장음표시 사용
81쪽
titudii te suae gentis flagitante ad Eoi maris Insulas te contulerunt: quod ut promptius credamus, suadet etiam Iaponicae gestiis indoles perquam Uellicosa & robore animi constantiaque prae Sinis longe praeitians , quodque lingua utantur a Sinensi civei fissima. Confirmant naec tot legationes, uti aliorum barbarorum , ita &Iaponum: harum quidem prima in Sinam legatio facta scribitur
anno L. imperatoris I . v. n e 1. Hau familia qui annus a Christo nato erat 18. J anno Vero ejusdem Imper. secunda fuit legatio qua primum sigillo Regio donati sunt. Tertia legatio a n. i. Imperantis NM ti decimi noni constabat iso. capitibus , interruptae deinde per multos annos ob bella isthic civilia legationes di donec iterum retainptae de continuatae sub septem Familiis imperantibus: &una quidem uib 1. Imper. Di sum e Familia Tam decima tertia , imperii sui anno s. t tribus scilicet annis ante adventum Evangelii
praeconum e Syria ) & sub sequenti Oo sum quando primum mut ta est Regni ipsorum appellatio : Nam deinceps Ge pure que , id est, Sotis ortus Regnum quod nobis Iaponia est nominatum est,
Is. Familiae Sum x. Imp. Tai sum anno nono primum Bonzii lega tione stincti sunt & deinceps. Sub Tum Io Imp. 3. Familiae Tui miis jussi sunt, ut singulis tantum decenniis semel ad aulam venirent. Ex quibus cognoscet Lector unde potissimum per mutuum fere commercium & mores patrios & litteras cum Typographia, & viatiorum quoque superstitionumque contagia transiverint Quemadmo
dum etiam constat, inter tot imperi I vicissitudines , tumultus publicos & calamitates variis temporibus Sinas perfugisse ad vicinas terras di insulas ut Tibetum, Cambojam, Siamum, Tun Rinum, Malacam, infitiam formosam , Molucas , Iavam, & praecipue , uti jam diximus, Iaponiam. Verumtamen ex supradictis haudquaquam recte ratiocinati sunt Europaei nostri, qui praeter ea , quae apud Iapones observarant atque didicerant, Sinicarum quoque rerum & quod magis admireris ὶ originum ac librorum Sincnsium Interpretes ac judices stib initio hujus saeculi esse voluerunt , Et eX aetate Iapo- num praesenti, sententiam ferre de tota antiquitate & doctrina Sinen
Sed erit fortasse qui existimet ab Hebrςorum poPulo propagatum fuisse populum extremae hujus Asiae, utpote qui ab uno eodem
que Sem Patriarcha Asi que fundatore stirpem suam ducant Hebraeos quidem aliquos eosque sacris instructos voluminibus in Clu na repertos fuisse testantur ii, qui ex Europa huc primum adve nerunt e Et vero nihil ut dicam de moribus ingenioque Sinarum , qui toti fere inhient terrenae felicitati, divitiis, commodis, honoribus, prorsus ac si non aliam expectent benedictionem quam quae de rore coeli & de pinguedine terrae proveniar; usus quidem polygamiae tametsi Dissiliam by Cooste
82쪽
tametsi primas semper deferant primae & legitimae conjugi, apud Sinas vi)etur permissus, quippe sterilitatem & stirpis suae interruptionem , quodque post fata nemo ipserum memoriam in parentali bus ossiciis sit renovaturus, ipsi in summis humanae vitae malis reputant ; ad haec eo sunt fastu & arrogantia, ut sicut Hebraei olim obsinsulares coeli erga se favores, reliquos orbis mortales habebant de speculi, ita & ipsi vanitate plusquam Graeca Barbaros vocarent
populos, quotquot norant, nςc ante desisterent a convicio, quam iidem mores peregrinos & barbariem exuissent, moresque Sinicos induissent, quos-civium suorum numerum ceu pupillos adoptabant.
Augere posset opinionis istius probabilitatem singularis quoque illa Sinicae genti ςrga desumstos majores pietas, quam nitore & cur sepulchrorum , variisque ritibo & plantistus funebribus , nec non
oblationibus quas peragunt stato tempore , testari consueverunt. Revera ritus tot ac ceremoniae, tot in victimis rite apparandis observationes ac minutiae, ad haec sacrificiat tot tan ue varia ex tau-
,ris, arietibus, pans, Vin Q ; imo holocausta quibus supremo Ima peratori coelorum litabatur consumptis vic imis β robus pretiosis: SMcerdos item unus & supremus t qui & erat Imperator ὶ cui soli fas erat sacrificare supremo coelorum )mperatori, quoties rei ncccssitas id postulabat: quod plerumque dum imperium lustrabat, in ipsis montibus & collibus faciebat ; ad extiemum, quod Sinenses pr reliquis gentibus, veri Numinis not1tiam longe diutius conservasse vidcantur: haec certe omnia prςbere possent Europto homini amsam dubitandi, an non cx Iud et i multi itus ac mores in Chinam transiverint , genique i pia ab Hebrsorum propagata gente fuerit. Sed huic opinioni obstant antialium Stoicoruni monumenta ad quae dumtaxat appello Lectorem in toto hoc opere; prςterquam enim, quod diu ante dispersionem Tribuum Israeliticarum China fuerit cultissima, & a legibus ritibusque tam Lacris quam profanis maxime instructa, unum hoc lassiciat quod annis omnino centum &lius priusquam Moyses legem a Deo accepit, pius ille imperaetor & Xam familiae secundae conditor octogenario jam major, septimo sterilitatis anno i quam per orbem timuersum inet aias.
θ Sacrae testantur paginae ὶ victimam sese pro salute populi solemnicum ritu conceptiique verbis coelo devovit: Quid quod etiam ducentis & amplius ante Abrahamum annis memoratur non semel
Imperator holocaustis aliisque sacrificiis supremo litasse Imperatori, aliisque deinde inferioris nominis & ordinis sacrificiis, coluisse spiriatus montium fluminumque prssides Uti refertur in libro Onab illius prope temporibus hillorico Regio primae imperialis familiae
Hia anno circiter ante Christum 11oo. Diqiligod by Corale
83쪽
PARAGRAPH IIS QUINTUS. PROBA DUR SINAS DILUVIO FUISSE
proximos, adeoque nomia cultus''e veri Numinis
in ipse ortu imbutos. PRORSUS itaque vel deroganda fides & annalibus persum mixa loquar in . mpiadas vel periodos 6 . annorum tam accurate digestis, vel certe rursus ascendendum est altius & ad ipsa proxime diluvii tempora revocanda sent exordia Sinarum r Quod quidem si fecerimu8, tum denique constabit, ex alia nulla orbis natione, Sinarum leges, scientias, & pleraque instituti proficisci potuisse, pr terquam ab ipse Patriarcha Noemo, aut filiis ejusdem, aut nepotibus. Quod ut clare confici, adeamus, si placet, ipsum gentis Sinicae conditorem, cui Fo hi nomen : Hujus quidem genus di patria non exprimitur in Chronicis Sinarum , niti quod hanc in Kovincia maxime occidua & Boreali videlicet xen si fuisse referatur r& ad hanc ipsamquidem provinciam primum appellere necesse erar,
si quidem in dispersione singuarum & gentium ex Mesopotamia, seu
terra Sem-r migrandum hiit, & deveniendum ad Sinarum me ditullium Provinciam, inquam, Ho min, ubi aulam primum confli
tuisse scribitur in ea resione, ubi nunc situm est oppidum Nin Aea quod subjectum est ejusdem Proviociae Metropoli , alio nomine Pien leam. Nisi forte aliquis opinari velit bi de primos
Sinarum incolas non convenisse cum c teris gentibus in terram Sennaar nixus videlicet authoritare Cardinalis Getani ad ea vel bacap. II. v. I. Erat autem terra Iabii unitis , eorumdem sermo- , ubi his verbis scribit: nonintestigas a-mersum genus humanaem profectum ab Oriente , - ου tu resonem Sennaar, quia nec linamεμ at., nec ratiom boe oonsentaneum
Quod si vero jam tempus quaeritur , quo fundamenta lReipublicae jacere coepit, proxime id abfuit a diluvio; & si quidem rigo. rem sequeris compuli Sinici simul & o. Interpretum hos enim sequi non hic coserent Annales θ coeperit is fundare hanc gentem
Loo. circiter post diluvium annis vivente etiamnum Noemo Pa
triacha, adeoque ab ipse Asiatici populi , secundum omnes , ' fundatore Sem quae vox Sem de procreare , di vitam apud Sinas , nec non, sed alio charactere , minimam denotat ortum & originem suam merito traxisse existimandus est Quod si cuipiam videatu on tantum authoritatis tribuendum annalibus tam vetustis, ut cogatassiligoo by Cooste
84쪽
tur sequi computum o. Interpretum, relicto vulgato qui in tanto est usu apud omnes, praecipue quod quaedMn hac recenseantur, judicio quoque Sincnsium Interpretum Mocrypha & meae traditiones impergae muli dii is; nos haud e Gru magnopere repugnabimus. Expunctis itaque sex illis imperii conditoribus 1 septimos cui rao nomen ldonariaμη , si se cet , primordia auspicare ; at
neque sic t meo evinces, ut a diluyio longius removeantur Sinicae gentis exordia : Mo vereor, ne Ni ultra diluvium ea pro as imprudens t E pnim Minorum computus saltςm ille qui ab rao Rege usque ad reippora decurrit, adeo ordinatus, & tanto consensu scriptorum omnium exactus ad suas periodos 1 u cyclos sexagintamnorum, ut non magis dubitari queat de illius integritate , quinae G φcorum per nlympiadas seas supput tione , cui tantum fidei
uilioritatis tribuitur. Mi Mus ixaque Legi saxoris ac Principis Tiso anno primo initi Imperii, qui filii cycli qui tunc currebat, annus 41. Ma xin dictu , utque φd annum staculi hujus in83. qui est quadragesimus vertius Taptari hujus familiτ, sub qua scribimus, numerantur anni omino qu ter mille 43. pex dus, quas dixi, periodos supputaxi. Hoc igitur supposito firmiterquestabilito, quod gens Sinica rem veri neque t longius ab ipso dii vio , quemcumque tandem quis
Ineat annorum computum,sive contractiorem, qui vulgatus dicitur,
sive ampliorcN, qui Interpretum 7o. Supposito item, quod si verissimum id quod non dubitanter asserunt sancti Doctores atque Theolqgi; Noemum scilicet Patriarcham sanctissimum veri Dei notitiam, & cultum caeteraque eo spectantia .iam exemplo quam verbo filiis ac nepotibus tradidisse; quam quidem Religionem ac pieta. tem post .linguarqm,guntium, terrarumque divisionem alii quidem ut maledicti cham nepotes per scelera & dissolutionem contaminarint, brevique Atiam exti crint alii vero, ut Sem dHyaphel filii utique obedientiae. ac benedictionis ,aeorumque filii, ac nepotes diutius conservavcrint & ad posteros . longius tropaga verint, plane sequitur in primordiis primarum gentium bprius extitisse veri Dei n imam & cultum, quam falsi. Unde merito Lactantius , errans. inquit, qui Deorum sultus ab exorino rerum sese αintendant in priorem esse gentilitatem qηam Dei Religionem. Et alibi, regnante, inquit, S
tum9, nondum Deorum cultibus 'stinuis , nec adhuc sta gente ad id initatis opinionem consecrata , itus utique coleban .
Qim etiam spectat illa a Poriis tam decantara aurea aetaS, qua exacta finxere justitiam offeniam vitiis hominum cessisse E terris &in coelum remigrasse. Quod si ita eae, ecquis obsecro dubitare queat quin apud primos Sinas . remi ipsius coaevosi fuerit veri Dei notitia& veneratio, quando luxnc nulli tunc defuisse caeterarum gentium Diuitired by Cooste
85쪽
communis consensus docet 3 An filii & nepotes deterioris fiderint conditionis, quam filii & nepotes Chamι Et tamcn ne cham quidem, quantumvis maledictus , neque filius ejus ac nepos eam derepente amisisse credendi liint: nam cum passim Historiographi ini lium idololatriae sub Nino constituant ,hic vero Chami pronepos extiterit, & regnare coeperit 3so. circiter annis a diluvio juxta vulga tum computum ) patet utique veri: antea Numinis notitiam aliquam
apud illos adhuc extitisse. Quod si ne in semine quidem illo male dicto mox extincta suit, an fuerit in semine benedicto dereperero obliterata & extincta ' inod si nefas sit id existimare , tametsi for 'te annales Sinici nil praeter mera nomina primorum gentis sia ae con ditorum commemorassent, tameD ex annorum computo quos tam 'unanimi consensu illis tribuunt, & tam propinqua, quae cx illo computa .conficitur . ad diluvium acccssione , vcii Dei notitiam habuisse
jure meritb praesumendi s unt; quanto vero magis id erit existimandum de primo Sinicae gentis Fo hi Fundatore, cum Vel ipsum nomen quo ipse Conficius de tota retris poturitas cum compellat mo hi, quod mictimam sonat, dilerte id significat : qui a s ut Interpretes aiunt 3 primus ipse victimas instituit ad eas coeli terraeque spiritui supremorire immolandum, in quem etiam fincm textus refert, quod scx om nino animalium species aleret. De eodem quoque refertur,quod ex coeli terraeque contemplatione sibi normam praescripserit ad populi S: Rei publicae rectam administrationem, quam exprcsserat tabula illa 6 Figurarum de qua supra quod item rerum omnium, quarum naturas explorabat, contemplationem direxerit ad superiorem creatis omnibus spiriti lemque intelligensiam quae per binas voces Ain mim denota Iur cognoscendam , uti diserte textus ipse , & Confucius Philolbphus ascrit in sua ad librum mutationum appendice, & nos supra
Certum itaque debet esse , & apud omnes indubitatum , quod primi Sinae , maxime quidem Fundatores ipsi gentis Sinicae verum
Deum agnoverint & adorarint: convincit hoc enim ratio ipsa tem
poris diluvio proximi, nec lςve pondus addit ac testimonium illa, quam declaravimus Pao bi nominis quod mictimam sonat ) etymologia. Sit ita sanε, dicet aliquis , at quantuli temporis fuerit ista Dei notitia & cultus 3 Nam in Assyriis quidem & χgyptiis,&Europaeis omnibus, admodum cito, lumen illud tot tenebris superastitionum, aliorumque scelerum fuit exti hctum: sic ut dubitem , an vel duobus saeculis perstiterit apud illos notitia veri Numinis: At qui nonne par ratio & inconstantia fuerit etiam Sinarum 3 Utique, si tamen pares fuerint & tencbrae, paria scelera, pares stiperstitioncs : sed haec dilucide probari abs te necesse erit, priusquam portionem tam magnam generis humani vel idololatriae condemncs , Vel Duili od by Cooste
86쪽
vel Atheismi : Alioqui manebunt profectd Sinae de Priscis loquor
in possessione suae innocentiae, ejusque simul notitiae, quam natura ipsa & ratio, & rerum omnium ob oculos versantium ordo, varietas ,& harmonia animis hominum agrestium etiam & Barbarorum inseruit ; nec quisquam in re tanti momenti praesumendus est nocens , nisi constet ipsum a prinaeva illa innocentia , & caelitus indiato lumine descivisse, & in barathrum impietatis ruisse praecipitem; cumque hoc in serri nequeat ex hodierna posterorum depravatione, uti supra docuimus quid enim frequentius quam ex bonis non jam dico atavis, sed etiam patribus malos nasci filios, & ex heroi Cus, uti dicitur, noxas debet utique rei veritas ex ipsorummet mon mentis vetustissimis potissimum peti , eu indagari ; maxime quando dictis respondent tam ea , quae ad virtutem & pietatem , quam ea, quae ad scelera & impietatem spectant, plane & candide pro priscae illius aetatis simplicitate litteris commendata, posteritati vel ad exem-
filum, vel ad cautionem sunt proposita. Sed neque hic cum de Re igione agitur, quaerimus, quid privati olim Philosophi ac sapientes de Deo senserint; nam & inter AEgyptios Trismegistus,& apud Graecos Socrates, Pythagoras, Plato, Epictetus; & apud Latinos, Varro, Tullius, Seneca aliique Philosophi de Deo multa recte sen serunt, atque scripserunt, tametsi gens tota , cujus & ipsi pars erant, fravissimorum errorum, nec non idololatriae tenebris jaceret inu uta , quaerimus hic igitur quid olim communiter senserint Reges ipsi, quid viri Principes ac Magistratus, quid secta eruditorum universa,& quae ab his regebatur Sinica gens, praesertim quando haec instar unius prope similiae J iisdem legibus , habitu. ritibus, litteris, sic tota pendebat ab Imperio nutuque sui Principis, de communis parentis, ac Magistratuum, uti alia fortasse nulla ut piam teria
PARAGRAPHUS SEXTUS.CU O D IN VERI DEI NOTITIA
probabiliter perseveraverint Sina per aliquot saeuia. PERCURRAM Us itaque, & oculis omnium exponamus
avitae Sinarum Religionis initia, incrementa, & decrementa, ut de ea iudicium ferat & sententiam Europaeus Lector. De primo quidem Fundatore Fo hi, jam satis, ut arbitror, liquet: de eo qui ordine tertius fuit Moam ridictus annales constanter referunt quod aedificaverit Templum i fortasse totius orbis primum ) Xam ii, hia
87쪽
lxxviij PRO EMIA L. DECLARATIO
est, Supremo Imperatori. Sed ecce sub hujus succestare mo has instatium jam aliquod invectae superstitionis , daenione proculdubio , quas ubique moliebatur, etiam hic struente insidias, & concitanterebelles Aynastas omnino novem , qui sacrificiorum ordinem perturbantes, inanes nescio quas sis peruitiones , & spirituum larvas Mspecti a invexerunt , quibus populum terrefacerent, & timore illo panico correptum, in societatem rebellionis pertrahercnt. Et hic quidem initium aliquod fuisse ruinam minitantis Imperii fatentur interpretes : Sed videlicet occurrit protinus tanto malo Chuen hio proxime sequens Imperator, qui domitis rebellibus , sacrificiorum formam & ordinem, sublatis erroribus, restituit splendori pristino, praefectosque per Imperium instituit, qui cultum pristinae Religionis, cum omni nitore ac puritate ubi ue procurarent. De D Overo, qui successit, Imperatoris lectissima, sed sterili conjuge Liam.
I Deu refertur, quod cum Una cum marito ardenter admodum supplicaret inter sacrificandum Xam ii supremum Imper rem prolis obtinendae gratia, voti compos facta conceperit, de enixa deinde si e filium, cui Hemste nomen, ex cuius stirpe quadragesima per filios Mnepotes propagata, prognatus ruit mam conditor Imperatoriae familiae Cheu, quae ordine fuit tertia , coepitque rerum potiri pdstannos mille & trecentos, quam dictus Heu sis natus fuerat. Quid nune dicam de consecutis duobus Imperatoribus simul &Legislatoribus rao de Xun in hodiernum usque diem, tam celebratis, di omnibus posteriorum temporum Principibus in exemplum
recte & pie vivendi regnandique propositis De quibus agere lucsupersedemus , quod in libris confucii ADniciique quos explanamus ) crebra ipsorum mentio occurrat.
Quod si jam descendamus ad tres familias Principes iquae sex primorum gentis conditorum,necnon duorum Legislatoruin aetatem pro
xime subsecutae sit ni) Hia, Xam & Cheu dictae, quae quidem Familiae totius post critatis perenne sunt desiderium,qquas omnes libri adeo
semper & ubique depraedicarunt : eae cum conititerint Imperatoribus omnino So. idque per annos I9 s. videndum erit, an, & quo
tempore, & sub quibus Principibus veri Numinis cultum ac notitiam amisisse, de in idololatriae, aut atheismi barathrum ruisse diacendi sint etenim si verum est, quod gravissimus vir Lin st dictus in libello supplici oblato Tm Ho- ti imperatori ex Familia Mimoctavo asserit: Ante inmectam cum idolo Foe ex India superstitionem anno scilicet post Christu in ε s. ) -ssum marioru- Deoruω simul Arum ,fatuam nusiam in Sinis extitisse, alterutrum profecto fatendum
erit, aut atheos fuisse tunc Sinas, aut certe notitiam veri Numinis etiam tum conservasse.
Non est hic consilii mei in medium proferre, quae in libris OE- Dissiliam by Cooste
88쪽
ciorum & Odarum rcferuntur , praecipue vero in libro primi notaminis, qui xu inscribitur , quo trium dictarum familiarum &duorum Legistatorum rio & Xun res gestae, monita, consillia, ordine Ibo ac temporum commemorantur, etsi carptim & mutile , quippe cum vitio temporum & communi illo gravistimoque incendio multata sint desiderata: Sufficiat hic dicere ex testimonio totius pollertia ratis, unam prope & eandem fuisse trium principum familiarum ad mini lirandi Imperii rationem ac formam quoad iplam, ut ita loquar, substantiam administrationis j quae fuit duorum rio de Xun Legislatoruna; nisi quod primae sun plicitalcm & synceritatem sub rusticam, sic imitata fuerit secunda, ut decore suo & venustate de terscrit quodammodo primae rusticitatem; lccundam vero primamque longe superaverit tertia augulio suo splendore , magnificentia,
Quod autem primas semper dcdcrint Religioni a Majoribus , S: Legislatoribus traditae de qua hic praecipue sermo eit
sufficiat in medium proferre tcrtiae familiae Imperatoris secundi cui ζJam oeam nomen in ni orientis testamentum , quod in libro m, eo fere ordine, quo hic a nobis , fuse refertur in eo capite, quod --m dicitur di me igitur Princeps , qui religiose semper obseramaverat Supremi Regis coeti moluntatem ; ta dem anno aetatis suae quin
quagessimo; Imperii avium trigesimo septimo qui fuit ante Chritiumro 7. ) mense quarto, die decima sexta, in morbum inciderat lethatim : etque intelligeret se morti proximum , primogenitum suum Cain vam
postea dictum i haeredem Scept=r Flemniter pro more declaraturus coneto ea est Imperii Primates omnes. Fraesituta dies aderat; quare ne in Retan Π mumenti confiseris ritibus , et et tum , q*oad possex, deesset , surrexit δμuto Retio a manus σὴ faciem lamit fulcientibus languentem utrimque proceribus : Dein diademate es' Regia toga circumdatus , innixusique mense
Yo xi dicti quippe ex pretioso lapide constabat circumfusis Opii
mates in hunc modum assatus ea: Morbi mei vis invalesit, jubeute caelo: Vereor ne Incautum mors occupet: Placuit igitur ultimam meam declarare moluntati m. Scitis quo pacto UcΠ-Vam Azus meus Vu Vam Pater,
Dirtutis Vlendorem lorie lateque protulerint et Nunc succinctiorem Regis orationem explanat Cha- Colaus Interpres his verbis J AD paret ulus successi Patri ,-Aeto; qua-- autem etiamnum rudis sim eae
ignorans s adeo submisse & modeste de se sentire ac loqui sblebant
Prisci illi Reges i non tamen me latet creti mandatum quo etiam nomine venit Imperium non es perpetuu , adeoque s mme esse timemdam : Cum timore intur ac reverentia menenatus istud sin semper, es ei qua potui ratime sum obsecutus a nec ausus fui mel minimum socordi inoriae L cum dare. Auod1'ectat aes Ven-Vam Vu-Vam Regum magna dum exta, veneratione caeli N indesim populi cura continentur, Diqili oo by Coo le
89쪽
ea cordi mihi semper stares nec aufus unquam fui perturbate quidquam
transiressi : me scilicet modo potui amplificare familia hujus virtutes mo re perfeci, ut haberem prepitium caeli i us cor , neque accideret ut hoc I erium ex ulla sui parte labefctaretur. His aliisque tum ad filii institutionem, tum ad populi totius emolumentum sapienter dias, dimi se procerum consessu aegrum corpus strato reposuit; es sequenti luce mim re desiit. Hactenus xv im. Observa hic Lector, quod duo dumtaxat moriens hic Imperator filio csse cordi jusscrit, Religionem,& amorem subditorum; ut qui intelligeret in duobus his velut cardinibus totius Imperii molem verti. Ex hoc uno saltem argui potest cujus modi fuerit duarum praecedentium familiarum Religionis & obser vantiae studium per annos mille quingentos, usque ad tempora ipsius Taο Legislatoris. intibus annis, si trecentos circiter adiunxeris, qui a Chim vam numerantur usque ad duodecimum familiae dege nerem Imperatorem Teu mam qui ducentis ante natum cin crumannis imperitavitὶ non longe certe a majorum suorum institutis di L.
cessisse ex ipsorum annalibus convinci potest: Quod si quis attente& non praeoccupato mentis judicio, aut affectu, memoratos libros annalium Xu Lim,dc D H libros rituum & ossiciorum, singulaque diligenter expenderit, inveniet profectd ubi merito sit spiciat collaudetque singularem adeo divini Numinis providentiam , & prae caeteris fere gentibus erga Sinicam favorem, ac beneficentiam. Quoria sum enim apparatus tot ac tanti ad sacrificia rite peragenda 3 Quid illa ex edicto Regio sollicitudo in alendis victimis ad sacrificia de stinatis, per Imperii totius urbes & oppida Quorsum prςfecturae illae ad solos Religionis ritus ordinatae, regioque instructae censu γQuid sibi vult exactitudo tanta in rebus singulis eb spectantibus, sic ut existimarent haud suscipiendum esse a coeli Imperatore sacri
ficium, in quo praeter internum animi cultum, cultus etiam externi
pars aliqua desiJerata fuisset: QMd 3 quod ipsae Reginae Bombyces
alere vellesque sericas, & certi quidem coloris ad sacrificia conte xere sistebant 3 quin & Imperatores suis ipsi manibus credet hoc Europa arabant quotannis,& conserebant partem agri, seu horti Regii, ex quo meterent deinde frumentum ad liba , vinumque exlierbis & oryza confectum, deinde in lacrificiis rite osserendum rqua quidem pietate quid esse potest illustrius quid magis Religio sum 3 quid dicam de jejuniis per sua anni tempora, quid de 3. aut . di
rum continentia coniugali praevie observari solita, quo puriores sciliacet ad rite sacrificandum accederent qud minus admiranda sunt alia, quod cum adirent Imperium, cum iuscipienda esset expeditio, cum lustrandae Provinciae, cum publica urgeret calamitas, inundatio, sterilitas, terne motus; cum tristior eclypsis & cometa appareret;
ad haec in Kalendis primis cujusque anni, in solititiis ac aequinoctiis
90쪽
' nihil prius agerent, nihil impensius, quam ut sepremum coelorum Imperatorem solemnibus votis & sacrificiis propitium sibi populo que redderent: ut autem clementiam ejusdem potentius publico edicto provocarent, & de delictis, si quae forte commiserant, admoneri a suis postulabant, & laxatis, haud raro carceribus , si forte inter vinctos innocentes aliqui detinerentur , publicam noxarum condonationem per Imperium indicebant, reservatis tamen delictis quibusdam atrocissimis. Iam vero illa principum in deprecando coelo modestia animique demisso, qua se parvulos & infantulos coram suprema majestate vocitabant , illa caritas qua se reos agebant omnium quae forte peccaverant subditi, sibique unis ultro deposcebant ea supplicia , quae cunctis ab irato coelo timebantur e illa sollicitudo , ille angor, timor ac tremor in cultu & veneratione etiam privata, supremi Imperatoris, de quibus saepe in libris fit mentio, haec, inquam, omnia
nonne declarant veram in eorum animis Religionem insedisse
Quod si haec , quae modo attigimus ; ab Imperatoribus virisque Principibus sic observata fuεre quid putamus a subjectissimo iisdem populo factum fuisse: praesertim cum edicta Regia juberent , ut summi
pariter infimique colerent supremum Imperatorem, reliquosque locorum praesides spiritus Quaero ounc igitur , si quis Aristotelem , aut alium quempiam Philosephum vidisset quotidie statis temporibus curvare genua V nerabundum, adolere thus, prosterni toto corpore in solum, oculis
manibusque identidem in coelum sublatis preces fundere , an huic suboriri potuisset ulla dubitatio, quin Philosephus ille Numen aliquod novisset, tametsi forte in omnibus . quos scripsisset libris , nullam de Numine mentionem faceret Quid si idem observasset qnam simillima Religionis signa in natione , aut secta aliqua , simulque & in ipso Principe totius nationis aut sectae e Quomodo io tur Chinam veterem auderet quis insimulare tam nefandae ignorantiae & impietatis, quando non audiret tantum exempla ista tam
rarae pietatis, totque ritus & sacrificia ibidem a regibus adhiberi solita, sed eadem in monumentis quoque librisque tam authenticis legeret, & quidem eo ipso tempore, quo maxime vigebant, descripta γ Si tu in alia orbis sente, ii inter Assyrios , lut AEgyptios , in Gallia apud Druidas , H in Hispaniae , aut Germaniae antiquissimis monumentis haec , aut his consimilia a Scriptoribus illorum tempo. rum authenticis exarata invenisses, qualia de primis suis aetatibus hac bet China, quid obsecro, sentires Quid diceres quas ederes ex clamationes ac plausiis quibus en comiis res omnes singulasque
istius aevi non celebrares e quantam excitares majorum tuorum tam