장음표시 사용
161쪽
cupressum male simulare semel didicerunt , penitae omnibus locis , ac semper eamdem cupressum inculcant . Tum enimuero illae au-, .dientium voces excipiuntur , quae istorum orationem i ure quidem , sed falso .nomine reprehendant et cum quos homines absurdos, ac it inde debacchantes appellare deberent, eos sequi incant rhetoricae florem orationis. Quos eg eum audio , saepe mihi venit in mentem Iespontdcre, legi quidem ab illis flores, sed flores vulgo , ac pati ina obuios, faetidos, despicatissimes, in luto ipso. fimoq; nascentes. Aliud est apiciatam elle, aliud esses sucum, aut scarabeiima iud est florem landere , qui pariae frugem LMmd sine titi tu, ac foetu inaniter efflorescere: aliud est, sius nitentem coloribus, nativo vegetam siucco . minime maculosis omatam vestibus, quasi virginem, aur matronam ex honessissima domo orationem pioducere , aliud cerusia obli-ram, ac stibio , unguentis delibutam , S medicamentis exoticis , Phrygia palla, vel puIpura. collucentem Tyria pioferre quasi de ganea meretricem. Declamaret in istos vir eloquentissimus , idemq; canetissimus Hieronymus id , iquod in Christianes sui temporis oratores declamauit. Ad quos velut ad Auaenaeum con- lveniti dicebat: ut imperitorum excitaretur plausus , t oratio , Rhetolum obuollata mendacijs,
quasi meritoria pellex procederet in publicum,
162쪽
aeon tam eruditura populos, quam fauorem populi quaesitura . Declamaret Ilierosolymitanus Curillus , qui nimium verborum ornatum in Christiani declamatoris ore mel e meretrieulae fuens labijs appellauit. Declamaret Clemens Alexandrinus, qui istorum orationem, conuiuium nullis ornatum epulis dixit, bellarijs tantum , S condimentis, quasi quibusdam adulterijs epularum instructum . Declamaret Baslius,
qui vocum elaboratam posituram, numerorum conuenientiam , atque ad unguem exploratam
collocationem irridet; negatq; Christianis licere periodorum quasi fabros este , ac tornat res. Declamaret Gregorius NaZianaeenus , qui sucosam , ambitiosamq; dicendi formam a Theologia , hoc est a diuinis causis censuit omnino, ae prorsus exterminandam . Declamaret Iulius Ponti sex Maximus, qui non eloquentiam modo, sed omnem eloquentiae formam Christianis hominibus abiudicauit. Quid vero sanctissmorum virorum testimonia tanto studio ad satietatem usque conquiro i Damnaret istos Pythagoras :qui, ut est apud Theodoretum , oratore, fucato munitos artificio Syrenas, ut leuissme diceret, nominabat. Damnaret Quintilianus, qui scriptum reliquit, oratoriam artem ita desinere artem esse, si appareat, atque ars esse videatur . Damnaret silmmus dicendi magister Cicero, qui candoris, ac ruboris accersiti medicamenta a callida prudcntis oratoiis dictione dispun-
163쪽
git. Dicunt haec integerrimi, sapientissimiq; viri consultissime , ut intelligamus nimio poli tam stndio , circumtonsam, & quasi manu factam orationem grauillimis rebus non conuenire. Sed eorum auctoritate plerique sic abutuntur , ut ubi concinniorem numerum, ubi vocem a communi abhorrentem usu, ubi verb M odisposita diligentius exceperint, etiam b um sprudentemq; oratorem quasi fallacem, ac prae-vigijs utentem insectentur . Volunt enim isti simi Catones discincti pannosam orationem, pal- Iidam , strigosiam , vix ossibus haerentem , non quae matronam urbanam , sed quae rusticulam, atque agrestem imitetur aliquam. Sabina qualis . aut perusta solibus Per meis Uxer Anub. Birantinos, aliosq; nonnullos solis orientis populos accepi,solitos esse. nostros homines , qui eo per occasionem accedunt irridere, ubi e rum viderint vestes ferro, ut nostratium consiuetudo est, artificiose concisas, laciniosas, scutu latas, phrygionum elaboratas, ac pictas filo , limbis , laiciolis , institis, ac segmentis undiq; praetextas. Existimant enim pannum, ac t iam puram additamentis illis obnubi, S quodammodo conraminari. Ilos videlicet Barbatos imitari ,identur isti, qui nullum colorem a nullam fimbriam, aut appendiculam in orati
Me patiuntur. Iati acceinonibus illis , ac phal
164쪽
ris materiae sinceritatem inquinari. Quamquam
non omnes ita peregrinos , ac barbaros puto , ut non intelligant quantum rebus etiam sacris , ac diuinis argumentis afferat dignitatis figurarum ill ultrium tractatio, &. cultura verbolum . sed confirmant tamen, istas oratorum fibulas, ac bullas in oratione poni, velut in vellimento, non
ad defendendum frigus, aut depellendum calorem , sed ad cernentium oculos ea pulchritudine capiendos . Christiani autem hominis orationem non debere similem esse Musis , quae citharam , ac tibias tenent; sed Palladi, quae
serro , ac telis armatur , hoc est eam, quae seueri rate audientium animos premat; non deliniat , ac molliat voluptate . Lgo vero non video, cur tam vehementer timenda , S cauenda sit ea iucunditas , quae a rebuS diuinis cum sermonis ornatu tractandis hauriri potest. Scimus enim
in L pidicti eo dicendi aenete , quod est ad delectationem inprimis institutum, grauissiinos, &sanctissimos Patres esse versat os: Hieronymum
qui Paulam ; Ambrosum, qui Romanam Agnetem ; Leonem Pontificem Maximum , qui Clitistianae religionis Principes Apostolos; Tertullianum , qui patientiam ipsam oratione magnifica, ornatissimaque commendar unt. Quid quod etiam carmine, quod ad delectationem a fingitur, & componitur totum, Iuvencus Euan
165쪽
Palilinus , Pludentius alia quaedam ex eo genere nostrae religionis argumenta cecinerunt lSi delectationem repudiabant, unam utilitatem tantummodo requi: ebant, quid erat cur emodulatis sonis, ac numeris ea canerent, quae Patasis verbis, ac libere disputare potuissent e Age svero . magnificenti ima quotidie templa, Deo , Caelitibulque facimus. basilicas amplissimas, atque ut loquitur de antiquis Romano. um aedificiis Ammianus, in modum prouinciarum ex truimus , non ad vim tantum ierum sacrarum , sed ad iucundissimam etiam oblectationem oculorum . Addimus ingentes coronarum proiectu ras , quas marmoreis , aut aeneis cancellis terminamus , addimus mutylos , atque interpensi-ua , addimus columnas, quae parietem non mo-ἡo fulciant, sed etiam ornent; quadratas, teretes , a stimmo ad imum scapum striatas , turbinatas in spiram , in Cariatidum , aut Plate en-fium captiuorum speciem efformatas . 1 pisty-silia columnis ipsis imponimus , qua Dorica te uissimo supercilio , guttis , taenijsque per Osam, di marginem flexis , qua Ionica orbiculis distincta creberrimis, volutis, inuolucrisque quata capillamento quodam utrinque concrispata z qua Corinthia, calathum Virginis acanthi soliis interplicatis , ac per ambitum passis reseientia arqua composita , hoc est , ex illo triplici capitu-Iorum ordine attificiose confusa . Collocamus in fron
166쪽
in fronte antes , atque parastatas, qUac marmo
ream trabem ad speciem, & quali persunctorie sustineant. Scalpimus sit pra denticulos, meto
pas , triglyphos , taurorum capita, lances o arbusculas, floiculos tortuolos, atque intra flosculos ipsos , puerorum , aut mutarum anima lium lusiis . Parietes non modo mundissimo tectorio, sed etiam peripetasta ate conuellimus: nihil denique praetermittimus eorum, quae possint aspicientium oculos opere, artificioque tenere . Ne longe abieris . in manibus eii , &continenter urgetur illud Vaticani miraculum , quod per centum iam amplius annos consumpsit quicquid eruitur omnibus terris, neque ullum tamen finem , aut modum ablumendi facit. Nihil est, quod a me pluribus explicetur . aestimationem rei a Barbaro petam ; vi intelligatur tantae magnitudinem , ac pulchritudinem aedi-fieationis , non tam facile prudentium iudicio, quam peregrinorum admiratione perpendi polle. Persarum Legatus, qui lustrali anno, Clemente Pontifice viis. Romam venit,eam Vaticani m
lem cum primum aspexisset , diu, multumque magnificentiam, S descriptionem operis dicitur ingenti cum admiratione contemplatu Qui hominem deducebant, expectauant auide, quidnam de tanto, tamqiae spectabili pionunciaturus aedificio esses o inuat tamen admirabundus
iam illentio discedebat rogatus est , ecquid de
167쪽
lapidum illa structura, deque tota aediscatione sentiret . Enimuero , inquit ille , tantum, & tam affabre ductum opus, vel Angelos finxisse auru vel elaborasse Gigantes . Quorsum ergo
raoles excitata est talis , ast tanta, ut Barbarorum iudicio , vel igantum optis , vel beatissimarum Nentium artificium, ae labor esse credatur, nisi ad rerum sacrarum ornamentum , atque ad re ligiosos animos ea specie reci eandos i Neque enim minus sanctὸ tes diuinae colebantur a maioribus nostris , cum exigua , S curta sacrorum supellex esset, cum specus, & gurgustia pro templis haberentur, cum ligneis sacerdotes s d aras uterentur pocissis inter libandum. Immo verλlibentissime tra terim ad nostram . quod de telo. sione sita enitissimus ille poeta concinuit . . Tuns melius coluere frim, eum paup/re cultu Staba in 'dxi ua ligneus aede Deus PMI rQuorsum inquam holo ericae nunc vestes, a genteae, aureae', undulatae, opere Phrygio, Damascenoque contextael quorsum redimicula, fit vela, quibus Sacerdotes inli, quibus arae quibus parietes vestiunnir λ quorsum pulcherr ina vasa , crustis, bracteolis aureis, & compactibilibus argumentis obducta λt Q sorsum m
dulandium' vocum, i& cithararum concentus ,
quibus hodie templa per .ant tam artisciosus,& multiplex , ut neque putes tibias, atque in pares, neque dextras , autώhistras , neque m
168쪽
dum Aeolium simplicem, neque Asium varium, neque Lydium querulum , neque religiosiam Phrygium, neque Doricum bellicosum habearemus necesse magnopere inter sacra desiderare . Quorsum denique tam amplus , S locuples Ecclesiae , antiquorum abolita paupertate, thesatι. tus, ut hunc etiam versum aduersariis nostris eriperei ossimus, Fictilibus creuere Deis kaee aurea templa ,
nisi ad eam Christianorum animis asserendam, instillandamque voluptatem , quae religionem ipsam, non modo nihil minuat, sed etiam faciat auctiorem Cadit in hanc sententiam meam squod aliorsum a Seneca dictum est. Non li voluptatem praestatura est unius , ideo propter hanc petitur . non enim hanc praestat, sed Schanc: neque huic laborat, sed labor eiuS, quam uis aliud petat, hoc quoque consequitur. iaculin ai uo, quod siegeti prosci Ilii in est, aliqui flore S internalcuntur non tamen huic heibulae, quamuis delectet oculos, tantum raperis insumptum est . aliud fuit serenti piopolitiim : hoc superuenit. sc voluptas , non eli merces, ncque cauta virtutis, sed accelsio, nec quia delectat placet, sed quia placet, delectat. Conueniunt Inquam haec in eam voluptatem, quae ab rerum diuinarum ornatu percipi solet. Quam quam enim illae non propter voluptatem , sed propter te maxime sunt expetendae , non tamen ea re-
169쪽
ea repudiant ornamenta , quibus quasi floribus
inter segetes enatis etiam ad iucunditatem, a que ad delectationem animus alliciatur. Itaque si eaetera quantumuis fancta, diuinaeque obseruantiae dedicata , cultum, Omatumque non patiuntur modo , sed requirunt, ac pollulant; h ab ea voluptate abhorrendum non est, quae a templorum , aliarumque religiosarum rerum pulcritudine, quae a modulis Ipsis, atque a m
scae suauitate percipitur ; eur oratio de diu inis instituta causis inficienda illuvie sit, S squalore . deformanda l cur ea fugienda iuranditas , quam sacri sermonis elegantia possit afferre t Fingite difficilem aliquem antiquae simplicitatis virum , asperiim , semipaganum , religiosum tamen, ac bonum e siluis, magalibusque diglessiim, in Urbem ingredi, ac Vaticani templum , de quo dicebam per partes exquisite considerare: quadratas opere lateritio pilas, quibus tholus, aetolum aedificium incumbit, ingentes supra apilarum abacos fornices impositos , concame rata tecta rosis aureis collucentia, lunulahum hemisphaerium mu suo pulcherrimo interpictum: aras, ac Lacella Numidico , Lucullaeo , Punico nui more contecta , cru stulis , ac tessellis insitit ijs pene vermiculata , lithostratum pauime tum, nunc quadrata, nunc orbiculari figura ,
nunc varia, ac propemodum infinita coagme
tatione diltinctum: externum templi prospectum
170쪽
perpetuo Tiburtino lapide definitum. , vestem, ac supellectilem sacram, lucernas aereas , argentea candelabra, aulaea, peristromata , sigillata vasa, Corinthijs , Deliacis , antiquis omnibus
aestimatione, ac pretio longe maiora. PutatΟ- te nunc ita eum vos querentcm , ac expoltillan tem audire . o mores inuersos , atque coII
pios : hem illa maiorum parsimonia, quo recidit aliquando i quid neceste fuit tam superuacaneo, cultu substruere , exaedificare , oblinere gypso ,
incrustare marmore , inaurare etiam omnia, serico , ac purpura conuestire, instrumentum
Attali templis inserre, Pontificum opes , popu- 'i lorum manus uno in opere lassarii Parum eris patrimonia priuatis delicijs perdere, nisi ctiam luxu inter communia sacra difflueremus. Haec istum eo modo clamantem , ac pCrmiscentem somnia pateremini vos , Auditores, ac non potius ad eas Insulas , & solitudines deportandum curaretis , ubi oculis sine collyrio mederi posset Et eum seretis , qui concionem in templis hispi dam velit, qui sacris declamationibus omnem ornatum denegandum , atque auferendum putet i An non hoc simile videatur , ut si quis coronulas, ac spiras a columnis, columnas ipsas & zophoros e templorum frontibus a serret , refigeret e valuis argumenta , & bu las , adsutas Pontificum velit fasciolas detraheret :