장음표시 사용
301쪽
4 ED MUNDUS MERILL Ius pignoravit, si debitor pecuniam creditori lverit, poterit sum. dum pignoratum condicere, scilicet conditione ob injustam causam, non condictione certi ex mutuo, praeterquam suadent si iis verba illa , fructus ex inissa eausa pereepti renduendi erunt; magis ratio evincit. Nam condictio ob iniustam causam competit , cum res sine iusta causa ad aliquem pervenerit, I. s. D. M Condictis. ob eurpem ea am. vel ubi justa causa suerat, qiraepostea redit ad non justam causam , I. I. I. constat D. de O dictione sine ea a . Iusta caussi erat ab initis,cur creditor rem e hitoris liaberet ad restituendae pecuniae securitatem: Elata vero pecunia , iusta causa redit ad injustam causam, cum nul Ia sit ca sa, ut creditor rem debitoris retineat: atque ita debitor rem suam condidi ione ob iniustam causam condicere potest,non vero condi ctione certi;nam condictione certi intendimus, bis dari,id est,rem nostram fierit .s.DI s.I. e itaque I 4.Inside Actionibuat Uumni dominium rei pignoratae maneat penes debitorem, 3 I. I. ultimo. D. de Pignorat. am non potest debitor intendere , rem suam sibi dari, sed restitui oportere, quia per condimonem ob injustam causam possessionem naturalem revocat, L videamur 3 8. I spospessionem Io. D. de Usuris. nec tantum debitor fundum condicere poterit, sed & fruetus, quos creditor percepit, UeI an te vel post Qtutam pecuniam , quia fructus rei pignoratae ad crenditorem non pertinent, L. I. C. de Pignorat. action. Ad I. uisimum.
a. A, quae vi Iaminam importata sunt, condisi pos
sent. Hic quoque locus debet intelligi de condietione ob injustam
causam , veI de condimone sine causa , nam Guae vi fluminum importantur a Ilo, ea manent veteris domini, I. hoc a Itur 9. I. D. de Damno infecto'. ita dominus non potest res suas certi condiditone condicere,sed condictione sine causa, vel ob injustam
302쪽
Quod te mihi dare oporteat, F id ρυtea perierit, quam per te
factum erit, quo minus id mihi dares, tuum fore is detria mentiam tonsat. Sed tum quaeratur , an per te iactumst, animadverti debebit, non sotam in potesate tua fuerit id, nee ne; aut dolo malo feceris, quo minus esset GI erit, nee ne; sed etiam, si aliqua justa causabit, propter quam ante Ilere deberes, te dare
Centones JConstitoriam simul consuendi sunt, & ad sitas instriptiones revocandi, ut ex eis aliquid certae interpretationis constate rossit, quod vel maxime ex s. I. r. probatur, cuius species repetenda est ex L enuis. D. de Condict. causa data. ex eod. lib. aa. Hmronii ad Saninum. Finge , servus Titii venerat in suspicionem furti Attio , Τitius servum suum dederat Attio ea causa, ut de eo quaestionem habe- . ret, & si , quaestione de servo habita ,servus innocens repertus essit, eum aervum Attius Τitio redderet. Attius de servo qua stionem non habuit, sed quasi in facinore & manifesto furto deprensum , Praefecto vigilum tradidit. Ρraesectus servum summo supplicio assecit. Ajebat Pomponius, posse Τitium adversus Attium agere, strvum sibi dari oportere, quia licet mortuus esset strvus , tamen Attius dolo malo secerat ante mortem servi, qu minus dare posset, imo videbatur servum occidisse , qui mortis causam praebuerat, i. y I. D. ad L. AquiL & I. I s. D. ad L. Comnesiam de scariis. Idem iuris est, si Attius in reddendo servo m ram secisset, & post moram servus periisset, L ex Ierati causa
α 3. D. de Vo. alioqui, re debita ante moram debitoris peremta, anicquam debitor in ea reddenda moram fecerit, vel stlvenda, interitu ipsius rei debitae liberatur, sive ex legato debeatur, sive ex stipulatione, sive ex quolibet alio contractu certo , vel incer tot vhi vero debitor interpellatus opportuno loco, ct tempore, L mora 3 a. in princip. D. de Usuris non Qlverit, mora facta, ire petuatur obligatio debitoris, Ls quis a 4. I. I.D. eod. tit. de P. ris. I. cum femus 39. S. I. D. de Legat. I. I. is, ut 41 . D. de Obn-gat. ει action. ita ut debitor non teneatur ad rem , quae reremta est, sed ad rei aestimationem . Proculciani tamen distingvcbant, adversus Sabinianos, utrum eodem modo res peritura fuisset apud creditorem, quo casu non putabant, debitorem, licet mora Κ a comin
303쪽
6 ΕnMuN Dus M ERILLI useommissa, teneri ad aestimationem I. illud ΑΟ.D. de Petit. heredo Ioi plures 14. I. ultimo. D. Depesiti. debitor generis interitu rei, quam debet in genere, non liberatur , puta' quis triticum , UNnum, oleum debeat, A vinum vel oleum effundatur, debitor non liberabitur, quia non debct vinum aut oleum in specie, sed. in genere: species quidem stu res certa perire Potest, genus a tem non perit, & ex eodem genere iunctionem recipit, I. I. I. ao D. hoe tit. Atque ita licet domus tota debitoris incendio consumta sit, non propterea aere alieno liberatur M. C. Si certum petetur. LEX VI. PAuLus Lib. 28. ad Edictum.
Dersatur , aut nomine suo, aut ea demostratione, quae ny-
minis vice Guitur , qualis quantaque II, osenditur . Nam GrPediui Iibro primo de sipulationibus ' nihiI referre ait, proprio
nomine res appellatur, an digito osendatur, a n voeabuIis quia usam demonsereetur et quatenui mutua vice MFutur , qu σtantundem praestent. Cum Paulus differentias inter creditum, & mutuum asserret Iib. 28. ao Edictum , & in I. a. D. f. t. hanc & sorte attulerat, quod in credito incertum, in mutuo non nisi certum esse possit, di sumta occasione certum defini Verat.
Certum igitur est , ut hae Paulus definit, cujus species , vel
quantitas qualis quantave sit, Ostenditur o Species in cori care, quantitas in pondere , numero, mensura constat. Idem fere Gaius in Lytipulatiqnum 74. D. de M. O. certum est, quod ex ipsa pronunciatione apparet, quid, quale, qtaantumque sit, ut d cem aurei, fundus Τusculanus, homo Stichus. Nummi tamen non modo numero, sed etiam certa determinatione certi esse intelliguntur ; puta , si quis nummos ita legaverit et nummos , quos in area habeo , vel si quis nummos , quos in area
habebat, legaverit, L pDnst 34. 9.sed se non 3. I. cum res 47. I. I. I.sed i r I. D. de Legatis primσ Is certos 77. D. de V. O. ait
Paulur,certam speciem siro nomine determinari, puta, cum Stichuq in obIigationem, vel landus Τusculanus deducitur, aut ea determinatione, quae nominis vice iungitur, nam licet nomina
304쪽
ADΤIT. D. DE RE 3us CREDIT Is E . 7 rerum sit nificandarum causa inventa sint, s.squis in Nomine a si f. de legat. I. Labeo 7. D. de Stipe Iect. Iegat. determinationes vice nominum sunguntur, L quotiens 9. I. quis nomen 8. D. do Hered. in . quod igitur certum in onligatione versatur, id pet
tur condietione certi, vel adtione, si certum petetur . Ex mutuo quidem certa pecunia numerata petitur aestione,si certum petetur. Caeterae res mutuo datae condictione triticaria peti possunt, LI. D. de Condictione triticario. qua condietione non res ipsa petitur , sed rei mutuo datae aestimatio , I. Dinum a a. D. h. t. S. I. 3.D. de Condictaritiear. Ratio diversitatis inter pecuniam mutuam,& caeteraS res Pondere, numero, mensiirave constantes manifesta est, quod pecuniae, & nummorum certa sit aestimatio, 3. D. de In Iitem tiarando, est una & eadem potestas , LD. de Lo, ouod certo Ioco, aliae res vero pretii incrementum ac diis minutionem recipiunt , maxime Vinum , Oleum , frumentum, d. I. 3. D. M Eo, quod certo Deo. Nonnullam pretio earum rerum Varietatem tempora afferunt,63. a. D. Ad Iegem P Leta. Plinius Lib. 33. Natur. Hip. cap. 13. Presia rerum , quae
quam posuimur, non ignoramus, silia in OBis Dei, esse, somnibus pene annis mutario ut navigationes consiterint,siae ut quisque mereatur sit, aut atiquis prae Iens mianceps annonam suges t. Porro ubi tradita est certi definitio, ex contrario cognoscitur, quid sit incertum, nempe,quori,quale, quantumque sit non apparet, L ubi autem 7r.D. de V. O. Incertum est,quoel ignoratur . Marcus Varro Lb. q. de Ling. Lat. Incertus ager, qui de his Iv. quise, ignoratur, Sicque intelligere debemus, Macedonem Qeneratorem incertis nominibus pecuniam filiis familias credidisse in I. I. D. de Scio Macedon. incertis nominibus, id est, quae ignorantur. LEx v II. ULPIANus Lib. a 6. ad Militum.
O Mnia, quae instristipulationibus possunt, eadem possiane
etiam numerarioni pecuniae: G ideo G conditiones. Omnes contractus inseri possunt stipulationibus, nam quia stipulationes omnibus conventionibus adhibentur, I. 7. I. quo fereia. D. de Pactis Paulus Lib. a. Sentau.aa. Omnes contractus com
305쪽
ν8 EDMuNDus M ERILL Iustinere possunt. Ita vero inteIligi debet hic Ulpianus, ut omnia pacta , quae itipulationibus inseruntur, eadem in contractu mutui possint inseri. Conventio ad omnes contractus pertinet, sivero, sive verbis fiant, I. I. I. eonerentisnis 3. D. Panis Ex duodecim quidem tabulis in mancipationibus paAa, conventiones inseri pinterant, ut ex eo fragmento constat, UTI LINGUA NuNCuPAssIT,
ITA Jus ESTO, ad quod caput Iegis x II. tabul. reserenda est, L. in traditionibus 48. D. de Pactis, ex lib. 3. Gaii ad I ses TII. ta hul. uni ait rerum quodcumque pacium Dalere. in traditionibus rerum, quae fierent nexu , ut loquitur M. Tu lius in Top. s. id est, mancipationibus. Τraclitio nexu nihil aliud est, quam mancipatio, & in his mancipationibus rerum, pacta, conventio Que inseri poterant, sed non conditiones expressae , I. actus 87. D. de R . Verum numerationi pecuniae non modo pacta & conventiones, sed etiam conditiones inseri possunt tacitae vel expressae. Finge, Titium Io. mutua dedisse Maevio, & convenisse,ut Io. Naevius redderet, cum a itius petiisset. Quaeri poterat, an conventio illa , tacitam haberet conditionem,ut Titius a Maevio Io. peteret; aut si Titius prius decederet, quam peteret, Maevius non esset obligatus, Ulpian. in I. si decem 48. D. de M. O. Ait stipulationem ita fallam decem,cum petiero, re Dondes, admoniti nem magis quandam , quo celerius decem reddantur, & quasi sine mora , quam conditionem haberi, ex qua species fiam te Iegis . videtur repetenda ex eodem lib. a6. Ulpiani ad Edictum. LEx VIII. POMPONIus Lib. s. ex Plautio.
ΡRoinde mutui datio interdum pendet, si ex postfacto eo is
metur, Deluti ,sdem tibi mutuos nummos, ut si conditio aliqua extiterit, tui fiant, sisque mihi obligatus: item , slegatam pecuniam heres crediderit, deinde Iegatarius eam notate adse peritinere ; qaia heredis ex die aditae hereditatis videntur nummi
fuisse, ut credita pecunia steti possis. μωHianus ait,'trud tiones ab herede Iactas ad id tempus redigi, qno here uas adita
fuerit, eum repudiatum t Iegatum aut adpositum. Exempla sunt in B. I. 8. utriusque conditionis expressae ct tacitae
306쪽
Αn ΤIT. D. DE Ragus CREDIPIS ETC. γ' tae, quae in mutui datione inseri lκ unt. Expressae, puta si navis ex Asia venerit, vel si quis ita periiniani acceperit, ut credita fieret, si praedia emerct, L. 4. D. h. t. Tacitae, puta, si heres p euniae corpus certum legatum crediderit, dicimus pecuniae corpus , non quantitatem legatam suisse, ut in LIMIecreos rI. D. is Legat. I. Finge igitur, ita pecuniae certum corpus Iegatum fuisse, eam. que periiniam heredem testatoris credidisse, si legatarius legatum agnoverit, non erit credita pecunia, quia dominium rei legatae resta via ad Iegatarium transit, L quotiens 4T. I. ultim. D. M Peculio I. a Titio 64. D. de Furtis, atque ita heres non potuit pecuniam legatarii credere, si vero Iegatarius Iegatum repudiaverit , credita fiet pecunia. Et ita sub tacita conditione erat credita, s legatarius legatum repudiaret. Cujacius Lb. ao. Ob eri t. cap. 7. monet in authographo Pandectarum Flarentinorum legi repudiatum , vel acquisitum sub finem hujuste I. 8. quamvis excus ast in Pandectis Florentinis oppessum, quam lectionem primi Iuris interpretes agnoverunt.
LEx IX. ULPIANus Lib. as. ad Edictum. CErti condictio competit ex omni eausis, ex omni ob statione, ex qua eertum petitur; γ e ex certo contractu petatur, si-Be ex interror Licet enim nobis ex omni contractu certum condite
re, dummodo praesens e obligoris et eaerariamsin die P, MI tib eonditionem Oongatio , ante diem via condusionem noπ potero Tere. I. I. Competie haec actio etiam ex Legati cassa, G ex Lege Aquinar sedes ex eausa furtiva per sane actio uem condicitur. Se Us ex Senatusconstato agetur, competit Mee simo; vetati sis, em si Haria /ereisor reditituta es, agere DoLet. I. a. Smroutem seuo nomire aruis obligatur e , se aceno , per hane acti
g. 3. Quoniam igitur ex omnibus eontractibus Baee eerti eom dictio eo erit talae refuerit contractu actus , e verbis, Aeconiunctim, referenda unt nobis quaedamspecies, quae dignum habent tractarum , an haec actio ad petitionem eoru usticior. Quidam incertum contractum dici in b. I. s. existimant, ea quo ,
307쪽
go ΕD MuNDus MER ILLI usquo incertum debetur,veluti incerta est stipulatio,cum quid ince tum in stipulationem deductum est Lubi autem 7s. D e V.Ο. U rius est tamen , incertum contractum esse innominatum in l. I. 9.S I. I. s. debitum 6. D. de Consituta pecunia L G uno I 8. in princip. D. de Acceptuat. Certi contractus sunt nominati, quibus proprium nomen Iure Civili impositum est, L 7.in princip. D. de Pactis. Ita Varro apud Servium in schedis ad Lib. a. AEneidos, N.
I 4 I. certos Deos appeIut, singulis actibus proprios. Incerti comtractus sunt innominati, qui nomen proprium non habent, cum plura sint negotia , quam vocabula, L 3. D. de Praescripsi verbis. Ex illis contractibus innominatis non datur certa aliqua actio,sta praestriptis verbis,quasi ex verbis inter contrahentes praescriptis, seu in factum actio, quae rem,uti gesta est,clemonstrat, I. 6. C. de Transactionibus. quaeque incerta actio dicitur, L aa. C. de Donationibus , quasi ex incerto contractu , non enim semper ince tum petitur actione praescriptis verbis, sed quandoque certum ex incerto seu innominato contractu, ut praeterea incerta actio prescriptis verbis dicatur, quia ex incerto contractu oritur, non quia incertum actione praescriptis verbis petatur.
s. T Umeravi tibi decem , ει haec alii stipuutus sium t nuAIa es stipulatio . An conicere decem per hanc iam nem posim, qua duobus coner actibus intervenientibus: uno, qui re factus es, is es, numerationer alio, qui verbis, id est, inutialiter r quoniam aIli sipulari non potui t Et puto , posse. I. s. Idem erit, si a pupilis fuero ne tutoris auctoritates utitur, cui imiore auctore eredidi et nam G tune manebit mihi eondictio ex numeratione. S. 6. Item quaeripotes , eis, quod tibi numeravi,
sub impos in conditione sipuor : cum enim nullastsipulatio, manebit conditio. I. 7. Sed D s ei numeravero , cui posea bonis interdictum es, mox ab eos0Her, puto, stupiuo eum comparandum e quoniam Usipulando bi adquirit.
Si Τitius Maevio mutuam pecuniam dederit, eandemque I liatius a Maevio stipuletur incontinenti, non est contractus mutui,
308쪽
AD TIT. D. DE REgris CREDIT Is ΕΥC. grsed verborum oblieatio , I. Ias. I. CB sogonus a. D e V.Ο. Non sunt duae obligationes, scd unus contractus stipulationis, Lsita fuero 6. I. I. D. de Nomationib. qui tamen contractus sit conitinctim re & verbis intervenientibus, L. ObIigamur sa. I. 3.D. de ovis. S/cti . lam stipulationes numerationi pecuniae adhibebantur , ut duo vincula obligationum essent Uno fortiora,velut verbis obligatio contracta , facilius vertiis dissblveretur, quam numeratione pecuniae. Verum si inutilis fuerit stipulatio, dicendum est, potius duos esse contractus, ut inutili stipulatione existente, certum ex mutuo peti possit, L. 3. C. de Contras. G committ.sipuI. d. I. ita I 26. D. de V. O. ubi obligatio contracta ex mutuo naturalis dicitur , quod naturaliter, isi est re ipsa , & datione seu numeratione pecuniae contrahatur, ut in I. quia nacIO. D. de Sc to Macedoniano, & fortasse ita intelligere debemus naturale vinculum apud Papinianum,I Uideiussor x9.D. de c om. diflione indebiti. Finge igitur itium Maevio dedisse Ioo. mutua, & stipulatum fuisse I'itium a Maevio , ea centum non sibi, G Sempronio reddi, inutilis erit stipulatio , Ibi dilatio 3 8. I. alterv I r. D. deo. & in aliis tribus exemplis, quae Ulpianus stibiicit f. s. G V. B. I. 9. manebit tamen obligatio ex mutuo , quas duo con trajius intervenerint, ut si non ex stipulatione, quae inutilis est,
Ad I. penuItimum. s. 8. I nummos meos tuo nomine dedero . De ut laos, absente O te S ignorante, Aris cribit, a uiri tibi con icti non . JHianus quoque de hoc interro atur Libro Io. scribit, Deram esse Arisonis sententiam: nee dubitari , quin cisi meum memniam tuo nomine, Doluntate tua, dedero, tibi adquiratur obIDgatio ; cum quotidie credituri pecuniam mutuam, ab atio pos mus, ut nosro nomine creditor meus G fusuro debitori notyro. Titius decem, quae habehat , mutua dedit Sempronio nomine Maevii, ut Sempronius debitor non esset Τitio, sed Maevio obligatus: ait Ulpianus,posse Maevium decem a Sempronio com
309쪽
8a EDMuNDus M ERILL Ius dicere, sive ignora rit Maevius, sive stiverit,decem ex pecunia Titii suo nomine mutuo data esse.
Ratio dubitationis suit, quod per liberam persenam nihil n his acquiritur, Iiberam 6. D. de Pignorari act. I. 'ulatio 48. I. aiseri I . D. de V. O. I. I. C. per Quas personas. Tum quia si Maevius absens fuerit, vel ignoraverit, decem suo nomine data esse, mutuum non est contraditam, quod non nisi inter consentientes contrahitur, Lita me 3 a. D. h. t. L. in omnibus r s. D. de ObI2. G action. Verumtamen ait Ulpianus, condictionem ex mutuo nasci, quasi mutuum contractum fuerit, nam iure singulari receptum est, in contradita mutui per liberam persi,nam nobis acquiri, ut & quaedam alia singularia in eo cor tractu , propter frequentillimum craeditae pecuniae usum , ac propter publicam utilitatem recepta sunt, adversus communes juris regulas, Gisgularia I 1. D. B. t. Praeterea cum Titius d cem mutua daret Sempronio, satis fuit, inter Τitium crcditorem,& Sempronium debitorem consensiim intervenisse, ut ita inter consentientes mutuum contractum fuisse v ideatur. Rationem res sui uIpianus probat ex eo, quod quotidie fieri selat. unde hic interpretes non male observant, Uatae argu
I. 9. I fui apud te decem, postea permis tibi uti. Nerva,
I I Proculus , etiam antequam motresutur, cynicere,
quas m itia, tibi Mee posse σjunt. Et es verum, ut G Murra
Io videtur, animo enim coepit pos ere: ergo transi perierium ad eum, qui Mutuum rogavit, Θ poterit ei condici. LEx x. ULPIANus Lib. a. ad Edictum.
Quodsi ab iηDω, eum deponerem, uti tibi, si voles, permis
ro , ereditam non esse, antequam mot lar quoniam Abialais iri non es certain.
310쪽
AD ΥIT. D. DE RE Bus CREDIT Is ΕΥ . 83 Titius Io. depositerat apud Maevium , postea Titius Maevio permisit, ea pecunia uti, sed antequam Maevius eam pecuniam sum cret, a furibus intercepta fuit, vel alio modo periit. Ait ul-pianus periciatum esse Maevii, quia ex quo permisit Titius Ma Uio uti recunia , cepit Maevius animo possidere Pecuniam , a que ita periculum Maevii esse debuit: non tamen inde collietas, possessionem solo animo acquiri, quae non nisi animo & corpore acquiritur, I. 8. D. de Acquirent DeI amitt. ράτ. I. fere Is D. de R.I. Verum praecesserat traditio ex cause depositi, & postea versum est depositum in contractum mutui, ut in I. ocius Trutini PD. Deprelai. ut igitur mutuum contraheretur, c .m deis positum praecessisset, non opus fuit nova traditione ad possessa nem transferendam , L qua ratione 9. I. interdum s. D. de AcyD
Sed finge, cum Titius Io. apud Maevium deponeret, ab initio inter eos convenisse, ut quotiescumque ollet Maevius , ea pecunia uteretur, si pecunia perierit,antequam Maevius eam a tingeret , vel moveret, periculum erit Titii, non Maevit: quia non prius videtur, contractum fuisse mutuum , quam cum Ma vius pccuniam attigerit. Frat igitur antea depositum . Titius rei depositae dominium & possessionem retinuit, L Iicet I 7. I. I. D.
Leposti, L interesse 3 9. D. de Acquir. vel amitt. risses. idco pecunia Τitio domino perire debuit, L pignus 9. C. ac Pignorat.
LEx x I. ULPIANus Lib. 26. ad Edictum. R Ut me, ut tibi pecuniam crederem , ego , cum non bab rem , Iancem tibi dedi, Pel magiam auri, ut eam Denderes, ta nummis utereris ;s vendideris, puto mutuum pecuniam rimctam. Quod si Iancem , vel Massam ne itia culpa perdideris eris,
quam Penderet, utram mihi, an Iibi perierit, quaestionis e ῖ --hi videriar Nereae LVtinctio veri sima, existin aheir, multum imterese, Penatem habui hanc Iancem , DeIn assum , necne: ut , venalem habui, mihi perierit; qnemadmodum si aDi dedissem Dendendum : quodsi non fui propostio hoe, ut Draderem, fiet haec camia fuit vendendi, tit in utererit, tibi eam periisse; ct maxime ini e usuris credidi. L a Cum Disitigod by Cooste