장음표시 사용
581쪽
e I Re A MINI T. ET MAGIS INFER. Os
eorum, quibus praeficiuntur, non habent exploratos,& adeo prudentiae leges vix accurate obseruare queunt accedit, quod contra decus gentis sit, extraneis ossicia commutere.
Denique nee aetMnegligenda est. Cum enim ad alia iussicia idonei sint inuenes, ad alia senes, ranis tum abest, ut iuuenes arceri ab officiis publicis de . heant, ut quandoque expediit, eo praeferre seni-hus Nimirum in tuuembiu maius adhuc est ani mi robur, maior agilitas,labores etiam melius tolerare possunt, quam senes. Quare si quod sit officium, quod non tam prudentiam & cautionem, quam animi praesentiam iromptitudinem requirit, illud recte iuuenibus demandabi tur: contra in illis, quae exactam prudentiam,& summam circumspectionem requirunt, senes iuuenibus, si hactenus aequales fuerint, recte
f. VIII. Vtramque autem hic paginam faeit --
cuiusque de genitu Mad virtutes aut vitia pra-peusio. Cum ergo constet, omnes quidem homines naturali quadam propensione aut ad honores, aut ad opes, aut ad voluptates ferri, &hinc omnia vitia originem ducere, id quidem hic neutiquam negligendum est. Nimirum citra dubium ad ciuile munus Wreipublicae administrarionem is est aptissimus , qui vi- . tam
582쪽
tam emendauit, cum & ambitio,& auaritia,& voluptatis cupiditas, homines in reipublicae administratione occupatos, facile in transuersum agant, quo minus ad id, quod reipublicae expedit, attendant. Accedit autem, quod hi soli vere prudentes vocari possint, quae autem in ceteris laudatur prudentia, calliditas, aut astutia, vel quid uis potius quam prudentia est. IX. Nihilo secius cum raro admodum emendatae vitae homines reperire liceat, nedum tot quot ad reipublicae administrationem requiruntur, prudentiae erit, eos eligere, qui utut non optimi, nec tamen pessimi sunt,&non adeo mali; cumque pro diuersitate propensionum,alii ad alia negotia aptiores sint, necessitas in sapientiam vertenda, Mi psa hominum ad praua inclinatione,ad rei pU-blicae salutem, utendum est quin si vir emendatae vitae iis artibus non sit instructus, quas ciuiIemunus requirit, non emendatae vitae hominem, sed earum artium petitum, illi praeferre, omnino necessitas iubet.
Sed maxima tamen prudentiae pars est, natu-νali quorumvis propensitan recte uti. Sic ad aerarium recte constituendum, conseruandum, rite adhibueris homines, in quibus temperamentum metiueboluum eminet, quippe qui rerum huc pertinentium peritiam facile sibi acquirunt sed ipsam pecuniam iis minus recte commistis
583쪽
miseris, nisi simul ratio praesto sit,impediendi, ne publicum parte pecuniae fraudare possint. Sicholericum primum, melancholicum secundum i cum teneat, maior fides illis erat, nec minor ad rem faciendam solertia.
f. XI. Ad consilia, ad totum reipublicae statum spo.ctantia, prudenter adhibentur homines, quorum temperamentum choleνicum sariuineo utcunque est temperatum. Namque hio iudicio pollent, nec tamen nimis pertinaces sunt in sententia sua defendenda, quod non semel ciuitatibus peris ni ciem attulit. Si a sanguineo superetur cholaeνi-ιum, humanitate: affabilitate sunt insignes, adlegationes, ad genus officia, recte adhibentur. Hac indole quoque prouinciarum gubernatores praeditos esse decet, ut prudentia de humanitate continere in obsequio ciues possint. Sin autem a4holerico superetur sanguineum, fortes, intrepidi, iudicio valentes inde evadunt, quales bellicos duces, militiae praefectos esse decet. In quibus verosanguineum temperamentum plane regnat, Vt voluptatibus unice dediti sunt, ita vix alia negotia, quam quae ad aulae splendo- remo apparatum pertinent, recte illis demandabuntur. Devumno ministrorum magistratuum, ut
nunc ad alterum momentum accedam, ita senistio, nec iusto pluros, nς pauciores esse debere. Huros
584쪽
Plures oneri erunt reipublicae pauciores cunctis negotiis rite administrandis non sussicient. In te. rim non immerito nonnulli addunt, eiusmodi officia, in quibus plus imperii quam curae daboris esse debet, neutiquam pluribus committenda esse. quoniam sic facilius auctoritas imminuitur doeublescit.
Quoad modum ossicia homi nimis idoneis cominmittendi consultum fuerit, eos per gradus ad dignitates euehere. Namque ita rerum ciuilium tractationi sensim adsuescunt Et si minores magistratus gerentes peccent, quod hominibus nondum exercitatis facile euenire potest, minus illud reipublicae perniciossem est, quam si in a. ioribus dignitatibus constituti errenti Quo a. iorem etiam peritiam, eo plus auctoritatis in mi. nus inuidiae, ad maiora ossicia secum adferunt. Laudandus quoque gentium illarum mos est, apud quas adolescentes iuuenesque in contuberis nium magnorum virorum adsciscebantur , ut a tenera aetate rerum usui aractationi adsutae,
s. XIV. Ne displicet mihi illorum sententia, qui
aliquando electionem sorte temperandam esse suadent, ita ut primo nonnulli designenturi quiaeque idonei sunt ad ossicium deinde quis ex Illis praeserri debeat, sorti committatur. ale
quid in republica Veneta receptum es , eo
585쪽
stat. Ita enim non nisi digni Midonei ad reipublicae administrationem admouentur,in simul inuidia, quae oriri sol et, si ex pluribus, prudentiae, virtutibus, genere, e aequalibus, Vnus celem pracseratur, commode declinatur.
s es XV. Minime autem illorum probare institutum possum. qui magistratus ossicia vendunt ita enim homines indignissimi ad grauissima saepius
euehuntur munera unde maximam in rempu.blicam redundare perniciem, necesse est. Ta ceo, quod hoc ipso ministrorum4 magistratuum auaritia intendatur, dum quisque quicquid sum. ptuum fecit, ut ossicium obtineret, recuperare
Auctoνitas denique tanta ministris& magistra. tibus inferioribus est concedenda, quanta req-emrr, munere suo rite fungi possint. Et haec quoque a summis imperantibus omni modo illis est conservanda. Si ergo is, qui magistratum in feriorem gerit, ob delictum puniendus sit,puniri autem omnino potest, cum, ut bene Grotius docet, ratione summi imperantis sit subditus, consultum fuerit, ea ratione illum punire, ne ipsum ossicivminde euilescat. Non male itaque apud nonnullas gentes nemo, nisi deposito prius: eiu rato magistratu, puniri solet.
586쪽
XVII. In specie illis qui ad consilia adhibentur, facultas libere sententiam dicendi concedi debet. Ne. que fraudi alicui debet esse, si sententiam dicat, quae aut imperanti non placeat, aut reipublicae non adeo expedire videatur. Sane si ob eiusmodi consilium statim aliquis puniatur, nemo reperietur, qui libere sententiam dicere velit. XIl X. Ceterum multum ad auctoritatem magistratibus conciliandam facit, si officia publica perpetua sint. Vbi tamen,ne ciuitas inde detrimentum capiat, magna opus est cautione. Minus enim periculum ciuitati imminet, si eiusmodi ossicia Continuentur,in quibus plus laboris est.quam imperii. Contra in quibus multum imperii est, ea ut perpetua sint, non videtur sempere re civitatis esse. Qui enim eiusmodi dignitatibus fulgent, facile inde occasionem res nouas moliendi, rempublicam turbandi, arripere potan . .
587쪽
f. VIII. αο, sebolarum classica.
extraordinariis f. X. De asione conseruandi aerarium, . XI. De tributis, s sectigalibus quiάgeneratim obseruandum, .XII. Euo pacto ciues ad tributas sectigalia soluenda idonei νeddi queant f. XIlI. Viiribula e sectigalia imperant plurimum commodi, parum odii asserant, accurare in iis obseruanda es aequalis si Adeoque non emere quisquam ab is est eximen--ου, I. XV. Mercibus, quae anIum ad luxuriam faciunt, gra-siora rictigalia i sis nenia, I. XVI. Nihil denique omittend- , quo effici sarai, I ribu
sentiant f XVII. Auae semel imposita sunt, non facile uni ostenda, civiumque magis quam
exterorum habenda Gistio, S. XVIlI. Occasioni re hie inservienis dum I. XIX. Demodo, quo exigendasunt tribuι G sectigalia, quid obseruandum , . XX.
CVm ad ministros alendos, stipendiaque --
gistratibus exsoluenda, Malia ciuitatis negotia magni requirantur sumptus, ordo nunc postulat, ut quae de aerario clu tatis rite constimendo, auge is, conseruando, prudentia status praecipit, odissicramus.
588쪽
Constituitur autem aerarium ciuitatis partim ex rebus , praesertim immobilibus earundemque
prouentibus , partim ex iuribu singularibus, quae imperantibus perleges fundamentales, aut ex conssensu ciuitatis, concedi solent. Et ad res quidem quod attinet, iam alibi demonstratum est, cum in occupatione uniuersitatis non omnia commode inter singulos diuidi potuerint, nonis nulla imperantibus in usum ciuitatis fuisse concessa. Huc pertinent fluae gumina neia fodi. naeoc. prouentus, qui ex hisce progignuntur. Sed&omnia loιa publica huc referri possunt, quorum usus pro certo preti priuatis concedi
solet. Ad iura autem non tantum refero iuiributorum iectigalium, sed cius adeundi hae νeditatem, si ex priuatis nullus haeres aut succesto dia diu, id genus alia. Circa constitutionem aerarii itaque prudentia iubet ut tantum bonorum riurium imperanti ad publicos ciuitatis usus concedatur, quantum ciuitatis finis requirit. Sumptuum enimini eis cuniae defectu, saepius ea suscipere, aut adfinem perducere non potuerunt summi imperantes, ex quibus ceteroquin maximum ad reipublicae sal uiatem,&stabilitatem adserri potuisset momentum. Ratio quoque postulat, ut ea concedantur,& usui huic consecrentur, quae rempublicam maxime iuuant, singulis non valde molesta sunt.
589쪽
RDdia aerarium augendi vel sydinaria sunt, vel extraordinaria. Ad illa referoci sumptuum publicorum, quantum reipublicae salus permitistit, imminutionem foedera ea lege inita, ut so ciorum potentiorum liberalitate subleuemur et huc pertinet, si miles bene exercitatus, pro ce to pretio aliis ciuitatibus concedatur. Praeter ea multum adaeratii augmentum conseret, peucuniam publieam pro liciti in honestis usuria mutuo dare. Nonnullis Italiae rebus publicis hoc solenne esse dicitur : quae etiam per mon-Vt vocant, pietatu, aerarium callide augem
Addunt nonnulli mereaturam. Quae an imo perantes, rerumque dominos deceat, nonnulli dubitant. Sed vero cum non omnis mercatum illiberalis sit, quicquid sordium trahere videtur, id a vitiis hominum trahat, nullam causam Video, quare illorum sententiae,qui Principes medicaturam dedecere asserunt, suffragari debeam. Attendendum tamen hic maxime est ad subditorum, quam de mercatura fouent, Opinionem,
moresque, legionis situm, c. Accedit denique etiam eumulus ad aerari um reipublicae, si aquae per naturam non a vigabiles, industria Marte nauigabiles reddan
590쪽
sace Ap. . sve T. Iona avn AETAT ustur, siue eanalesin tractus ad minora nauigia effodiendo, siue alia ratione.
VII. Publicorum praediorum venditionem addere non auferam, nisi alios mihi exemplum praeliavisse viderem sed diligenter hic dispiciendum, quousque imperantis potestas, circa bonorum venditionem suos proserat limites,is num luet uis tantum sit, Vt reipublicae intersit, bona ista
De publicorum praediorum elocatione res minus dubia videtur, modo caueatur, ne conis ductor praediis abutatur, & ea plane inutilia
. Denique scholarum tum classe um, tum rigiarum fundationes nonnulli addunt, eo quod ad singulosis uniuersos magna hinc promanet Vtilitas , vectigaliaque ex iuuenum externorum confluxu, publicique adeo reditus adaugeantur. f. X. Ad modos exινaordinarios augendi aerarium, i urgente necessitate Usurpandos refero si ministri&magistratus partes pendii priuentur, ea in aerarium relata si pecunia mutuo accipiatur, sine usuris, aut ut modicae saltem pro ea soluan- , , si tributaratraordinaria indicantur, c t