장음표시 사용
591쪽
Denique quod ad modum aerarium conseris vandi attinet, prima prudentiae regula est, ne bona, aut iura ad aerarium spectantia , temere abalienentur altera, Vt aerarii rationes rite dis a pensentur tertia ne citra necessitatem pecunia profundatur. Ergo nec miles praeter necessitatem alendus, nec immodicae faciendae largitioncs,4 vdpaucis omnia dicam, oeconomicae artis praecepta,diligenter obseruanda 1unt. Ad aueris tendas etiam fraudesin dolos,in praeueniendum crimen publici pecu latus, non abs re erit, aliis im perium, aliis curamin custodiam pecuniae demandare. Addunt denique nonnulli, ad confusionem euitandam, valde expedire, distincta, ccertis usibus destinata, aeraria.
Sed cum sine dubio, ινibuta jectigalia, i gens momentum ad aerarium ciuitatis conseis rant, de his nunc ex instituto dicendum est. Licet vero, ut alibi obseruatum, a tributis omnino vectigalia differant, prudentiae tamen praecepta utrobique obseruanda fere eadem sunt. Possunt autem omnia ad duo velut reuocari capitaci primum est, quod imperans curar debeat, ut lues ad tributa Qvectigalia sol. venda idonei reddantur alteνum, quod O
dus tributa & vectigalia soluendi ita comis paratus es dabeat, ut imperant plurimum 'is a com
592쪽
eommodi,parum aut nihil inuidiae vel odii attra.
Quod ad primum attinet, omnino ciuitas iahoe incumbere debet, ut ciues singuli opibus alisque diuitiis floreant ceteroquin enim ad onera reipublicae ferenda minus erunt idonei. Hoc autem obtinebit, per leges sumptuarias Facultates enim ciuium non alia magis re, quam luxu, exhauriuntur hominesque sua natura ad omnia vitia, maxime autem ad luxum& voluptates valde procliues sunt. Vbi ergo luxu nec finis, nee modus, statuitur, ciues in magnam au pertatem coniici, ruinam reipublicae acceletari necesse est. Praeterea opera danda, ut commercia & opificia floreant, ita ciues ab ignauia abstrahantur, itemque ut res monetaria bene se habeat, de quibus omnibus in sequentibus pluri-hus exponemus. g. XIV. Alterum ut obtineatur.in tributisti vectigalibus accurate est obseruanda aequalitas, ut, quantum fieri potest, pro fortunarum ac opum ratio ne quisque conserat. Nihil magis enim ciuium animos e xasperit, in tributorum Onera grauiora
reddit, quam inaequalitas. g. v. Hinc Mnemo temere e tributis 3 vectigali. bus est eximendus. Praestat hominum deis pubis
593쪽
publica bene meritorum, aut merentium, virtutes alia ratione compensari, quam publicorum nerum remisit ne, cum haec multum inuidiae semper secum trahat.
Mereibus,quae tantum ad luxuriam, delietas faciunt, grauiora vectigalia imponere conuenit, quam iis, quae ad vitam sustentandam sunt necessariae. Ita enim diuitibus potius quam pauperibus, onera publica incumbunt quod omniis
Iuvabit etiam eiusmodi tributa colligendi mo, dum comminisci, cuius onus singuli vix sentiant,&qui nihilosecius aerario publico multum prosit sicutin consultum erit, ciuibus luculenter ostendere, ciuitatis interesse,ut tributa soluantur: hinc & necessitatis speciem in tributis exigendis praeferre iuvabit istile quoque fuerit, mollia nomina & minus exosa, tributis imponere. Sic constat, ipsum capitationis nomen multis horro
s. XVIII. Quae semel imposita sunt, non facile togii
debent. Potest enim eadem reipublicae necessiora recurrere,, minori odio exiguntur, qui bus iam adsueti sunt eiu es , quam cum noua Imponuntur. Sedo ea tributavi vectigalia im-honendi ratio probanda maxime, quae exte
594쪽
ID AEA . V. SSe T. IIT DE PRU ITAYvsris magis quam ciuibus oneri esse videtur, ut cum
XIX. occasioni etiam hic inseruiendum, consensus ciuium ad tributa tum praecipue exigendus, eum res gestae aut gerendae sunt, quae illis pla. Cent, ut eriam cum necessitatem reipublicae ipsi sentiunt intelliguntque. I. XX. Denique, ut summa fide, nee minori tamen modestia, sine impetu, sine iniuriis a ciuibus exisgantur, omni opera annitendum est. An vero reipublicaeconducat, tributari vectigalia publicanis elocare, dubito. Certe si id fiat, legibus constringendi sunt id genus hominum,ne temere modum excedant, aut humanitatis limites in tri. hutiso vectigalibus exigendis, transgrediantur
595쪽
marcia νompta meret- nummum nee nimis opera
moniorum distractio, , seu, ne nimis rudis, i
Dicendum nobis nunc de eommmiis est.
Praeterquam enim, quod, ut iam obseruatum per commercia ciues idonei redduntur, ad tributa & ve iugalia soluenda, plurima comismoda ciuitati afferunt, ut nonnullae omnem inis columitatem stabilitatemque suam commerciis
596쪽
sI, CAP. v. E T. I lx DE PRUD. 3TA Tusmerito imputent. Interim quousque ciuitati conducant commerciai ex eius fine, incolarum
ad commercia aptitudine, aliisque momentis est diiudicandum.
Licet autem in commerciis &fortuna natuνa plurimum sibi vindicet, nec enim situs cuiuslibet regionis, aut eius fertilitas, saepius permittunt, ut commercia floreant, nihilosecius prudentiae hic quoque locum esse, nemini, iusta aestim ei ne rem omnem metienti, dubium esse potest. Hanc ergo in consilium adhibebit ciuitas, cuius antorcst, Vt couunt ia flamini.
timum itaque, quod ex prudentiae praescripto ciuitati circa commercia curandum, hoc est, ut conueniens inuisitudo meνωιονα adsit , siue iam indigenae illi sint, sue exteri , siue in importandis mercibus, siue in uehendis illis operam collocent. Conueniemem adtitudinem requiri dixi. Si enimiusto plures sint, lucrum in minimas partes spargitur, adesque opus singuelorum amplis commerciis vix sufficiunt. Sin autem iusto pauciores adsint, singulis quidem, sed non toti ciuitati consulitur, quae ex pluribus maiora commoda capit. Unde in sequitur m -.opolium non esse concedendum, nisi grauis praegnantissima hoe iubeat ratio, ubi certiaria.
597쪽
damnum istud cedere possit. Quid discissa Lbia meνι ιονii sentiendum sit i hinc intelligere pronum est. s. IV.
Conuenientem autem commereantium mustis. ἀηem ciuitas aequirre potest, si praemio proposito homines ad mercaturam excitet. In peis ei e plurimum huc facit, si mercatoribus honora. tior inter ciues concedatur locus, nec ab ossiciis,
ad quae idonei sunt, & dignitatibus publicis exeludantur; si certa priuilegia illis concedantur is exteri, qui commerciorum causa in nostram ciuitatem sese conserunt, foueantur,in variis he neficiis alliciantur; tunc in finem vectigalia, quae ab importandis euehendisque mereibus exiis guntur, aut tollamur, aut pro re nata imminuan
g. V. Et ad ultimum quidem quod attinet, licethoe ciuitati parum utile videatur, hoc damnum tamen, quod pati videtur, maxima dein is Ceps, quam commercia adferunt, utilitate facile compensetur. Quicquid ergo salua ciuitatis salute, mercatoribus gratum esse potest, de ad Promptiorem quaestuoiamque mercium distra. aionem aliquid confert liberaliter illis in dulgeatur. Haec omnia vero cum isto temperamento intelligenda stat, ut exteris quidem mercaturae grauia faueatur, sed ut indi
sonarum potior habeatur cura , ipsis vicissim, cs ciui,
598쪽
eiuibus ita prospiciatur, ne cum maiori damno, exterorum mercatorum suffamines
Se psos mercatores etiam opibus instructoseta decet, sine quibus felicem commerciorum successiim sperare non licet. Ergo ciuitati in id incumbendum it opulentiores ipsi ad commercia exercenda adducantur, aut pecuniae suae v- sum mercatoribus non denegent eumque nem aere id sine emolumento facturus sit, usurarimo Jeratas,in mercatores non omni commeriseiorum prouentu priuaturas,concedant et praeterea, eum nulla alia magis re opulentiores a pecuniae usu alii mocedendo delerreri queant,quam si contracta nomina non soluantur, cnutatis erit,
legibus poenis grauissiinis malitiosis pecuniae decoctoribus inflictis, creditorum securitati comtulere.
Alterum quod ex prudentiae praescripto ad commerciorum amplitudinem requiritur, hoc est, ut conueniens adsit optimarum rectum ad intia optimarum inquam. Rerum enim nublius usus, aut pretii adfluentia ad commercio. rum amplitudinem nihil facit. Nec feliciter Procedent commercia, si quae apud alias gentes vendentur, nostra bonitate superent. Rerum ero praestantia ut allieit emptores, ita in commerciis utramque facit paginam.
599쪽
Duplici autem fere modo res quae in om mercia veniunt, nobis subministrantur. Namque avi naturae eas producit saecuηduas, aut per iudUνiam humanam comparantur. Naturae Deeunditas ut per se in viribus hominum posita non est, ita dubio caret, naturam industria mulo tum adiuuari posse. Cumprimis autem hie aditendendum, quarum rerum prouentus in nostra regione uberior sit, & maximum fferre commo.
dum possit,& hine ciues inducendi, ut missi quae minorem adferebant utilitatem, ea quae magis utilia sunt, sectentur. I. IX.
Ast si nostra regio plane nihil eiusmodi prose-
etat, quod in commercia venire, in ampliora reddere possit opera danda.ut per commercia ab aliis gentibus naturae munera comparentur, quaecum lucro quodam deinceps aliis venda naturi perosior quidem&sumptuosior videtur haec commerciorum ratio, interim certissimum uerum affert, ciuium opes insigniter auget: praesertim si opportunitas situs, huic commerisciorum generi faueati . Sed ut haec comoercia seliciter procedant, D pus est amicitia exterarum gentium, a quihus merces deinceps in alias gentes distrahen das accipiamus. maec autem amicitia cum
non semper stabilis atque sima sit, iuvabit eo
600쪽
2 CAP. V. SECT. IIM DE PRUD. TA Tusandem foedere, aut alia ratione firmare. Ceteroquin enim magnam rerum suarum iacturam nostri ciues facere possent, si gens ista merces suas nobis denegaret, easque alii genti ulterius dein-eeps distrahendas, concedere Maximam autem utilitatem ciuitas ex m nopolio percipere pol est, si soli ciues nostri ab extera gente certum mercium genus, aliis nationibus iterum vendendum, accipiant. Quod quidem, si intra iustitiae terminos coerceatur, naturae legibus non repugnare, suo loco uictum ac comprobatum est.
s. X. Sedae per meram industriam humanam talia
produci possunt, quae in Commercium veniunt. Huc refero omnia a tefacta. Per quae commeris
eia saepius amplissima reddi, ipsa quemque do-
eet experientia. Ciuitatis itaque est, fouere excitare artifices opificesque , eorumque sussiciisentem sibi comparare numerum, ut arte facta in tanta copia suppetant, ut ad commercia aliquod momentum conserant. Ceterum materia Opiis fietis aut ab ipsa nostra regione subministratu aut per eommercia aliunde inuehitur. Prius ut maius lucrum adfert, ita sine dubio praeferendum, &natura arte adiuuanda, nec ullo modo permittendum ut materia opificiis apta, ad alias gentes temere exportetur. Sed&vesopi fiet floreant, multum iuvabit, indolem gentis,