장음표시 사용
611쪽
est, ut imperans caueat, ne ulla inter ciues discordia, aut alia mala inde oriantur. Haec autem euitari poterunt: si imperans hactenus quoad iuris administrationem, humanitatis officia, erga omnes cuiuscunque religionis quaeri Ieraturhaddictos, aeque benignum atque die- mentem se exhibeat: si sincero affectu veram reis ligionem, vel eam, cui addictus est prosequitur, ita tamen illi faueat, ne alii religioni addicti hoc sentiant: si legibus constituat, ne qui diuersiae religioni addicti sunt, verbis aut scriptis contumeliosis se mutuo lacessant, disputationesque sine concessioneo auctoritate summi imperantis super capitibus religionis, de quibus ii sceptatui, institui prohibeat contrant tentes grauiter puniat si quantum fieri potest bona utriusque partis pace, operam nauet, ut in e ternis ritibusvi ceremoniis, quaedam sit conue
Ast si iurisin prudentiae leges aliam inire 'iam iubeant, quod rie religio quaedam st tui ciuitatis, eiusque tranquillitati palam ad versetur , sequentia monita sunt obseruanda: principiis est resistendum, & noua haeresis in ipsa quod aiunt supprimenda herba, ne, post
quam adoleuit vires acquisiuit, non sine i genti tothis civitatis periculo, motus conci tentur. Quod si iam eousque progressa fuerit, ut periculosum sit, aperta vi aliquid ten-L tare,
612쪽
tare, alia via incedendum,' sensim vires reli. gioni subtrahendae. g. IX. Interim nee temere irritandi sunt homines diversae religionis, aut ad externos quosdam ritus cogendi, cum pro his non segnius quam pro ipsa religione pugnent quod si vero aperta vi aliquid tentare lubeat,iuvabit prius vires si fieri poteriti eorum diuidere, I sorte inter eos natae sint di deor diae dissensiones, alere, & hinc partem alteram blandimentis consopitam, in partes trahere multo minus autem imperans ruinam ipsius religionis prae se ferat, sed alium sumat titul iura cum nulla res homines ad resistendum pertinaciores reddat, quam religionis opinio su-
Tandem nec illud praetermittendum valde expedire ad concordiam, ut vera religio sit δε- minans, ut ea ita roboretur, ut qui illi addicti sunt, citerorum molitionibus profligandis pares esse possint. Nihil quoque priuatis sine publica auctoritate hic agere lictat nec conuentacula aut congressus clandestini religionis causa aut specie, concedantur, siquidem inde civitati peti. eulum immineat.
613쪽
' obseruanda f. III. foederum,aut ceremoniae E primo quidem quoad eos, atque ιιas Junnes, XV. quibuscum federa ineum Ad tempus aliasque circum-
ACcedimus nune ad ea lilla maiestatica, quae
supra aequiparanιιae diximus quae sicut quoad honestatem non ex natura ciuitatis, sed iure gentium, definiuntur: ita si exponendum
614쪽
sit, quo pacto citritas ex pruderitiae praescripto ea exercere possit, itidem non minus ad ciuitatem ipsam, quam ad alias gentes, quibuscum ciuitatin egntium intercedit, res inrendum est.
possent autem hic iterum singula ossicia gentium erga gentes, in parte secunda latius exposita, considerari, ut quae in iis exhibendis prudentiae partes sint, dispiceremus sed cum de singulis vix quod momentum trahat . obseruare liceat, de
praecipuis aliquid delibasse suffecerit.
Iι LPrimo itaque sese nobis sedeνa offerunt, de quibus quatuor prudentia status obseruare iu-het siquidem ita ea inire velimus, ut non plus nobis noceant, quam prosint ut consideremus eos, quibunum foedera inituri sumus ut ad mo. dum attendamus ut temporis aliarumque περι- τασείου habeamus rationem: ut ad finem foede . iii respiciamus.
g . II. Quoad eos itaque, quibuscum foedere inituri sumus, dispiciendum, sintne plures, an reus vi ssini an emoti potentes an minus potenuras sole. antne fidem datam s.cte seruare, an vero temere vιotire rac denique quali forma ea respublica gaudeat, cum qua in foederis descendere socie lais em decrevimus
615쪽
S. V. Haec si rite expendamus, 'cile deprehendemus, non temere foedera ineunda esse cum pluribus. In tanta enim ingeniorum iunium, quios quisque sibi proponit varietate, fieri secus non posst, quam ut nonnulli, cum spe a se excidisse vident , perfide foedus abrumpant, aut saltem rationes foederis conturbent. Iam vero ut nihil molestius, ita ieipublicae aliquando nihil perniciosius, quam si sociorum perfidia frui .ctu, quem ex foedere percipere poterat,4 spe- rabat, priuetur.
's. VI. Nee eum sociis longe santibus nisi sorte
commerciorum causa prudenter foedera percutiuntur si ita remoti sint, ut intervallo loci, vel alia dissicultate exclusi, nobis subuenire nequeant. Secus tamen pronuntiandum, si nostram ciuitatem saltem pecunia adiuuare possint. Quod fi non ita remoti sint, ut succurrere nequeant, foedera cum remotioribus si cetera rite se habeant praeserenda interdum sunt foederibus cum vicinis Sane quod Iuvenalis ait: inter finitimos vetus atque anιiqua multus, immortale odium sis quam samabile vulnus, ipsa subinde comprobatur experientia. Hinc cum alia ratione nobis nocere vicini nequeant, haud
raro ipsam perfidiam in subsidium vocant.
616쪽
f. VII. Interim remotiores semper vicinis praeserendos esse neuti Ram asseuerauerim. Potest enim euenire, ut de fidein integritate vicini, nobis nul- Ius sit dubitandi locus. Praesertim vero si com- md ne sit pericusum, quod imminet, vicinum nostrum aeque ac nos ipsos tanger 'ossit, nul- Iam rationem video, cur foedus cum ipso detre cha re debeamus ipsa enim necessitasvi propriae salutis studium, arctiori vinculo eum nobiscum
colligabit,di datam seruare docebit fidem. g. III.
Quis sociorum ratione poteutiae instituen. dus sit delectus, prolixis praeceptionibus in. culeari solet. Sane foedera cum potentioribus,
quos lubido nos opprimendi incedere possit,
non carere periculo, extra dubitationem po .
situm est. Haec ergo, quanto studio potest, ciuitas declinet. Quod si tamen summa necessitas, eiusmodi foedera inire iubeat, saltem in id incumbat, ne tale forte in se recipiat, nus, quod seruitutem secum trahere possit. Si
potius eligatur onus, quod transiens sit, quam quod sit perpetuum, nec patiatur ullo modo eiusmodi leges foederi adiici, quae summum imperium aut directe, aut indirecte, imminu 'ere possint. Ergo, cauendum, ne nimium a poteratoribus accipiamus auxilium , hoc est.
617쪽
quod nostris viribus, & copiis maius sit nee summa rerum Copiis auxiliaribus foederatorum permittenda, nec nisi ursente summa necessitate, auxilia accipienda.
Non tamen ita in oppositam statim currendum est partem, ut existememus,foedera cummi- omnique potentι desituris, nobis expedire. Enim vero cum iis foedera inire, qui plane aut nullis, aut exiguis viribus instructi sunt, non modo insulsum videtur nisi honestatis ratio illis subuenire iubeat sed aliquando etiam nostrae ciuitati admodum periculosum es potest. Nihil aliud enim,qui eiusmodi foedera pangit, agit, quam ut quaerat, cum quo cadat. Interim eiu modi aliquando euenire rerum facies potest, ut omnino hoc nostrarum partium siti tostri sta. tus id suadeat ratio. Si enim is foedus nobiscum inire cupiat, cuius ruina nos quoque tractura sit, quantumvis miser inops sit, tantum abest, vi eiusmodi detrectare foedus queamus, ut qui hoc fecerit ab imprudentia excusari nequeat. Nisi forte consultius fuerit, occulte illos Iuuare, i profitendo maiora.
f. X. Ne illi salutaria semper suadere mihi videntur, qui foedere iungendos, viribus d potentia parra es cupiunt. abicit enim mutuus qui
618쪽
inter eos intercedit metus,ad foederis perpetuitatem, multum conferre Videatur saepius tamen& nocet, & si aemulatio accedat, haec autem vix unquam aberit, intempestiue abrupto foedere, omnis, quem ex eo speramus, peribit fructus. Quemadmodum vero,ut hactenus dicham,interdum ea rerum nostrarum, sociorum quoque esse conditio potest,ut ex prudentiae praescripto, cum potentioribus, miseris rite foedera ineantur : ita lae illis, qui viribus nobis patessunt, eadem ratione est censendum Si enim communis sit, quae utrumque premit; necessitas, si certo nobis constet, aemulationi nullum esse locum, nihil obstat, quo minus eiusmodi foedera
s. XI. Sed cumprimis ad mores illorum, quibuscum
Aedere iungi cupimus, haud perfunctorie est a tendendum. Nihil enim solemnius est hominibus, qui suis ita inseruiunt commodis, ut diuina humanaque pedibus conculcare iura parati sint, quam alios foederum religione deceptos oppris ' mere. Cum hisce ergo foedere iungi, a summa profecto parum abesset imprudentia Atque cum non maior fides a profanis,Numinisque elantem 'itoribus hominibus sperari possit, horum societares& foedera summo declinare studio magnae utique erit prudentiae nisi sorte ratio vi eos ad ossicium faciendum cogendi suppetat
619쪽
Tandem Orana eius ciuitatis, qua cum foedera pangimus, consideranda est. Namque ut diuersis sermis ciuitates iudent, uain non unum eundemque sibi constitutum habent fmem. Quae autem non in unum finem nobiscum conspirant, ab iis non est, ut constantiam fidemque in foedere seruando expectemus. Accedit, quod ipsa formae diuersitas obstet, quo minus, nisi alia eos causa compellat,in veram duraturam amicitiam eiusmodi ciuitates coalescere queant..
Ad modum foedera percutiendi nunc accedo. Huc refero,quod foedera ut plurimum iniri sole. an per legatos de quibus deinceps praecipiemus: id saltem monuisse nostra hic interest, praecipue attendendum esse, an legatus nomineci . uitatis foedus percussurus, tanta instruetiis sit potestate, quanta, ut foedus validum sit, requiritur. Si enim tanta potestate non fuerit gauisus, alteri pronum erit, abrupto prolubitu fodere, magnis periculis&incommodis nos lxponere. g. XIV. Non minus etiam curandum, ut verbis claris' perspicuis foedus concipiatur, ne subdola interpretatione, aut praua cauillatione, verba in alium detorquere sensum, nobisque ita illudere possint, quod multip soleone fuisse
620쪽
gentium annales comprobant sed&vt subscriptio, ceteraque quae ad instrumenti integritatem pertinent, rite se habeant, omni modo. elaborandum est cum vel minimus defectus a perfidis ad foedus abrumpendum,obtentuis si possit.
Nee negligenda sunt firmamenta foederum, pignora, obsidesque Fluxa enim& lubrica pie-rorumque hominum fides est, adeoque nullam temere rationem vinculis quibusdam eam qnstringendi, praetermittere decet. Cumque interdum dissiculter adducci possint, ut ossidibus pignoribusque foedera firment,iuuatis honorem aut amicitiae speciem obsidibus obtendere, aut aliis blandimenti essicere, ut nostrae securitati prospiciatur Sed nec ritus & ceremonias, quae adaugendam foederum sanctitatem adhiberi s lent, negligere decet. Ea enim est quorundam Indoles, viritibus externisque ceremoniis faciluus ih ossicio contineantur, quam foederis aut iu-xeiurandi religione. Accedit, quod hoc ipso inuidia augeaturin detestatio sceleris, si rienetiae foedus violauerint.
Vlterius, in foederibus ad tempus aliasque ιιν- eumstantia est attendendum. Temporis opportunitas tramque hic quoque facit paginata. Cumprimis e re nostra fuerit , eo tem-