장음표시 사용
121쪽
ruamui, libelli isti malevolorum quorumdam improbitate, tum quiem supprimerentur, credi tamen vix potest quantam vim facerent in animis virorum cordatorum , sic ut nequaquam esset communis quςdam omnium contra legem divinam conspiratio, sed unius alte riusve tantum Atheopolitici, aut idololatrae, aut etiam invidi glo
rite & sapientiae Europςae. Fuit cum octodecim libelli supplices conatra legem Christi oblati siunt postremo familiae prs cedentis Imper tori, qui omnes rejecit, castigato etiam eo qui pertinaciter illos offerebat, & ad gradum dignitatis inferiorem dc jecto , majori quoque poena mulctando, nili uti prudens imperator renuntiari jussit
P. Ioanni Adamo Schall) res ageretur hominum exterorum , quos animadversio gravior in indigenam, vocare posset in magnam apud suos invidiam. Et vero longo jam usu & experientia compertum est, ea quae ma xime offendunt & irritant animos Sinensium non tam esse fidei Chri
stianae leges & instituta; quam quod omnis sectς etiam litteratorum qiatis hujus ) damnentur ab una Religione Christiana. Catia
punt etiam ceremonias quasdam & ritus, necnon coetus qui cogun tur virorum ac prςcipue foeminarum, licet non eodem loco & tem pore cogantur : Displicet etiam exterorum hominum variis in Pro
vinciis sedem figentium fiequentia , & apud sectatores sitos atque discipulos auctoritas, & apud Ethnicos etiam Magistratus gratia singularis r quod ipsum rursus per hos ultimos annos quando imperante Tartaro longe sivior contra nos coorta fuit procella, experien
do , vel maximὸ didicimus : Vocati namque sumus in suspicionem rebellionis & damnati Religionis falsie ac depravatae, & ubi tan dem miserante Deo calumniae impiorum patefactet sunt, & innocen tia integritasque Christianς Religionis in solemnibus Regni comiti ix juridice declarata, vulgataque per omnes Provincias edictis Regiis, tanta tamen insedit cura & formido dominatori Tartaro quem sita hic paucitas tuta cogit timere omnia in ut postquam imperator ipse inutilata cum significatione honoris ac benevolentiae Societatis no stret Sacerdotes, qui in aula degunt, Christiano ritu & pristina fere cum libertate vivere permisisset; idem reliquis mox Sociorum ad pristinas sedes revocatis tacitam quamdam libertatem concesserit, approbationemque legis divinae, quando anno Iulii ipsemet imperator in Templum nostrum & .ssides digrediens manu M pe. nicillo Regio binas exaravit trabales litteras Icim lien, id est, rem rare coelum, sive, quod idem apud ipsos est , remerere caesi tominum, quae quidem litterae sigillo Regio munitae , seu potius exemplaria trium ordinum Ecclesiis AEdibusve pr fixet mirum quantam fidei Chi istianae, ejusque pretconibus authoritatem, etiam per secutura saecula concilient.
122쪽
ATQUE hic tandem finis sit declarationis nostrae Prooemialis,
si tamen & moles operis , & argumentum nomen hoc admittat quando dici potest distinctus esse Liber. In quo videmur , haud fatis memorcs fuisse Europaeis hominibus nos scribere, quibus equidem utpote sapientibus, quamvis pauca, sussciebant: quamquam S ignosccnt, uti spero, pro benevolentia sua prolixitati nos irae, dum considerabunt, eundum nobis fuisse per baeratcs bis mille annorum eoque amplius , & haudquaquam levis momenti csse quod agitur, quando id agitur, ut prisca aetas omnis adeo numeros, cultetque nationis ab exccrabilis atheismi suspitione vindicetur. Accessit illa quoque ratio, quod in illorum potissimum gratiam haec scribantur, qui huc aliquando venturi fiant annuntiandae veri IariS cauba , quos equidem no)imus, tali imbutos suspicione huc venire : prs terquam enim quod a vero sit aliena, hoc insuper tr.ihil incommodi, quod exarmet Christi militem prorsius apposito validoque telo, quo pollit feliciter sane, vel cultores falsorum Numinum , vel nullius cultores Numinis aggredi, atque eodem, Christo semper duce & auspice, eXpugnare. . Ad haec placuit persequi res nostrates simul & Sinicas narrando, explanando, controvertendo : Narramus enim primos conatus &industrias illorum, qui lucem Evangelicam in hasce terras intulerunt: Agimus de scicntia gentis & morai & politica: Recensiemus libros Classicos & praecipua quaeque litterarum monumcnta , tam Vctcra, quam nova, sectas item partim patrias partim exteras, sed jam in-3uilinas, commemoramus : Philosophiam quoque naturalem , qua- antenus explanamus ex Te Lim, sive libro mutationum vetustissimo, quae omnia perspicacibus Europaeorum ingeniis disicuti ei ada relinqui mus : Ad extremum copiose disputamus cujusmodi rerum omnium principium constituerint aetatis, tum Priscae, tum posterioris littera ti; qui scilicet cognoverint aliquando verum Numen , quo Id nomine significarint, quamdiu haec notitia veraque Religio viguisse censeri queat. Et quamquam ex serie temporum vidcatur inferri probabiliter posse , eam in Sina perdurasse ad tempora reu mam tertiae Familiae cheu Principis duodecimi, ducentis circiter annis an te natum Conficium , ante Christum vero annis fere Octingentis . nolumus tamen ex hoc statuere fundamentum certum & evidens opinionis nostrae, sed relinquimus sub judice Europaeo totam dissertationem. Sufficiat hic nobis ostendisse, ex temporibus diluvio proximis sive ea juxta o. interpretes , sive juxta vulgatam computaveris primos Sinas habuisse veri Dei notitiam , & eam sub nomine Gnari Supremi Imperaronis, aut etiam Den sive caeli habuisse. Diuitiaco by Corale
123쪽
Ad interpretem verb confarii, seu Scientiae 'Sinicae quod attinet, est is Cham Uu Chim oriundus e civitate xim lim, quae subest urbi Iovi cheu Provinciae Hu quam. Interpres nulli reliquorum , vel ubertate sermonis & copia, vel styli claritate secundus, quem proinde Imperator nn Iie csecennis, ut Tutorem & Magistrum& ut primum Ini perii Ministrum adeo coluit & veneratus eri, ut aegrotantem invise
rei, cique potionem medicam a se paratam tanquam Magistro dis cipulus Imperator porrigeret. Post mortem quoque posthumo titulo et en chum, hoc est, miri litteris,Me praeis lis eundem honora vit, delegans praecipuae notae Mandarinum , qui ex aula , ubi obie rat, de funisti corpus in patrium sepulchrum in Provin. Hu quam cum pompa reduceret : Verumtamen secundo post obitum anno qui fuit Hun Ite Imperantis duodecimus ) ab aemulis graviter accusatus, ipse cum posteris dignitatibus & titulis, Imperatoris decreto exutus, fortunis etiam omnibus fisco Regio addictis.
Cum vcrb a Senatu censeretur ad ejus memoriam penitus extinguendam, etiam libros & commentarios flammis abolendos, renuit
imperator dicens : Non peccarunt libri quor m igitur adeo proficia, es innoxii pereant f Oar autem nobis eum potissimum Interpretem prae reliquis seligere placuit, in causa fuit, quod omnium manibus ejus
commentarii terantur & praeconiis maxime celebrentur : & quamvis idem recentiores inter, prope sit omnium recentissimus, minus tamen videtur tribuisse chymericis aliorum novitatibus, dignus vel ob hanae causam quem nos sequamur imprimis. Stylum verb ejuL. dem non rarb luxuriantem in gratiam juventutis Sinicae, nos in Europaeorum gratiam Identidem castigavimus : Neque sic tamen essu gere poterimus, ut autumo , censuram prolixitatis , haud iniuria
quidem carpendae , si quidem scriberemus ista non tam in usum Missionis Sinicae, quam ad obicetamentum Europae fastidiosae: quam quam neque hic deerunt sua fastidiorum remedia eri pervetustis ipsorum libris ac monumentis hinc inde studiose deprompta ; necnon annalium gentis hujus . quos operi adjicere placuit , Chrono
logica & Genealogica Tabula. Vale & Deo Opt. Max. Sinam com menda, quae, sive sipectes ejus magnitudinem gentisque multitudinem, sive morum ac indolis maturitatem,& praestantia ab Authoiare Naturae iis indita lumina, non indigna forte videbitur, ad cujus conversionem & salutem aeternam promovendam , tota sese impendat & superimpendat Europa.
PHILIPPUS COUPLET Socinari IESU
Sinensis Missionis in Urbem Procurator.
124쪽
126쪽
UM FU CU, FG Consucius quem Sinenses uti Principem Philosephia tuae sequuntur , colunt, mufrari mel domestiaco potius nomine Κicu dicto; cognomento Chum niti, nata-H- lem tabuit sedem in Regno Lu, quod Regnum hodie Xantum duituri in pago seti ye territorij Cham pina , qaod ad cietvisatem Κio seu pertinet; haec autem ciet tus paret urbi Yen cheu dactae. Natus est anno ar. Imperat ris Lim vana. Fuit hie tertius m mst singus e tertia Familia. seu domo Imperatoria, Cheu d m, cycli 3s anno φ . Kem sodicti; secundo item Ορ me 'o anno Siam cum Regis, qui ea tempestare Regnum Lu obtinebat : die 13. tindecima Itinae Kena su dictae , sebb ruminc As secundam, anno ante obrisii ortum sit. mater ei fisit Chim, e M.' anilia praenobili Yen oriunda ; Fater Xo leam he , qui non uerum primi ordinis Magistratu , quem gessit in Regno sum , sed generis quoque n bilitate fuit illustris , stirpem quippe duxit tuti Ch. onica Sinensium te- santur, ει tabula genealogica , quae annalibus inseritur, perspicue δε-cet 4 ex a . sive penultimo Imperatore Ti ye e a. familia Xam. Porro natus est Confucius Patre jam septuagenario, quem adeo triennis infans mox amisit; sed Marer pupillo deinde superstes fit per annos unum et viginti, conjuge in monte Tum iam Regni Lusepulto. Puer jam sexem
mspraematura quadam maturitate, miro, quam puero similior, cum aqua lihus nunquam misus es lusitare. Oblata edulia non ante delibabat, quam prisco ritu , qui Su reu nuncupatur, coelo venerabundus obtutisset. Amnorum quindecim ad Iescens totum se dedere crepit priscorum libris evola et endis , es refessis iis , quae minus utilia τidebantur , optima qnaeque
127쪽
duci enta sugit, yrimum expressurus ea sevis ipse in bus , deinde altilquoque ad imitandumpropositurus. Non multo post, una cum Mein yNan cum Lim xo ad ritus ciet iles addisiendo contulit. Decimo nono aut, mi alii, ao. aetatis anno duxit uxι rem, qua un ca illi fuit Κien quon xi,
ex qua sequenti mox anno fusiepit filium Pe yu sed hoc deinde j.im qui
quagenario, cum Use M. annos natus esset, orbatus e t, uxore tribus ante
annis amisset : Hau auquam tames cum filio stirps omnis extincta est sed per nepotem qu su , qui amitae laudis, ac Philosi biae studioseus , aeti Di ILbros commentatus est, eae m. nis in Imperio muneribus perfunctus , peripetua posterorum serie cum non vulgarι tam opulentia , quam dignitate, ad haec inque tempora perseverat. Variis in locis Magistr.rtum gessit Philosiphus magna cum Lude e Gras vero hujusinodi ac dignitates, non alio se e studio admittebar, quam publicae utilitatis, spe propagit udae doctrinae siα : qsa quidem si e si A te falli se et ides et, ultro Filicet rasagistratu sis ab irabat. Hujus rei cumatius saepe, tum mero s. aetatis fisae anno iilusti e te'momum dedit; cum enim in Regno O Mandarinum et ret siquor hic more Lusitant rum a quibus in hoc Oriente Mandarini vocantur, qui publicas res ivter Sinas administrant) tanta legum observatio, feramque , morum tam fetis eoisversio trimestri spatio mox cinsecuta es, ni jam vicini Reges , aemul, qtie inmidia, metuque aliquo tenerentur , haud ignari, Re publicas non alia re felicius conseretari, , crescere, quam di iplina , DPMque obseramatione : finitimi ergo Regni quod qi dicebatur Rex atque optimates tam praeclarae aemulorum gubernationi structuri insidias, donis eas, ut sit, tegunt puellas forma , canendi gratia , aliisque dotibus pnaestaures dono mittunt Regni Lu Regi. Rex ignarus insidiarum dolosum munus admitrιt, capitur illiso muliercularum gratia: capiuntur , proceres , sic pro sui , ut ad tria me stre totum, dum nomis istis deliciis indulgeretor, negotia refrint publi cu , in Regis adeundi mra praeclusa fuerit: Non tulit hoc Contactus Renuntiat muneri, relinquit aulam, atque ad Regna coi, Paei sustomtaneus exul contendit: eterum nec hi bono, quod aliis inet iderant, fruinoeterunt: Non admittItur Nilo bus , qui adeo coactus petere Regnum Chim , hk ad extremam mictus quoque psi uriam redigitur: Nec multo
post, dum Regnum Sum peragrat, a quodam Hvon tui praepotenti miro, sed insigniter improbo non semes ata mortem c quisitus ere , ime interim tot aerumnas inter , atque discrimina sui semper similis , inet icto semper
animo, i, pro causea tam bona, vitam quoque pone e paratus: uamquam
fretus ipse recte fictorum conseientia, praesidioque caelesti , rursum negabat, quemquam sibi nocere poste, si idem esser ea virtute instructus , qua ipsi
coelo inniterereri Ardens, atque indefessum stadium divulgandae per tot Imperium sanioris doctrina ad extremum usique stiritum non remisit s cumque miri ardor patriis fibus aegre contineretur , non semel de naete Momari, terrisque remorioribus adeundis cogitavit. Disiligoo by Corale
128쪽
Ds Hos numera diit Iooo. ex iis omisno q agentos extitisse memorant; qui et viris in Regnis Masti gratus gesserint: qui pre ceteris autem minute litteriseque eminerent, duos septuaginta fuisse , quorum adeo nomina, cognomenta , es qua quirique patria sic oriundus, memoriae proditur. . tuor doctrinae sue ceu gradus, totidemque discipulorum ordines , constituebat. Supremus ordo in excolendo minutibus animo ponebat studium μει in hoc quidem ordine primas ferebant Min qu Κien, Gen Pe Nieu, Chum cum, ac denique Ven y vcn charus prae omnibus Magi o disti putas, cujus immaturum funus obiit quippe primo & trigesimo claris
anno j continenter lugebat. Praximus ordo ratiocinandi , dicendique facultati dabat operam; hujus Principes erant qai ngo in qu cum. Te rius agebat de regimine politico est probe gerendis muneribus publicis 3
excellebant hic Gen yeu-Κi tu. Harti denique es posszmi ordinis
labyr , atque occupatio haec urat, ut quae ad mores jectabant, apto, venustoque si is declararent, quod duo Uu yeu , , sit hia praecipua cum laude praestabant. Atque hi quidem inter duos sty septuaginta , decem erunt seleetiores discipuli, Q= flos schoia Confucianae. Omne studium ac
doctrina Fbilosophi eo coEinrubui in primis, ut naturum ignorantia tenebris offusam , cortisque depravatam revocaret ad pristinam Iurem atque integritatem , cum qua ab ipsi caelo c. nditam us rebat: Ex quo deinde clo Retens, S aequa rerum administratio, adeoque felix, , maxime pacatus Imperii flatus consequeretur; qu) autem certius attingeretur hic sopus , v lebat omnes, obyequi coelo, ipsumque timere , stes colere; amare friximum sicut seipsum, mincere se , atque appetitus suos subdere rationi, nec quiripiam agere, dicere, vel etiam cogitare, quod ab hac elyx alienum. Porro qua scripto et reboque praecipiebat, primus i e moribus exprimebar, ac vita, cujus rei testimo niumstis luculentum praebe. epotes tantus tot iEm sirium virorum numerus, qui in disciplinam ejus se contulerunt, es eorum qui quae inque gessit, dixitque, quammis minutissima, ceu oculati testes, posteritati prodidere r ad haec constans ille Iamor tot Paetncipum , tantus
tot saecularam honor de quo mox agemus j argumento esse potest , mirtutem uene fuisse Philosopho, non me speciem fucumque evirtutis. Auid quod n stiis temporibus haud defuerint e Litterare; um ordine , qui evelamplexi jam Erigionem Christavam , vel hujus integritate sanctitateque probesaltem perae ecta , non dubitanter assimarunt , sterari posse Philesia
phum Dum ,siquidem vixisset aetate nostra, Wioum fuisse futurum, qui ad
rarisi legem Hansivisset. Certe giumadmodώm sectatores ejus tradunt, mira quaedam fuit viri Paevitas, ta corporis a minique moderatio , fides, aequitas , senetas singularis. Severus erat ac peret stri sui ipsius obseema ac censor : semiemps r opum, bonorumque, hoc agens unum stadio prorsus indesiis, ut doctrina in suam quamplurimis mortalium impertiret. quod autem tu eo vel maxime sinpicimus Europaei , N in nostratibus quidem priscae aetatis Philo bis desidera-us,t ta fudit animi demissi e Confucius, Disitired by Corale
129쪽
ut non solum de se seu que rebus admodum modeste loqueretur, sed ultro quoque σε patim argueret sese , quod nec in inscendo ut aiebat esset
impiger, nec constans in docendo, neque ea, qua par erat, evigilantra viariorum suorum emendationi, in sussio virtutum exercitioque operam daret. Certissimum vero argumentum modesti , sincerIque animi tum dedit
cum palam ingenueque yrofessus ea dolinam suam non esse suam , sed Frisin ni, in primιs Yao S Xun Regum , Legi torum , qui ipsum
mille qurugentis, eoque amplius annis an ecesserant. Cum itaque non deessent, qui cum sapientia natum es se opinarentur , adesque ta praedicarent, peraegre id ferebat ,-diserte negabat, ad gradum persectae consummaω-que virtutis, aut sanctitatis peret enire se p/ e. licere identidem solitur
ut a Jinensibus truditur J Si Din, Yeu Xim gin , virum sanctum in
Occidente exi flere , quod ipse de quo , quove suritu pronuntiarit, incertum est. Hoc certum anno ps obrinu in Fallim cs. Imperatorem Mimti fuit is e quinta Familia Han decimus 1eptimus in motum merbis Philosephi, mahis etiam oblata sibi per Iomnum specie sancti ex occidente Herois s cum ipsimet ire, non es et integrum, misse Uai cim qiu Rim legatos suo n9miue occasum eterjus, inibι etrarum faustam S. ugem quaesitu=os 3 qui quidem ιum ad infulam quandam appulissent, quae non proculd Rubat a rubro mari, non ausi longias procedere , idolum quoddam, , fatuam huminis Foe disti qui quingentis circiter annis ante Confucium in India floruerat) necoon execrabilem ipsius legem in hoc Imperiam retulerunt : felices , aetei numque de patria sua bene merituri, si pro haepe ne, salutarem onusti doctrinam, quam per eadem tempora Thomas inpo- notus apud Indos propagabat , reportassent. ded enim felicitas humana, e, quae hinc nasiebatur Iuperbia gentis opulentae, potentis , o floremissimae; verae felicitati, tune, ut opinor, aditum obstruxerat. Jinensis ergo, cum Hsta jam magis maζθque evenerarentur , nec me exemplo quorum dam ritum qui prorsus impense noetam superstiti,nem sectati sunt, patin-tim sciti et disesserunt a grnuina MagiLiri sui doctrina , praeclaris in Bitutis Prsorum s ac tandem in contemptum Religionis omnis , merumque Mibe nium sunt prolapsi: In hunc porro litteratos es acutiores quosque ccu manuduxit doctrina illius ipsius Foe , seu Xe Κia, qui rudi et ut idololatriae Magister extitit: Duplicem quippe perduissimus imposior iste
atque Mibeortim Frinceps dom inam retiquix r, altexam, qua rerum omnium
principium sinemque nihil esse Acet, quam qui sectantur, Albei sunt Nar Mam aDpue interiorem vocant; alteram quae exterior dicitur, atque i
lius adumbratio quaedum es, ad Qulgi ta rudiorum fere captum-spe Nationem accommodata. De Consucio tamen dubitari non potest quin ab hac, G icta peste immunis fuerit; idolorum certe cultorem fuisse , ne illi qui mitro tempor a idola fam menerantur , affirmare ausint : ab Mibet mo*eio q/iam fuerit alienus , non ipse. tantum, sed prisca Mnarum aetas omnis in explanatibne lib. Chum yum declaramus. Migravit . vita Conia Di iti Cooste
130쪽
sius anno aetatis 3. Iuns 4. Κi cheu vulgo dicta nomen ) quinquagesimo nono Sinensis sui inersimi septimi. Erat his amnus mimus , quadragesimus Impetii Κim vam . et uesimi quinti e δε- mitia Cheu Imperatoris r quo etiam tempore Regulus Ngat cum patrium Philosophi Regnum Lu dinum, annum jum decimum sextum moderabatur. Paulo ante quam morbo, qui supremus ei fuit, corriperetur, lugens
suorum temporum perturbationes, hunc mersum Nnaa moce concinere au
ditus es : Praegrandis mons doctrinam suam intelligebat) quo decidisti s trabalis machina eversa est : sapientes, & sancti exaruere. Mox inde languere ineipiens , scptimo die ante mortem , ad discipulos suos conversus : Superiori nocte, inquit, per somnium visa mihi sunt in aula justa fieri. Reges , Quae doceo, non observant: Ecquis horum per Imperium nostrum instituta mei sectator& cultor est hoc unum luperest, ut moriar. Haec satus lethargo corripis , ta cum totos septem dies dormientis instar perstitiset, tandem mimere desiit. Sepultus ea in Lu patrio Regno domum quippe cum discipulis suis sese contulerat in prope cimitatem Κio seu, ad ripam fluminis Su in im Academia sua, in qua docere consue verat, qua hodie quidem muris, meluti civitas, cincta remitar. Luxerunt inibi Mugistrum suum discipuli babitu lugubri. multaque eum inedia, eae lachymis , non secus ac sitii parentems idque peramnum totum ; nec defuerunt qui ad annos omnino tres, persiterunt , cum vero sex ipsos annos, in eodem Deo, luctuque perfitit. Fuit admo- iam procero corpore Philosephus , in si fas est Sinis eredere , giganteo ;g- cui lati humeri, pectusque amplum , decorem concitiabam, ac majestatem : In ipso mertice capitis grandiusculus et tuber erat, quare a Patre suo Kieu, id ea, colliculus, cujus Jeciem aliquam praebebat tuber , nominatus es, quo imo nomine τὰ modestus identidem quoque sese me labat. Facies ei lata , subfuscus oris color , oculi nigri, ac ρά - , capillas niger, barba promissa, nasius simus, mox gravis, ac tonitrui ar,
Porrδ quantum bonoris per annos bis mille eoque amplius, detulerit Matistro suo, aut potius lucubrationibus ejus es doctrinae grata Sinarum posteritas, pro me loquamur quotquot Imperio toto ad dignitates,'m nia publica praesidio litterarum sunt emem: qui omnes utique furentur a Contacti in primis sicloia ,-libris, e quibus ad gradum examinantur, opes, boxores ρο illastra sibi nomen obmeni'. Loquantur item singulis in oppidis, urbibusque erem miro , ae dicata I mnasia, ante quorum fores quotiescumque transeunt, qui e litteratorum oriune publicos gerunt m giraratus, protinus e sublimi augustaque festa, in qua more gentis gestantur, venerabundi descendunt, passus aliquot pedites etiam suam prosequuntur. Loquantur denique tituli sane honorifici, qui in iis Dmnasiis,
quae modo dicebamus , eernuntur trabalibus , auratisque litteris exarati,
Magno Magistro, Illustri litterarum Regi, sancto, stu rod via