerum adiit epistola. bene longa', in qua Keplerum laudibus effert et quaestiones non paucas profert de libris a Keplero editis, praeeipue de Epito me et libro de Stella Nova, nee non de Itarmoni, KePleri. Mulieriis in exordio litorarum suarum Judicium grato animo accipit, quod Keplerus do libello, quem Mulierus contra Nagelium eonscripsit, - ad eommunem amicum. D. Seu 3-slum exaraverit . Agnoseu, nit, solitam benevolentiam tuam, exosculor humanitatem, quae in tu tanta est Semper, ut ne quidqm aspernetur ad enarios suos, nedum de lignetur iςuo-t08. Quam comiter, quam humaniter et urbane a te habitus est Robertus Flud diu in in utroque appendico et apologial At serus ille improbissime reserit et furenter, iracunde et

78쪽

do Ilamonia.

misti eatim tangit, po tquam neseli plaeide et urbanatim. Proinde mirandum non est, si et temporis et laboris vel insumit hueusquo aut etiam dei neeps insumendi in hiive τερα ογον, πικροχολον ae eervieosum hominem poeniteat, qui nibu reetum putat et verum, nisi quod scit ipse, imo, ne mentiar, non fiet timuidem ut his duobus molestiam tibi ereem. non est verendum. Veritas mihi seο- Pus est. omni delectations potior, qtianisme unque pollictatur tandem monstro a novitas; imprimis totus alienus xum a eontentionibus et obstinatione. Si monendus aliquis, moneo breviter et blande, remota aerebitatis et eontumelia verborum, quantum ejus perspieure queo. siti non obedit, si repugnat et nugas agit, omitto in posterum penitus. Haec meus, litennimus mihi. - dam se exeusans, quod is immis erit litibus Nagellanis, pergit: Sie tecum sentio, quo apertius metidaelum et stoliditas insignior, hoe magis inelareseere veritatem, et famam innoeenter appetiti sibi ipia praesidio 'steri . . Hiue neque ego do dictitate nostrarum artium multum in adversarium ossundere volui. Est enim major, quam ut eam vel eonvineiando labefactara alter, aut ego defendendo amplisseare queam. Ergo ut in his rebus fiatis sim dissimilis Roberti, Nagelli et foeten norum, tamen est aliud quoddam tommune cum iisdem si atebor enim et me totum aperiam tibi; vide ut sim eaudidus); eo no offendaris et me segreges a te iterum etiam atque etiam metuo. Quid vero illud' Imperitia, puerilitas, luscitia in his rebus, quas pronteor et ignoro tamen: res ea non rara quidem et in frequens, insolens tamen, audax, mira. Constitutus sum professor matheseos reliena potius, quam mea voluntate, eonsumto jam aetatis flore aei equo mentis sineta in longe diversis, ad quae aspirabam, et fit suisset absque lato perpetuae invaletudinis supervenientis, fortasse Pedi Venturus eram bono eum Deo. Aecessi αὐτοδιδ toc viti destitutus viva voce et mauuductione idoneorum praeeoptorum ceterisque adminientis et mediis, qune ad excellentiam serunt aliquam. Ita ius observationes et inventiones a me nullas habeo Petove: diux. etas, ingenium, imperi a deest, nitor aliena fide, oeulis non meis eerno, interim hoc ipso Dpinione mea felix, si quas meto et viderunt et aeuto todiderunt alii. ego non minus dex ire, vestigiorum signa legens, assequat et discipulis proponam et saltem aliqua prosum in si non datur ultra. Ae nisi me bono gepio in tua potissimum lucidisse satear, lugr tus rim, mendax et indurius utriquo, siquidem ad rerum veritatem ἀκριβειαν et selectum

adbibes verborum lumen, pondus et priaprietatem, si quis post Copernicum alius. Nam Ty-ebouis lingua mihi pro et o neseio qua garrulitate et -κρολογια taediosa est, etsi res ipsa Fint optimae. Unde si quid boni meis suest, quod sentio . qu ua sit tenue, qui equid estrius tamen, tuum est, non meum, si non actu secundo tui philosophen, at primo tamen, id quod vel ex nuperis pagellis agnoscere potes et ut salior agnoseis. Videre gestio cleopam tuum lcanones Pueriles. csti vol. Iv. p. 173. 483), non vidi tamen, alias εImbolam

rogassem.

Atque haeo eum ita se habeant, doleo tamen. mε non semper intelligendo tantum Progredi in tuis, quantum debeo et eupio satis non tua culpa, oi sui aliori Protestaris et ego asserenti eredo tanquam bono vir0 toto pectorq reversaris illud to σκοτεινον Heracliti Vellesque ut totus mundus eaperet, sed mea potius ignoratione illorum, quae ad legenda tua afferri par erat; qualia sinit logntithmi Νopori, Arehimedis et Apollonii quaedam, eos, Mea et musica Praeeepta et imprimis liber X. Euelidis inam retera clus auetoris, ut et tri-g0Πυ metriam olleo medioeriter, imo et doeeo, si digni adsint anditores . In his et si indibus quia tu hinc lude demonstrationum atqus explieationum tuarum fundameuta et principia constituis, praesertim in commenti Martis ot Harmonicis. sit quominus transsPse iam ego usque in intima penetralia Divas tuae, peruoseens illam intus et in eute ade0quo non emel optarim, id stantem in hae eathedra meo loco mederi Mulieri tui eat uiui, coeeuali et tenebris. Itaque me provoeasti ad eolloquium literarium hoe eonsilio, ut esset, quem dum ceres, quem nugendo re queres; en me tibi, nactus es materiam, qualem volebas. Sin mi nus hoc nos, ut ipso ex ina audias Mi quid tibi novum aut tu diguum, quaere tibi lium, ego non sum domi, nee seio noctuas Athenas . condeseensionem tuam, ut vocas, nou sane respuo, est enim nultima anthropopathias theologorum, et habet scriptura ex ompla, ait. ipso pro dueta in egregio tuo libro de Stolia Nova, qui mihi principium suit, oculos aliquando plus rellis aperiendi in Philosophia. et i diu sim tu intus eum prae ne tis opinionibus, praesertim ei rea vim κριτικο sublunaris mundi. Interim tamen, quod vulgo dici solet, be rotea saeta non esse temeto tralienda in eonsequentiam, id etiam hoe Ioeo nitendendum judico, ut sorte condescensio illa seu potius indiseretus amor et stolida ae praepostera illius inectatio, uno nomine curiositas exeat ad tentandum Deum. Rex uterque Aegyptius et chald Mus sui usque omelini Joseph et Daniel laetate poterant, Deum i ibi eoudescender. Re esse visiones et somnia sua eorumquε interpretationes Om πεμπτα ideoque indulgere his et niti probabiliter, imo eotin denter: erant Onim eouso Ia voeationi suae de his rebus, quae ad ipsorum euram pertinebant ete. Calendariographi antem an ad hoe ldem aut vocati sint

79쪽

68 Epistolae Kepleri aliorumque mutuae

aut voeentur, admodum dubito; ordinaria eclis haee illo i voeatio non est, ut sit extra ordinaria, longa probations et sortibus argumentis ludi et. Quid si insuper euriositas et eursitatio haee illorum ducit adversus verbum script tun, latenter nn manifeste, nihil interest. Quid tune dicendum Νonne: ite, ite, latet anguis in herba dolphus II. quid die ataut quomodo affectus erat erga Crueem , columbas, oleam, Aream Νohae, coelo transscripta per uispinos Tum: tusti ei nolino habent in Pegaso et Delphino suam et majorem et mitiorem erueem Non igitur mihi tam hoe tuum mirabile videtur. aut alienum et longe potitum. quam quod in phy lea tua eoelesti protoplastas eum suis literis . sive ab Inseris si vasuperi, suocari lie t) excitatos in frenam et Pulverem geometrieum produos, ut sint imagines tuarum primigenitarum et postgenitarum fgurarum et ostendant earum differentias. dam Mulierus quaesti oves assert de . Epitome tr. cop. ido proportionibus Keplerdubitatu deinde si e pergit: Antea mae luexerestatum latebar tibi in nrte musica, praesertim vocali et terminis striis. Rogo ergo, numquid non tua Phystea eo testis tiam sine his tot minis et praxi cauendi intelligi queat aut saltem ex instrumento musseo, quod ita dicitur κατ' .EM ν, evius pulsandi quodammodo summariis Quod si sie, aqvulam asperseriL Deaphtome quoque, binomiis eiu optarem mihi clarum et sueeinetum tractatum, qui subtilitates illas demonstraret in rebus sensibilibus, a quibus plerumque ordiri soleo mearum eou- templationum telam. Dibuadius, Claxius et ceteri commentatores non Uinuti Sed satis quaestionariae epistolae; credo tu, Vir Excellentissime, jam poenitere provocationis et requirere insumtum in pereurreudis nugis meis tempus. Cogitabis antein, volenti injuriam nou seri et hoe magis solitam tuam benignitatem tu ruo usurpabis quoquo et hue que i otum tibi virtutis et donorum tuorum divivitus eone forum admiratorem et Praeconem, Postquam propiti, innotuit . eupidius amplectoris, quod ut saetas, etsi tua te humanitari rogari non exSpectat, sat scio, rogo tamen, ut par est. M ale missis logis ulteri ribus te valere jubeo ἐπι μακρον et superesse vis ordini nostro iniquissimis temporibus. Beue vale et salve a cultore tui nominis, Muliero. Lipsiae d. 3. Aug. 1622.

Ad haec respondit Kepletus: S. P. D. Clarissimo Viri Jovi Phidio sei Christianos decet, joeando veteres imitari) bovem Opinor debemus, qui pronu-bum conciliandis nostris amoribus nacti sumus sedulum, communem se. amicum Seussium test. II. p. 48sin, cuius opera per hae I invia et desolata tuam tamen epistolam recepi 13. Septembris. Et quia te discipulum prosteris, incipiam a correctione. Dimidium epistolae tuae bene longae duabus lineis, utramque se. paginam, deleo. Nondum me nosti, si hoc nondum capis, ad simulationem me dissimulationemque lacium esse minime. Non dissimulo, me consecutum esse 20 annorum exercitatione continua, quod haud facile quisquam alius ii, hoe genere consequi possit; neque tamen te simulatis verbis idoneum pronunciari, cujus conversatione in materiis confinibus inter mathematicen et luetaphysicam, quibus impensius ego deleetor, quam ipsis abstractis uiathematibus, adeoque et in re mea propria illic melius sentiendo, hie emolidatius et clarius loquendo, plurimum proscere possim. Eas vero materias in literis ad Seussium, quas te legisse profiteris, ex parte expressi; praecipua est in libro de Stella Nova a p. I 29 in I 48 svol. II. p. 70ο - τι N. Tunc sequitur liber IV. Harmonices et ultimae propositiones libri V. ciam Epilogo. Nam quae de materia novi sideris et cometarum suis locis deque causis coelestium physicis libro IV. Epitomes disputavi, ea mihi jam nescio quo pacto pro adeo tritis habentur, ut contra principia disputat tem minus sorte moleste seram, quam contra lata. Et sunt illa pleraque materiae rationibus assilia, mihi vero animus totus in formis inque animis, in ipso Deo architecto operis, lubentiis omnibus annuentibus, exspatiari gestit Hic ego plurimum laboro desiderio lectorum, qui, etsi mathematici non sinte Pr0seMo, vim tamen argumentorum, quae ex mathematibus texui, persentiscunt, et qui propositiones a me quidem accipiant mea fide, formam vero concludendi et secum pensitent et meeum disceptent. Coepisti tu quidem desiderio meo satissaeere in condescensione, quae ex hoc genere est, monesque salubriter, ne quid nimis l. Valde velim, copiosior in ea fuisses.

80쪽

de Harmonia.

ratorum omnium aut plerorumque in magna gente, ut quod sub eonjunctionesmatas nascantur viri insignissimi, praesertim si accedat loco aut tempori stella nova: an igitur Deus utatur hac hominum persuasione, ut iis potissimum temporibus, cum sunt conjuncti planetae, et stellas exhibeat et promissum Messiam miserit, ut hoc pacto Magorum, Persarum gentis animam ad cognitionem Messiae perduceret Perque illos famam Messiae inier homines vulgaret' an potius dicamus, Deum ipsum esse, qui cum omnia ordino agat eumque mundum hunc mobilem, id est planetas interque eos Terram pulehem rimo ordine eondiderit, qui, inquam, adhue ejusdem operis sui e iis et. ποτελεσματα dignetur accommodatione aliorum providentiae suae operum 2Eeee enim Christum nasci voluit sub conjunctionem maximam, noli ignarus ordinis. Ut ita Deus non ideo i pus hoc observaverit, quia homines ad ea varia superstitione respiciunt, sed ideo hominum animos tales eondiderit taliterque moveat, quia et ipse ad has temporum notas respicit. Alia ab hac et magis si quaestio: an, sl qu dDeus velit hominibus signiscare per certos homines, eorum tune artibus .anisque observationibus ad monendos ipsos utatur 2 Sie Bdstinus multa eon- ecit, quae probavit eventus, usus vanissimis Arabum regulis; Lichtenbereius

Brigit in Joachimo et e. talia insunt. Daniel propheta fuit institutus in d trina Galdaeorum, euaus pars est de Ingressibus annorum, de inutis regia rum de quadrant iis, dis Capricomo, Ariete. Et eeee anno primo Darii videt Arierem et Ili reum pugnantem: quid si ex astronomia quis eruat themaeoelesto in introitu anni, ubi superiorum unus in Capricorno, alter in Ariere 2 Eed sti sti ne quis superditiosorum nudam diu inhipir in crimen manifestum traliud uere eventui praedictionum, ut in libro

: ' RVβhnum, At existimo, legitimum esse medium negando

assectibus rapiatur, in rem suam agat, votorum suorum προξεν rho sit. Nam quo plus hominis, hoe minus Dei est in homine. Praeterea et hoe mihi ca- Indum, ne, qui plurimum tribuo charaeteri sationi mentis Immanae a mento

lutus condeseen,ionis in rebus arbitrarii , quasi utrinque idem agam aeque animiis ab hac eondescensione et providentiae operibus ad illam characterisationem et naturam, ad Jocari te, ais, in mentione protoplastorum, , styana figurarum; neseio an joeanti deceat admonitionem inprobandi, sed illustrandi animo comparavi ilata: visa', e thibitura delectationem et omnino quasi invito aurem vellere

ad eogitandum de oe litoribus et reconditis sensibus, sed male; cum oderim lite quoque, ne sensum Feripturae literalemn dubium vocarem, aut Orti quid statuerem, quasi homines saeti ad exemplum figurarum, praeserum cum Adam non fuerit ut iste cubus, nec in aliquam aliam Hevam, ut cubus in doderasition,

Ioeo πολυε v. Ita quaedam, etiam concinuissima, sunt tamen fortuita; quae tamen fortuita non auderem dicere, ob eongruentiam tam miram, nisi viserepantiae quoque in re ipsa occurrerent vestigia.

2) De proportionibus aequum postulas, ut tibi mathematicus ego exercitati0r