장음표시 사용
241쪽
do potiatur; ubi suis ahsoluta numeris virios Imperium instituet nouum , & caelestem comparabit immortalitatem l si temperantiae, repudiare , ac nolle quicquid ad corporis, vel usum , vel oblectamentum efflagitat animi cupiditas , quis eo temperantior esse possit, qui Barbaricum illud aurum, & Phrygiam gaEam aut hostibus ipsis facile permittit, aut igni corrumpi st- curo animo patitur: nec secum exportat aliud , nisi Penates illos , & sacra, quorum asipiratione secunda nauigationi moderetur , & velificetur suae t si sortitudinis , ascensium illum, quo ductu Philosophiae contendit animus, non resoLmidare , nemo sane sortior Aenea, qui non modo tempestatibus immensi maris, monitiisqtie terribilibus obseptum ad beatitudinem iter non
extimescit, verum etiam contra semper eo vadit audentior , quo Maiora sibi obiecta esse pericula vel ab iratis Dijs , vel ab incommodis hominibus intuetur . si iustitiae, faciles, dictoq; propemodum audientes habere virtutes omnes ad terendam propositi viam, nullus prosecto i sior Aenea videri debet: qui ad bonorum illum apicem , ac metam sibi commoni ratain diuinitus, reἰigione, consilio , liberalitate, eo si anti a,caeterisque virtutibus tanquam accensis , atque apparitoribus ante praeeuntibus conuolat
in Italiam. Neque vero illa apud Didonem lenianta iacir , ut minu sibi constare videatur. in ea .
242쪽
in ea purgatiove Virgilius . Nam qui hoc studio virtutis abstergentis expiantur, offendunt interdum ad scopulum aliquem, nec omni casu, ac prolapsione redduntur immunes, nili cum inueterato iam habitu , diuturnaque confitetudine confirmatus est animus, aut, quemadmodum ipsi loquuntur Platonici, cum desaecatus est , atque ab omni rerum fluxarum aspergine pure, presseque deteris . Quem habitum, confirmationemq; probitatis quia sibi demum parauit Aeneas a Didone digrestiis , huius etiam virtutis ossicia , quae purgati iam animi est , ex eorundem doctrina Philosophorum ita distinguamus in partes . Hic prudentia, non tanquam in deliberatione, diuina terrestribus anteponit, sed illa sola cognoscit :temperantia cupiditates extraordinarias, atque effrenatas non modo reprimit, verum etiam Obliuiscitur. sortitudo perturbationem irae, non stam vincit, quam prorsus ignorat: iustitia sic hominem cum diuina mente conivnsit, ut ibi animus aequabili tenore, atque indissolubili foedere retineatur. Ad summam, ut uno verbo complectar omnia, eo deuoluitur haec istorum oratio, ut significet animum purgatione cumulatissima detersum, ac mundum Ita se totum in diuina trans serre , ut a terrenis, atque adeo a corporis sentibus alienatus, apstim prope videa
243쪽
licitatis gradum , S mente comprehenderet, di possessione iam teneret Aeneas, ad Inscros vG clite, hoc est ad animisui comentandam originem ex ipsa Dei contemplatione descendit . Huc enim Plato ipse, dum per singula vettigia Deum inquirit, saepe, ac sii binde diuertitur: quod existimet in hominis anima tanquam in speculo diuini vultus imaginem facilius collucescere. Ille itaque descensius ad Ditis concaua nihil sibi vult,& significat aliud, nili animi quandam abstractionem a corpore: qualcm prorsus accidisse Plii-losophorum multis aliqui memoriae prodiderunt. Nam quod vulgo pene dicitur, Epimen idem illum Cretensem ipsos solidos annos do mille quinquaginta, Pythagoram latu ille decem, viginti Zoroaiiem ; id illi sic interpretantur , Ut
velint, a sensibus toto eo tempore alienos excellenti 1Iimam , ac prope caelellem philosophandi rationcm tenuille . Quin huc referunt , atque ad hunc abscessiim pertinere putant, quod de Socrate scripsit Plato : ab exoriente sole ad oc- icidentem inque solitum fuisse codem in loco , iisdemque plane vestigijs insistere cogitabundum , oculis nunquam , aut conniventibuS, aut aliorsiim coniectis. Nec aliunde, nisi ab ea alommentationis excelsae praestantia factum a volunt, ut Plato cum saepe inter philosophandum abduci soleret a sensibus , e corporis Vinculis omnino in ipsa demum abstractione decesie
244쪽
tit. Sed admirabilitatem omnium maximam facit in hoc argumento Porphyrius , etiam ipse
e Platonicorum egressus ossicina. Aitcnim is Plotinum magistrum suum cum repentina totius boris mutatione solui solitum frequenter a corpore, eoque tempore mira quaedam inuenire,quae scriberet, S cum discipulis communicaret: se-iplilm vero , cum ageret octauum , & sexagesimum aetatis annum,a Numine correptum semel
inter commentandum suisse , subitoque a sensibus, & corpore longe seductum . Huius ergo gnarus, apprimeque sciens phil sophiae poeta doctissinuis, noluit in eo, quem insolinabat ad optimi speciem, eam contemplationis excellentiam desiderari, quae sapientes in seipses tam alte demergit, ad caelestia tam siu lime sustolliti mapropter ad Inseros illum compulit , veluti commentatione quadam obdormi-icentem , & consopitum grauistima, ut de male, rectcue iactorum supplicijs, ac praemijs, de animi nostri natura , S vi, de ipsa rerum serie
suturarum, institutione castissimi parentis edoceretur . Quo loco mihi venit in mentem illud o seruate , curioseque considerare , eo potissinuim tempore in altis imam illam rerum commentationem Aeneam destendisse, quo tempore Carthaginem , hoc est inuitamenta voluptatis omnia reliquerat, ac de libidine cumulatissime iam ,
245쪽
Nemini quippe apud quintam me Platonicos legere , septem esse vacationis genera fla enim
ipti aberrationes illas a sensibus, atque abstra- Aiones a corpore nominant septem inquam esse vacationes, quibus animus ita supra corpus, Ipsamque mortalitatem evehitur, ut non modores abditas, penitusque repostas intelligat, verum etiam de venturis saepe diuinet, di breui, longoue post tempore suturas vaticinando de- nunciet . Primam eiusmodi vacationem aiunt in somnis euenire , λbrijs praesertim hominibus, ac temperatis: quorum videlicet animus facillime arcana fluxione diuini luminis illustretur. Secundam fieri volunt ab ea cordis, animaeque desectione, quam medici Graeco vocabulo syncopen, nostro concisionem appellant. Illum in hoc vacationis genere perhibent, atque admirantur Enarchum: qui cum ex ea spiritus incia sone pro mortuo ian habitus esset, ct comploratus a medicis , de improuiso reuixit, arfirmauitque, eo se tempore non moriturum , sed Nichandam quendam nobilem ea tempestate palaestritam ; statimque Nichandas ipse in exitiosissimas incidit febres, ac mortuus eth ; Enarchus vero plane conualuit et vivebatque vigens, ac forens, cum ea, quae dixi, fidelissimis liter rum monumentis contignabat Plutarchus. Te tiam in eius humoris contractione ponunt, quem Latini bilem atram, Graeci melancholiam no-
246쪽
minant. Illo enim humore praeter modum coacto , fieri dicunt, ut apima non minus homine vigilante vacet , quam vacare consopito sisleat ,& dormiente, tantoque conci ratiores reddi , quam caeteros, qui sint ita, vel natura , vel morbo constituti , quanto densa rerum corpora, cum accenduntur, esseruescunt magis , & vehe. mentius exardescunt. Eiiishaodi Socratem sutia se credunt: quem Aristoteles melancholicum
facit, & multa praesensisse , ac praedixi ille ciuibus sitis aliqui scriptores assirmate contendunt.. Quartam ex omnium humorum conuenientia,& consensione mirabili arbitrantur existere: quae sicut in Alexandri corpore odorem illum excitabat filauissimum, ita in aliquibus ad numerum prope temperatis ipsam queat vaticinandi facultatem ingenerare. Plotinum ita factum, S compositum putant: quem eius auditor Porphyrius testatur, insitos cuique mores, Occulta mortalium facinora, suturos euentus, atque impendentes cassis usque adeo intellexiste, ut cum
Porphyrius ipse de se interficiendo cogitaret, id ille persenserit, eumque perincommodum animi motum, qua pollebat auctoritate prohibuerit . Quintam otio tribuunt , & Elitudini: ubi
nimirum animus obstrepentis vitae negotiis ab solutus , ea tantummodo reputat, quae, sunt in
caelo stellis illis, tanquam sacris Aegyptiorum clinacteribus exarata. Hoc ex sente Zoroastes.
247쪽
hoe est ex viginti annorum otio in remotissma solitiuline traducto eam praesentiendi rationem hausisse credebatur , quam in libris de diuina tione striptam posteritati reliquerat. Sextam effici ab admiratione comminiscuntur. Ita qui
pe seminas illas diuinas , quae ductae sunt Pythiae , res suturas existimant is isse vaticinatas. Cum enim in Apollinis antrum superstitionis plenae secederent, ibique attentius de Numinis ipsa praesentia cogitarent, tanto , quemadmodum ipsi dicunt, & horrore persundebantur , &haerebant stupore, ut a sensibus alienata mens , solisque rerum suturarum euentibus exposit a. praeiagiret interdum , & diuinaret: in ijs praesertim rebus , de quibus ipsae consultae fuerant,& cum consulentibus ante deliberarant. Ad septimam aliquandoe veniamus:in qua Platonici resipiscunt. Sunt enim ex illo dementium genere , qui non semper delirant. Nec siim ego
se hebes , quin intelligam , & probe sciam, tam eas philosophantium abstractiones a corpore ,
quam has vaticinantium vacationes partim eia se confusa veris mendacia, partim improborum
Iudibria Daemonum. Sed ipsa quoque proserenda suerunt deliramenta, ut adiectam vanit ii sapientiam secerneremus. Aiunt ergo septimam vacationem omnium praestantissimam esse:
hoc est eam , quae a vacuitate libidinis , absolu- inque castitate progignitur: adduntque rati
248쪽
semper esse δε-i ' ista continenter. ae
vi lana ianctissima'. 4ςlubra quaeda
sidue nosse, ae subri, ' δ arcanas G. 0dum consident, , --.,' ς ηδ is quemadia se redduntur
ζ l in , ac machinamenti distatari 'R
249쪽
eur. Ac ne noliros praeterire videantur taciti , adum sic admirantur, S laudant alienos , hoc etiam addunt : Ioannem illum, quem ex Apostolis unum propter excellentiam , atque praς- stantiam scimus ab antiquis appellatum esse
Theologum , idcirco diuinitatis penetrale s lpullasse primum in Coenaculo, dein etiam in lInsula Patmo aperuisse , quod quanquam alijs
fortasse partibus non vinceret caeteros , c sitate tamen , ac virginitate unus omnino ante- .ieelleret omnibus . Quin arbitratur etiam Augustinus , rusticulum quendam sita ipsius memoria ideo selitum suisse a corpore saepe , multumque distrahi , & rerum interea miracula quaedam inaudita cernere oculis non corporeis vigilantem, quod estet virginitate praestabilis, latque insigni castimonia nobilis inter silos . Ita Platonici, qui tam saepe sucum rectae pietati fa-eere velle videntur, cum nostris interdum e T iis , & religione consentitint. Qua propter, ut ab hoe diuerticulo me recipiam, quo illa comme tantis Aeneae repens ad Inseros itio deduxit orationem meam, illud iterum magna voco . pronuncio, scite satis a Virgilio , ct Platonicorum philosophiae congruenter in illo contemplationis expletae gradu Aeneam tum collocari, cum protrita libidine, ac mulierositate prorsiis erasa, ad supremum iam fastigium euaserat ab Qtutissiuaae castitatio . se
250쪽
sequuntur vero nunc illae politicae vittiates, quae ciuium tuentur salutem , sectos tegunt, alienos deuinciunt, omnes denique omni olficiorum genere demerentur. Frustra enim purgantibus illis, & tanquam piacularibus animi virui' ibus extergitur, ac lustiatur is, qui quaeritur,& singitur optimus, nisi ab illo cogitationis umbratili 1tudio , mentisque latibulis emineat aliquando soras; quaeque diuturno commentatus est otio proferat in usum ad publicas aliorum hominum commoditates Quare quod quaeri saepe solet inter sapientes, ac doctos: an Hom ro Virgilius sit anteferendus, hoc loco profligari facillime potest . Non enim Virgilius, quod ab Homero , illo duplici factum Iliadis, ac
Odysseae videmus opere, virtutes hasce multiplices separauit, aliis sortitudinem actuosam , alijs otiosiam, quietamque sapientiam tribuens: sed summa calliditate, atque artificio id demum effecit, ut quae distracta inter se videbantur ense , ac longissime dissidentia , in uno, eodemq;
Imperatore concordis sine coalescerent. Ac ne ab ijs agentis animi virtutibus abeamus, de quabus modo coepimus explicare , videte quantum ipsarum ossicia operosa cum illa superiorum requiete conuenientiam habeant, & consensum. Principio ab ea commentatione tande emersus Aeneas, confestim in Formiano littore