장음표시 사용
191쪽
desiderari . Quia tamen hoc ad euadendum periculum alicui videbitur industria, & calliditate quaesitum effugium, confirmo disertissime, partem hanc,neq; casu ab Aristotele praeterinis. sam , neq; voluntate reiectam ese, sed in loco plane positam, traditamque cum caeteris explicate . Unum demonstrabo , quod nullus ad hoc usque tempus interpretum vidit; mirorq; perspicaces alioqui viros in sole meridiano clarissimam Epopoeiae partem videre non potuit- se. Neque tamen idcirco mihi statuam ita Curia postulo, quod faciunt noui literatore fi , ubi scripturam , aut etiam in ipsa scriptura cor-Iexerint apicem , ac literulam mendosiorem ;quasi 'granein bello ceperint, aut Romanam Remp. diutuma tyrannide liberarint . Non ea
confidentia sim , ut ab Apelle pingi, aut a Pyrgotele sculpi me velim, quod in Aristotele via
derim unum, interpretum incuria piasceritum , sortes is etiam voluntate neglectum . Sed tamen audeo vel solus, vel cum paucissimis dice-cere, Aristotelem planissime de allegoria disputare : disputare autem eo loco , ubi de s bula , deq; multis apud Homerum incredibilisbus episedijs ita loquitur . Etenim sabulae iam
inde ab antiqvissimis constitutae temporibus, svulgoque probatae, etiam si aliquid rationi mianime consentaneum continere videntur, immutandae non sunt inamilla ipsa, quae de Vissi
192쪽
in portum exposito dicuntur ab Homero, absurda sitnt , adeoq, serenda non essent, nisi ea poetarum optimus ita finxisset, ut alio bon tu genere id quod incredibile videtur obliteret, ct quicquid absurdum est, quibusdam quasi medicamentis aspergat. Haec Artitoteles e quo loco paululum haerere necesse habeo , ac primi Philosophi verba breuiter, & cursim interpretari . Fabulas antiquas quantumuis incredibiles,
S cum ratione pugnanteS, neque mutandas', neque improbandas esse confirmat et ex eo genere Ulyssem videri apud Homerum ab Alcinoo Rete digressum , S in Ithacae littus eiectum . quem praeter fidem, S rationem tota via , dinficili, ac bene longa dormientem in naui facit. appulsum in terram illo eodem soliano penitus occupatum ; relictum a Phaeacensibus etiam grauitsi me sopitum, ac somniantem. denique in Nympharum pulcherrimam speluncam introducit,quae in Ithacae portu, quemadmodum Clonius ait, nulla erat. Sed tamen haec somnia , fidei, rationique contraria, illigatis , inuo
Iutisq; in ea fabula bonis deleri ait, & suppositis
quasi medicamentis tanta illa vanitate liberari. Quae nam vero ea bona esSe putemus , quae vanitatem ab illo figmento depellere possint, ni si pulcheri ima eius fabulae documenta , quo rom accessione mendacium sic evanescit, quem admodum inducis coloribus obliteratur linea squae
193쪽
quae tabulam occupabat - Quid ea mediet menta signiscant, tusi utiles vitae praeceptiones, quae splendido illo mendacio conteguntur in enim ipsus medicamenti amatitudinem , atque asperitatem suauissimo aliquo liquore medicatis poculi labris occulimus, ita salutaria vitae documenta iucundo sabularum commento tegere soliti stimus, ut degus ala mendacij dulcedine quicquid amarum et , facilius hauriatur. Esset operae praeuum quid Vlysses ille tamdiu sopitus, ac dormiens , quid Phaeacensium incuria , quid Muiarum antrum, quid res caeterae a horrentes a s de sibi velint, ex Cronio, ex Nummento, ex Eustathio dicere. Sed quoniam haee
vacuum omnino pollulant tempus, & mea iam ad exitum inclinat oratio, longissit nam allegotiae interpretationem facile praetermitto, modo maneat id, quod praecipue contendebam eom Homeri locum absilrdum prima sui specie , longeque i ratione remotum, rationi consentaneum
fieri beneficio philosisphiae, quae fabulis illis, incredibilibus illigatur. Sequitur, ut quae univcsese de poetarum allegoria diximus, ea de Virgilio , Cuius lausa haec ella me instituta disputatio, confirmentur. Neque enim eos imitamur, qui tam .llite, atque oscitanter hunc poetam Ierunt, ut nihil in eo videant aliud, nisi A eneae Troiani hominis in Italiam' aduentum, & ΗΟ- meti diligentem, accuratamque imitationem .
194쪽
cluanquam isti ipsi , qui hoc uni uia egisse Virgilium dicunt , ut Honacrum imitaletur, magnum
aliquid dicunt, si etiam illud secutum intelligunt, ut ad Homeri similitudinem manu directa, pulcherrimas allegorias, quod est in Homero
praecipuum , adumbraret. Nam quid est, cur tantum , ac lapientem virum inertes secutum pictorcs existimemus λ qui aperta quaedam ν satque illuminata solum in alienis:artifc ijs imitantur, abdita, obstuta, recedentia longe, atque Ie trusa,in quibus artis est plurinuim,non imitantur. An vir omni di lciplinarum genere cultissimus ,
summo , singularique iudicio praeditus Homerici operis quali corpus diligenti sit me vidit,
animum , quo mouetur , ac Iegitur corpus i
stina, in sui poematas molitione non vidit i longe de illo aliter, & loquuntur, S sentiunt nobilissimi , donissimiqtie striptores antiquitatis. Video eni in a Macrob:o dictum , eum oportere acutissima oculorum acie praeditum , atque in structum elle, qui ad absolutam penitusque sit, ditam in Virgilio sapienti am postit aliquando penetrare . Video striptum ab Honorato Seruio, Virgilium e stientia Philosophorum intima canere . Didici a Hieronymo, inter Philosophos, ab Augustino inter doctos haboulum, d plerisque veteium inter liberalium artium scicntissimos vuos adnui aerandum elle. Sed nemo de
195쪽
Virgilio iudicasse videtur honotificeimus quam Gordianus. Hunc enim non maiestate tantum, ac ditione, sed vita , doctrinaque venerandum plane Imperatorem tradit Capitolinus ita veterum lectione Philosephoruni suisse delectatum , ut Platonem , Aristotelem, Virgilium nunquam sibi e manibus elabi pateretur; quasi vellet ea scriptorum sicietate significare , nihil a Platone, nihil ab At illotele tradi simpliciter, quod a Vir. gilio veis bus , & numero non caneretur. Sed unde cognitum habent hi, Uirgilium ita scientem fuisse philosophiae , nisi ex abditissimis illis, obscurissimis' i sententijs , quas aspectabilium ,
notarumque rerum imitatione a legentium oculis ingenioliis poeta porro subduxit i Quorsum ea philosophia ita commendaretur a doctis, nisi ab insis in eo , quod vulgo legitur opere pene soculis cerneretur , Quorsum tam vario disciplinarum genere Virgilius diceretur instructus , nisi variam illam doctrinam, ac scientiam plane multiplicem versibus suis clam, S quasi dillimulanter illigasei l Nae ille, quem paulo ante laudaui , Itudiosissimus poetae patronuS, propugnatorque Macrobius egregie, ac praeter caeteros haec docuit excellenter, cum de Virgilio confremauit, ampli 1smam eum, uicundissimamque philosilphiam suo ipsius operi laudabiliter aspersisse. Quid enim est opeii philo phiam a
196쪽
aspergere , nisi varia philosoplaiae documenta . fictis in opere fabulis occultarc ' Nemo prosecto , neque Philossiphus, neque aliarum liberalium artium scientia eruditus hunc unum poetam legerit, quin in eo susis, atque aspersa sitiae doctrinae praecepta recognoscat. Caeterum intelligo , me nihil agere, nisi vos, quod in Homeri causii iam feci , velut in rem praesentem ducam; ostendamque aliquid etiam in Virgilio est e , , quod ab incredibili, atque ab indecoro sine alla goria vindicari non pollit. Ne multa . Macrobius factus ex procuratore praeuaricator, Homerum summe commendat, quod in nulla siti operis parte trium illarum Dearum, de pulchritudine certantium , iudicij que Paridis mentionem aliquando secerite contraque Virgilium is grauiter accusat, quod ab ira Iunonis impotenti , atque implacabili ausiis sit poema tam amplum , atque magnificum exordiri. Scio equi, dem, hoc loco Scaligerum virgulam illamen21 iam suam in Macrobium intendisse, admirabundum, quod tantus vir, tam insigniter eruditus non viderit in Iliadis fine sabulam hanc ali- uot versibus ab Homero perstrinoi: sed in au-aorem regerenda virgula est , quod non legerit apud Plutarchum , eos versus non Homeri pro-ζios , sed spurios, atque suppositos a veteribus abitos esse . Utcumque controuersia sit; reprehensunt a Macrobio Virgilium video, quod L a fabu-
197쪽
fabulam inci edibilem, & decoro minime seruientem commemorant. Neque enim smile vero videatur, aut deceat , leuissimis de caulis altercari Deas, & ad litem dirimendam, componendamue , mortalium, atque adeo pastorum subire iudicium velle . Iure ne dicantur haec, an iniuria, non disputo. Sed fac tamen iure, ac merito reprehensa . Si qua Virgilius , aut ab incredibili, aut ab indecoro videtur labe respersus,
eam ego Fulgentij Placiadis , hominis docti, &Christiam authoritate detergam . qui sabulam
hanc sapienter interpretatus , tres illas Deas humanae vitae rationem dixit este tripartitam: contemplantem Palladem , actuosam Iunonem s , Venerem voluptariam. Has Deas propteregia
iudicari a Iove non debuisse , quod Deus liberam homini deligendae vitae optionem dederit , ut quam velit e tribus, suo arbitratu, ac iudicio complectatur. Addit , neque prudentem ali-8uem , neque doctum eius caulae ludicem fuis. se delectum ; quia cum esset illo figmento stultorum consilium exprimendum , qui contemplationis , actionisque, hoc est virtutis, ac docti inae posthabita piaeIiantia, voluptati corrumpendos se tradunt, tam parui, peruersique authorem studicij non acutum hominem esse oportuit, non eruditum , ac doctum , sed pallorem imperitum, ac rudem hominem ue belluarum pene conuictu sic utcntem, ut parum ab ijs disteire videretur . Multa
198쪽
Multa praeterea sunt apud hunc etiam Latinum Homerum , quae petito ab allegoria patrocinio egent. Sed prouidere me oportet, ne vos ante patienter audiendi finem faciatis, quam ego putide , molesteque dicendi. Tantum orandi mihi etiam , atque etiam estis; ut quoniam hoc ad vos hodie iudicium a me delatum prudentius est, quam illud ad Paridem, greoarios a Virgilio interpretes , velut ab interuerso fundo deiiciatis , constituatisque , Philosophorum esse in tam amplo , splendidoque sapientiae regno dominari, Quod si plane de re non liquet, ac Iudicum sententiae variant, ampliari per me licet, & e comperendinare I ut - . . t actione altera, S dicatur 1 rh
copiosus , & a vobis de 'tota causa facilius
199쪽
rum omnium poetarum s spalam , ac libere prostentium , ea se gratia, consilioque adiecisse ad scribe
dum animum , ut populo placerent, quas facerent fabulas , id me votum iam saepe damnauit, ac reum secit apud vos , Auditores: quorum humanitate factum video , ut nunquam ex hoc loco dixerim , quin ea, quae dicerentur a me, oculis, vultu , nutu, ipsi etiam, quae vendibiles excipere solet orationes, admurmuratione secunda a comprobaretis . Licet ita hodierna die non tam de me gloriose, atque inuerecunde praedicare , quam de vestris in me promeritis ample , magnificeque sintde . Nam cum semper hic mihi vigiliarii mearum extitit fructus, ut a vobis accurate , ac libenter audirer, tum Vero maxime anno stiperiore , eum explanationem Virgiliani operis a Grammaticorum vulgo sic vindicaui, ut
200쪽
eontenderem, Philosephorum esse, Philosephum
illum poetam , aut poetarum verius Platonem , quemadmodum eii nominabat Alexander Sciae rus, auditoribus interpretari. Acclamastis inquam Orationi meae, atque arcanam in eo poeta
Philosephiam occultari aliquam vestro quoque suffragio decreuistis. Nunc, quoniam ita placere omnibus hanc sententiam animaduerti,& a Philosophis, quorum fines intraueram, neque fasti diose reiectus , neque postulatus iudicio, aut appellatus ex Tribunali sum ; intelligo mearum elle partium , constituere certam philosephiae krmam , quam in opere, veluti mylterio quodam videatur allegorijs poeta selertissimus obduxisse . Cum enim a Platone omnis philosephiae ratio tres in partes tributa sit, quarum prima subtilitate disputandi, ac disserendi, altera moribus , & vita , tertia naturae ipsius obseuritate contineatur ; nisi etiam dico quam tandcm hiribus histe formis appositam Aeneidi, atque obuolutatra illo poemate putem , fidem meam quam tum , vobis Iudicibus obligaui, non liberabo .
Principio igitur, ut ab incertis explorata , &certa secernamus , illud ponendum existimavi, quod turpissimum esset in dubium , quae Rionemq; venire : eam philosephiae partem,