장음표시 사용
291쪽
REBUS CREDITIS, SP CERTUM PETETUR,
Onceptio hujus tituli varias peperit interpret tiones , quas Veteres ct novelli iuris Glass graphi tradidere, nullusque alius in Pandediis titulus tam multas patitur acceptiones .. Veteres igitiir sere omnes verba illa, e rebus creditis,sc intellexerunt, ut sit generalis titulus ad omnes contractus , de quibus postea agit, voluti planus, commodatum , depositum; ita silade te Ulpian. in I. I.-c his autem verbiss certum petetur, G de eonditaone , quidam simul proponi existimant, condictionem ce ti specialem, qua mutuum petitur, & condictionem certi generalem, qua certum petitur, non solum ex mutuo, sed ex quocumque alio contractu, ex quo certum debetur, L eertit. I. in duobus a8. s. exceptio A. D. de Iureiurando , & ita verba hujusce tituli traiiciunt , G de Conictione , scertum petetur. AIii putant, his verbis .in certum praesur, proponi condictionem certi specialem, illis verbis, de eondictione, proponi tantum condictionem certi generalem, quas specialis certi condictio ex mutuo, S generalis certi condictio ex aliis causis dignoscantur. Alii con
292쪽
AD TIT. D. DE Rrpus C REBrYII. ETC. tra omnino his Verbis, de rebus creduis in certum petetur, PrOP ni condi itionem certi generalem , illis, de eondictione, condidit nem certi specialem . Alii, his vel is, de condictione , intelligunt condictionem incerti generalem , qua incertum condicitur. Prout enim certum vel incertum in obligatione versetur , certum petitur condictione certi , incertum condictione incerti, Libinarum 3 s. D. de Servitutibus urb. praed I. sed etω aa. I. uu. D. de Condictione indebit. de Condictoine causa, Ls tibi 8. D. de Act. eant. I. s quis Ia. D. de Novat. ει deleg.
Inter varias illas Auiusce tu. acceptioncs probarem magis, his verbis,iis rebus creditis, proponi titulum generalem ad varios comtractus , d. I. I. Ac tum quia Iustinianus hanc tertiam partem
D. Vocat Abros s. de rebus , in prooemio D. s. in secundo 3. & is consitutione ad Senatum, ,. in tertia 4. His verbis, Si certum
petetur, putarem proponi condictionem certi , qua & certum retitur Ex mutuo , L I. D. de Condict. tritiear. Et insit. Coaes certum ρetetur, & qua cer tum petitur ex aliis contradithus, cum in pei sisnam est actio, d. I. 9. D. h. t. dc I. s. D. de Intere. In iure facienae veluti cum certum petitur de chim rapta is, &desiisIragiis in Cod. I heod. Iib. a. tu. 34. tie. 36. his autem Verbis P stimiis , novam interpretationem inducerem,
uasi accipienda sit non mum de condictione certi speciali , aut e condietione certi generali, aut de condictione incerti , sta de omni cc ndictione , seu condictionibus in tenere , de qLibus P ctea ibiiciuntur Tituli generates r nam S sub hoc ii si) titulo a pitur de condictione ob injustam causam , I. 4. f. res pignori I. D. h. t. & de condictione triticaria , L Uinum a a. S de condictionesne causa, Ls me a. D, B. t. ut commodius suis locis expo
LEx L ULPIANus Lib. αὐ ad Edictum. Re es, priusquam ad Derborum interpretationem pervenima mus , pauca de gnificatione usus Tituli referre . Quoniam igitar multa ad confractus e mos pertinentia iura Itib for I itulo
Praetor instruit,ideo rerum creditarum tuuiam praemisit; omnerenim contructor, quor alienam dem secuti infitiainus, απι tam tur: nam, ut lib. I. aediti iam cessus ait , credendi genera-
293쪽
ni appeIutio es t ideo sub hoc titulo Praetor G de commodaeo ,
G designore edixit: nam cultuque rei adsentiamur aLenam demsecuti, mox receptari quid ex hoc contractu , credere diciamur. Rei ut generale , Praetor est,t. Salvius Iulianus autoritate D. Hadriani Midhim perpetuum
composuerat, L. a.f. I 8. Coaeiae Veterjure enueL. quod erat titu-
Iis seu partibus distinctnm , L. a. D. de Stat. Hom. Ulpianus in B. I. I. ex lib. ας ad Edictum eam partem Midii I'rpetui extra nebat , quae ad contractus pertineret , S a Verbis hujusce legis
primae, lib. α 6. ortum fuisse probabila est, ex quo etiam I. r. II. I 3. h. e. sumtae sunt . Cum igitur Praetor vellat Edictum proponere de contractibus , & condi 'ionibus , seu actionibus in personam, quae ex contractibus oriuntur, rerum creditam,
tit. praemiserat, & credendi, & rra generalis appellatis est, eumque ordinem sequutus est hic Iustinianus , & Paulus a- receptarinentento tit. I. Crederσ proprie est mutuam pecuniam dare, L. 3. g. penuis. ει L. 4-nde Scio Macedoniano. I ventria 4. I. in bonis a. D. de Rebur aut. tuae. ρυτ & creditum proprie est
mutuum, L. I. g. mutui Iob. t. L in navem y I. D. Locari. in qua
propria credendi appellatione Iudebat festiviter Martia Iis Ain 3 Uig. IV. PIur nemo creste, quam tota Codrus in arbe, Cuis e tam sta ere quomodo i Caecus amaro Inde etiam creditores proprie, qui mutuam pecuniam desuerunt, L. r. f. is quoque 3.D- de Oblig. G aes. & I. a. D. de M. S. colligi potest . x II. tabulis,proprie creditores fuisse, qui aeri stupenauiam credidis Ient , siquidem ex his legibus permissum erat creditoribus debitores sibi addictoς in nervo habere, & membratim disceri'm e , eos nempe, qui aeris consessi R debitι iudicati es.sent, Gellius Lb. I x. cap. I 3. Verumtamen crediti appelIatio ad omne negotium extenditur , seu ad Omnem contractum , in quo alienam fidem sequuti m mus , namque S qui deponit rem suam apud alium, credit , d. Ls Pentri a 4. g. in senis a. D. de Reb. aut juripo J . S. I. eandem s. D de Duob. reis. Ita ct creditores dicuntur non tantum, qui pecuniam crediderunt, sed quibus ex qua eum- que carisa , sive aestione debetur, Lerritores Ici. D. A V. S. L.F
294쪽
AD TIT. D. DE RE pus CREDITIS ETC. I. I. is eui 4a. f. creditores I. D. de ObIl. V Quod autem ait Ulpian. mox. recepturi quid ex hoe tontractu , cum aliquo temperamento intelligendum est, ut non possit statim creditor debitum exigere, L promi r a I. D. de Coa u. pecunia. Lucius Seneca Ly. I. cap. a. de Beneν. nec omnis exagor ad horam & diem debitorem appellat.Menippus Philosephus dictus fuerat ηαεροδα rei ης, quasi uno die tantum crederet, & statim debitum reddi vellet. Diog nes Laetetius in Menippo. Sed ut eradendi, ita rei quoque generalis appellatio est, que & nona omnia comprehendit, L natur 3 o.
S. I. D. ad tum Trebeia. I. meorum, D. de HS. Miuue emiam
LET II. mutus Lib. a 8. ad Edimam. M Utuum damus recepturi non eandem speciem, quam dediamus anoquin eommodatum erit, aut deposeum sed irimoenus: namsa iud genias, Delusi, ut pro Iritico visam recipimmus , non erit mutaum.
Praemisse tit. rerum ereduariam prius agitur de mutuo, quia in eo contrades magis croditur, & fides habetur, quam in caeteris contractibus. Etenim in mutuo res ita datur, ut accipientis fiat alia res eiusdem generis & qualitatis reddatur, L. I. I. I. D. de ObIl. ει action. seu eiusdem materiae, L oleo et 3. C. de Usmris. si autem convenerit, ut eadem res reddatur, non est mutuum , sed commodatum vel depositum . Vicini fiant isti contractus, mutuum, & commodatum. Commodare re mutuari promiscue usurpantur. Commodare est mutuum dare , I. I. C. N.
Quo usu. Mutuari contra est commodare, I. ouaestum Ia. I, si quis eod. I 4. D. de disruct. ει insrum. Leg. differunt tamen in
eo, quod. rei mutuo datae dominium in accipientem transferatur, I. a. f. a. f. t. I. I. D. de Liberat. Iegat. I. cointus et . I. a=gento a.D.de Auro'argento legato.in commodato neque dominium ne-lle possessio transsertur , I. 9. G I. Io. D. Commodat. I. I. insin. λ. de Precario. si convenerit, ut res alius generis reddatur, Puta vinum pro tritico, non erit mutuum, sed Permutatio, L penuit. C. de Rerum permiat.seu cori factus innominatus,do ut des, L nutu, I a ram
295쪽
Uttii datio longi it in His rebus , quae pondere, numec ro, mensuro con stunt: quoniam eorum datione poFDmus in creditum ire , quia in genere Do sanctionem reripiuns per solutionem , quam specie. Nam in caeteris rebus ideo in creditum ire non possumur quia a d pro oco invito creditori seminon potes-
Mutuum contrahitur in his rebus V quae pondere, numero, mensiapa constant i et ita Hirtius Caesari dabat duo millia muraenarum mutua in pondus , apud Varronem IV:. 3. de Re rities cap. uD. sed & alii contractus possunt etiam in timem rebus contrahi, ut commodatum , Puta, si Pecunia commodata sit, & convenerit, ut idem corpus reddatur, L 3. V 4. D. Commod. Mutuum vero in his rebus selum Contrahitur , quae functionem in suo tre-nere non recipiunt, puta, ubi Vinum datum est mutuo, ejusdem generis vinum redditur . In aliis rebuS , quae pondere ,. numero, mensura non Constant, mutuum non potest contrahi, quia aliud pro alio, invito creditore, sialvi non potest. Puta,si vinum datumst mutuum ,. triticum solvi non potest. Volente tamen creditore,
aliud pro alio recte solvitur , I. I. I. an potes s. D. ri Constit. ρ can. Lyeias. D. de Iure nihilominus mutuum suisse intelligitur, licet res ejusdem generis non reddatur; quia contractus ex obliqatione, non ex Qtutione consistere intelliguntur, L pretii 9..cde Res d. z cudit..
s. a. Λ 'u ars es antem mutui datio a eo , quo semedi. tuom sis 1 G ideos non fiat tuum , non nascitur
296쪽
ΑΟΥΙΥ- D. DE REgus CREDITIS ETC. 69Jureconsulti circa verborum originationem saepe ludunt exemplo Stoicorum , qui studioso exquirebant, unde ducta essent V cabula . Gellius de Labeone , Iib. I 3. cap. I o. Latinarumque Do-
eum origines rationesque percauuerat, eaque praecipue Jcientis ad enotandos pIerosque juris Iaqueos utebatur : sed plerumque illi
scitam fi namque Verbi magis , quam veram notitiam proserunt, veluti cum mutuum dicitur, quasi de meo tuum, di f. a. testamentum mentis testatio , Ius. de totam. in princip. oppidum ab e , L pupiuis a 39. I. 7. D. de V. S. veluti cum Mucius JCtus apud Varronem Iib. 6. de Lingua Latina. nexum inde dictum eL se ait, quod neque situm sita
I. 3. Reditum erio a mutuo dissere, quo genus assecm. non a creditum cou kiit extra eus res, quae pondere , nunY ro, mensura continentur : cur eumdem rem recepturi sumus,
ereditum es. '- Item mutuum non potes e se is pro ciscatur pe- ε unia , credito autem interduw, etiami nihiI proficiscatur , Uetati ,spos nuptias dos promittatur. PauIus Inem huiusice Iegis disserentias snter mutuum a ere
ditum exequitur. Omne quidem mutuum est creditum , sed non contra omne creditum mutuum est. Haec autem verba λlum.
interpretatione indigent, Nesitisipost nuptios dos promittatur. Finge, contractis nuptiis uotem promissam suisse , ut fieri potest , I. I pater I a. s. I, D. de Panis dotaI. non modo ut in te gra dos promittatur , R d etiam post factas nuptias augeatur, LDD. C. de Donat. ant. nupt. eo eam creditum fit, A si post factas nuptias nihil sequatur . In his autem verbis Cujacius re ne manum Triboniani deprehendebat, Iib. Obsemato cap . Igo scripserat Ulpian διρν' nuptias dos dicacur non promittatur o ' quam soquendi formulam Cicero seqMutus est , in oratione pros Iucco cap. 34. ti, inquit, Ma Aia pecuniam omnem dixerat: niliis istorum explicari potest , nisi ostenderis, i Flam in tutela Flacci nota filisse, si sit, quaecumque sine hoc Auctore est dicta dos, nulla est. λalioqui si verba huius I. 3. accis iantur de promissione dotis, quae fieret per stipulationem; supervacuum esse quod Paulus in I. Duo
297쪽
Φujusce nis subjicit verbis,eredi interpesPasipalatione id jam in hoc S. 3. praemisisset. Ad I. φs. 4. T N mutui datione oportet ominum esse dantem. nee obest, I quod nuriamidas G servus , dantes peculiares num mos , obligant: id enim tale es, quais, si votantate mea tu derpeeuniam ι nam mihi actio adquiri r , Iicet mei nummi non a
rinta Creditum potest contrahi ex alienis rebus,nam & res aliena o di potest .remaIienam a8.D.de Contrahenda emi. & pignori dari, Liutor I 6. I I.D.de Pignorari act infundus I 6.9. I.D.de Pignor GHIpoth. Mutuum in re aliena contrahi non potest , unde si Titius alienos nummos mutuos dederit Maevio, Maevius ex mutuo Τitio non obligabitur,quia non potuit Τitius dominium nummorum, quod non habebat, in Maevium transferre, Liraditio ao.αδε -- quirendo rer. minio. debet creditor propriam pecuniam numerare,ut debitorem sbi habeat obligatum unde T. Furtum p tetur. Uerum ita videretur, nec servum , nec filium familias ex nummis peculiarinus posm debitores obligare , quia nec filii familias , nec servi sunt domini nummorum , quos habent in peculio,
Ioi Hatio 38. I. s. 'de VobL sed quemadmodum si Titius pecuniam Maevii voluntate ipsius daret mutuam, Τitius debitorem Maevio obligaret, ita filii familias ct servi voluntate parentum,& dominorum,qui liberam peculii administrationem concesserunt, II. eonvenerit I 8. G I.seq. ' de Pignorat. act. I. rogasi II. I. Mi. h. t. mutuos dare nummos intelligiantur, patrique vel dom, no obligatio acquiritur, L. necfervus 4 I. D. M Pecutio. I. placet 79. D. de Aequir. Su. a tr. δ'. Ad I. uirimum.
I. s. T Erbis quoque credimus, quodam actu ad obtigationem v comparandam interpesitor vetari stipulatione. Qui stipulatur, promitaris fidem sequitur, di ita credere, seu
298쪽
AD TIT. D. DE RE 3us CREDI Trs ETC. 7rsdem habere intelligitur. Stipulatio es verborum conceptio, a
quom quis congrue interrogatus respondet. Paulus Lib. a. Sententistit. 3. ut verbis, ita litteris oIim credebatur, cum fierent littera rum obligationes , seu nominum, I. I. In de litterari obligato sed quia ibIatae erant illae nominum obligationes , id consulto hic omisium est. LEX III. POMPONI us Lib. I, is Sabinum.
CVm qui mutuum dederimus, etsi non cavimus, ut aeque h
num nobis redderetur, non Licet debitori deteriorem rem, quae ex eodem genere Fe, reddere uti, vinum novum pro vetere. Nam in contrahendo quod agitur, pro cauto habendum est:
id autem agi intes igitur , ut ejusdem generis , EN eodem bonitare fomatur, qua datum sit.
Contractus habent suam naturam, L. 7. I. quin imos. D. ia P Eis. ita dos suam naturam habere dicitur, Ioianus a7. s. poctura. D. de Pactis. depossitum, I, Lucius Titius a ab D Depos .mam datum et L naturans s. s.feds facio 4 D. de Praescript. Perbis. habent propria quaedam, I. s. D. de Amomb. emti. quae dicuntur caetera venditionis, Ls duo I quis juraverit 3. D. de Iurejurando. Quae igitur propria sunt contractuum, seu de nat
ra eorum , ea veniunt in contractibus , licet expressa non fuerint inter contrahentes: puta , quia evictio est de natura venditionis, venditor de evictione tenetur , licet inter venditorem , & emto rem non convenerit, ut teneretur, L. 6. C. de Miction. Cootr
eius mutui habent si iani naturam , scilicet ut re mutuo data , alia ejusdem bonitatis reddatur, licet creditor in mutui datione noucaverit, ut res aequae bona sibi redderetur. Quod si debitor rem non diu Gem bonitatis reddat, manebit obligatus, nec liberabbtur , veluti, inquit Pomponius; reddatur nodium num pro P rere. Vinum vetus est prioris anni, LII. D. de Trit. Dino Dei oleo Iegat. quod semper majoris est pretii, unde a Novembri mense Vinum novum militibus erogari votant Imperatores; cum dispe diosa esset veteris vini eroratio , I. io. de Erogatione mult. ann nae DP. I a. C. Ita non licet rem commodatam aut depositam do
extorem reddere , I. 3. Ibi reddita I. I. I s. a.i commositi.
299쪽
a EDΜuNDus M ERILL ius I. I. g. s res I 6. D. Deposti. meliorem licet Elvere, non deteri rem , L. Pausis responsit Io I. D. de Sosition. Pomponius siabjicit in contrahendo quod agitur, pro cauto habendam es quod agistur, id est, de quo cogitatur inter contrahentes, de quo sensi rint in contrahendo, I. qui eam 9. I. uis. D. de Transa I. I. cum
agitur ex natura contra has apparet, & tacite actum intelligitur, nec enim tantum verbis , sed etiam silentio quaedam conventi nes fiunt, L ea Iege s I. in principio. D. Locari. obstare videtur huic Pomponii responλ , quod quamius verum sit , in contractu bonae fidei quaedam venire, quae expressa non fuerint inter contrahentes , I. in bonae fiat 3 o. Insi de Action. secus tamen observari debeat in contraditiabus stricti iuris, ut est mutuum , ut est stipuIatio , in qua id solum venit, quod expressum : non expressiam pro omissis habetur, L 7. 3. D. de Dolo. I. quidqui 99. D. d. V. o. Verum mutuum hahet iam propriam naturam , & quod est ex natura mutui, semper cauriam , aut expressiam habetur. Stipulatio omni negotio interponitur , i. s. Per . ConDentiona is. D. de V. O. sed non habet
propriam aliquam naturam nisi eam,quae ex verborum concepti
ne constat. Qiare si quid verbis stipulati is comprehcnim non fuerit, pro omissis habetur, adeo ut Pix pactum stipulationi sithd, tum ipsi inesse videatur, L Dcta 4o. D. H. t. quia stipulationis Ver- his non continetur e mutuum quidem est contradius stri ii juris, sed tamen in eo maxime fides feriranda est. Sextus Caecilius Cius apud Gellium lib. αα ciap. I. Hanc autem fidem maiores no-1tr', non modo in osciorum Dicis,s , sed in negotiorum qiaoque contractibus sanxere, maximequz in ρccuniae mutuaticae usu araque commercio. LEx IV. ULPIANus Lib. 34. ad Sabinum.
SI quis nee causam, nec propostum foenerandi habuerit, ει tuem turus praedia, deseraveris mutuam pecuniam , nec D Meris creditae nomine, antequam emi es , su sic ere, utque ita creditor , quia necessitatem forte professendi habebat, deposuerit
apud te sane eandem pecuniam, ut, si emisses , crediti nomine
oblisatus esses , hoc depesitum periculo es jur, ρω suscepit. Nam
300쪽
An Τ1 T. D. DE RE sus C REBIT Is me. 3ω qui rem Pendendam acceperit, ut pretio uteretur, periculo suo
rem fabebit. Τitius cum praedia emere vellet, rogaverat Maevium, ut sibi
pecuniam in Praediorum emtionem crederet, nec tamen prius eam crediti nomine haberet, quam si praedia emeret. Maevius,
qui necessitatem proficistendi forte habebat, eam pecuniam apud Titium deposuit, ut, si Titius praedia emeret, pecunia credita feret, si non emeret, eandem pecuniam Τitius Maevio redderet. Dum I itius de praediis emendis cogitaret, deposita apud eum recunia , casu strtuito periit. Quaeiebatur, ius esset periculum. Ait Ulpianus, periculum esse Titii. Certum est quidem, rem suo domino perire , L pignus 9. C. de Pignor. σα atque ita pecuniam Maevii, quae nondum erat mutua , sed deposita , ipsi perire de- huisse, nam rei depositae & dominium & possessionem retinemus , L hDium V. D. de Rei vind. I. Iicet I . Depsit .stu quia aeposita fuerat pecunia gratia Titii, ut ex ea praedia emeret, ideo periculum est ipsius, non erat deposita Maevii gratia , quia nec propositum, nec causam Qenerandi habuerat. Et depositum quidem fuit, non mutuum , quia in omni contractu initium debet inspici, &cauci contractus, Liprocurator 8. in
princip. D. de Mandato. Zs id, quod s 8. f. a. pro socio.
Foenerare autem hic accipere debemus, mutuam dare pecuniam absque usuris, ut alibi saepe. D. Augustinus in lib. de Demteronom.ad illum locum Zeno Spauper oenus enerabitis.Cum opera misericordiae praecipiat, non utique usurarum crudelitasiuscipienda est. Unde apparet, quod ait foenus inenerabitis, ei mutuo dandum, quod Postularet, intelligi voluisse.
Ad I. Rer pignori I. I. I. D Er pignori daea, pecunia soluta condici potU, S uerm L ms ex injusa ea a percepti eondicendi sunt. Nam
Geolonus postafrum compistum fructus perceperit, eondici eos consat: ita demum , s non ex votantate domini pereepti sanirnam, si ex votantate, praeuIdubio cessat condictio. Debitor cum mutuam acciperet pecuniam, fundum creditori