장음표시 사용
111쪽
λrma substantialis seu qiiod idem est, generatio inqtiantum mutatio materiar de priuatione ad forniam: ii quantum est ipsa mutatio , concedo ex quo ad consequentiam respondendum generationem in quantum actionem non dissingui ab actione ultima disipositionis introductiva, sed solum ut mutationem, ex quo nihil contra nos. Obiicies ultimori substantia est causa effciens sua-ium proprietatum seu accidentium quibus med antibus operatur ergo est immediate activa respectu illorum si enim mediantibus aliis illa produceret; daretur processus in infinitum, vel tandem deueniendum illat ad aliqno quod immediate essiceretur substantia. Confirmatur jam aqua bulliens, amoto igne, se ipsam immediate reducit ad pristinam rigiditatem ergo haber propriam actionem. Probatur antecedens enam cum calor ita intenso nihil figiditatis remanet in aqua quo possit seipsam reuocate ad pristinum statum Pergo Respondς proprietates aut accidentia quae sunt virtute operativae connaturales substantiae, produci per veram essicientiam lactionem physicam a generante tanquam terminos secundaries perationis illius; quamuis per simplicem resultantiam quae vocatur actio metaphysica Mimpropria , di manent abessentia substantiari a termino principali, saltem ordine intentionis primatio actionis pcnerativae : vnde non sequitur substantiam esse immediate operativam , operatione proprie dicta , respectu huiu modi accidentium , sed impropria dumtaxat. κquibus patet ad confirmaticiacirari nam in casu proposito frigiditas non essicitur ab aqua per propriam actionem , sed per simplicem eluitantiam ab ea dimanat. Causa vero Uciens proprie dicta illiu est generans , sicut de aliis oprietatibus diximus, masis explicabimus in libris de generatione disp. x. Et si dicas non adesse tunc generans quando
Rqua recuperat rigiditatem , cIpondeo non adesto
112쪽
iarm aliter in seipso, bene autem in sita vii tute Nila tentis est ibi forma aquae a generante producta'ita huiusmodi frigiditatem exigit.
SECTIO ILUSanam sit causalitas causis
Postquam vidimus quaenam sint virtutes quibus
causa emciens constituitur in actu primo , tum rem . to tima proximo potens ad operandum, supci est resoluendum quaenam sit causalitas illius qua conastituitur formaliter causans seu essciens in actu
Suares, Con imbricenses, Malii docent causalitatem agentis esse actionem , homissae ei volunt esse ipsum agere. Sed hae duae sententiae differunt tam tum in modo loquendi actio enim is re differunt solum sicut abstractum & eoncretum. unde sicut albima, v. g. idem significat de formali quod albedo, licet diueis mode , ita agere idem quod actio. Est tamen diuersitas in modo signis candi, quia actio si nificat talem sorin m in abstracto, quas per instantem x vero agere gnificat eandem formam seu actionem ut concernit agens a quo Xercetur, uno verbo gnificat actionem prout exercitam. Quando ergo Suaresin alii dicunt actionem eme causalitatem agentis, non loquuntur de ipsa in abstra clo, sed in concreto exercita , sicut ex rationibus illorum constare potest, & sic non differunt ij ententia Themistarum nisi in modo loquendi. Vn de breuiter.
Dico actionem ut exercitam sue agere esse ea sutatem esiicientis, Probarun
113쪽
Probatur 'ausalitas piopria cuiusibet cauta est alle influxus, quo in proprio genere constituitur actu causans, seu in actu secundo influens in effectum csed ogens constituitur in actu secundo causans cinfluens in effectum per hoc quod est agere seu exercere actionem' ergo agere seu actio ut exercita est propria causalitas agentis. Probatur minor posto enim exercitio actionis intelligitur effectus actualiter pom dependere a causa essicientes ergo influit in illuna per actionem , exercitam. Vnde chm l agere denotet actionem ut exercitam ab agente , vero actio ut signatam, veluti ab agente abstrariam , conuenientius priori modo exprimitur causa
litas agentis, quod non intelligitur agere per actio
Obiicies ingens media actione communicat esse suo effectui Dergo illa est eius causalitas. Consi
matur Causalitas materiar forma dicitur sustenta tio aut informatio, non ve o sustentare vel informa Ie ergo a pari.
Respondeo distinguendo i Media actione veluti
an actu signato , negora in actu exercito', concedo citia ratione melius exprimitur verbo agere quam nomine adhionis Ad confirmationem respondeo causa
litatem similiter materiae formae melius Ictima lius exprimi verbis illis fustiniare aut informare, quam nominibus sustentationis vel informationis, ob eandem proportionaliter rationem.
114쪽
Constat ex hactenus dictis causas secundas habere
irtutes principia quibus constituantur per- inanenter habitualiter in actu primo ad agendum. superest modo re hicndum an praeter huiusmodi virtutes operativas indigeant influxu aliquo stu concursu actuali causae primae ut in actu secundo ore
Dico Deum actu, immediat concurrere ad omnes actiones causarum secundarum , ita ut sine actuali illius influxu nullum agens creatum polsit in actum secundum prorumpere. Haec conclusi cst Communis contra errorem Durandi existimantis Deum mediate solum concurrere ad actiones causarum secundarum , quatenus ipsis in sui productione contulit virtutes operativas quibus mediantibus absque nouo Dei concursu vult causas secundas operari. Probatur tamen : Omne agens per se, imme
diate influit in proprium effectum seu in illud omne quod sub primario illius enectu continetur atqui omnis actio creaturae continetur si effectu trimario cause primm ergo causa prima immediate influit in omnem actionem creaturae Maior est euidens :primarius enim effectus alicuius causae dicitur ille qui per se primo, immediate attinsitur ab illa , quem proinde implicat reperiri a Parte rei sine immediato illius fluxu Minor vero Probatur. Primarius effectus causae primae seu diuinae omnipotentiae est omne en participatum d
115쪽
uidens causae enim uniuersalissimae oriespcn-:re debet efiectis omni lim uniuersalissin us , qualis ille atqui acidii Meffectus auiae cieata est ensi licipatum dependens , ut constat , cum O- Deus sesens per essentiam independcns, di a se: Dices: haec ratio nimis prebat probat enim Deumani se solo, absque interuentu caulaitam C adarum efiiceres, quod est omnino falsum, er
Respondeo rationem nostram solum conuincere ad Deus tanquam causa niuersal:ssima imn edia-atti,gat omnes effectus Woperationes qua cau- secundae immediat etiam prodiiccnt ut agentiaticulariari Vnde diligentissare nota inter agens Numis secundum non esse subordinationemitati, immediati , sed niuersalis, parti-Vobatur a. In agentibus essentiat ster subordina- inserius non causat nisi dependenter a superio- concurrentes: sed Deus est causa prima, cuiati aliter subordinantur omnes a se creatae Erea ulla causa creata potest age te ni Deo cum ip-ctu abici concurrente. Maior constat, sub ordina nimi sentialis causarum in hoc sta est si od lims instra oris escntialiter Mind spensab litertiadesit a causa latate, influxu superioris , si ei danario connatui alis quam habent causae sublus ad corpora coelestia consilit in hoc quod cau-ltes horuna inferioti m nequeant naturaliter Iodo exerceri sine innuxu illorum Minor vero est minus euidens: causa enim cieatae cui Gallici dependent a Deo in es endo, ita in causanilia essent causae independentes atque adeo pri
in illa autem delendentia consstit subor-λbiicies Deus non concurrit immediath, bipsum ci m causa materiali Jormalici ergoum cssicienti.
116쪽
Respondeo distinguendo antecedens. Non concurrit immediat per modum causae materialis aut formalis, quasi ipsemet substentet aut intbImet, concedo quia sustentatio Minsemetiatio dicunt impersectionem partis cuius vices nequit Deus se ipso suppleres per modum causae essicientis,nego ipse minet una ctim causa secunda tanquam agente particulariellective viait materiam cum forma, subindeque facit ut materia substentet, forma informet, unde negatur consequentia. Obiicies et Causa principales agunt sine ope alterius atqui causae secundae sunt principales respectu propriorum effectuum, ergo sunt sine ope concursu alterius causae, subindeque Deus non concurrit cum ipsis immediate, sed mediate tantum , quatenus da eis virtutes operaticias, easque conseruat.
Respondeo distinguendo nitiorem a. Sine ope alterius causae ciusdem ordinis particularis, conce-.do Superioris ordinisi uniueisalis nego mensus est non esse de ratione causae principalis uniuersaliter loquendo , quod independenter a concursum ope alterius suum producat effectuis,hoc enim proprium est 5blius caulae primae taed tantum quod possit ope rari sine concursu alterius causae particularis in haheat virtutem effectui proportionata3n, quod non tollit subordinationem quam debet habere in operando causa secunda respectu primae. Urgebisci Causa secunda principalis est proportionata totalis respectu sui effectum ergo non indiget concursu causae superioris , nec subind causae primae in ordine ad illum. Respondeo negando consequentiam 'uantumuis enim proportionata sit, totalis in ordine causae creatae debet tamen sicut in esse , ita in operari concursu causae prima dependere similiter actio ac essestus eius , cum sint entia per participationem extra Deum, omnino etiam dependere debent abente per essentiam 4 causalitate Dei.
117쪽
talis sit cori cursus ille , praeuiusne
C ' Onuenit inter omnes, Deum ad cunctas causa rum secundarum operationes concurrere con Cinctu saltem sina uitaneo concomitante qui nihil aliud est quam ipsa actio causae secundae, quae prout est a Deo appellatur concursus Dei , prout a causa secunda dicitur concursus causae secundaeci in ioc inquam Omnes consentiunt, idque aperte conuincurirationes in supctioribus factae , probant nimi cuinimmediate concurrere ad omnes agentium ci Cato luna actiones quae sit binde ab ipso Ma causa secunda iis mul procedunt in quo consistit similliane. S concUr suS Sed maxima est inter authorcs contentio' con trouersia his praecipue temporibus celeberi imp=Vtri m eus non solum concursu illo simultaneo ouo nihil influit in causam secundam , sed simul cum ipsis ii actionem Meffectum , concurrat sed etiam infuXu quodam praevio in ipsa causa prius natura quam perretur,recepto, quo eam ad agendum physice praemo' iteat praedeterminet qu proinde concursus , aut influxus , si detur , conuenienter appellabitur prae naptio aut praedeterminatio physica praemotio qui dem, quia cum detur ad hoc ut faciat causam secun dam Operari debet natura causalitate, lacet non tempore , antecedete motionem :re actionem pro priam caulae secundar praedeterminatio vero milia determinati causam secundam ad agendum , eius auto determinationem seu operationem natura uai sal 'tace', ut dictum est, praecedit dicitur ancema
118쪽
Respondeo distinguendo antecedens. Non concyymit immediate per modiim caulla materialis aut formalis, quasi ipsemet substentet aut informet, concedo quia sustentatio, inserenatio dicunt impersectionem partis cuius vices nequit Deus se ipso suppleres per modum causae essicientis, nego ipse enina Vna ctim causa secunda tanqsiam agente particularie rective viait materiam cum forma, subindeque a citis materia substentet forma in rmet, unde
Obiicies a Causae principales agunt sine ope alterius atqui causae secunda sunt principales respectu
propriorum effectuum, ergo sunt sine opein con cursu alterius caiisae, subindeque Deus non concurrit' cum ipsis immediate, sed mediate tantum , quatenus da e: virtutes operatidas, easque conseruat. Respondeo distinguendo maiorem a. Sine ope alterius causae eiusdem ordinis particularis, concendo Superioris ordinis & niuei salis nego mensus est non est de ratione causae principalis uniuersaliter loquendo , quod independenter a concursum ope alteritis suum producat effectuis,hoc enim proprium
est solitis cauia prima. sed tantum quod possit ope
rari sine concursu alterius causae particularis . Whaheat virtutem effectui proportionatam, quod non tollit subordinationem quam debet habere in operando causa secunda respectu primae.
Urgebisci Causa secunda principalis est propcn
tionata totalis respectu sui effeAusci ergo non in diget concursu causae superioris , nec iubinde causae primae in ordine ad illum. Respondeo negando consequentiam 'uantumlisis enim proportionata sitis totalis in ordine caussa creatae debet tamen sicut in esse , ita in operari a Concursu causae prima dependere , similiter actio acesis tus eius , cum sint entia per participationena extra Deum , omnino etiam dependere debent abente per essentiam 4 causalitate Dei.
119쪽
salis sit concursus ille, praebuit si scilicet , an simultaneus
Onuenit inter omnes, Deum ad cunctas causarum secundariam petationes concuriere con
cursu saltem sina uitaneo concomitante qui nihil aliud est quam ipsa actio causa secundae, quae prout est a Deo appellatur concursus Dei , prout a causa secunda dicitur conciarsus causae sectu daeci in laoc inquam Omnes consentiunt, idque aperte conuincurirationes in superioribus factae, probant nimicum
immediate concurrere ad omnes agentium Crcat luna
actiones quae subinde ab ipso Ma caulsa secunda Lmul procedunt in quo consistit simultaneus concur sus Sed maxima est inter authorcs contentio, con 'trouersia his praecipue temporibus celebenina. . tri; in Deus non solum concursu illo simultaneo , quo nihil influit in causam secundam , sed simul cum pia in actionem infectum , concurrat sed etiam infuXu quodam praevio in ipsa causa prius natura quana perretur,recepto, quo eam ad agendum physice praemo' iteat praedeterminet qui proinde conculsus , aut influxus , si detur , conuenienter appellabitur prae motio aut praedeterminatio physica praena otio qui dem, quia cum detur ad hoc vi faciat causam secun dam operari , debet natura Si causalitate, licet non
tempore , anteccdere motionem stre actionem pro priam causis fecitndae praedeterminatio vero milia determinati causam secundam ad agendum , eius adndeterminationem seu operationem natura ua sal
tar di tum est , praecedit dicitur tandem 'x'
120쪽
sic , diffGentiam taedeterminationis moralis clitae nihil al. iid est quam instinctus quidam qui fit media propositione obiecti, admonitiones, praecep ro uiasione in similibus, quibus aliquando inuitamur moraliter movemur ad aliquid agendum it physica vel praemotio est aliqlia qualitas aut realis motio cinfluxus a primo agente immissius, receptus in caiisa secunda e scaciter ipsam inclinans S
applicans ad agendum , nam quamque tamen con 'formiter a propriam ipsius naturam ut in sequentibus explicabitur. Pro resolutione. 'Dico eum omnes causas secundas tam liberas quam necessarias quantumuis per sua principia Scie virtutes naturales in actu primo compIetas prae- movete, praedeterminare physice ad agendum. Hanc conelusione. a piaeter omnes homi stas docentali innumeri nonnuli etiam ex patribus soci ratis caeteris reclamantibus ot Bellarminus lib. . de gratia cap. 6. Osinas Alamannius prima secun summae Philosophiae quaest. r. art.. . Michael Marcus Henricus Hemique , Pererius Mali jeProbatur: omne agens secundum subordinatur
essentialiter prinavi: ab eo dependet non solum ita eis entis in ratione principi habitualis suae op rationis , sed etiam in ratione principi actualis eiusdem : ergo debet ab eo physice praenii oueri ,
praedeterminari ad Operandum Antecedens est omnin , certum euidens . tum quia eis principi uim actuale operationis est aliqui reale extra Deum subindeque depeniens ab inora tum quia si creatura esset independens a Deo in ratione principi actua
lis suae operationis iam eiset primum principium prima causa respecta illius ii hac enini indepen- lentia conlist tribrmaliter ratio primi principi j,prinii
agentis aut mouentis, Se prime causae. Conseque
tia vero , de qua sola est controuersia sic emcacitersia letur agens secundn. an in ratione princi act talis suae opetationis dependet a Deoi debet ab