장음표시 사용
21쪽
stionibus altera propositio debet
vile allirmativa, altera negat iuMhoc
enim est de atione, oppositionis . . Vnde qui, oppositio firmiterna vervi tui inter propositiones, quarim v nia est uniuersalis , & altera particular s Q ambae tamen affirmativae, vel
ν 8 Noto pro oppositione contradictoria, quod quando tu Mectu inest terminus commilitis, mapponit realiter, seu personaliter, requiritur ut una propositio sit uniuersialis, flealtera particularis r ut v. g. Omnis homo est ν si ilis, 'aliquἰs homo non est νψbilir. Quando ucro subiectum est terminus singularis, aut comm uis supponens copulatiue , tunc in utra uel debet in uariatum manere , nulla scilicet mutata quantitate: ut
mutaretur quantitas,non client Con.
tradictoriae, vis dicas : omnes δυσώkZONAnt duodeeἰm , .liqui γυο IOInon sunt duodecim . Ratio huius no pandi est , quia eum contradictio sit niaxima opposcio. teste Aristo
tele I o: mei. c. 7. ae proinde nullum possit habere medium I consequenses,ut sit totalis remotio assirmatio ianis pet negationem .Quare quia viai- herlatis allirrnatiua totaliter remo Vettir per negativam particularem, sicut negatiua uniuersalis per particularem a limatiuam, quando iubiectum est terminii; coiri nutius silpia ponens realiter, seu personaliteri, ideo in t dili eMuleoti tractictio fidi muricita quantitate. Et quia quando sub tectum est terminus singularis, vel commuitis supponens copulative 3 tunc si mutaretur quanditas P PO
sitioni&, assirmatio non total iter re. moueretur per negationem ut patet in exemplo adducto,ideo ut inter si-- miles propositione&maneat contra di et in , eadem manere dc bet quanis
. V. Propositiones contradictoriae in nulla materia possunt esse simul verae, aut simul fallat: quia sicuti m.
possibile est,idem simul oine,& non esse ; ita impossibile est , ut idem si
mul amrmetun vel negetur de eode; quod sic per eontradictionem Convitrarie vero tu materia contingenti ossunt esse simul falsae, ut patet id is propositionibus: omnis homo eripam,r, nDItur homo ect albur, quas constat elle falsas Et subcontrariae in ea scin materia contingenti pos sunt esse simul verae, ut sunt sequen.
Io. Secundae propietas propositionum est AEquipollentia,quae idem est , ae aequi ualentia: Se contingit, quando duarum propositio mun veris
bis differentium eadem est vis, Sesensus. In praesenti solum agimus de
equi pollentia, que conu mi propo. sition: bus ratione signorum e & est inuenta ad resoluen)as propositio nes obscuras in clariores . Pro quo dria prςcepta obteruanda sui tu. Primum est, ut in propositionibus coisi raductoriis prpponatur negatro luboicisto uni earum,V. g omnis homo est anim in aliquis homo .uon est an male iste diis propositiones contradicto ric redimn dux equipolleti tes , is prini, vos secunde negationem prςpO. nas ψ dicendo r non omnis homo eri avnμια qiis idem valet, ac si dicas , aliqxis homo non eri an mal. 3 Se eundum est, ut in propositionibus contrariis nc satio postponatur sub
22쪽
Iecto set earum,v. g. Omnis homo si adsur, nastur homo eri albus; reddunditur 'n'olunιes si in prima , vel irvseeunda'ponatur negatio post subdiectum , dicendo et omnis bomo nomere M r,quae idem valet, ac si dicas,intillus homo ect albus. y Tertium ta-dem est , ut in propositionabus subis alternis apponantur dup negationes, una ante subiectum,& alia post suta tactum . Vt v. g omnis komo eri r Abilis , aliquis homo est ν bilis; ills duae propositiones redduntur aequiis tpollentes si in primaι vel in secunda ponas duas negationes , unam ante i subiectum & aliam post subiectum,
dicendo: non omnis homo non est
ν bilis, quae tandem vim habet, ac fi dicas, ali iis homo e G ν bilis Omnia ista praecepta in sequenti
Carmine compraehenduntur. Prar,eontradis: pora,comina Ira sporisque, sub alter II. Conuersio,. ritima proposi-:tionum propietas,definitur quod sit,
lecti in praedicatum , & E contra Wisi dicas : nωltas homo ect lapis . nullus lapir es homo. Estque duplex,ali
simplex , & alia per accidens . Con-tueri Osirinplex cst, transmitatin extremorum propositionis, manente eadem quantitate , de qualitate per imi alitatem intellige. rima veritatem,ri falsitateva, tum asti mationem,&negationem) quomodo conuertuntur uniuersalis negat tua , & part cuis laris assirmat ma , v. g. v DIIur homo ectνqunβ ,nηἴπικεκων eri bomo Asi- is hom pro mἐm I, aliqωod animaIen homo. Conuersio per accidens estir inlinutatio extremorum proposiliun ata quantitate, non vero qualitate a leuomodo conuertuntur uniuersalis negatiua , 3e uniuersalis affirmatusa, v g. omnis 4omst e I animal, at quod animaleri homo;nulgur
homo eri laris I ηΘuis Gyἰ nou ὲ homo. Qui modi conuersionum si-nificantur a dialecticis in erimo e
Sensus est, comi ersione simplici eqs, uerit uniuersalem negatiuam,& pylasticularem amrmativam, quae sig*ihi ficantur per duas literas vocales E &Ι. contentas in illa dictione
Conuersione verti per accidens mi Q,
uerti uniuersalem negatiuam, de νnim luersalem affirmati uim significatas per vocales E R A illius dictionis, EVΛ, quaru litetarum signi figati9'
uersioncs 1 cum in pis non si vera transmiR.ltio praedicati in iubiectu,& subiecti in praedicatum . Quod si , fit Meras trans nutatio . statim verae redduntur, ut si dicas : Petrus videt
23쪽
Rgumentatio alia est materias, iis , alia formalis . Per argu mentationem sermalem intelligimus cam , in qua consequens rect Esequitur ex antecedenti. Per materialem vero illam, in qua licet antecedens, & consequens sint vera, on. sequentia tamen est mala , quia via si non insertur ex alio I ut Petνtis erit animiri, ergo ea rationalir: quamuis enim verum sit, Petrum esse animal, & esse rationalem 3 hoc tamen non
sequitur ex illo. Et sic sola argum c-tatio Dr malis est propriE, di simpliciter argumentatio.
et, Duae sunt species argumenta tionis, nempe syllogismus, & indu ictio,a quibus Enthymema,& exem plum solum distinguutur penes per.
sectum , S: Impet et um,intra canisdem speciem Quia eadem dispos . tio praemissarum , quae iuuenitur in syllogismo , inuenitur in enthyme. 1liate; & eadem dispositio quae inue nitur in inductione, inuenitur in exemplo. Tota enim ars syllogiltica innititur illi principio τ quaecumque
sunt eadem vnἰ tertio ν furit ea ta . inters: ergo repugnat,extremitates
uniri inter se in eo clusione, nisi prius In praemissis uniantur eum medio, ad quod necessariae sunt duae propo.
sitiones ex parte antecedentis, ut de se constat: ergo quando altera breuitatis gratia non exprimi , ut fit in enthymemate, re vetas bintelligitur e Si contei tu ter in c eadem
est dispositio sillogismi , R enthy
mematis . Similiter indi ex pluribus particulatibus procedit ad unu
uersale; a qua perfectione deficit xemplum ; quod ex debilitate ani cedentis singularis solum colligit aialiud singulare : cum tamen si adde rentur alia, iam colligeret uniue sile, fieretque perfecta inductio . , 3. De inductione nihil dicendum occurrit. Syllogismus vero est argumentatio , in qua concluditur unici extremitatum inter se ex vi unionis factae cum medici in praemissis. Eius materia est duplex, alia proxima, scilicet propositiones,ex quibus imis mediatὸ componitur ;& alia rem ta, nempe termini ipsi immediate componentes propositiones, mediath vero syllogismum . Hi termini in quolibet syllogismo sunt tres, ex quorum combinatione formantur tres propositiones , quae necessarib reperiuntur in unoquoque svllogisemos fit consequenter quilibet terminus bis repetitur; habetque suum Peculiare nomen, nam ille, qui bis repetitur in praemissis , appellat ut medium t ex aliis vero duobus illo , qui iungitur cum medio in maiori ,
vocatur maioν extremitar : qui verbin minori, dicitur minor extrem far.
Quae omnia patent in hoc Iyllogita
ubi ipsae propositiones sunt materia prosima: tres illi termini, homo ,
an mal, Petrur', materia remotae κquibus homo est medium, quia bis
repctitur in praemissis r Anim. ι estinator extremitas, quia iungitur inn aiori cum homine tandemir, i est minor exti e tra 'Quia i Π- , g turm minora cum eodem homia
. Forma vero syllogismi est ilia ilud artificium, seu dispositio propc sitionum ; quae etiam cst duplex, seis
24쪽
cundum quod correspondet duplici materiae iam dictae : umor respondet terminis,&appellatur figura sel.
logismi, quae est quaedam dispositio
terminorum secundum subiectiona, vel praedicationem . Et est triplex , prima quando medium in maiori subi jcitur, & in minori praedicatur .
Secunda quando in utraque praemissa praedicatur.Et tertia quando in v traisque subiicitur. Quae omnes continentur in isto versu .
correspondet propositionibus,& appellatur modus Et est quς-dam dispositio propositionum se
cundum amrmationem vel negatio. Nem, uniuersalitatem veI particula
ritatem : ac proinde quadraginta, Octo modi formari possunt. Nam in qualibet figura uniuersalitas , aut particularitas possunt quadrupliciter combinari in praemissis: Primo si utraque sit uniuersalis : Secundo, si utraque sit particularis r Tertio , si maior sit uniuersalis, & minor particularis:& inarto, si maior sit particularis, & minor uniuersalis. Unaquae autem harum combinationum potest adhuc quadrupliciter combi. nari per affirmationem, & negationem , ut consideranti constat: quatuor vero per quatuor multiplicata reddunt se aedecim : ergo in qualibet figura possibiles erunt decem, & sex comburationes prae miliarum , seu modi: si autem sexdecim per tria , qui est numerus figurarum, multiisplicemus , inueniemus quadraginta,
ct Octo: ergo q8. in tribus figuris sunt modi , quas formare possumuS.
6. Ex quibus aliqui sunt utiles, id est, bonae consequentiae; alij vero inutiles , id est , malae consequintiae. Ex utilibus quidam conclucunt di recte, quidam in directe. Illi conci dunt directe, quando in conclusio.
ne maior extremitas praedicatur de minoii; illi vero concludunt indilecte, qua do e cotra minor c tremitas
in coclusione praedicatur de maiori. - . Omnes modi utiles sunt decem , de nouem, qui in his versibus
continentur Barbara, Celarem , Dανῆ , Feris, Baraliptori at, Celantes, Dabitis, Fape o , μν
Primi nouem, qui in duobus prioriabus carminibus continentur, pertiis
nent ad primam figuram; ex quibus
quatuor prioreS concludunt directo,
alii vel o quinque indirecte Quatuor
sequentes, qui continentur in tertio versu , scilicet Cinare Camerires , Femno, Ba rocco i pertinent ad secundam figuram. Reliqui vero sex, scilicet Darapti, & sequentes, pertinent ad tertiam. 8. I ii unoquoque autem modo inueniuntur tres saltem vocales quς correspondent tribus propositionibus stilogismi:prima maiori,secunda minori , tertia cones usioni; de denotant, propositiones tales esse , quales per ipsas vocales desigi a ture Et si aliquando in his modis plures syllabs inueniuntur, trium tantum priorum liabenda est ratio; nam alie
propter carmini. metru additae sui. p. Ex liis I9. modis, quatuor
priores primae figurae,appellantur C per
25쪽
persecti , quia sunt in digniori figura, & concludunt direct8. Alii veloquindecim dicuntur imperfecti, vel quia lieEt sint in digniori figura, non
tamen concludunt direct8, ut sunt Barai ton , Geranter, Dabitis , Fa- pr o , mi e morum: vel quia quam uis concludant directe , non tamen
sunt in figura digniori, ut sunt alii
I o. Passiones syllogismi sunt ρω-
batio, &reductio . Probatio nihil est aliud , quam probare consequenatia in quatuor prioribus modis conineludentem per illa duo principia diei de omnἰ , se diei de nullo, quibus tota ars syllogistica innititur.
II. Vt autem percipiatur hoc , sciendum est, omnes propositiones reduci ad quatuor capita, nam vel sunt uniuersia Iesa stirmative vel uni. uersales negatiuae , vel pateticulares assirmativae, vel particulares negati. uati sub particularibus enim comis prehendimus singulares Si haec qua tuor genera propositionum concluduntur persecte in quatuor primis modis: nam uniuersalis affirmativa concluditur in αν νa : uniuersalis
negativa in citare mi particularis seu singularis a stirmati ua in Daνῆ. Se pariticularis seu singularis negativa in FιHoi inrs consequentie stant per se ipsas manifeste.& euidenter bone, si tamen ab aliquo negentur,probit in per prsdicta due principiarnam duo modi assirmativi, nempe Bar3ara, de Duνῆ, probamur per Dici da omnἰρDuo vero negatius, scilicet Celarem, de Feris per aerei da nullo. I 2. Si quis ergo negauerit conse cluentiam huius argumenti in BR Mνa: omne animal est sensibile; omnis homo est animal λ ergo om
nis homo est sensibilis. Probatur
per diei de omni sic : Quidquid νniuersaliter affrmatur de subiecto. a Dfirmatur etiam de omni contento sub illo sed esse sensibile affirmatur uniuersaliter de animali in maiori, cum ipsa sit uniuersalis amrmativa tergo etiam debet a stirmari de omni contento sub animali; At homo co. tinetur sub illo in minori, cum ho mo sit subiectum , Se animal praeudicatum : ergo sensibile debet affirmari de homine in eonclusione . Ex quo patet,quo modo per idem prin-tipium probetur consequentia ficta in Dorij , siquidem minor, & conis sequentia istius modi sunt particulares, conteritae sub uniuertalibus , Aemaior uniuersalis. II. Eodem modo probantur per disi de ntillo consequentiae ncte iii duobus alijs modis negativis . Nam si quis neget hanc consequentiam inee rem : Mullum animal est lapis ;omnis homo est animal; ergo nullus. homo est lapis . Probatur per diei de
nulla sie: Q iidquid uniuersaliter negatur de sugiecto, negatur etiam de omni contento sub illo i sed l,pis negatur de anImali in maloti, eum sit uniuersalis negatiua : ergo de bet negari de omni contento sua animalis At homo in minori eotine tur sub animal : ergo de illo
in conclusione negari lapis Ex eodem principio probatur etiam conia. sequentia in Ferio I cum minor , de concluso snt particulares contentae sub uniuersalibus, & maior uniuera salis.
Iq. Reductio,. per quam ni ἐimperfecti ad quatuor persectos reL ducuntur , est duplex i alia dicitur ostensiua, &tune est , quando cdia uertit ipsas propositiones syllogismi
impersecti , easque si opus fuerie
26쪽
transmutando ; ideo dicitur re-'tes, quia se inuicem in se lunt, ct in . ductio ostensiua,quia in eisdem pro- feruntur. Tandem terminus extυ
positionibus syllogismi imperfecti neur sin re gnant est, qui non po- clariori ,& perfectiori forma dispo- test alteri inesse .stis, ostenditur vis &necessitas co . I 6. His postis. Prima regula insequentiae, sine eo, qudd aliqua pro. Ad concludendam uniuersalem af politio de foris adducatur. Alia di- firmativam sumendus est pro medio citur reductio per impossibile , quae terminus, qui sit consequens respe. sic appellatur, quia reducit aduersa is ictu subiecti talis propositionis , Rrium ad aliquod impossibile conce- antecedens respectu praedicati . se de nitu. Et tunc fit,si cotrarius eocem cunda regula: Ad inferendam vini. maiori & minori syllogismi imperfe- uersalem negati uam in celerem , &cti , negat consequentiam , insera- celare , sumetidus est pro medio ter tur proposito contradictoria con- minus consequens ad subiectum . &sequentiae negatae , ex qua, &ex al- repugnans praedicato . Si vero syllo tera praemissarum iam concessa for- gismus conficiendus sit in eamo'ist, matur syllogismus perfectus conclu. debet sumi pro medici term inus redens propositionem contradictoria, pugnans subiecto, & consequens ad vel contrariam alterius praemisis praedicatum . Tertia regula: Ad inconcessae. Et sic cogitur concedere serendam propositionem particula
duas contradictorias simul veras . rem assirmativam in prima figura, sumendus est pro medio terminus De arte laueniendi medrum a consequens ad Vsubiectum, & ante. cedens ad praedicatum. In tertia ve. I s. v FT materia hec comprehen- ro figura, medium debet esse ter V datur, conliderare oportet, minus antecedens tam respectu suisquis terminus dicatur antecedeur, biecti, quam respectu praedicati. quis consequens, & quis extraneur , in arta tandem regula est pro par. teu dispaνistur . Terminus ergo con- ticulari negat tua , quae si concludi
sequens dicitur ille, qui ex altero in- tur in prima figura, medium displlertur: euiusmodi sunt omnia pret- esse consequens ad subiectum,St ex dieata superiora respectu inferici- traneum a prς dicato . Idem obserrum; bene enim valet: eri homo, uandum est si sy llogismus fit in F
ergo est animal . Terminus antece- Ηἰno . Si vero si in Ea ncco, mediuMne est ille , qui alterum infert, debet esse extraneum a subiecto, &cst huiusmodi sunt omnia praedica- consequens ad predicatum . Si tanta inferiora respectu superiorum , ut dem fit in tertia figura, medium
patet in exemplo allato. Sicut enim erit terminus antecedens ad subie- animal est terminus eonsequens res ctum . & extraneus a prςdicato .
pectu homin ,, quia insertur ex illo, Doctissimi pariter ae Religiosissimi
Ita homo est terminus antcceden1 Patres Complutuses Discalceati lib. respectu animalis, quia inseri illud. yiasurn mul .cap. VI . reddunt ratio- Termini vero conuertibiles, ut ho- nem harum regularum .i apud quos mo, rationati , νῆν Aile, & similes, si- videri potest . Et hge dicta sulticiat mul sunt antecedetes,& consequm. Pro hac materia .
27쪽
MNIS ars aliquem natur defectum eor stere , emendare nisi tur, quod ex eo patet, quoniam quiperfectiorem naturam habent , artium pse ser minώς ἰndigeνe Iolent . Inter omner aurem narxνae defectur magis pernicio recterror , qui in inae restatione veritatis reperit ιν , flautaeis nobiliorem hominis paνtem Maadit. Ea ad hane roννψ ε dum inventa eri Logisa, quae toram doctνinam disseren di tradit edoces enim desinise , diuidere , ἀβωννe e , alia . quo m Ira , qtiuus uir ιnstructuo erit, a cognitione veritatis Merrara miast me poto it . trire omnibur necessarium visum are, ut ante alias scientiaν primo Leo adducatur . a.
- tiones et ergo est vere , & propriδ1- πει Παμ scientia . Probatur minor ἱ Logicus XI MI cognoscit, syllogismum demonstrativum parere scientiam, eo quia . procedit ex necelsariis , quae aliter se habere non possunt: Dialecticii, vero parere opinionem,eo quia procedit tantum ex probabilibus, quae
aliter se habere possunt: Et sophi-- fi Elae S T Ι Ο N E SA,
PRO OEMI ALES LOGICAE. I QUAESTIO PRIMA.
li , melusio est affirmativa, . quam docet S. Th. q. mei. cedit ex apparenter solum veris, Ini lata. . & fere omnes Phylosophi. se tamen falsis di atqui hς cogniti Probatur ratione : Nomine scientis nes , quae habentur ab habitu Logi- hie venit habitus inclinans in co- cae, sunt certae, euidentes, δέ rei gnitionem certam,& euidentem dei Per causam et ergo. per causam: mqui Logica est Eabi- - 2. ob. I. Scientia vere , & pro
28쪽
nuas pa*ones demonstrare: atqui quanquam logica sit ars, quia docci
nulla videtur posse assignari pallio quae de suo obiecto demonstretur a Logica: ergo Logica non est vere,&proprie scientia . Nec valet si dicas, quod de uniuei sali demonstretur predicabilitas , quae est passio illius . Nam contra est: quia praedicabilitas non est passito ob:ceti in communi Logicae ; scientia autem de obiecto in communi habet demostrare proprias passiones. 3 Respondctur , quod Logica dicitur scientia, solum quia procedit modo proprio scientiarum,
scilicet demonstratiue , & hacis.la ratione utitur S. Thom loc. cit ad probandum eam esse scientiam. Vtrum autem eius obiectum incomuni habeat proprias passiones de ipso demonstrabiles; & virum tales passiones de illo a Logica demonstrentur . nec ne 3 est alia quaestio . . Super qtia est duplex opinio ; Pii-ι ma asserit, esse ostensivum veritatis, scii directivum operationum intelis lectus , esse propriam passionem en- sitis rationis logici; R hanc demonstrari a logica, conuenires in Oble licto formali. Secunda vero opinio negat, quia elle ostensivum verita iat iis , seu directivum operationum intellectus , non est propria passis , . sed quidditas , & cssentia ipsius en - .ltis rationis pro ut constituitur in ra. . tione obiecti sermalis logicae.Vtraq,
sententia est probabilis, & videri' potest Magister Otti et in praesenti
tract. I. confer. 7. ubi late hanc disti cultatem discutit. 4. Ob. p. Logica est ars bene desiniendi , diuidendi , & argumen in tandi : atqui ars, & scientia diste-Iunt essentialiter ergo logica non
costruere definitioncs, 6 llogismos,&e. nihilominus est vera scientia. Sicut Mathematicae sunt verae scientiae , ut Geometria, & Arithmetica& tam En numerantur inter septem artes , quia docent metiri, & numerare , ut refert. I. Th. opust. Toq. . art. I.& i. a. q. 37 art. 3. ad 3. opponuntur aut e scientiae attes rine chanicae , quia respiciunt opera seruilia 3 non vero artes liberales, quae respiciunt operationes animi.
s. Ob. 3. Logica agit de entibus rationis versatur enim circa genus, speciem , & alia huiusmodi, quae solum habent esse per operationem in tellectus atqui ens rationis non estens simpliciter, sed secundum quid crgo logica non est scientia simpliciter, sed secundiim quid . y Rei p. quod ad hoc ut aliqua sit scientia, non requiritur, quod obiectum eiussi simpliciterens, sed satis est, quod sit de re necessaria , & sub ratione uniuersalie tam autem nςcessaria est quaecumque propositio logicalis, v g. quod demonstratio generet scientiam , quam quod homo sit risibilis, i& adeo:uniuersalis. UndE quanquam ens rationis non sit sim pliciterens, de illo est simpliciter scientia.
An Lialaa st speetilat ἰua , vel Frae ira p7. Uppono ex communi senteo tiam . Logicam , eo quia est habitus ordinis inferioris, non posse simul esse speculativam , & practicam , ad hoc enim requiritur .nsta-
29쪽
scientia, ratione cuius aequi ualere valeat duabus rationabus inter se op. positis . Qua perfectione, & emi Dentia carent scientiae ordinis in se- Horis, S: eam tantu in habent scientiae oldinis superioris, ut est sacra Thcologia . Quare piaesens dissicult. S solum est , quaenam ex his simia
plui cr sit Logica, speculatiua , an Pro Rica λ7. Et respondeo esse simpliciter
speculatiuam . Ita Thom istae Om. Des , & Scotistae contra Neutericos. Probatur ratione : quia scientia spocillativa illa dicitur, cuius sinis est spcculatio proprii obiecti; praetica
vero cuius finis est opus . atqui finis Logicae non est componere syllogismum, aut quodlibet aliud instrv. mentum, sed naturam eius,& Pro Pietates quaerere , atque speculari; nullus enim dicitur . ac quasisse Log eam ex eo, quod syllogismos es tiriat , sed quia naturam eius cognoscit per demonstrationem : ergo noest scieritia practica , sed speculatiua . 3 Confirmatur, ideo in Mathe. maticis quae scientiae speculatiuae sunt constructio alicuius operis puta trianguli, sphere , aut astro labiit non extrahit illas a ratione scientie speculatiue , quia talis operis constructio ordinatur ad cognitionem veritatis ἱ neque per illam tales scientis intendunt ipsum opus factum, sed veritatem: atqui similiter Logica conficit syllogismos novi operetur, sed ut recte cognoscat;
neque in tali opere eniciendo inten. Ait opus , sed veritatem': ergo con structio talis oderis non extrahit illam a ratione scientiae specillative. 8 ob. i. ex Aristotele 6. met c.
I. ubi diuidens scientiam speculatiuam in Physicam, Mathematicam ,
de Metaphitica in , nullam Logicet
mentionem faciti ergo ex mente
Aristotclis Logica non est scientia speculativa. I Resp. cum D. Th. Opus c. 7O. q. I. ari I. ad 2. Aristo. telem in illa diuisione so tam num C rasse partes principales scientie speculatiue : Si ideo non meminisse lo
gic ς, non quia ipsa non sit vera scientia speculativa sicut ille , sed quia est ministra earum. 9 Ob. 2. Scienti et speculati uenon qu pruntur propter aliud , sed propicr se; quia in contemplatione proprii obiecti sistunt: atqui Logica, cum sit, ministra, qurritur propter alias scientias r ergo logica non est scientia speculatiua . y Respondetur non esse contra rationem
scientiae speculativae, quod quaeiatur propter alias scientias , sed quod ordinetur ad opus; logica autem noaliter inseruit alius scienti js , 'uam
contemplando naturam. At passiones
dc finitionis, syllogismi, & aliorum sciendi in strii mentoruin , Sedoctrinam de illis tradendo , conformiter ad quam alie scientiae ea et ieiunt in Propria materia : & sie optime logi.ca potest esse speculativa, S: simul inseruire alijs scient ijs,
io Ob r. scientia, quq habet pro
obiecto aliquid operabile, Se proc dii modo operabili, est practica, nospeculatiua : atqui logica est huius modi r ergo non est scientia speculatiua, sed practica Probatur minor, logica versatur circa definitiones, syllogismos .imi miles intentiones, tiae sunt a nobis operabiles 3 Proc it modo compositivo, introducedo formam syllogismi aut definitio. ms in materiam r.ergo habet pro obiecto aliquod operabile, & proccidit modo operabili. 1 Respondetur
30쪽
quod ut aliqua scientia sit practica, non susticit habere pro obiecto ali αuid operabile,sed etiam debet tenere in illud pi a stico, & non specu
latiuo modo; unde si aliquis consideraret. qualiter fieri possit Domus, in tali consideratione sisteret , ea consideratio esset speculativa, fle nopractica; licet res, quam haberet pro obiecto, esset operabilis.Logica autem tendit in opus intra intelle.ctum , & consequenter speculativo, di non practico modo Nec reseri, Quod logica procedat modo com p sitiuo , qui est proprius scientiarum racticarum , nam quando compo. itio , seu introductio formae in materiam non exit extra intellectum , tota ordinatur ad cognitionem veritatis .
xuodnam sit Giectim Luisis p . . Biectum dicitur illud, quod potentiae, vel habitui obiicitur cognoscendum, estque duplex materiale, te formale . Obiectum materiale est quod non ratione sui, sed ratione obiecti formalis a potetia cognoscitur. formale vel o quod ratione sui,& non ratione alteriushoe .habet ut vel b gr. corpus dicitur obluctum mattrrale visit si, quia rati Dite coloris attingitur a potentia
Visina i Re color obiectum formale , sui a ratione sui a dicta potentia per spicitur. 12. His positis ; Circa obiectum
formale logicae est varietas opinionum: Nam aliqui volunt , esse oporationes intellectus , quatenus diri. gibiles sunt. Ita Suarc E, Fonseca , Coninbricensis, Hurtado, Auersa,
autem fundamentalis huius opinionis est: quia id, de quo scientia agit, est obiectum talis scientis : atqui lo gica agit de operationibus intellectus, seu de earum dirigibilitate :ergo operationes intellectus quatenus dirigibiles , furit obiectum logi eae.y Confirmatur quia omnis habi tus intellectualis habet perficere intellectum in ordine ad proprium obiectum : sed logica perficit intellectum, dirigendo eius operatione Sergo hq ut diri Eibiles , suint pro primum obiectum logice. et . Secunda vero opinio docet, non operationes intellectus, neque dirigibilitate in earum, sed ens ratio
nis logicum esse obiectum formalelogicς . Rus sententia probabilior est, S communis inter Thom istas,
rationis eo q, uni se . Ei ho Ii edi, scilicet ens rat Anyr, e pec Mi. Dbiι-ctum logicis. Et opust. 36. colligit logice ignobilitatem ex eo, quod eius obiectum sit ens rationis, liccns'. inter omnia hiecta fientia .m deoi