장음표시 사용
281쪽
ampliorq: illa gloria non sit ψ qua ciuium situs ,& patriae spes in extremum discrimen adductae contineatur Illa vero victoria Caesaris nimium quantum, nescio quid immensium ab Antonii Titiimuhiatu , infelicissimoque Rei p. tempore dillat, quo tam varie dilhahebatur,mperium . Neque emat ullo pretio , conditionibusue vitam Cactar pollicebatur victis: S tam bonum in ipsa victoria praeseserebat animum . ut ad eius clementiam velut ad nouae signum libertatis Senatores confugerent uniuersi . Quare tam moderato victori, & nihil turpe pollulanti non supplicare sic Ciceroni superbum fuisset, quemadmodum ab Antonio,vitam accipere , turpilii naum. Quin, si rem velimus ad calculos adducere diligentius, & 1ti ictim cursimque illius temporis annales repetere memoria, Caesarem ipsiuin dicemus lupplicasse Ciceroni verius , quam Caesari Ciceronem . Profligato eniin atque ad exitum perducto
Pharsalico bello, venit in Italiam Tullius, Et Biundusij restitit ; ubi literas olscij plenas , &humanitatis ex Aegypto accepit a Caesare,quibus idem esse videbatur, qui semper fuisset. Appulit haud multo post tempore item in Italiam Caesar, statimque descendit e nauibuε, reliquum iter usque Brundusium cisio, vel equo facturus. Quod cum Cicero intellexisset, ob Miam illico prodij t. acturus victori clementi sit
282쪽
mo gratias , suique rationem consilii redditurus. Sed illi necesse non fuit dicere qtricquam , aut facere, quod existimationi, & dignitati minu.
consentaneum esse videretur . Ubi enim e longinquo ante alio, eum sibi occurrentem obuiam aspexit Caesar , ex equo delituit, hominem humanissime salutauit, totumque viae, quod supererat spatium, tantilliarissime colloquens cum Cicerone consecit. Hanc nimirum vitam aspernari, & respuere non poteti Cicero, nisi vel latere nouis armis cum Sexto Pompeio velit , vel in nire cum Catone : quam vero promittit Antonius , etiam occupat O serro, atque anticipata morte repudiaret, nisi in eo quoque genere sic errare Catonem , & Stoicos omnesi intelligeret,quemadmodum grauissime somniane cum omnia peccata volunt aequalia . Quae sratio illorum quoque calumniam euertit, qui propterea formidolosiorem eum faciunt , &mortem muliebriter extimescentein, quod se cum C atone Stoico non intersecerit. C ui enim somnia, & deliramenta non sint illae Stoicorum voces , insaniae, desperationisque plenissimae llicere unicuique pro arbitratu e vita discedere, sicut e ludo,vel e couiuio, fas etl abire,cum saturi sumus, aut amplius ludere non libet i haud multum interesie utrum ad nos veniat mors , an contra mortem ipsi conueniamus. Sapienti nihil obstare carcerem , claultra, custodiam , q ii
283쪽
Iiberum habeat ostium ad exeundum. Quin seorum aliquem , & quidem illius An mutem disciplinae ita iurentem . stultis,imeque contionantem inuenio . Quocumque respexeris ,
ibi malorum est finis . Vides illum praecipitem locum Illac ad libertatem descenditur. Vides illud mare, illud flumen, illum puteum i libertas illic in imo sedet. Vides illam arborem breuem , retorridam , in selicem l pendet inde
libertas. Vides iugulum tuum , guttur tuum , cor tuum i effugia seruitutis sunt . Nimis , inquies , operolbs exitus monstras , & multum animi , ac roboris exigentes. Quaeris igitur quod sit ad libertatem facillimum iter liquaelibet in corpore tuo vena. O intemperias, D se- iniseros Centauros, o leones immanes. Alia M. Tullio mens, & ratio est. nihil eum commouet illa verborum magniscentia , & Stoicae orationis pompa, quae telum Catoni porrexit. Censet enim cum Platone retinendum esse animum in custodia corporis, nec eius iniussu, a
quo datus est, emigrandum e vita . Existimat cum Aristotele, ob inopiam , aut ob alia, qua accidunt in hominum vita permoleste, velle mori, non esse viri sortis , sed timidi, aduersaeque fortunae prorsus impatientis. Intelligit etiam ipse , quae pronunciantur ab homine sapiente e sortium virorum esSe, magis mortem
contemnere, quam odis e vitam. intelligit, tae ..
284쪽
. ' oratio arrdio laboris interdum ad mortem , vehit ad uti litatem sui, compelli etiam ignavos. Scit, Imperatores quoque magnos ultimum rerum omnium velle mortem ; atque ad eam pigre non
ire, satis esse virtuti. ι ' . . .
Quas abselmae Hrtitudinis partes, & numeros , Antonij repudiatis conditionibus, cum expleuerit ad unum omnes M. Tullius, postulat suo sane iure monumentum e publico ; a nobissmi utcumque versamur in hac dicendi palaestra, praeconium, debitum vere sortibias, α magnanimis viriis. Et haberet a me profecto non thae quidem virtuti, sed nostrae parem voluntati laudationem ;. nisi longius prouecta, finem itineris vellet, & convicio iam efflaritaret oratio mea. Recipiam ergo me tempeuiue: ne si diutius aberrem, istam, optimi Viri, quae me hucusque produxit, desideraturus sim auram humanitatis vestrae. Et quoniam Ciceronis causa , quantum intelligo, probata est omnibus, fatis habeo Auditores meos ad has orationes eta animo complectendas inflammare, hortariqueώvitanti esse putent haec monumenta, quanti aestimamus ea , quae vel ex incendio, vel Enaufragio rerum earisiimarum aliquando colligimus.Non enim minusulli Dij Penates,ac Palladium e Troianis ignibus erepta sitnt,quam hae conciones e manibus, & e flammis Antonij. Non minus e rogo,quem ille succenderat, haec scri
285쪽
pia pulcherrima Cic: onis euasere, quam e stoli da Gothorum ferocitate, ac facibus veterum Romanorum aedifieia illa uia ficentissim, quorum aliqua membra , per urbem ubique dissipata contuemur. Admiramur videlicet haec rudera , exosculamur lapides, exesos iam, atque corrosos: aegre patimur, ac dolemus, merulia-- tiones illas antiquorum, & marmora reuelli, uis operibus inserititura. Quid est, cur his earietinis tantopere commoueamur , nec la temur potius e vetustis monumentis, attritis
iam, ac prope nullis fieri noua quaedam, &pulcriora ; nis quia reliquias illas e Barbarorum insano surore, ac ex hostium immanium erutas incendio plus diligimus, quam quae sarta sem- per, Stecta seruata sunt e Agite igitur etiam vos et haec postrema Ciceronis manu perdiligenter elaborata volumina, non quidem ut caetera, sitscipite I sed in sinum condite Adolestentes , ac veneramini: cum ea sint, quibus asserre vitium illa non potuit Antonij flamma, quae tam multa Senatorum capita corripuit , amphΩsma ciuium patrimonia deseuit, Rempublicam extinxit, Imperium, & Romanam illam libertatem toties vindicatam in longinquis terris a Barbaris , intra domesticos parietes occupauit.
286쪽
In Humanitatis Classes, . ORATIO
honorariae concionis conculi, eadem plat e non solum die, verum etiam luce beneuolentiae vestrae, Auditores ornatis imi , teneo memoria quanta cum Omnium. app. Obatione Oratio illa mea excepta iverat , q falludi; s Humanitatis nimium libere nonnullpium opinione
vagantibus , certos quali cancellos uisia finium terminatione descripsi . Et sane operae pretium mihi iecine viderer, si locum in ea quaeitione. difficilem expi anassem vestus , quam exigua itiis neris declinatione piaeteritSem. Cum enim arte is ac di .ciplinas , quibuS illa studia continerentur, inuestigalem, eosque constitueIem , quI verς dici deberent binani , iquiue ab Humanorum numero dispungendi es54nt: ne longili, abduce- IecuI o, alio , quoscam de iud utina piaetermisi , qui sola doctritiae, atque antiquiLaris peIceptione
287쪽
ptione contenti, linguae Latinae cultum, ausin minimis habent, aut omnino despici lint; &tamen Humani, humanarumq;litterarim haberi volunt scienti Isimi. Putant quippe, nihil esse, quominus intelligentes existimari debeant, ii vel barbara quadam, & quasi sphiria, vel ea ,
qua vulgo, ac populariter Vtimur , oratione , animi sensia patefaciant, modo ea etera Humanitatis instrumenta sint consequuti . Quae cum, ita sint, nihil vobis debere volo , culpamque
in eam , quantacunque tandem illa sit, noua eiusdem argumenti tractatione praestabo : vs Ius , ut consilium est, hoc conuentu ad mei castigationem errati , non ad animi vestri fatietatem abusiridi . Contendam nimirum brcuitate quanta potero maxima, illos Latinitatis con- . temptores in Humanitatis appellationem, tanquam in gentis honellae nomen, ex insidiis tr repere et & eorumdem praeli dia , quibus innituntur , atque ad alienam gratiantur gloriam, tum in toto sermonis decurtii, tum in ipsa etiami peroratione labefactabo. Video igitur eorum tententias esse omnino duas : unam , quae Latini sermonis integritatem verborum genere sordido , atque inquinato contaminat, quasi nihil ad huius doctrinae absolutionem intersit, emendat a ne, an impolita Latinae forma locutionis utaris ζ alteram, quae non sol uni castigatumlin suae Latinae cultum, verum etiam omnem
288쪽
Latinitatis negligit curam : perinde ac si in ijs partibus , quibus haec disciplina omnis constare videtur , nec 1lytus orationis opifex, nec Latina ipsa, qualis qualis oratio numerari deberet . Sed rationeS attendite, quibus illi permoti, principem Humanitati partem adimere volunt. Qui Latini sermonis , si minus puri, atque incorrupti , sermonis certe Latini rationem se quuntur aliquam, eo se consilio stylum elaboratum, ac tersum negligere dicunt , quod eruditionis firmma in rerum copia, non in Verborum inanitate posita sit. Quid enim attinet , inquiunt, verba certa, otiosa pervestigatione conquirere, periodos ad unguem explorare , conuertere , circumducere, in antithetis orationem librare , si dum in his insit datur, antiquitatis , doctrinae , libet alium artium studia relinquuntur Nam, ut nonnulli id se sacere poste confidant, ut & verba curiosus aucupentur , &ornamenta doctrinae non amittant, illud certe cocedere debent,res multo plurimas, multoque copiosissimas esse paraturos , si verborum cura praetermissa, toto animo rebus amplificandis i si1lerent. In his enim simile seri videtur, ut fi pr fluetem in multas,varias' derivationes,hac illac partiendo diduceres: tantunde quippe de fluuio detraheres quantum in aquarum ductus, ct riuulos corriuales. Haec vero quae dementia est tsumma negligere , humillima consectari, mini
289쪽
ma maximis anteponere, nummi, maxima post
haberet: postrema pio summis, sumnia Pro postiemis Mitimare ; atque ut semel dicam verba, ,
Ee voculas in Humanitate diligentius exquirere, Humanitatis illam suppellectilem, atque a P- paratum, qui rerum cognitione tenetur, vel cu ' rate negligentius, vel omnino praetermittere .
Prae latum Imperij Romani Principem suisse accepimus, qui sic intelligeret, se publicae te in Iicitatis esse cuiΙodem , ut quotidie itatum sibi tempus, certasque seponeret horas; nec quic- quana amplius agere soleIet, quam mulcra captate, di thlo praeacuto callide , artificioseque configete . Quod ii magnas , inquiunt, exigua comparanda sint,lauic similes homini esse vadentur , qui vel borum indagatione praepostera sem- iper impediti, intelligenti; e vim ad iumma contendentem,inuitam rebus plane leuisiunis detinent . Demollhenes quidem certe, cui primae sine controuersia deseiuntur, exagit tus ab Aeschine, quod verbi non ita puris, atque elegam tibus usus esset, negauit in vel bo Ium , ac VO- cum delectu Graeciae sortunas esse constitutas .
quasi disicitissimus ille sermonis artifex significare vellet, nihil in verborum conquilitione positum esse momenti, sed onrnia in doctrina , atque in sententiarum g auitate collocari debere. Quid vero de Aristotele Philolbpho Ium maximo dicatur ' Qui cum eloquentiae .
290쪽
traderet leges, ita nimiam in dicendo curam aspernari visus est, ut eos tanquam indoctos reprehenderet, qui in illarum praeceptionum descriptione , non artis vim, non neruos , & firmamenta sibi proponunt, sed vel borum lacinias, ct ea, qtVae a Uuαται vocantur, hoc est artis ipias accessiones, atque appendiculas persequunmtur . Quod si vocum phalerae ita parui penduntur ab ijs, qui elegantissime, ornati s simeque loquendi artem de industria profitentur, quanto' sane minoris ab humanis , atque intelligentibus illis hominibus aestimandae sunt, quι si
aliquam in eo genere curam collocant, propterea collocant, quod Humanitas ex illa dicendi facultate, tanquam ex congruenti, non ex priu-cipe , ac praecipua parte constituatur 'ΥHaec dicunt ij, qui latinitatem impuram, ac non se vendam , alienam ab Humanitate non platant. Et sane istorum vocibus haud ita mouerer, nisi paulo superiore memoria nonnulli sui sient, qui etiam si pingue quiddam , ac peregrinum ora tione sonarent, sic tamen a multitudine probaribantur, ut vulgo dicerentur, & haberentur humanissimi. Erant hi perspicacitate quadam in telligentiae praediti non vulgari, memoria prope diuina , dicendi celeritate non expedita modo, sed etiam volubili, atque praecipiti. Quare usi naturae bonitate,cum rerum omnium amplam supellectilem sibi parassent, quacumqu