장음표시 사용
201쪽
13a os Ius Au REL Ius ciem in actione in persenam i quasi donatarius in donatorem ad praestandum landum ex stipulatione egerit: cum verba legis, undequaque vindicationem permnent, haec nimirum , Si non reis
siluat, & haec, ut quivis possessor damnandur es, iterum ista , Si autem fiandam resiluit, & denique illa, Si Io desit posta
re, in Diem jurabitur. Mirum sene eum , qui ex Culacio multa quae sunt optima, studiose colligit, iisdem ipsis locis ubi eum carai re non dubitat, non capere maxime quae Prae caeteris necessaria sunt.
De interpretatione legis In judicatis r. D. dere judieata. Iulianus ait. In iudieari actione, non prius ratio haberi deberetur, eui prior reus eondemnatus fuerit. Incredibilem quandam laetitiae voluptatem , ut in Me emput incidi, sensi , Merillium ratus, qui dissidia iam olim Forn rii ac Culacii probe nosset, depromturum hic quidquid de acti ne iudicati reconditioris iurisprudentiae haberet. Nam ut militaribus hominibus iucundum est in arcis alicuius obsidione, eme-glorum ducum observare labores, ita Merillii nominatissimi Iu- reconsulti operam in materia dissicili, nec vulgari, non vulgarem deprehendere, mihi sane pergratum Risset.
I.ex ait, Injudicati actione Ge. Quid est actio judicati Z Est
actio secunda, qua victor adversus victum exequitur rem iudicatam , & ad finem perducit. Quid inquies, Post actionem in judicium delatam , & rem sententia finitam, an actio datur secunda , qua iterum lis ex lite fiat, & obligatio veluti ex obligatione nascatur Z Dico vero, actionem hanc secundam institui, non Iitis ordinandae , sed exequendae sententiae gratiar & quamvis oblia ratio sit ex obligatione, nimirum ex re judicata, tollendae tamen omnis obligationis causa ad ultimam hanc actionem perveniri Itaque post didiam a judice dato sententiam, aditur Magistratus qui judicem dederat, atque ab eo petitur, ut sententia adversus Titium data executioni demandetur, adeoque ut apparitores j heat pignora debitoris condemnati capere victoris nomine, a que ea distrahere, ut ex Pecunia redacta ex pignorum venditior
202쪽
DE VARIANT. CuJΑCiI INTERPR. I 83 ne, creditor idemque victor repleatur, LPraeses et . ὶ in. D. de rejud. L Si pignora ro. D. de Mict. Magistratus autem partes
sunt, pronuntiare debitorem condemnatum recte teneri ea senistentia quae adversus eum dicta est, & jubere res ejus ab apparitoribus si ve executoribus pignori capi, mobiles quidem primum, di deinceps quae seli sunt , I. ALPopla I s. I.I. I. 3I. eoitu. de rejura. I. Coaede execut.rei tuae Causas autem cognitionis quasdam haec sententia desiderat, de quibus summatim Magistratus cognoscit, veluti An competat actio ei qui agit judicati, an ei d neganda st y La 4. D de noxaBb. act. I. 6. Ilo. D.Quod cujuscumque uvifers. Item si condemnatus dicat in solidum exigi L minime debere, G. 3l. II 8. GL4I. eod. tit. de rejud. Item si dive sae sententiae proponantur, La 8. G38. eodem tin ut in specie
Iegis Duobus 3 o. D e Iibera I eausa. de qua diximus sirp. diis.ης.
Item si nondum effluxerint dies justi, L . G a9. D.de re jud. Si pignora capta sint, quae capi minime debuisse dicat debitor , ut stipendia A commoda praemiorum , Lq. Coaede exec. rei tuae D. de re tuae si sententia ipse iure nulla dicatur, L6. D.de feriis. Si furiosis dicta sit, L 9. D.de rejud. Si sententia contra plures imdistincte lata sit, ut ex sita tantum persena quis conveniatur, L43. eod. xit. Item si ante eum qui iudicati hodie agit, alius debit
rem communem prius condemnaverit, hoc ipsum quandam cognitionis causam exigere videtur ut finge , Maevius Τitium condemnavit , deinde Seius et at Sejus in causa ridicati praevenit Maevium, hoc est, Seii nomine pignora I iiii communis debit ris capta fiant. An tijus potior erit, an Maevius cui priore Ioco Titius condemnatus est. Hanc Merillius existimat quaestionem esse M legis Injudieati actione 6 I. Ego vero magis elegantem existimo dubitationem esse, si ponamus utrumque creditorem , vel in capiendis per apparitores pignoribus, vel in ipsa judicati acti ne , dum petunt ser apparitores pignora capi, concurrere: Ma
vium autem, anterioris temporis sententia fretum petere ut ante
sit ratio habeatur, ut qui non vincatur diligentia adversarii, sed qui ipse eum vincat ante, toris scilicet sententiae praerogatiUa. Quae sane ratio colorem habete rejecta tamen est a Iuliano, qui in aetione judicati non putavit anterioris sententiae rationem hahendam e . Injudieati inquit, non prius ratio haberi debet ejus cui prior rem condemnatus fuerit. Tacita decidendi
203쪽
184 os Ius Au RELIus Disp.48. ratio est, quod sententia lata sive dicta de re in iudicium deductaeo tantum pertinet, ut per eam ius actoris declaretur, an creditor sit, an dominus; an reus debeat, an praestare quid vel restituere teneatur, quod recuperatores sententia sua definiunt, qua victori nullum jus tribuunt in bonis condemnati; Caeterum ut expediatur solutio , utque restitutio fiat, adeoque ut bona comdemnati possideantur, vel ejus pignora capiantur, hoc postea fit extra ordinem imperio magistratus, quo jubente pignora capi, vel permittente possessionem bonorum, jam incipit victor in victi bonis aliquod jus habere, & hoc extremum iurisdictionis esse dicitur , ranie. s. I. D.Si quis jus die. non obtemp. ius autem illud perficitur occupatione pignorum, vel ingressu possessionis , Las. D. depi n. ata nam in vicem iustae obligationis succedit veluti ex causa contractus auctoritas jubentis, Li. Cod. Si in eatis iud, cati pign. capi. t. Simile est pignus iudiciale conventionali, & si
τώ ιν με νει. Non sufficit capi pignus, & privata creditoris amctoritate detineri, Loui ratiario 3 o. D. de pig. act. sed oportet illud capi iussu eius, qui iubere potuit post sententiam jure dictam:& ex pluribus creditoribus potior est is, in cujus persona constitutum est , I Si S iure Io. D. qui pol. iπ pig. Ergo ut in conveniationali pignore , non utique potior est creditor, cui prius ecbitor obli atus est, sed is cui priore loco Pignus d tum est, ita in judiciali non habetur ejus ratio cui prius condemnatus est reus, fae
Verum ei L6 I. obiiciunt, Luter I9. eod. t e. Inter eos om-bus ex eadem causa debetur, occupantis melior conditio est nee d
ducitiar quod ejusdem conditionis hominibus debetur, sicutis inde peculio actione, nam ει hic occustantis meLior es causa . Occipantis , id est, ejus qui prior ad sententiam pervenit. Ergo in iudiciali pignore ratio habetur ejus , cui prior reus condemnatus Merillius d. I. I9. ita exaudiendam esse censet, ut melior sit conditio ejus qui prior ad sententiam pervenerit, & eam executus fuerit; itaque accipit eam de caua judicati . Fornerius Lb. I. S Ies. eap.I8. pariter accipit eam de executione sententiae, quae solutione consummatur. Occupare, inquit, dicitur qui in exremtione judicati reliquos quibus ex eadem causa debetur vicerit, e*. Diuitiaco by Corale
204쪽
DE VARIANT. CMACII INTERPR. ' Dis. 8. Igrforte posertore Deo sententiam obtinuerit r quam Dis enim in H-gnore judician , id se in causam rei iudicatae eapto, aequast omnium ereditorum conditio, nee in aαione judicari potior si is ruiprior vicit, tamen in executione, metiore Ioco es diIigentia ejur, qui caeteros praevenerit oceupatione istractioneque pignorum , eonfun-at euicet omnis iam res es. Non ego censeo quod illi, d. . I9. D.de rejudie. esse de adtione iudicati simpliciter; Imo, d, co eam esse de aestimatione bonorum, in quae agit adtor ille, qui elusinodi est, ut non semper selidum consequatur, veluti si agat in peculium, sive de peculior vel si agat adversus exceptas peri,
nas, Veluti parentes, patronos, s os, qui non condemnantur, nisi quatenus patiuntur eorum facultates: stilicet inspicitur tempus , non institutae actionis, non litis contestatae, sed sententiae dictae; ut si creditor servi filiive familias egerit in peculium , spectatur quantitas peculii quae fuit impore lantentiae, sue peculium creverit , sive decreverit, nec ha r ratio caeterorum creditorum, quibus ex simili causa d est,ex causa peculiari de tur; shretatultempus sententiae ,& judicati actio in tantam pecuniam competit, in quantam condemnatio facta est. LSed damnam 9.I.aiat.juncta eq.D.de pecuL Finge ergo; sociis duobus Primo & Secundo,Τe tius,qui Rcius aeque fuerat totorum honorum,dena debebat, Pr mus priore loco egit, & litem contestatus est; Egit secundo loco Secundus, debitoremque condemnavit: ct luod observandum tempore condemnationis utique issiciebant Tertii facultates credito Secundi. Quaesitum est an deduci deberet summa quis Primo debebaturῖ Res nium est non esst deducendam. Movebat,quod ciam ex simili causa deberetur, par eius conditio esse debebat. Atratio in contrarium fuit, quod cum medietur tempus condemnationis , ut quis cui damnetur pro modo & ratione facultatum suarum, sententiae in singulis creditorum causis prolatae considerantur seorsim . Itaque melior erit conditio eius qui priore loco sententiam obtinuerit. Idemque erit, si ex pluribus libertis unus anteUertit Patronum condemnare et non tamen erit idem, s ex pluribus donatariis unus donatorem condemnaverit, aes enim alienum deducetur, ae Inter I9. eum tribus praeced. D.de re iud.
Si quaeras usum & efiectum hujus rei: dico hunc esse . Quod
futurum si ut Τertius Primo in nihilum condemnetur, si aestimatione facta bonorum ac facultatum ejus ex tempore sententiaea a inter
205쪽
inter eos dictae, appareat nihil eum in bonis habere. Utar Stexemplo peculii; Pater Τitii filii familiae . Mae io in centum condemnatus est , cum esset peculium centum δι vi inti r Deinceps et it Seius in eundem patrem . Quatenus eum condemnabitῖ Cem te in viginti: quia in peculio non plus este intelligitur: coepit enim pater judicati teneri in centum, D.de ραδε Eo respicit ZLInter eos I9. quae proinde longe diversam si eciem habet a I. 6 I. eod. tit. de re jud. In hac enim allitur de praerogativa dii, gentioris creditoris non in condemnando, sed in exequendo, in illa vero , id est, in astitur de quantitate condemnationis i ter creditores , quibus ex simili causa debebatur . Porro si quaeras , is qui sententiam in viginti, posteriore loco reportavit, si occoeperit judicati agere, eiusque nomine pignora capta sint, an potior futurus sit eo, qui prior ad sententiam pervenerit Z Resiarum deo id ita esse: liancque sententiam confirmari arg. DIi; Si Gμ- re io.Qui potiores in pign. quae nihil ad M. I9. pertinet, cum ait.
Si G jurejudicatum , G puntis in cause uitati ex auctoritate elui, qui iubere potuit, cupium es, privigiis temporis fore potiorem haeredew eius, in cujus persona pignus costitutum est. Sensus est, constituto pignore judiciali c constituitur autem cum per apparitorem capitur rubente Magistratu postaententiam rite datam) iuvari haeredem creditoris,& potiorem esse alio quolibet creditore, Iicet nondum ejusmodi pignus sit disti adium. Scilicet& defunctus si viveret potior ipse es t privilegio temporis. Alia causa est pignoris iudicialis , alia pignoris Ρraetorii quod constituitur missione in possessionem ex Edicto, bonis possessis ex Ed Eio , haec ni issio prodest omnibus , & fit in omnia bona κkθ' ὀλουτων δαπIz- νοα , Pignus vero judiciale li creditori proficit qui sibi vi ilavit: certa persbna est ejus qui iudicati actione tenetur, Lq. D.de rejuri certa quoque ejus cui judicatum heri dem
deratur. I. I s. I. Sedsi emtor τ. eod. tit. Itaque recta non est interpretatio Fornerii adae Lqui posiores Io. dum eam accipit de pignore convcntionali, quem ob id , tacito tamen ejus nomine , Cujacius reprehendit merito, Lb. 9. Observation.cap. 37. Satis autem ipsa lex Ig. prodit se , cum has conditiones exigit, Si G j rejudicatum est, Ge. tradiare de pignore judiciali, congruitque cum I. I. Cod.Si in causejudicati pig. capta P, ut post praescriptas illas conditiones quae in selo judiciali pignore i, Uunt esse
206쪽
DE VARTANT. CuIA II INTERPR. Din.4.3. I 87 incivile si eam accipere de pignore conventionali r quomodo si certa lege quis amicum ad coenam opiparam invitet, illiberaliter prorsias fecerit, si eum mox ac legi paruerit, excludat. Sanes in dicta I. Io. pro his verbis FG jure, legeretur, Diijure; rectissima esEt Fornerii observatio, ut acciperetur illa I x Io. de pignore conventionali. Stat Uero sententia i Iegis, ut scripta est, qua edocemur haeredem succedere in causam pignoris judicialis, quod antea constitutum sit in persena destineti. Et vero certum est non tantum in causa pignoris conventionalis , sed etiam Pra torii & judicialis, iure semper potiorem esse, qui tempore antecesserit G 4. Cc'.ιpot.bab. Et quamvis in Gallia consuetudinaria res mcbi' , pignoriam Persecutionem non patiantur, judiciale tamen pignus admittunt, & temporis Praerogativam , ut Consuetuae Paris ArsisHo 178. Cujacius autem supra dicto Ith.9. Obsero . cap. 37. negat adversari d. legem Si G jure Io. D. qui pol. dictae Linter I9. D. de rejud. & utramque hoc Velle scribit, potiorem esse creditorem qui occupavit agere judicati, pignusve capere in causam judicati , non qui prior sententiam consecutus sit. Nec vero alibi fassus est adversati. Merillius tamen incusat eum, mod in recit. ad IAI. D. de rejud. hib. 4s. D. JuL admodum placere sibi dixerit, quod Graeci in negationem detraxerint. Sed illuddum, non est omnino acquiescere, sed pro tempore. Denique
ille locus, c utpote ex posterioribus non fuit prioribus oppo
An eadem si condictio quae datur ex mutuo, & quae datur eX promutuo pG Ajus in I. r. I. Is quoque 3. D. de GPgat. ει act. Is ouoque, qui non debitam aeripit per errorem PDentis , obrigatur quidem quas ex mutui datione, ει eadem octione tenetur, qua debitores ereditoribus. Quid hic Deus bone peccavit Cuiacius y Nimirum, inruit Merillius, ad M. f. Scilicet in operib. ρω. ixit eum qui inebitum accepit, teneri eadem actione, ac qui mutuum accipit,
207쪽
non quae sit eadem specie, sed genere . Agnosco loquentiam rtenetur eadem actione non specie quidem prorsiis, sed genere eadem Quid indet At Iib. 8. Observat. cap. scripsit teneri eadem actione , nec distinxit an eadem genere vel specie: ergo variavit. Quid istuc peritiae Logicae artis Z Nego Merilli, hoe sequi, nisi rei intelleia in diversum coacto, ut Quintilianus ait Imo , probe magis inferam ita: non distinxit ergo non variavit Et hoc simile vero est , subintelligisse Culacium, quia dicto obfem vationum Deo non similitudines tantum, sed etiam dissimilitudines mutui & promutui notavit, quod faciunt qui generis & sp
ciet άνάλυσιν tradunt, dum quaerunt nisimilitudinum similitudines , & similitudinum dissimilitudines ia Dixit condietionem expromutuo dari ex hono Sc aequo tantum, non ex contraiitur in- ldebiti enim sblutionem distra nam eae, & ideo actionem ex pr mutuo non dari, nisi in id quo locupletior famis esset qui inde-hitum accepit, 28. I.aa. D. de transact. Dixit & in ignorantem non clari, ut si hominem indebite Qtutum ignorians manumiserit, I. Insumma 6s. I.pen. D. de con Lind. Qui disserentias notavit, non tibi videtur species distinxisse t Ergo ubique sensit Cujacius contra Merillicimo actionem mutui ac promutui eandem em genere quissem, non vero specie. Et recte quidem, & ex Philos,
Phorum arte, qui species a speciebus norunt dividere ex differentiis singularum r invicem autem conjungere γῆ convenientiam generis. Ita plane differt actio tutelae Ribsidiaria quae in magi stratum datur, ab actione intelae quae contra tutorem competit,
quae tamen eadem dicitur, Luid. D de Magi atibus eonD. Bras. sca est omne genus brassicae: at quae flore, caule, Odore, gustia, vel quo alio disserunt, genere etsi conveniant, ac nomine, specie tamen o Merilli, disserunt
De interpretatisne Regis Actio a S. D. de obng. ει am
Ρ Apinianus lib. I. Definitionum . inquit, inperson- iinfertur, petitio in rem, persecario in rem veIin personam rei persequendae gratia. Disiligod by GOoste
208쪽
DE VARIANT. Cin Acir INTERPR. Dis .ro. rgymaestio est, an abundent haec Hrba, rei stersequendae gr tia Z Breviter, nec minus vere diei potest, admodum supermia haec verha esse videri, si Papiniani definitio generaliter accipiatur, & ad certam speciem non referatur: contra , si ad cassim ce tum inflectatur, puta ad tractatum de persecutionibus quatenus Cadversus defunditam, & adversiis haeredem, vel bonorum posses sorem competunt, dici potest, non videri mperflua. Et ita Cu- iacius in Recit.a d .a 8. Papinianum dixit, videri simpliciter scripsisse, actionem proprie esse in persbnam, petitionem vero esse actionem in rem, persecutionem denique esse commune nomen actionis & petitionis, persecutionem dici, tam in rem, quam in Persisnam e & consequenter, quae poenae persequendae gratia est actio, persecutionem esse. Et hoc sensi videri abundare haec ver-ha rei persequendae gratia. Alio vero loco, id est, obser P.Bb.aa. e . a I. idem Cujacius posse esse dixit, ut Papinianus lib. I. Definitionum cunde sumta est illa regula) cum propositisset veterem illam regulam, ina de re actio, petitio, persecutio adversus de iunctum uerit, G adversus ejus haeredem esse, Ge. eam interpretatus sit, ut diceret accipiendam esse de actione, Petitione, Persecutione quae rem persequitur,non poenam, & hoc sensu non abundare silpra dicta verba rei persequendae gratia. Hoc appellat Merillius variarer puto ego, hoc esse, rem accurate eXplicare.
An fideiusior acceptus in maiorem summam, quam reus principalis d at, nullo modo vel ad summam debitam obligetur tULpianus in I. Graece 8. I. LUM . D. de ejus. III eommune es in universi qui pro aliis obligantur, quo si s
rint in duriorem eausis adhibiti, placuit eos omnino non obli- .gari.
Vetus quaestio, quae nos etiamnum exercet hodie i Scripsi Cujacius cinquit Merillius ιnposerioribus notis Inst. tit. de fide-jus. magis esse ut fideiusior , qui acceIRus est in majorem minmam, quam reus principaIis, saltem teneatur in debitam a reo
209쪽
rso os Ius AuRgLIus Disp.rr. genda sunt verha Magistri I ne nos fugiant, vel etiam decipiant. Si reus c inquit Cujacius decem aureos promisierit, fideiu 1Rr ii quinque recte obligatur: Contra vero obligari non potest, in maiorem stim mam scilicet , in debitam enim immam obligari magis est. Variavit inquit Merillius) utpote qui in Reeitationib.as Res. Pa' in I ecuniae 9. D. de re r. prohat ex I. 8. D. deIL deis soribus. fideiussi rem qui promisit quindecim plo debitore obligato in decem, nulla ex parte teneri. Dico fiapra scripta Cujacii verba adris. Ins. deside f. qu, hus ait magis esse, in debitam summam fidius irem obli ari, desiderare speciem certam : hanc scilicet, si ponamus reum deberex. fidejustarem interrogatum esse in eandem quantitatem, id est, in x. mrro fideiumrem respondisse se daturum xx. Ita ipse Cujacius in I. Rogatus D. Mandati ad lib. 4. Juliani ex Minicio. quem locum retulit Merillius nec satis attendisse videtur Exfoe Deo inquit Cujacius per quam e ideoler apparet, quod die tur in L I.mus 7. misissiorem quise obliga te in durώorem eam fam omnino non obligari e esse accipiendum , ut omnino non obligetur quatenus se ob gaiait, sed quatenur duntaxat Ogatus es.
Liceat hoc sepries repetere, ut placeat aut saItem retineatur. Sed & si stricto jure rem aestimet e nihilo magis argumentis Merillianis tenebitur. Non L. 33. D. Mansiti. in qua , non quatenus obligetur fideiussor, quaeritur, sed quatenus mandati acti nem habeat, qui rogatus de minori summa , maiorem spoponde rat, qui quidem dicitur mandati actionem habere quatenus rogatus sit. Non I. II. I. I. D. de consitu per. Nam dici potestem rore plus constitutum quam debitum es proinde non tenere constitutum in quo erratum est, tenete autem quatenus erratum lion est, quia ibi consenis non est, ubi error est : & econtra ibi er-xor non est. ubi consensus est , L .LuP. D.Si quis caul. Porro conia
stituta non quemadmodum stipulationes ex sti lino jure , sed eκ consensu Valent, I. in pr. D. de confit. pee. Non obstabit etiam quod dicitur in maiori summa minorem illesse, & utile per inutile non vitiari , I. I. s.Sisi Ianti g. D.de Pector. ob lat. Etenim in specie Iin ud 7. d. I. aece 8. creditor qui reum habebat in x. mdejusdrem interrogavit in xx. & fideiussbr spopondit xx. sicque
non occurrit comparatio minoris summae cum majori. Nec aliud
hac in specie efficiet illa regula , utile per inutiis Ge. quam obtru
210쪽
DE VA MANU. Cur AcII INTERPR. Diss.ya. Is Igationem rei non vitiari propter vitiosam obligationem fideiust, ris . Itaque fatendum est fideiustarem qui se in plus obligavit, nullo modo obligari: dc ea verba omnino non obligari metathesim respuere, nec debere ita converit nou omnino, hocqtre voluisse Graecos, qui comnino non recte verterunt i δε ολως, quod & i' sum redie reddidit Cujacius, mora, Merillius perperam ποπomnino. teste Graecorum eruditissimo Eustathio, in illud Hom riέδέ τι παμπαν ψαυντων νηυσὶ θοῖτε DLτ6 I. το δείδέ τι πά amo, inquit, ἴσον ἐπιμέδα μως , άδ' o ς.
An Lex I a. D. de Muneribus G honoribus, intelligenda sit de collatione, vel de cura viae publicae muniendae t Munerum civilium alia stant pers alia, alia patrimonialia , alia mixta. PersonaLaoni, quae animi provisione, G comporans Iaboris intentione, Ine aliquo gerentis detrimento perpetrantur, ut tutela, Te cura . Ex hac Arcadii Charisi definitione intelligimus , quamlibet curam atque Qllicitudinem publice imjunctam, circa rem Pertinentem ad civitatis administrationem, utilitatemque publicam, persi,na Ie munus esse, si ex reditibus civitatis curatori pecunia obministratur, ut non de suo faciat sumtum sadeoque munitionem viarum, si qui huic rei praesectus est, de suo in hoc munus conferat nihil, I. un. tisque ad I. I 8. D. demun. Patrimonialia sunt, quaesumtibias patrimonii, G damnisu iniseirantis expedianiar: & quaedam ex his dicuntur munera possessionis, quia hoc genus collationis possessionibus indicitur , non habita ratione an possessbres municipes sint, & incolae . MAxta deniquesunt, quae corporale miniserium habens, ει non sine detrimento gerentis adminifrantur, quaIta sunt munera dees- protiae G icos rotiae: nam decvroti S ico proti, tributo ex gente defectorum cada detrimenta resarciunt, d. I. MD. a I. I p. que ad a8. ubi, pro eo quod in Florentinis legitur de nctorum, Iegendum defectorum, quia defectorum detrimenta decaproti sarciebant, IIs Disiene bos Ies nonua in oti Ies nonPaDars. Hi erant similes istis quos novitas per imitationem quandam VO-curi Ies coeqs de Paroisse. Ejusmodi detrimenta aequissima sua