Io. Francisci Buddei, p.p. Elementa philosophiae practicae

22쪽

Sed rumprudentia intestigia in die is pari tac

23쪽

CAP. I. DE MENTE ET INDOLEA Oblica e oeconomica is XVIII. Ddfert quoque tota philo. sophia practica a theolo. tia morali, I. XIX.

Nusia autem inter tramis

f. XXVI. Auoadsubiectum.I. V. uoad Qtiorum normam, I XXVm. Eorundemque formam I. XXIX. que datur pugna, quia Insigni tamen Ethica gai

banda I. XXX.

In animis ad disciplinam Christianam praeparan. dis,f. XXXI. Iurisprudentia, Politica Ethicam emper supponunt, .XXXII. XXXIILPhilosophiae practicae digni, tus ac necessitas x IV. Ratio tractandi uicam, s. XXXV. rem, . XX. diuia haec pugna nasio ex emplo probari potest . . XXIImo in plerisque eleganter conspirant f. XXIII. Disrunt Atem quoad cois gnosicendi principium f. IV. auoad media perueniendi adsummam fluitiatem,

Goad morborum mentis Ceterasque practicae philois aecuratam designatione , sophiaeparte ,f. XVI.

Hilosophiae practicae nomine eam intelligo philosephiae partem, quae

viam ad veram felicitatem mortalibus irandit,in actiones etiam huc pertine tes dirigit. S. II. Duae ergo eius praecipuae sunt partes, sed unum tamen habitum integrum constituentci, quarum ahqra de summo bono, modo illud consequendi, quam Et i, in arctiori significatu accepta voce appellitare liceat, altera

etutem deo in praecipit. I. UI.

24쪽

g. III. ossicia mihi ipsas actiones denotant, quae vel ad legem componendae sunt, ut honestas illis constet, vel ad conseruationem nostram spectant, utilesque vocari solent. . IV. Hinc rursus in duos velut ramos practica philosophia abit, quorum priorem iurispruden trae, alterum per eminentiam prudentiae voce designabimus.. . . Ast eum leges non sint unius generis, hicitamen eas intelligimus, quas a praepotenti Nuis mine hominibus datas, ipsa nos hominum nais tura condocet. Ergo iurisprudentia, quampniuersalem, itemque naturalem vocant, huius demumloci est.

Et haec quidem non tantum quae Deo, quam nobis ipsis debemus, docet, sedac officiatum hominis erga hominem, tum genta erga gentem coniugis quoque erga coniugem, parentum erga liberos, & liberorum erga parentes praeterea dominorum&seruorum,fu itorum pariter ac imperantium, ex rationis praescripto

naturaeque lege, riti designati inquidem gentis erga gentem eadem fere incia sunt , quae homini erga hominemJ

25쪽

6 ea . r. BE NATvRA ET IN B LEnum actiones ad leges naturae referuntur, hae

quoque integris attemperari gentibus possunt. Unde non improbo illorum morem, qui iurisin prudentiamgentium separatim exhibent, aut distincte saltem ostendunt, quo pacto leges naturae ad integras gentes & respublicas, adplicari queant. Eam vero a iurisprudentia naturali, eo modo, ut vulgo docetur, distinctam esse, plana abnuo.

g. IX. Vtile aliquid identidem est vel singulis hominibus , vel integris societatibus, iisque tum maioribus, tum minoribus, unde rursus varia epruindemiae species constitui possent Ast quid singulis aut hominibus, aut societatibus utile sit, praeceptis tradere, es infiniti negotii sor ei.Quare suffecerit, ciuilis societatis habere ratIOnem,st quod illi expedit definire, id quodprudentiaomilis siue Politi eae munus est. s. IX. Ex minoribus societatibus nonnulli Eamiliisam addunt. Et huius quidem utilitati quae inuigilat prudentiia,Oeconomica appellitari solet. s. X. Ethica ergo, quae principem iure sibi vendicat locum est pars philosophiae practicae, tradens rationem ad summam felicitatem perueniendi.

26쪽

NIL Os Macet syll Eoi F. XI. Dum philosophiae partem dixi, palam est, quod, quae in philosophiam generatim spectatam cadunt, hic quoquc laeum inueniant. D tur nimirum & in Ethica notitia maximam ouu

dem partem, quod ad caput causae attinet, eerta, ob clarissima euidentissimaque quihus passim abundat, principia adeoque&hoc noα ne uti reliquae philosophiae practicae partes , scientiae nomen titulumque promeretur. Nonnulla tamenis hic occurrere, quae Verqia mili saltem quadam cognitione explorata hab μmus,. ipsa experientia magistra edocvm uia

Quod autem δε subiecto nonnulli regerunt, asserentes,necessarium xsempuernum in scientiis requiri,id, ut ad ceteras quoque moralis philosophiae partes pertinet, ita nos minime ferit. eum sussciat sibiectum ex hypothesi necessarium, & ratione principiorum 2 causarum,

Practicae autem philosophiae pars vocatur praeipue quidem ideo, quod circatactiones hominum occupata esta deinde vero, quod illud, quos ceteroquin philosophiae generatim quoque spectatae proprium est, peculiarsequadam ratione sibi vendicati Nimirum neutiquam hic inua cognitionis simius. ἄ--

27쪽

ν ea . . DE NATVR ET IN B LEstendum, sed quaecunque traduntur, in usum quoque onuertenda sunt. Parum proderit aegroto morbi aut sanitatis indolem, aut viri medieaminum, exploratam habere, nisi idem finitati restituatur. Meeum ergo consentiunt, aut Ethicam per prudentiam, prout haec non tantum circa singularia, sed&uniuersalia versatur, aut per scientiam de prudentia definiunt. f. XIV. Et istud quidem Ethicae cum ceteris philos phiae partisus est commune, quippe quae iunctim prudentiae habitum constituunt. Hoc autem proprium sibi ieculiare habet, quod eire summum bonum, ex eius possessione

uentem felicitatem, Versatur. Hanc non tantum designat, sed viam etiam rationemque ad eam perueniendi demonstrat,

in quo quidem is Ethicae elucescit. g. XVI

Dissere ergo a iurisprudentia naturali, quippe quae actiones ad legem componit , ut homo, qui rectae rationis praescriptum sequi secumeonstituit, quid agere, quidue interinittere de-bstat, cognoscere possis. S. XVII. Nimirum postquam eiectisin exturbatis vitiis, omnis miseriae causis, tranquillitati v ataeque felicitati redditus est animus noster,

28쪽

voluntati in omnibus parere, rationisque obtemperare legibus, deereuit, necesse quoque est, ut accurate quid ratio agere iubeat, aut eistet, edoceatur. Hoc vero iurisprudentia vii

versalis praestat. g. XIIX.

Politiea Ueeonomiea ab Ethica eadem ratio. ne ut pars a parte differunt. Vtraque enim circa actiones utiles Occupatur &illa quidem ciuitatis Λ hominum in ciuitate viventium, haec autem familiae felicitatem respicit. Sed tamen Ethicae utraque inseruit, incommoda multi, quae hominem sapientem quoque preurunt, ab eodem remouendo. XIX. Ceterum inter Ahicam, quin totam philosophiam practicam, Theologiam Moralem ingens intercedit discrimen. Non enim minus errant, qui hasce scientias inter se miscent, quam qui eas ita sibi oppositas censent, ut comciliari nequeant.

Ea sibi inuleem non aduersari inde probo, quod utraque Deum habeat auctorem. Qui ergo hie pugnam quandam comminiscitur, is ipsum Deum non sine insigni impietate secum committit. Praeclare Augustinus: Ur, urhoe in nobis Deus oderit, in quo reliquis animamribus Mellentiores ereavit Epist. CCXXVI. quae est ad Consent int.'

29쪽

I CAP. I. DE NATURA ET INB. LE

S. XXI. Idem exinde quoque constat, quod nullo hactenus id comprobari potuerit documento. Licet enim tota quacunque patet theologia, multa subinde tradat,quae vim omnem humanae meniatis quam longissime superant hinc tamen nondum 1 equitur, eandem cum ratione pugnare.

g. XXII. Sed rectam rationem intelligo. Etsi enim ratio, siue, quod mihi nunc perinde est, intellectus humanus, multis magnisque infirmitatibus obnoxius sit, ut suo demonstrabitur loco nihilo secius, prout eorum errorum, quae humana industriaeuitari possunt, est immunis, omnino rectus dici potest. s. XXIII. Quin tantum abest, ut inter se pugnent, ut sopotius in plerisque amice conspirent. De Otaciis res certa est,in nulla indiget demonstration Ethica saltem eousque cum theologia conspirat, quod idem summum bonum, iidem moris bio imperfectiones, utrobique designentur. S. XXIV. In multis tamen differunt. Primo enim iis psum, ut vocant, cognsσndi reincipium at iovi reuelatio, toto coelo diuersum, haud exiguum inter utramque interuallum poniti

s. XXV. Deinde Iieet philosophia veram felicitatem

, vicum il

30쪽

utcunque designet, media tamen, quae ad eam

consequendam sufficiant, haudquaquam suppeditati Ex XXVI. Morbos quoque mentis philosophia pandit

quidem, causam tamen ignorat, nec eorum prois

funditatem assequitur. I. XVII. Ipsum etiam subiectum utriusque scientiae discrimen luculentissimum omnibus commonstrat. In philosophia enim homo solis naturae, corruptae utique,4 infinitum in modum depra varae, viribus instructu i in theologia autem homo coelesti lumine collustratus,& diuini Spuritus adiutus gratia, tantum adgreditur opus. g. XXIIX. Ad ossicia autem quod attinet, ea quidem, quae ad honestatem spectant , haec ipsa norma differunt,cum theologia non tantum ad naturae Iegem, sed adpositivam quoque uniuersalem, hominum actiones exigat. Vnde porro cons quitur, theologum ossicia quaedam tradere,

quae philosophus plane ignoratis. XXIX.

Accedit vero, quod christianorum ossicia, viatam velut rapiritum, is in scholis loqui amant, ipsa Ormam, a fide sortiantur, quam

itidem, eo quidem sensu, philosophia nescit. f. XXX. Multis ergo' infinitis modis theologia