장음표시 사용
141쪽
OD A 'ait: familiae Cheu' tametsi antiquissimum fuerit Re
gulorum Regnum, ei tamen a coelo collatum deinde Vin perium mere '' novum erat; quatenus scilicet mere debebatur renovationi tum Regis, tum subditorum. Nam Regnum familiae chra per multa saecula numerando scilicet ab Regulo, per mille di amplius annos in Regulorum ditio dumtaxat fuit,& quidem limita ra ; quoad postremus omnium πιυμ-vum Regno finem , & Imperio initium dcdit, per sui nimirum, suorumque renovationem.
ATque haec' est ' ratio , ait gem - , quare ab lutae- virtutis ' Princeps nihil ' non agat in ordine ad 'suum apicem; id est, absolutae virtutis Princeps qualicunque sui ac populi renovationi non acquiescit, sed ad apicem summi boni, de quo egimus initio hujus libri in quo tandem sistat, contendit. f . p. I. I. I. DEclarata hactenus sui ipsius aIiorumque renovatione, seu re ista institutione ; transit modo sem-ςu ad declarandam tertiam partem doctrinae Magnae hujus Scientiae, nimirum consistentaliam in summo bono. ' Oda itaque' aiti Regulorum Regia 'distri chum habens mille stadiorum hoc est, centum circiter leucarum 'sela est populus ubi ''sistat. Quasi dicat ; tametsi populus per i lius Regni fines latis lime dispersiis habitet'; eorum tamen animi αoculi semper Regiam ceu centrum suum respiciunt; utpote , in qua omnis opum ac fortunarum suarum cardo vertitur. ira scilicet res omnes habent ubi tandem singula quiescant.
I. D A ait: 'miens man crocea avis a canm suo sic dicta γ' sistit in montis 'arboribus consiti'' cacumine , ceu quieti suae accommodo tutoque loco. V Confucius usus hoc simili ait Crocea avis rcs equidem est exigua, & rationis expers ; 'Τ in sis endo tamen olfendit se' nosse' ubi sistere ' sibi conveniat: & fieri Un ' potest ut V homo rerum siublunarium Princeps & caput cum si, tamen 'inon ut ' avis sit id est, ut ab ave superari quodammodo se patiatur 3 quippe qui mente adeo caecutiat, ut ignoret summum bonum, ubi sistendum sibi sit; cum tamen nec avicula ramusculum suum, in quo sistat, ignoret.
Postquam superius 3. i. & i. se su ex Magistri sui doctrina ostendit, debere quemlibet scire apicem boni in quo sillat ;docet hoc paragrapho quomodo practice oporteat ad hunc boni apicem contendere , in eoque silere , allatis veterum Principum exemplis, qui virtutis fama celebriores fuere. Itaque 'Oda' ait: o
142쪽
quam- profundat ' reconditaeque virtutis erat, Rex ven. vaml 5 quam reliciter conjunxit perpetuum illum virtutis sua: splendorem cum omnibus suis actionibus i nihil non diligentissime''observans, ut ad destinatum animo perfectionis apicem, in-' quo-'sisteret, perveniret. Cum enim sextonit se su ad regendos reliciter subditos coma munis quaedam erga,omnes charitas praecipuam vim habeat; men-vam
'agens Regem ' sistebat & sese perficiebat ' in hac charitate. Rursus cum praecipua siubditi virtus sit honor & observantia erga Regem , QDogm-' agens 'siabditum sistebat in ' observantia; hujus partes omnes fidi promptique animi constanter explens. Cum item prima & praecipua filiorum virtus ac laus consistat in obedientia, mis-vgm- agens 'l filium 'sistebat' in ' obedientia ; cujus par
tes omnes insigni quadam pietate, & cxactissimis amantis filii obsequiis indefessi is explebat. Cum vero Patris vicissim praecipua vi tus sit amor erga filios ex piis visceribus profluens ; ηυ--vam agens ' patrem, 'sistebat in hoc filiorum 'amore; quem prodebat identidem non indulgentia quadam vitiosa , sed assidua ad omnem vi tutem institutione; quae adeo ad nepotes , horumque deinde filios feliciter propagata st. Denique cum promiscuae hominum inter se consuetudinis & societatis prima laus sit fides, Regni siti' hominibus V apens 'sistebat ''in' 'fide; quam in verbis sitis
tactisque inviolatam servabat. Cum adeo celebris sit inter Sinas Regis vεn-vam memoria, juvat hic obiter de eodem aliquid attingere. Hula ven-vam pater fuit Vim-Κi s materiai-ςsn , quam memorant ea fuisse merecundia , ut nihil inhonesti midere mel diiudire Fustineret ea modestia ut nihil arrogantia , nec in meisis quidem, notaretur. Piae matris pius filius vEn am, ckm arino migesimo imperoris cheu tyranni alio nomine xeu-Sin, Iethaliter aegrotaret, teriam quintum jam diem prodigiosis motibus concuteretur , totam calamitatem caelique iram suis unius peccatis ad ribebam, σε tamen mir fuit tam rerum virtutum, di tam illustri apud exteras nationes fama, ut quatuor
supra quadraginta Regna eidem sese uitia subjecerint. Caeter nihil aeque.
in hoc Frincipe enituit ac singularis erga omnes animi pietas; cujus unum
e miatis exemplum hic adduxisse se iat. Referunt Sinensium Annales, in liber, Lie-quc-chschuen, quod cum forte offendisset in campo osse insepulta ignoti hominis, protinus ea humari jusserit; cumque esset e cineumstantibus qui diceret, ignorari defuncti Dominum, ade)que non esse illius habendam rationem : at enim , inquit Rex, qui tenet Imperium, Imperii Dominus est; qui RegnuU, Regni Dominus 1, ego igitur-hominis hujus sum Dominus; quorsὰm hoc ultima pietatis o mi m illi negem ' quae dicens regali se messe exuit, eaque involii jubet ossa ac de more tumulari. Attoniti tanta virtutis exemplo pNoeres, si, inqui x, tota est Principis nostri erga arida ossa pietas , quanta erit erga reliquos homines 1 Es
143쪽
ane tanta fur e fusidem Principis erga Senes, Viduas, ac Pauperes A riras , ut eos veluti sitios si lari cura tueretur ac justentaret. μνωρυ--αὰ exemplo restituta creditur pia ilia primorum Imperatorum confutem δε-lex ; quae hodieque miget in toto Sinensi Imperio , ut in similiti bibus , timitatibus ac oppidis centum ciniter pauperes senes expensis publicis sustententur. -rri proximus piissimus hic Princeps tria sitio vilavam reliquit monita diuodecim verbisseu titteris ea complexus; nimirae , iam ' eruderis quid ex minute fastam , miri ne sis' deses in ejus imitatio ne e Cum tempus occasio adest rei agenda , ilΤά uti ne dubites j ὰ taeenssis extirpandis mitiis V ne unquam ' desistas a Tribus his moni
ris meis tota probae re Pis mitae ratio continetur. AEuae postrema patrisset monita vu-vam filius evenerabundus excepit. Oblit ven am an at iis s . postquam diem anius partem Imperii administrasset non tamea cum titulo Imperatoris, ut aut de tribus duas duntaxat Imperii partes obtineret. A morte seia Rex a Sinensibus inter dimos numerari cupit, ho-Heque numeratur, ut suo loco dicetur.
REgis vis am exemplo subjungit sem-ρω alterius item Princi pis exemplum e libro carminum, ubi 'oda ait : aspice' illius aquae, x s dictae Sinum: 'viridantia ejus arundineta o quam. amoeianum V luxuriant l sic est '' ornatus virtutibus' '' Princeps noster scili cet miliacum Princeps Regni gue i , cui populus hoc carmine applaindebat in ceu V caedens , '' ceu limans-' ossa ceu scalpens ceu potiens lapillos. O quam ' sublimis di ' arcanus s o quam 'fortis ac serius i quam famosus i quam seectabilis i 'habemus orna tum virtutibus ' Principem; cujus in ' huc m 'usque ' non η possumus ' oblivisci. Haec declarans σm-ρὰ ait: quod in oda dicitur , ' ceu
caedens, =y ceu limans,) denotat''doctrinam ac sapientiam Principis πιι-cum, ut qui non contentus veterum monimenta resque praeclare gestas ipse chini sitae privato studio recoluisse , ea etiam foris ac in publico cum aliis identidem conferre de communicare solitus
crat, nec ante desistare aut acquiescere quam conflammatus omnium
imitator evasisset: haud absimilis artifici, qui e cornu vel ossibus figuram statuam e quam mente concepit efiormaturus primum quidem rudi ori opere incidit illa , tum deinde etiam ad limam vocat radit, scabit, ac laevigat. Quare hanc Principis sui doctrinam stu diumque extollens populus, illis usus cst verbis, ceu caedens, ceu ILmans aic iavigans ossa. Quae autem sequuntur nimirum, ceu ' scalpens, Vceu ' poliens, sthnificant sui ipsius actionumque suarum rectam 'compositionem, a qua idem populus hunc suum Principem laudabat, ut qui semetipsum jugiter ad virtutis regulam efformans, severus se et Censbr & Iudex, rejectis superfluis , & cupiditatibuscdomitis consummatam persectamque ab omni labe dc naevo puri- Duiliaco by Corale
144쪽
tatem vitae sectaretur: Gemmario similis, qui postquam pretiosem lapidem quem stib manu habet jam excidit, rormavit de scalpsit,
mundissime eumdem extergit expolitque. Et ideo oda ait s reus Apens, ceu potiens. Illae Vero acclamantis populi voces o quam ' sinblimis & Warcanusi O Q quam fortis Hac serius i significant Principem ma eum ea quae suo illo studio ὀ majorum monimentis & exemplis hauserat, assidua cura, circumspectione, & 'cautela ita cottitervasse, ut semper attentus vigilaret, ne forte vel torpore deficeret, vel praefidentia exorbitaret. Reliquae duae illae exclamationes, quam fimosest quam- 'spectabili si significant ejusdem cum ' autnori tatem & ' exemplum, quibus populum ad Venerationem & imita tionem sui excitaverat. Nam quia illa interior vigilantia, circum spectio, & observantia non ira latere poterant, quin exterius sese proderent; hinc eam viro reverentiam authoritatemque apud omnes conciliarunt, ut nemo non eum revereretur ac si1spiceret, nemo non observaret & imitaretur. Illis denique verbis, ' habemus orna. tum V virtutibus Principem , cujus in finem usque 'non 'pote
rimus' oblivisci I denotatur ejusdem Principis ' constamata ' virtus, summeque N persecta , & talis ut a ' populo ' nunquam V posse
Fuit hic vu cum Regulus Regni guεi, quod hodie es Fremineia h6
gius imitator, ut arsam illi olim, hanc in i apud popurum postero isessos minutum famam sit commeritus. Hic cum πmagenario jam major esset, pallion essicto μοι hortatus es, ut haudquaquam desinerent obat riss- quaamias grandoae , in ca mm remerentiam accedere ad eum identidemia Paelibet negotiapertractanda. xlampatereί cuia populum adeὸ sibi demi erat, ut ινι rot censeret staditos, totidem haleret mirututum optimique regiminis tui praecones. Obiit fere centenarius anno deci mo tertio imperaritis pim vam ex tertiί δε-itia cheu Imperatoris declami tertii. Retiquit haeredem sitium clivam cum iam m. f. 1 p. 2. POST recensita dictorum Principum exempla, nunc communi quodam velut corollario omnes complexus , ex eodem carminum libro, immortalem eos apud posteros memoriam inde conseiacutos esse ostendit. ' Oda ' ait; ' o ' quam priores Reges lut ita mam& mutavim 3 non sunt in- oblivione: nam ut epem qu ait, in i ' Regibus posteris etiamnum 'resplendebat illorum Priscorum Regum ὶ 'virtus ac probitas ' perseverabat etiamnum illorum ' amor erga stirpem sitam, & cura in conservando penes eamdem
Imperio. Sed α' i' populi item posteri, quamvis multa post iacula, etiamnum ' Mudebant '' illorum V latitia, seu beneficio & exemplo, conservata altissima pace ; 'dc stuebantur 'illorum Providentia &by Cooste
145쪽
commodis, ob agrorum divisionem singulari cum aequitate , & insigni Reipublicae emolumento , Priscorum cura perfectam: hac de causa elapsis a morte '' ipsorum etiam faeculis omnibus V nulla
. Ex his duobus paragraphis intelligi vult, quo pacto& expolientinaturam suam rationalem, & ad hujus ideam renovanti deinde populum suum , s ua mox constet boni conlecutio , & in ipso bono consistentis quies. p. 3, i
EXplicata hactenus hujus Scientiae triplici illa Doctrina, de sibi,
aliorumque renovatione, & quiete in summo bono , transit modo gem in ad declarandum quod Conisecius libri huius initio di xerat ; nimirum, res habere magis minusque principale. Allegans itaque ipsiusimet Magistri sui verba ait: dicebat;)audire& decidere' lites ego possum perinde ac alius quilibet ' homo i ve rum quod foret' necessarium, esset efficere ut populus , caeterique homines mutuo sese honore & amore prosequentes abstinerent a' litibus : quod utique majoris faciendum. Quae Magistri sui verba
prosequens sem in sic ait : homines quamvis 'i' excordes ac sub dolos Vir sanctus virtute sua tam potenter cohibet, ut '' non' ponsint, vel saltem non ausint pertexere cogitatas fraudes , atque ad- exitum ' perducere suas- 'illas '' contentiones & jurgia vel, ut alii explicant, homi ncs subdoli non possunt finem facere suis con tentionibus ad ebque citra omnem luppliciorum comminationem, sola illa quae in Viro sancto elucet virtutis Majestas maximopere 'valet aL ' subiiciendas sibi ' populi 'voluntates , & abrumpendas lites ac simultates. Atque haec voluntatum in populo unio sublatissimultatibus, est illa, quae hic tantopere commendatur, populi renovatio : Id autem quo avertuntur ac tolluntur ejusmodi lites ac simultates, cli suae.ipsius naturae rationalis expolitio; quam quisquis adeptus fuerit, in avertendis aut componendis aliorum litibus non laborabit. Itaque expolitio propriae naturae rationalis est prius quid
ac magis principale; Ideo subdit ς - , hoc' illud esse quod ''dicitur - scire principale. Tam longe hac rea Magistri sui doctrina hodie assivit Sinenses, ut mertia inclarana re possim Tullianum illud , o tempora i g mores I infinitus eium litium-litigavitium in China hodie est numerus ; tantumque jam
in luit horum temporum perditus mos, ut plurimos ubique locorum immenias, qui scribendarum aut fingendarum litium mer in mimant. Unde
mitti pom sirendi fingendi me artes quibus Tribunalia omnia plena sunt.
Porrδ u videat Lector quanta olim in Sinensibus Tribunalibus cautela, quantus die in audiendis litibus rigor fuerit, en quinque Regulas Fudicibus constitutas ad dignoscendum ex ipsa exteriori specie , an iis quam actor Diuitigod by Coos e
146쪽
actor intendebat, 1 cera S mera; an malitios eae subreptiria esset. Prima igitur obseret ari jubebat merborum α-positionem ac loquendi modum in acture momente titem, stes dicebatur, ςu-t sm, id ea , verborum obser-Vatio. Secunda oris totiusque multus compositionem , dicebatur, s tim , id est, vultus observatio. Tertia mod- respirandi tam litem actur proponeret dicebatur hi-tim, id est, respirationis observatio. Maria expeditas actoris auresian scilicet actor a fudice interrogatus perplexe perturbateque, mel aliena, mel ambigua responderet, indicebatur, ulli-t sm, id est, aurium observatio. Hinta denique incertos ocu-
rum conjectus nimiaque, si quid in his scilicet subdoli minusve I ceri
appareret, , dicebatur m 6-tim, id est, oculorum observatio. Ex tot nimirum indiciis prisa in Sinarum Areopagus , quammis occultos, animorum sensus fiolerter explorabat; sed haec horie aut ignorantur, a ut negliguntur.
1. π O C dicitur scire magis' principale. Videtur haec repeti- I. a. rio ut Interpretes notantὶ otiosa ac per errorem irreptisse, utpote jam proxime allata. i. Tas OC' dicitur 'Scientiae' apex. Paragraphus hic mutilus est; III nam ut Colaus Interpres arguit, Epiphonematis , aut conclusionis est instar , & praemissam aliquam , quae jam desideratur, supponit. Ubi nota , quδd non desunt his libris sua menda a merum quia jam olim, ω ab ipss prope orione in prima operis exempla, etet Scriptorumetitio, mel Dpographorum irrepseruntimet etia- quia merisimile est, ex communi illo labrorum incendio non si omise eripi, ut non ambusti quidpiam ad posteritatem permenerit haec tamen menda Sina neutiquam toLlant; sed Ginstanter omnia imprimnt iis merbis, ta eo ordine quem inoeetussis illis codicibus ει primis exemplis invenerunt; sic tamen , ut Lectori indlicent i um men m. Hoc autem faciunt tum ob antiquitatis r merentiam , tum etiam ne ansam praebeant litteratis ea pro libitu suo im
HO C paragrapho melanat e is sensu in ac mentem Magistri
sui in eo quod sit pra f x. p. L. f. 3. & mox iterum s 2. p. I. g. t. dixerat de veritate & synceritate intentionis ac voluntatis.' Quod
nocitis linquit ὶ supra 'dixerat, scilic. verificare seu depurare ab omni fisco & fallacia suam voluntatem , esse non semetipsium ad cipere , id est syncere aversari quae mala sunt & vitiosa sicut ''aver satur quis ' 'foetida ; &syncere assici & gaudere iis quae bona sunt&honesta,'in sicut '' gaudet quis & delectatur ' speciosis pulchrisque 'visit. VHujusinodi dicitur 'sibi satisfaciens , seu se ipso contentus t
147쪽
utpote qui perspectrum jam habens quid bonum, quid malum sit, hoe
quidem aversetur ex animo, illud ex animo prosequatur. ''Ideb perfectus hvir tam ' serib attendit & invigilat Usuo V interiori, seu cogitationibus animique motibus omnibus ne quid horum ipsum lateat , aut fictio aliqua incauto subrepat.
I Rosequitur hic superioris paragraphi doctrinam, & probat a contrario , adducens exemplum simulatoris & improbi. Ait itaque ; improbus cum lus ac sine arbitris degit, facit improba ; nec est malum aliquod ad quod non pertingat. Ubi vero ' conspexerit 'probum aliquem '' virum ι ' tum 'deinde 'ficte sese '' componens 'velat & occulit suam ' Ρ improbitatem, Τ& ' si mulat ' se probum. Verum V homines probi 'per iciunt &cognos .cunt Vipsum intime & in cute, ut aiunt ; ac si oculis 'viderent ipsa ejus intiman viscera eodem η plane 'modo. Itaque V quidi proficit sua illa simulatione 3 VHoc nimirum est quod vulgo Udicitur, quod quis revera ' est in Ninteriori, hoc' Uparci' in ' ex teriori. Ided ' perfectus '' vir tam serio P attendit' suo 'interiori; ut scilicet vera sinceraque mente & intentione in omnibus procedat.
AD uberius declaranda quae dicta sent, unus discipulorum Uui hic adducit axioma, quod a Magistro sito identidem
audiverat. 'ς ' su itaque assidue dicere sblitus erat: ' decem , scamulti oculi quod vident , & decem manus quod digit ''momstrant, ab eo quam ' timendum i vel ut alii explicant veluti si esses decem oculis observatus, & decem manibus monstratus, sic cauter vivas. Quasi diceret; circa interiorem animi plerique homunum passim torpent & secordes sunt; nam quia ea, quae animus in interiori pertractat, recondita adeo esse existimant, ut nullo sui indicio innotescere exterius posse sibi vane persuadeant; hinc fit, ut neglecta illa interiori cura, & laxatis appetituum habenis in nullum non scelus praecipites ruant; ignari scilicet, suam iptrum conscientiam mille testium esse instar ι & res item omnes suo se vestigio prodere; nec esse quidpiam tam occultum quin aliquando se Prodat ac reveletur. μrte uti qui defert aromata, quamvis ea st diose occulat, fragrantia tamen ipsa proditur cum qui purulem to carcinomate laborat, sua vel invitum prodit graveolentia; ita nec virtus diu latere potest, nec vitium; quamvis maxime latere velis; nec ullae fingendi simulanm-ve artes tibi proderunt.
EXposta jam virtutis necessitate, eandem a decoro & utili commendat hic ςram vi dicens ' divitia: ornant : domum : 'virtus ornat s personam. rus dicat ; sicut is, cui opum divitiarumque
148쪽
domi est assatim, plerumque in ipsa tecta & parietes eas redundare facit; & quod auri & argenti intus abunde nabet, in exteriore totius domus supellectili & apparatu ostendit: sic virtus, in cujus animo hospitatur, illicd in totam personam seu, exteriorem etiam to tius corpuris habitum redundat; & quod revera est intus, apparere facit exterius. Hinc enim est , quod homo virtute praeditus , quia interius nihil habet de quo ipsium animus remordeat, dilatari cordo
se sentiat, & alti quadam pace, tranquillitate, ac gustu ita demulisceri interius, ut eadem etiam in corpus redundent , illudque velut dilatent ac impleant; quae est mens verborum illorum di 'cinde 'Iugo in amplo, etiam ' corpus '' dilatatur ac proficit. Verumtamen quia virtus ista, quae sic corpus ornat & asscit a synceritate ac veritate voluntatis nostrae proficiscitur ac dependet : V propterea virtutis studiosus omni ''studio perficit suam '' intentionem seu volun
Et hactenus quidem de recto intellectus & voluntatis usu, penes quae supremum est intcrioris hominis dominium.
NUNC autem docet sem surectam exterioris hominis Compositionem consistere in recta interioris hominis , seu cordis compositione & huic quidem illam famulari debcre uti Dominae; di ab hac, si quando exorbitet aut repugnet, Doeno rationis cohuberi ac domari. Hanc itaque animi rectitudinem , & hoc cordis dominium a Magistro sito tantopere commendarum declaraturus
ς--pι ait : 'quod supra dicebatur, rectea convionere suum' corpus;
sive , rectam sui issius compositionem ' consistere in rectificando 7 suum animum, sic intellige : siquidem animus est totius corpori Rector ac Dominus; exerrante illo a sua rectitudine, profecth non poterit hoc esse compositum; consistit autem illius rectitudo in eo quod quacunque suarum affectionum ac motuum insurgente & licitante, ipse vel omnino nihil , vel saltem non plus debito, ac citra rationis praescriptum moveri se sinat 1 sed semper sibi similis, rectusque in medio persistat. Nam si animus noster habeax o V quod v. g. ' irascatur immoderate; id est, irascatur cum n- opotaret , aut plusquam oportet scerte ' nondum obtinuit ' su m r ctitudinem. Sic si ' habeat '' quod item inordinate uti de ira dictum est ac immodice timeat, 'Τ profecto ''nondum V obtinuis suam
'rectitudinem. Si habeat' quo inordinate immoderateque ' 'gaudeat, profectδη nondum U ODtinuit se m rectitudinem. Si denique' habeat ob quod inordinateWμ' tristetur prosectis P necdum No tinuit suam rectitudinem. Disiligod by Corale
149쪽
PRosequitur praecedentis paragraphi argumentum hic a
consequentibus docens, ubi animus passionum vi de statione sua dominioque semel dejectus ac velut extra se abductus sibi non constiterit, consequenter corpus , totumque exteriorem hominem mortui instar esse, & nequaquam officio suo recte fungi posse. Ait enim : si cujus animus pravarum affectionum impetu abreptus 'non consteth sibi; tametsi apertis oculis aspiciat, est tamen velut non videns ; tametsi patentibus auribus audiat, est tamen velut non '' audiens & intelligens, tametsi patulo ore cibum 'captet, 'tamen non 'percipit, nec dignoscit' ejus saporem; adeoque est veluti non comedens. Nam quia & oculos videre, & aures audire, & os man ducare, &c. omnes sunt exterioris hominis seu corporis fianctiones, id vero, quo organa illa stinctiones eiusmodi recte vel male prae stant, est animus; utique hoc non constante sibi, etiam illa officio silo rccte fiangi non poterunt.
Conclusio haec est, quam praecedentibus duobus paragrat his,
ceu duabus praemistis, consequentiae loco id bjungit - ρο, dicens ' hoc igitur est quo, supra ' dicebatur componere ' corpus, seu exteriorem totius persbnae habitum , consistere in 'rectitudine sui animi. F p v. f. I. licata interioris hominis, seu animi rectitudine, ad rectam corporis, sive propriae personae , compositionem tam necessa ria : transit modo sem- ad declarandam hanc ipsam personae propriae compositionem , ejusque necessitalcm ; utpote a qua omnis domesticae familiae recta institutio dependeat. Ait itaque: 'quod supra 'diccbatur, recte instituendae propria: familiae rationem 'consistere In recte componendo propriam personam, sic accipe: Radix & fundamentum totius meae, v. g. domesticae familiae, est mea unius propria persena t haec autem quia pro diversa singulorum, quibuscum, qualitate & exigentia, diversimode jam erga singulos affici so let; amore erga aIlos; erga alios odio; hos parvi , illos magni faciendo, &c. difficile utique est, medium in his ita tenere, ut neque sinpra, neque infia exigentiam quidquam fiat; plerumque cnim nimia affectuum indulgentia abrepti mortales , vel plus , Vel minus,
quam par est, amant vel oderunt, verentur vel contemnimi, Vcncirantur Vel aspernantur, &c; adeoque neglecto hujusmodi affectio num moderamine, aequitate, rectitudine, ac mensuras ipsbrum quidem animus velut incurvatus rectitudinem suam , corpuS vero Per
senaque propria rectam sui compositionem deperdit. Sic enim V. g. ' homines V in ' illis ' quos propinquitatis amore ' diligunt, ' mox
150쪽
a recto''deflectunt dum plus, vel minus, quam par est, diligunt; Parentes enim ac propinqui diligendi quidem stat . Si tamen P
trem delinquere in aliquo contigerit, monendus a filio de delicto est Sed & si filius peccaverit, corripiendus a Patre est & docendus t quod si horum alteruter non quo recta ratio , sed quo sanguis & affectus trahunt, inclinet , iistius utique amor non rectus, ted curvus quodammodo est, quia a rectae rationis regula desciscens. Sic etiam homines' in ' illis, μ' quos ' vili pendunt aut oderunt, item a recto ' deflectunt. Nam tametsi viles , v. g. & nauci homines vilipendere, eisque etiam indignari & flaccensere quandoque conveniat; si tamen etiam habeant quod aestimationem laudemque aliquam mereatur, abjiciendi prorsus non sunt; si bonae institutio nis adhuc capaces sunt, penitus reprobare eos non convenit. Quares quis affectioni suae indulgens , eos usque & usque ita asperneturdi oderit, ut nullum benignitati, ac mansiretudini locum relinquat
ejus contemptus & odium, non recta sed curva item , & a recta ratione aliena sunt. ' in ' illis quoque 'quos homines ' timent & ve nerantur, passim Τ' item a recto 'declinant , tametsi enim vereri ac revereri v. g. Majores , Superioresque Oporteat; intra tamen rectae rationis mensuram prestare id convenit ; quam qui excesserit, ejus metus ac reverentia jam item non recta, sed curva erunt & vitiosa.
Similiter homines 'in' illis, ' quos miserantur, plerumque item a recto dcssectunt, tametsi enim condolere dolentibus, affictosque miserari omnino aequum sit & conveniens , si quis tamen ultra, quam recta ratio admittat, id praestet, ejus commiseratio jam non recta sed curva item est ac vitiosa. Homines denique 'in''illis etiam, 'quos' humilius tractant,'' item a recto M declinant, nam tametsi vulgares infimaeque sortis homines humilius quandoque minusque officiose tractari citra vitium possint , id tamen juxta rectae rationis
regulam & menturam fieri par est, quam qui negligit, & ejusmodi plebeios homines eis usque despicatur , ue ne quidem in a pectum
admittat, ejus gravitas non recta utique , sed curva item est & vi tiosa: ' propterea qui Uament alios ' simulque ' noverint nec dissi mutent ' eorumdem 'vitia , vel contra 'aversentur 'simulque ' notaverint & observent neorumdem ' bona, 'in' orbe rari sunt.
r. LI INC' proverbium datar, quod' ait: homines amore caeci non agnoscunt nec vident 'sitorum filiorum ' vitia &fascinante eos avaritia ' non 'norunt 'sui proprii '' agri' fertilia