장음표시 사용
31쪽
disit Aristoteler a. mei. Nknc an rem secundae intentiones stam habente e in anima , μ' ab anima . Ex quo
sequitur , quod habent debilissimo , esse, sese ad plenum stiri non possunt, nisi per trimas intentioner. q. Probatur ratione: Obiectum
formale est illud, quod per se consi. deratur a scietia. sed quod per se cosideratur a logica , est ens rationis i gicum , non actus intellectus, neq;
corum dirigibilitas ergo illud , &non isti sunt obiectum sermale logicae .Maior patet ex ijs, quς diximus in principio huius qusstionis. Minor
Vero probatur , quia logica ex proprio instituto non agit de actibus intellectus; de his enim agitur in ii. bris de anima; neque de dirigibilitate eorum, sed de instrumentis , inedijs quibus diriguntur: ergo hec,
que sunt cntia rationis,& non illi , Perse consulerantur a logica . 13. Ad fundamentum autem opposite sententis respondetur ; & inprimis ad auctoritatem dico, qiiddactus intellectus appellantur ibi aD. Th. materia propria logies seu obiectum, causaliter, quia causant secundas intentiones,que sunt Obiectum logice, non formaliter,ut benὰ obseruant Complutenses in prssenti
disp. I. qu 2. nurn. 22. & colligunt cx textu . Ad rationem velo, quod
logica de intellectu , & eius actibus soluin tractat, secundum quod sunt
principia,&cause, ex quibus secun-dς intentiones resultant, Vt patet quando inquirit, utrum soliis intellectus faciat clas rationis; per quem actum illud sat s Se an uniuersalitas resultet in natura per abstractionent , vel comparationem intellectus; neq;
alis quςstiones , nisi his similes mo uentur in logica de actibus intelle-
ctus. Ex quo non sequitur hos actus esse obiectum logicς . Sicut logica agit etiam de substantia, quantitate, qualitate, & aliis predicamentis, ci
tamen extra controuersam est, non
pertinere ad obiectum logice , quia non tractat de illis per se,sed secundum quod in cis attenditur subijcibilitas, & pr dicabilitas, aut racio eneris aut speciei. obiectum enim,rmale ratione sui, & non ratione alterius respici debet a scientia. Ad confirmationem denique dico,quod logica per se intendit perficere intela lectu in in ordine ad proprium obi ctum ς & quia proprium eius obteiactum sunt secunde intentiones, quq sunt congrua instrumenta sciendi , inde est, quod etiam perficit illum
I 6. Ob. I. obiectu formale ali- euius scientis est simpliciter scibile
atqui cns rationis non est simpliciter se ibile r ergo no potest esse obic, ctum formale logier . Probatur misnor ex Aristotele a. met. ubi dicit , quod unumquodque quantum ha bet de entitate,tantum habet deve. ritate, ac proinde de scibilitater erisgo cum ens rationis non sit simpliater ens, nec erit simpliciter verum, nec simpliciter scibile. 3 Responda negando minorem, & ad probati nem dico, quod genu sentis , & g nus scibilis limi valde diuersa. unddquamuis ratio entis non possit diei simplicit ei de ente rationis ἰ tamen
ratio scibilis potest illi per se, & simpliciter conuenite. Cuius exemplacernitur in Mathematicis, & Phylosophia, quarum obiecta , scilicet quantitas, & substantia corporea squamuis analogicὰ convcniane in ratione entis simpliciter tamen pa
ticpant rationem scibilis, & sic ipse
32쪽
uniuoee eoflueniunt in ratione sci tie . Aristoteles autem locutus est de veritate trascendentali, non for mali . II. Ob. 2. Scientia dicit relationem realem ad suum obiectum e r latio autem realis petit terminum Eealem ἔ exigit enim utrumq; extremum in actu: ergo ens rationis non
potest esse obiectum alicuius scientie . Respondeo, quod scientia, queterminatur ad ens reale, dicit relationem realeine non vero que habet pro obiecto ens rationis . F Dices:
specificativum scientiae debet esse reale, nam distinguit realiter illam ab omnibus alijs scientiis r sed specificativum intrinlecum scientie est habitudo ad proprium obiectam tergo talis habitudo seu ordo debet
esse realis, & non rationis. Respo- deo distinguendo minorem speciscativum scienti g est habitudo, seu
ordo tν ascendentalis ad proprium obiectum , concedo : praedicamenta. negO,Ordo aut e trascendentalis
semper est realis, nam consistit in ipsemetentitate scientis Vt con notat aliquod extrinsecum siue existes a parte rei, siue non . I 8. Muptes primo I quodnam ens rationis sit obiectum logics p Super hoc quaesto sunt tres sententisi Pri .ma asserit, esse solam demonstrationem 3 quia demonstratio est finis, in quem logica tendit, ordinatq, cst Cra . que in ea tractantur, neque quiescit, donec demonstrati ollis na
turam explicet: ergo ipsa sola est obiectum eius formale. 39. Secunda vero dicit, esse mo. dum sciendi, prout compraehendit definitionem, diuisionem, & argumentationem ; quia sinis logicς est iuuare intellectum , ut de qualibet C AE et ς' re scientiam habere possit e sed hiatribus instrumentis iust cienter Obtinetur talis finis r elgo solum illa pertinent ad obiectum adequatum . Probatur minor, quia tria possumus de qualibet re ignorare , scilicet es sentiam , parteS eius , & passiones rsed essentiam aperit definitio, parres diuisio, & pamones arsumentatio t
ao. Tertia denique docet,omnem seeundam intentionem logicalem pertinere ad obiectum formale Iogice . Ethς est omnibus aliis probabilior , quam tenent Sotus,Sanchez, Arauxo, Complutenses, Matthat,&alii plures . ProbatNr prim , quia nunquam D. Tli obiectum logice restrinxit ad istam demonstratione vel ad modum sciendi, prout cGmprehendit tantum definitionem , dia uisionem , & argumentationem; sed indistinctὰ intentiones omnes logi- eales assignat pro obiecto logicς, vepatet ex locis supra citatis Secundo,
quia si semel admittimus in obiectis partialibus alicuius scientie , quem libet ordinem unius ad aliud , exclu.dere illud , quod sic ordinatur, a ratione propria, S immediata obiecti, iam in qualibet scientia obiectum principale esset ad quatum : posseis musque dicere, Deum esse oblectum ad quatum Metaph sice, & hominem Phylosophiae naturalis; siquid equae tractantur in Metaphysica, dicunt ordinem ad Deum, qui est pri. mum ens,& quae in Phylosophia,ad hominem, qui est praecie ua substantia materialis: ergo licet intentio generis v g. deseruiat definitioni, de intentio praedicati propositioni, &haec argumentationi, non ideo in istentiones istae debent excludi ab obiecto per se, & immediato lonice.
33쪽
Et tertio , quia omnes istae secundet intentiones sunt scibiles, & alicuius veritatis ostensivae, non solum ut sunt in definitione, diuisione, & argumentatione , sed etiam in sei sis rnecessariam in ordine ad aliquem finem esse duplex , simpliciter scilicet, Se secundam quid, seu ad melius elle. Necessarium simpliciter est illud , sine quo finis nullo modo aia ergo omnes irmnediatd contineri de. sequi potest, ut cibus dieitur neceta bent sub obiecto adaequato logies . sarius ad vitam conseruandam . quia Ad sundamenta oppositarum sen- sine ei bo vita consistet e non potest. tentiarum responsio patet ex dictis . Necessarium vero eeundum quid, et r. ingres secundo; Quodnam seu ad melius esse , eis, sine quo finis sit obiectum materiale logicq p R D absoluid potest consequi, sed eum
pondeo esse res, Si voces secundum illo facilius, &eommodius astiqui suum esse reale. Probatur quia res sunt que propriE denominantur: ge. nus,subirectum , definitio, &e Rυρο sus plura s secundς intentiones logiis cales fundantur in vocibus, ut sunt significatio , luppositio, appellatio, di si miles . Ergo res, se entitas realis vocum , supra quam fundantuc prγdictae secundae intentiones , erunt obiectum materiale logi eat .aa. Queres tertiδ, Ucrum actus intellectus pertineant ad obiectu nmateriale Respondeo negatiuE . quia actus intellectus, ut actus intellectus sunt, non recipiunt in se secundas intentiones logicales. neq3 denominantur genus , des titio.&c. ergo ut actus intellectus sunt, non et tinent ad obiectum materiale ogicae Possunt tamen large appellari obiectum materiale, quia de illis agit logica non ratione sui,sed propter secundas intentiones, qua enus
scilicet sunt principia, di causae illarum a
dis vr T titulus qvgstionis peret.. V piatur notandum est primo,
tur; Sicut equus dicitur necessarius ad iter agendum , quia licet sine equoso sit quis iter agere, hoc tamen rit facilius, & commodius cum
et Norandum est secundd seie iam considerari posse in duplici sta tu . nimirum in stat in persecto , Scim perfecto . Scientia in statu perfecto includit seriem omnium.vel sere
omnium conclusionum , quae in ea demonstrantur . In il vii ver 5 imperfecto importat cognitione unius vel alterius conclusi viis tantum .
23 His positis; Est omnmci cedis tum , loSicam esse necessariam feci dum quid, A ad melius esse, ad acquirendas alias scientias; illa enim acquisita commodius, ' facilius reliquae addiscuntur. Dissicultas est de
necessitate simpliciter . In qua difficul ite relictis antiquorum solitet ita tres sunt, quae a modernis scriptoribus communiter amplectuntur cPrima negat, logicam esse neeest riam simpliciter ad acquirendas scie-tias etiam sub statu persecto. Quam sententiam docuit Magister Ia uel Ius , vir eruditissimus ex Domini cana Familia tract. I log. Cay q Ne tenent multi Reeentiores Fundamentum huius sententiae est e quia habitus naturalis non datur ad sim
34쪽
pliciter posse , sed ad facilius posse: ergo id, quod potest facilὰ intellectus consequi cum habitu Iogleae, poterit simpliciter cosequi sine illo.
Sed medio tali habitu potest faeile
comparare alias scientias sub statu perfector ergo etiam sine illo poto. riteas dein simpliciter acq uirere. yConfirmatur experientia; nam multi ex antiquis Pnilosophis ante Aristotelem habuerunt perfectam scietiam, R tamen logica tunc non erat
illis nota. Et modo multi homines rustici, ae idiotae, qui penitus to bcam ignorant, consciunt plures ae- Inon strationes, & certo assentiuntur
veritatibus demonstratis. Si autem logica esset simpliciter necessaria ad acquirendas scientias, hoc accidere non posset. 26. Secunda sententia distinguit,
afferitque esse simpliciter necessaria ad aequirendas scientias sub natuersccto, non autem imperfecto . ta Masus in praesenti disp. a. q.3, Sancheχ lib. I. qtipst. a. Dida cus a
Iesu disp.2. qu. i. Collegium Complutense disp. I. quaest. T. & plures alii Thom istae. Secunda pars huius sententis patet aiunt nam H ascientiis sunt aliquq conclusiones ita Proxime innitentes principiis lumine naturali notis, ut explicatis tediminis facile deducuntur: cum igitur scientia sub statu imperfecto imporis
tet tantum unam vel alteram con
clusionem , hse sine logica compa. rari potest . Primam vero partem probant i quia non potest quis per fecte scientiam aliquam comparares nisi sciat conclusiones omnes resoluere usque ad prima principia ὀ co. gnoscatque bonitatem illationum, necessitatem , & conditiones Pre
missarus , deceptiones. Me ci IcδI C AE. 27 eas solent contingere, de alia plura, qus sine logica consequi non possunt ergo ipsa ad scientias sub statu persecto acquirendas est simpliciter
a L Tertia denique sententia anfirmat , logicam esse simpliciter nocessariam etiam ad acsuirendas scientias sub statu imperfecto . Sie docent inter alios Arauxo a. met. q. 3
art. I. Gallego hic contr. i. S Nauarretius . Qitae sententia probatur primo auctoritate S.Ih nam opust. TO. quaest. vlti art. pr. ad dicit e Neeestas reqxisse , ut in addiscendo ne piamus d logica, neet non GDeLIῖον albs Icient ijs, qtita alia scientiae ab ipsa dependent . Deinde proba' tur ratione 3 quia scientia etiam inesse impersecto acquisita est vera scuentia, sicut animal imperfectum est
verum animal : sed non potest comis parari vera scientia sine logiea: ergo neque etiam scientia quantumuis impersecta . Probatur minor; nullus habet upram scientiam alicuius conclusionis , nisi sciat illam resolucre,
usque ad prima principia : sed sine
logica nullus scit resoluere conclusones usque ad prima principia, ea doctrina ista sit ex difficilioribus , vae traduntur in logicar ergo snela non potest acquiri vera scientia . 28. Vt autem meam proseram sententiam, sciendum praemitto, in logica duo considerari posse, unum,pra: cepta, Ne leges , quas tradit; alterum quod talia praecepta, & leges sint tradit ae scientifico modo a Iogi ica . Hoc posito . 29. Dico primo, Non posse in istellectum praebere assensum seien-.tificum alicui conclusioni, nisi principia , seu praecepta logicae praesu Pisponantur cognita. Ita Didaeus O
35쪽
tir in summulis tract. I. conser. I &in Iogica lib. I. cap. I. conclus 1. Probatur ratione: quia scietia adhuc
in statu impersecto debet aequiri
per demonstrationem factam in pro. ria materia,nam scientia definitur,
Aus r Sed demonstratio non potest fieri, nisi praesupponantur cognita aliqua principia , vel regulae tradite ab ipsa logica : ergo logica quo ad sua principia, di regulas est simpliciter necessaria ad acquirendas scien intus in quolibet statu Coi fi maturnam nullus vel Escit, seu hibetas. sensum scientificum , nisi rem per causam cognoscat : at praedicti cognitio haberi non potest, nisi cognomicatur , dispositionem praemissarum esse iuxta regulas ab arte assignatas, ut bene inlaratur conclusio , quod
totum pertinet ad principia,& rcgulas traditas in logica : ergo istis non Praecognitis, repugnat dari aliquem assensum scientiscum . 3o, Dico secundo Non esse simia pliciter necessarium,quod talia primcipia seu praecepta loῖicae prsstippo. nantur cognita scientificε ab habitu logica , sed stissicere, quod cogno-
stantur lumine naturae. Hinc con cIrisionem Magister Orti 2 tract. I. log eons r num. 3. circa finem,
dicit, uubd audiuerit, & didicet ita sapientissimis Mingistris suae Religionis Probatur ratione: quia praecepta ista continent veritates imme. diatas e veritates autem immediatae solo lumine naturecognosci postunt nulla interueniente demon stratione:
L logica ipsa non demonstrat omnia vi arcepta, quae tradit, sed plura solo lumine naturae cognoscit u Confirmatur, Prima demonstratio facta in
ipsa logica , generat scientia ini N
tamen bonitas illius eonsequentiae , quae exercetur in tali demonstratio- .ne , non praesupponitur demonstrata ab habitu logicae . sed nota lumine naturali: ergo quδd principia, sea praecepta logice eosnoscantur scie-tificὸ ab habitu logice, vel a luminet naturali , nihiI onstat ad assensum stientificum alicuius veritatis. 3l Iuxta has duas conclusiones fietu conciliati possunt allate lentc-tiae , nee earum fundamenta urgent contra nos. Ad auctoritatem D Th. quam adducit tertia sententia, retapondeo quod S. Doctor non loquitur de necessitate simpliciter, sed sercundum quid .
denaea par Α D primum punctum dico, . o logicam ad actus aliarum
scientiarum concurrere solum dircacti u E. Haec conclusio patet ex dict s; nam logica eatenus est necessaria ad alias scientias, quatenus prabet repulas , di 'rseepta . quibus aliae Icientiae conformentur in elicientia activa suorum actuum t atqui influxus iste est solum directivus: ergalogi ea ad actus aliarum scientiarum solum d rective cORcurrit. 3 . Pro decisione velo secundi puncti sciendum est, quod artes sunt in duplici generet Aliae appet lantur ancillae , quae scilicet administrant instrumentum aliquod alte xi arti superiori, ut ars fraene fictoria , quae ministrat fenum milita ari Disitiet Coosl
36쪽
ri. Aliae appellantur reginae, quae scilicet utuntur instrumetis ab an-eillis ministra is . H m. litaris, quae utitur haeno a fraenefactoria mini Drato. Artes quae vocantur ancilis, habent duos fines, alterum intra ip sam artem, qui est 1instrumentum ipsum a se contactum I & alterum extra iplam . qui est finis ipse artis superioris , S reginae: nam cum ancilla inrt insce respiciat dominam, non italu iri h ibet pro fine opus a se factum; sed finem ipsum, quem regina intendit, Primus appellari poteli finir prox mi r, secundiis sin s re motur . At vero artcs, quae appcllantur regii ae cum nulli inserviant, unico tantum filic gaudent, vicer ne te lic t in exemplo allator milita ris enim solum intendit victoriam :fraenes floria veto , ct fraenum, &
re , quis fit finis logicae I eum enim logi ea licὸt sit scientia speculatiua ,
tamen eli etiam ministra aliarum einde est, quod in ea duplex fin: s sit
distinguendus , proximus scilicet, de remotus. Quorum prior erit cognitio sui obiecti. ncmpe Iccundalum intentiorium e post crior vero compraehendit fines omnii ni alia uscientiarum Est autem logica ministra, non huius, aut illius stientiae in speciali, sed Mneralis i. nin v Iriter quod appellatur ars artium:
et intendit vi finem remotum, non finem peculiarem huius, aut
illius scientiae; sed genetale aliquid.
Et commune , in quo omnes conue-
ant. Quare cum omnes strent ae huc tenuant, ut perficiant intellio S dirigant ad recte operandum circa latrio ob rectum , consecuens cst,
vi sum remotus logicae sit pcrficere
rationibus , ut in quacumque mattaria recte , Rr sine errire fiant. 33. Circa tandem tertium punctum s illi auctores, qui asserunt, obiectum adaequatum logicae esse modum sciendi, pro ri tantum comprehendit definitionem , diuisione,& argumentationem , rect E logica cum Boetici diuidunt in rationem definiendi , diuidendi, &argumenotandi ι quam diuisionem laudat Albertus Magnus tract i in Porphytaca P. 3 Nos autem , qui latius patere diximus obiectum logics, cxtendiq; ad alias intentiones logica istes, diuidimus logicam in tres par tes . iuxta triplicem operationem intellectus . Quarum pri m i sibi ven dicat explicandas secundas intentio nes , quae primae operationi dirisu dae deberuiunt. In f cunis erit ser. mo de secundis intentionibus , qu bus dirigitur secunda operatio intellectiis Et tandem in reνtia age inmus de secundis in tertionibus tertiam Gycrationcm dirigentibus.
36 Qtiaeres : quid sit laeunda intcntici logicalis Pro tesolutione noto , qu id intentio in communi sua fignifieatione dicit tendentiam ad aliud. Aliter aurem a Philosophisn orat bus. & Theologis, & alitera Dialecticis usui palin . Apud illoal g ificat actum voluntatis circa mnem L R' aliquando etiam ipsum fi-nt m e ut cum disimus , mea intentio in pi aedicando est salus animara. D .ilcctici vero sumunt intentione, uatenus sonat attentionem quanam e iuxta quod siniet dici, pluribus intentiis minor est ad singuIasei sus: id est, pluribus attentus. Ideb nomen intentionis tribuunt actibus inleslactus , cuiu&proprium
37쪽
-o' DISPUTA est at tendere. Sed quia sepe nomina ipsa actuu applicari solent obie
ctis eorum t ineo nomen intcntionis non raro usurpat Dialecti ei pro obiectis actuum intellectus: distin , ctionis tamen gratia actus ipsos apis pellant intentione formale, obiectu vero intentionem obiectivam. 37. Harum unaquaeq; in prima,& secundam diuiditur, ex eo quod intellectus potest dupliciter versari circa res. Si enim cognoscat res feacundum id,quod habent a parte rei, ut quando eognoscit hominem esse animal , aut equum esse hinni bile tune tela actus cognoscens dicitur prima intentio formalis I res vero cognita prima intentio obiectiva ire nomina sie significantia res , dicuntur nomina primae intentionis, Vt homo , equus. Si vero intellectus Cognoscat res, non secundum ea ,.quae conueniunt illis a parte rei, sed secundum ea, quae habent ab operatione eiusdem intellectus, ut qua do cognoscit animal esse genus , aut
hominem esse speciem i tune ipse actus cognoscens dicitur secunda in . tentio formalis; res vero cognita se
eundum illud esse , quod habet ab intellectu, dicitur secunda intentio obiectiva; & nomina significativa
res secundum tale esse, dicuntur no. mina secundae intentionis, ut genus, Niseeier . Quamuis autem haec ita sint, Vsu tamen receptum est , ut
prima, & secunda intentio sie abs que addito prolatς , pro obicctiuis ferὸ semper usurpentur. 38. Ex his patet, quid sit secvn. da intentio logiealis; sor malis enim est actus intellectus; obiectiva vero cst ens rationis Et lige diuiditur in
tria genera , iuxta tres Operationes
intellectus : nempe in secundas in-
tentiones, quq presupponunt a prehensionem , Ee dirigunt illam: Ela in eas, que prssupponunt, & diri iafiunt iudicium .e & in eas , que prae ipponunt, in dirigunt discursum .
nus , & similia, sunt quae perficiunt, & dirigunt primam operationem intellectus 3 propter quod de illis in hae
prima parte logicae agimus . Agemus etiam de praedicamentis secum dum quod recipiunt intentiones graneris , fit speciei . Quia vero de istis& similibus seeundis intentionibus, cum sint determinata species entia rationis , sine aliqua notitia entis r tionis in communi perfectam coisgnitionem comparare non poni
mus , ideo de illo primam disputa
I. Π NS rationis communiter ab Lia omnibus definitur esse id, tioaefuim habὸι asse οι eritu. in intellectu. Pro intelligentia huius definitionis noto, quod cum ens rationis dicae habitudinem ad rationem, iuxta diuersas habitudines ad illa , distingui solet multiplex ens rationis Haec a tem habitudo ad rationem est triplex, scilicet .effectivas subiectiva,
38쪽
&obiectiva; & sie triplex erit ensrationis. Aliud quod dieit habitudinem effectivam ad rationem, ut sui intellectiones, species expresse, habitus acquisiti,& alia huiusmculi,qugab intellectu producuntur. Aliud quod dicit habitudinem subiecti
Mam , ut sunt omnes perfectiones
intellectus, siue ab illo fiant, siue
aliunde proueniant; quae rationi inhaerent, R in ea subii ctantur. Et aliud, quod dicit habitudinem obie.ctivam , ut sunt omnia illa entia, uae objiciuntur intellectui,seu quael iis actum terminant, & sunt o lectu in intellectionis Ex his aut e plura illud esse, quod obiicitur, non tantum habent in intellcctu forma. liter ut biecti m , sed etiam extra intellectum, alia ero ultra illud ense obiecti tiὸ in intellectu, nihil sunt, ideoq; intellectu de eis rion cog a te, penitus este dcsinunt. Et hareproprie sunt entia rationis; omnia enim alia sunt entia realia, & a parte rei existunt , unde eradi a rationis
appellari non possunt, nisi secunda quid . Ex quo patet, allatam desinitionem entis rationis esse optima, quia bene explicat e flentia difiniti.
inquirimus, an detur em rationis, non intelligimus secundum veram existentiam , aiias repugnantiam in terminis inuolueremus , sed secundiim quid , iuxta capacitatem ill ius , scilicet an de tar aliquod ens . quod tantum habet esse obiectiuε in intellectu p
b Negant Aliqui, sed sine soli
do Iundamenao, & facile vincuntur;
nam isti Auctores, aut e noscuntentia rationis, quae dicunt non pos. se existere, aut illa non cognosunt. Si dicunt, illa non cognoscere, reprehendendi sunt, quia audent iudieare de obiecto , quod non valent cognoscere . Si dicunt, illa cogno diere, ergo conficiunt, & dantueentia rationis, quia facere ens rationis, & hoc existete, nihil aliud est, quam cognoscere ens rationis,& hoe cognitum t sic. q. Dico igitur cum communi se tentia , dari ens rationis Ita Aristoteles A met. tex. t y. Sr i q. &lib. 6. tex. 8 D. Th locis supra citatis,& in I. dist. 26 q 2 ari I. e Iis pari. q. 2 s. art. I. ubi Caietanus, S comuniter expositores . Probatur pri-m 5 ratione a priori; quia ens rationis est obiectum scientiar, scilicet logicς, ut disp. pr . qu st. 3. incnuimini ergo est per se scibiter sed scibilitas est specialis quaedam intelligibilitas rergo cna rationis est intelligibile: ergo possibile Patet lige
ultima consequentia, quia ens ratio
nis . nihil aliud est, nisi ens cognitum ab intellectu, a parte rei noa
3. Probatur secundo experientia; experimur enim intellectum nostia multa concipere, quae nullum ha bent , aut habere possunt esse extra ipsum rei go clim ens rationis sit id, quod habet tantum esse obiective in intellcctu, postibile est pns rationis,
de tacto datur. Probatur ante cedens ἰ quia intellectus noster coricipit chymeram , S alia figmenta , qua non solum a parte rei non da
tur , sed impossibilia sunt . Item
concipit negationes . At prruationes
instar sormarum positivarum asti cientium subiecta , ut tenebras ad
39쪽
modum cuiusdam formae iiigrς , &obscurae in Iaere, eςcitatem instareuiusdam lignae qualitatis in oculo , cum tamen re ipsa non sint ali diuid, sed mera non entia , seu remo.tiones Hrmarum Item concipit in
Deo relationem ad creaturas,in antis
Mali ad species, & alia huiusmodi,
. quae a parte rei, & extra ipsum nullatenus reperiuntur. Ergo, Ste. 6. Ob. I. Ens rationis non potest
fieri obiectum intellectionis: ergo non est possibile. Consequentia pa. t et ex dictis; SI antecedens probatur,ens rationis non potest fieri obiectu intellectionis, nisi intellcctus prius actuetur specie repraesentativa ipsius entis rationis: ergo cum hoe sit impos Iibile , impossibile etiam erit ensrationis sieri obiectum intellectioianis. Probatur suppositum consequentiae ; Quaelibet species presup. ponere debet obiectum ; siqvidem ab eo immittitur et ergo species reis
presentans eris rationis, Prsipponere debet ipsu ens rationis led ens
rationis ante intellectionem prςsup- Doni non potest et ergo impossibile est, intellectum actuari specie entis rationis, hoc per talem speciem reddi obiectum intellectionis.
dens , & ad probationem dico,quod dupliciter explicari potest, quomodo intellectus ens rationis intelligat Primo si dicamus , intellectum ex specie impressa, Se cxpressa entis realis, elicere aliam tertiam speciem impressam representativam entis ra. tionis , a qua immediatὸ procedat cognitio illius. Iuxta quam sententiam dabitur quidem propria spe .cies impressa entis rationis,quamurS semper illud representat cum habitudine ad ens reale, & cum depen-
dentia ab specie imprem, se expressa
eius, a quibus filii extracta. Secunda potest id explieari, si dicamus per ipsam speciem impressam entis reais iis simul cum expressa absque alia inis de educta, cognosci ens rationis. quia eadem species impressa, que prima is rio representat intellectui ens reale, potest secundario representare illiens rationix Iuxta quam sententiam non datur propria species entis rationis , sed cognitio eius immediata procedit ab ipsa specie impressa elix realis . Utraque sententia est probabilis in via D Th' & soluit argumetum propositum I videatur Sanchea lib. I. logic. q Is cones. s. 8. Ob I. Ens rationis est illudens , quod non habet este 3 nee habere potest a parte rei, ac proinde
est entitas impossibilis sed entitas impossibilis non potest concipi vepossibilis a ergo non potest dari e
rationis. Probatur minor,eadem rex
non potest simul esse , & non esse rergo implicat quod res impossibilis concipiatur ut potii bilis. 9. Respondetur negando mino rem 3 Amanus enim dicens e Pateoditiinus non generar flium i inqua
tem concipit aliquid impossibile ι impossibile namque est . quod diuinus filius non sit squalis Patri: Si autem hic hqreticus hunc errore iri asserit, illum utique concipit, ac
proinde id, quod est impossibile, concipit ut possibile. &existens. Et ad probationem dico, quod concipi potest res impossibilis, etiam si forinna aliter non concipiatur , quod sit,& quod non sit e ut si concipiam naturam aliquam compactam ex homine, & leone identificatis,concipio
aliquid impossibile ἱ S tamen hie
40쪽
hominem , R non hominem, Ieone Re non leonem: hic enim conceptus formaliter exprimit humanitate, &rugibilitatem identificatas in eodem subiecto 1 sed hoc exprimere, non est formaliter exprimere negatione humanitatis, vel rugibilitatis , quia millum positiuum formaliter est neogatio alterius positi uir ergo concipi potest impossiibile etiam si non coniscipiatur , quod res sit, Si non sit.
humanitas, & rugibilitas absque eo, quod concipiatur formaliter negatio: tamen non possunt concipi , quin concipiantur ut ineompo II ibi. Iesbsed implicat, quod eadem res concipiatur esse talis , & incompose sibilis adesse talem: ergo implicata quod concipiatur res impossibilis . II, 1 espondetur hoc quod est. esse incompossibile, formaliter nihil est aliud , quam habere negationem possibilitatis ad essendum unum cualior ergo si concedatur . negatione non concipi, neque concipientur illae entitates , ut sol maliter incopos sibi Iesi ac proinde benEp terit con incipi entitas impossibilis ut possibilis. II. Ob. 3. In intellectui cognoscente chim eram v. g & est intellectio, qua intellectus intelligit, Si est chim era cognita : sed hoc totum estens reale r ergo omne illud , quod dicitur ens rationis , est ens realc.&se nullum datur ens rationis. Prob. minor, & de intellectione iam non
potest esse dubium , Quod realis illa sit; de termino intellectionis, seu qualitate per intellectionem producia, in qua relucet res, quae cognoscitur , probatur, 'uia vel l sc identiscatur eum intelicinione, ut voluta liqui, Ae tunc erit ens reale , quia
nihil cum ente reali identiscari po-
test, quod reale non sit. Vel iuxta aliorum sententiam est queda qualitas realiter distincta; quae verbum mentis dicitur r sed verbum mentis est ens realesquia est terminus acti nis realis, & omnis actio realis respicit terminuin realem : ergo , &c. I 3. Hoc argumentum assertores
opposite sententig multum magnificant i sed nullius est enicacie, cu falso nitatur fundamento Supioni tenim ens rationis consistere vel in intellectione, vel in verbo ab intelis lectione producto;quod tamen sum
positum verum non est I Omncs h. admittentes ens rationis dicunt,non esse neque intellectionem , neque
verbum ab intellectione prod. ctii , sed id , quod per tale verDum reprpo sentatum intelligitur: hoe autem n Oest reale . cum nullum aliud inc ha. beat, nisi illud obiectivum in in leb
Iq. Ob q. Ens rationis est iIIud. quod h.ibet tantum es ecbiectiud in intellectu r sed in intelligibile est, quod detur aliquid , quod h.ibeat tantum esse obiective in intellectu aergo in intelligibile est, quod deturens rationis . Minor probatur, hab
re esse obiective in intellcctu , est idem formatissimὸ, ae habere esse , in eognitione intellectus r sed habere esse in cognitione intesiectus, est formalissime habere esse:subiective in intellectu; ergo . Probatur minor. habere esse in cognitione, est subiectari ubi subiectarur ipsa e .gnitio : sed cognitio habet esse subiectiud in intellectu r ergo. II. Respond. cum S. Th. opusc.