장음표시 사용
81쪽
tot sunt natiirae quot partes quibus constatri tum quia paries entis naturalis sunt principia motuum ipsius , ergo sunt naturae. Vnde. Probatur et Natura definitur principium 'ausa notus 'uietis eius in quo est sat sui materia est rincipium motus mutetis illius entis in quo est, a militer, quaelibet forma substantialisci ergo am- ae participant rationem naturae. Prima pars minoris probatur lateria est prinis ripium inausa motus inuietis eius in quo est , sipsa sit principium passivunt causa materialis , seu
ubiectum receptiuum ut qua omnium motuum cor
oreorum' physicorum qui recipiuntur in toto omposito ut in subiecto quod atqui res ita habet, nateria enim est prima Gradicalis ratio red cleris to-um substantiale aptum natum moueri motibus ge- erationi , alterationis augmentationis, lationis , clariis huiusmodi ad quos ipsa naturaliter inclina-ur , vel appetitu particulari si sint con naturales illi arma cui actu substat materia vel uniuersali si sintonnaturales aliis brmis quas habuit aue xabere po- est inde fit nullum motum esse violentum respe- tu materiae sed omnes naturales inuamuis illi qui in contra inclinationem formae , sicut motus suram in lapide , motus calefactionis in aqua , ab is ute dicendi sint violenti, quia hoe Jpla sunt contra nclinationem particularem illitis encis. Secunda vero pars supradictae minoris sic suadetur: uia e omnibus sermis substantialibus nulla est quaeon sit vel principium passivum alicuius detcrminatiaotus aut quietis . ut formae pure orporeae Ormanim ignis est principium asylum motus ursem
ut in eo causatur effecti ueri generante onediante euitate tanquam virtute instrumentali in illo relicta. alibi dicemus V similiter sorma coeli est princi- tum passivum motus circularis causati effective abitelligentia motrice sic de aliis vel princi-
tum activum, ut formae viventes , nam anima ve
elativa est primovi per se princiFrium activum mo
82쪽
eu nutritionis Maugmentationis in viventibus se sitiva visionis, auditionis , aliarumque sensationum in animalibus C rationalis , intellectionis seu ratiocinationis ac volitionis in homine , quae licet quoad subitantiam sint operationes spirituales , a bent tamen etiam rationem motuum quodam modo Corporeorum .physicorum quoad modum prout scilicet ab anima iuncta corpori dependenter a sensimbus , qui corporei sunt materiales , exercentur atque ita espectu illorum habebit anima rationalis etiam inquantum talis rationem naturae Nec sequid idem sore dicendum de Angelo , quia in eo intellectio Sc volitio inuoad subitantiam & quoad modum pure spirituales sunt, is corpore omnino a solutae Nec item sequitur animam saltem in statu
separationis in quo intelligit eo modo quo Angeliis
independenter a sensibus4 corpore non habituram rationem naturae sufficit enim quod struet artitiis dinem ad huuismodi operationes dependenter a sensibus exercendas.
Dicola Forma totalis quae nihil aliud est quana ipsa entitas compositi in abstractato, puta humani, non est proprie Sc in rigore loquendo natu, prout hic natura sumiturri atque ade natura erit tantlim duplex, materia scilicetin forma partia- Iis seu quae est materiae compari.
Probatur sorma enim totalis non est principituri omnino primum, radicate motus 'uietis , cum praesupponat alia principia priora , scilicet materiam formam e quibus componitur, unde habet potius rationem principiat quam princiri L ergo non est natura proprie , nisi natura sumeretur pro quili litate inuentia, quo sensu non usurpatur hic acii,
83쪽
natura. T Vpliciter sumuntur his ars, natu rara Et sensus inest primo virum ars sumpta pro forma artificiali, pura statuae , possit essc principium earum operationum aut motuum qui a natura aut forma sub , itantiali solent procedereri secundo utrum ars sum pla-pro ipso habitu artis existente in artifice, seu potitis artifex ipsi aut natura intellectualis beneficioi plius articessicere queat opera illa quae a natura tio ei a naturali agente producuntur. Pro cuius resolutione. Dico primo artem primo modo sumptam , pro forma scilicet artificiosa , non posse ella principiunt aut causam motuum vel petationum naturalium. Non nego posse dici aliquo modo principium passi-uum motus sorma cnim artificialis Sphaerica , V. I. reddit corpus velocius mobile aut notabiles sedlio cst esse principum tantum passuum proximum aut 3 ali dicunt conditionem , unde non sequitur
Probatur igitur conclusio , quia sorma artificialis nihil aliud est quam dispositio ipsius quantitatis in arteiaetisci igo sicut ipsa quantitas non est principium activum alicuius motus aut actionis Osed est mere passiuais veluti pura potentia in ordine ad
formas accidentales corporeas , eo modo tuo ma
teria prima in ordine ad substantiales subindeque est omnis activitatis expers citain multo minus forma aetificialis ergo sicut ipsa quantitassiaric natura est
84쪽
ignalia, mers ac non est principium alicuius opera
tionis . ita ne forma artificialis.
Obiicies Legitur ichytam arentinum cons cisse collinabam lin Ineam tali artiseio, quod medio aere suspensa volitai et i statuas Daedali huc illuc sponte discurrere solitas ripodes quosdam aureos in Iarchae Gymnosophistae conuiuio scipsos mouisse,
aureos Princernas conuicis operam suam praest, tisse , vitream Archimedis Sphaeram tanto arciscio coniectam , ut astrorum ortus Minteritus desectus Solis annae, Venique omnium coelestium Sphae Iarum motus conuersiones in ipsa viserentur de naum quoddam caput aeneum humano simile tanta industria Marte a beato Alberto magno viii compositum ut verba proferret ergo motu naturales posum a sol ma attificiali tanquam a principio intrinseco ipsorum elicitivo procedere. Respondeo motius huiusmodi artefactorum, Ioc tiones , Icc. Non procelsis a formis arti sciatibus sed a q)ibusdam naturalibus causis intus latentibus di per artem humanam applicatis, ut ab argento uiuo , aut machinulisin tibusdam ex variis rebus naturalibus extruetis intra huiusmodi arte facta inchisis , ut in horolog o proportionaliter emimus quod ex vi ponderis artificiose applicati mouetur. Dico et Nulla ars quocunque modo sumpta potest:
Imnaediate piaestare aut eis cere opera effectus naturae. Haec conchisio confriarat praecedentem :
Probatur ratione quae illam etiam conuincit: Si ars posset immediate Ucere opera naturae, vel id praestaret in genere causa principalis , vel in ratione cauis initrumentalis non primo modori quia caula principalis debet vel formaliter vel eminenter con tinere suum effectum sed ars nec formaliter nec
emi inenter continet effectus naturales ergo. Proba
tu minor quia illi sint vel substantiar, vel accidentia naturalia, sed ars non continet substantiam aut
accidens naturale, nec formaliteris uniuocci cum
85쪽
non sit eiusdem rationisi ordinis, sed diuei nec
Cminenter ut causa aequivoca, cum non sit quid perfectius inminentius Dergo. Sed neque ecundo mo doci quia instrumentum aut instrnnaentaria virtus debet esse eiusdem ordinis cum ipsa causa principa li ergo cum causa principalis effectuum natui alium non possit esse ars , ut ostendimus , non poterit esse etiam causa instrumentalis , sed virtus instrumentaria qua mediante agens naturale attingit in ratione causa principalis suos effectus , debebit necessario esse naturalis, sicut instrumentum artificialis debet eis artificiale. Dico tertio: Licet ars nullos effectus natura pons immediate attingere per propriam actionem Plures tamen potest mediate piaestare applicando,
activa passivis id est, potest aliquis dirigente laabitu artis, ita causas naturales activas passivia naturalibus appricare, ut ex tali applicatione naturale quosdam effectus edant, qui alioquin non pioduces rentur. Hoc patet in arte medicinae quae eatenus dicitur causare sanitatem , quae est cisectus naturalis- quatenus applicat herbas radices , S alia huiusmo-, di activa quae illam causant agendo in tempexamentum uaturale contrarias italitates expellendo. Et hac ratione, applicando scilicet activa passiliis, illi omites effectus uniuersaliter loquendo patrari possim arte maturali homilium, inclusiri a daemonum, magia naturali vel Diabolica , quotiim cau- sebsunt dispositioni hominum vel daemonum ut eas possint inveniret applicare iit hinc est quod daemones vel etiam homines industria daemonum qui per naturalem scientiam apprime callent occubiissimas rerum naturalium virtutes, pluresque illarum Possunt debitae materia applicare, caeli: bent nobis miros quosdam effectus , qui licet naturales sint vepote ab agentibus naturalibus producti sunt ramen insoliti praeter communem cursum naturae.
Exemplum cst in magis Pharaonis Exod. 7 qui
86쪽
opera daemonum activa passivi Ohoc est seminaqh:aedam vel aliqua putrcfactiua virgis illis de quibus
ibi est sermo, vel alteri cuiuis materiae occulte arplicantium,exhibuerunt veros cieales serpentes 'ddocet Augustinus,& non tantum adumbratos similiter muscasin ranas. Artificio quoque magiae naturalis occultas naturalium causarum vires applicantis multa absque aemonum interuentu fieri possunt insolita supra hominum fidem opinionem , quamuis de facto in illis ctiam persaepe interueniat, pactum saltem tacitura cum daemone,in ideo magia naturalis solet esse velamen diabolicae.
Ex quibus habes magiam es subtilissimam quandam cognitionem secretorum natura virtutumque causarum naturalium mira quaedamin insolita operantem interuentu applicatione huiusmoci causi xum : quae facultas si labore humano acquiratur, disecitur magia naturalis si vero ope daemonum, appellatur daemoniaca. Quaeres utrum industria chymicae artis , quae est pars magiae naturalis , valeat consci verum au
Fespondeo expressis verbis D. Thomae inst. ei tentiarum distinc. quaest. . art. I. ad s. Alchymi stae inquit factim aliquid simile auro quantum ad
accidentin externa puta colorem,)sed tamen non faciunt verum autem aureum , quia forma substantialis auri non fit pet aloiem ignis quo utuntur Alchymissae, sed per calorem solis in aliquo loco deis terminato ubi viget virtus mineratis,4 ideo tale aurum non habet operationem consequentem speciem veri auxi Ex quibus Probatur responsio Ars non potest Ucere opus naturae immediateis per propriam virtutem, ut ex conclusione constat , sed ad summum applicando causas per quas natum est produci huiusmodi opus:
atqui nullius artis dispositioni subsunt causae produ- Oiuae auri, ut eas possit applicare si .
87쪽
Ρrobatur minor callia enim essiciens auri non est calox ignis quo utuntii Alchymista, sed calor solis, caula veri, materialis est, mera in viscoibus terrae in certo determinato loco constituta in
quo tantiam urget mineralis virtus 3 non extrar
ergo causae quibus produci debet avnim non subsimidispositioni artis. Confirmatur experienti quia hactenus Ichy-
missae verum aurum nunquam emcete potuerunt, sed suam operam perdiderunt unde eos Caietanus iridet dicens tantum abesse, verum aurum essiciant ut potius e vero auro solum imum concitent. quatenus multas iaciunt eκpensia quae in fumum re-sbluuntur.
CAV est principium influens es in aliud
dicitur. Principium in quo conuenit cum aliis principiis quae non habent rationem cauta, puta cum priuatione. Additur rinfluens, id est, dans& commvn cans esse alteri esse alteri siue effectiuε, cause essiciens siue motiue
quasi illicitiae , ut finalis siue in inlarmando, p
88쪽
formalis diue sustentando , ut materialis& des vitia huius positivi influxus in effectum ratio cause denegatur priuationi respectu generationis cuius tamen est principium in similiter conditionibus sine
quibus non Additur tandem l in aliud , ut en detur ad rationem causae necessario tequiri ut communicet esse aliud aut essentiam realiter distinctant ab ea quam huiusmodi causa habet : cum enim neu trum genus in adiectitiis , quia est insorines, conuenienter significet essentiam communem inquit D. Thomaso mastulinum vero, quia est formatum distinctum, similiter, foemininum,significet aliquod suppositum determinatum in communi natura , inode est quod aliud simpliciter acceptum signifieat
distinctionem in natura, ly alius velo aut alia solum in peisona seu supponto in ideo quia in Diuinis distinctio est secundum personas, non secun dum essentiam, dicimus quod Pater est alius a Fi- Iio, hic a Spiritu S. sed non aliud et e conuerta autem dicimus quod tres personae Diuinae sunt
unum, sed non unus' ob eandem rationem Pater di
citur quidem principium iiij, Qvterque Spiritus
Sancti, non tamen causa , quia scilicet una prorsiis est essentia quam Pater habet a se, Filius verb a P tre, p ritus sinctus ab utroque Sed. Inquires cur ad rationem causae requiritur insu-ditus in aliud simpliciter,id est in rem essentia diuesesam , cum ad rationem principii sussciat influxus in aliud suppositum seu in rem sola subsistentia aut Personalitate listinctam Re pondeo hoc ideo esse , quia de ratione primcipi vi sic est tantum ud principiatum procedat
ab illo, non autem quod ab eo dependeat et a vero de ratione principi causantis est vera realis dependentia enectus seu rei ausatae ab ill , quae pendentia salitari nequit inter ea quae suntvnum idem in essentia , idem enim non depe
det a seipsis. Iuxta sensum huius desinitionis se explicatae debest
89쪽
bent intelligi aliae quibus passim tuntur philosophi
post Aristotelem , t qi hc caloria ad quam , vel cicuius esse sequitur at iud , seu ad quam sequitur supple rex verum influxumo esse alterius ubi lyesie alterius denotat esse diuersiam seu distinctam saltem numero essentiam, sicut lyaliud.
Dico et inlatuor sunt causarim genera , male
italis fot malis, essiciens , di finalis, nec plura , nec
Probatur not sunt di non plura causarii genera quot influunt in ens naturale, cum enim inter omnia entia sit maxime compositum , debet a pluribus causis dependeres atqui quatuor sunt, non plura causarum genera quae influunt in ens naturale: ergo Minor probatur declaratur: nam in 1 mismateria influit in ens naturale recipiendo sustentando formam in sic habetur genus a se materialisci, forma actuando & informando materiam, iuchabetur genus causae formalisci rursus quia forma non effcit seipsam , alias esset anteqsam eset, sed debet efiici ab alio , inde est quod pia ter causiam materialem formalem debet admitti causa efiiciens qua educendo formam' sinu materiae, vel certe os de rationali sit sermo Deam a Deo creatam esct iu uniendo, totum prodi catora tandem quia omne essiciens, nisi casu, cincte agat, debet operari ob aliquem sirem , qui invi ad talem ope- . rationem alliciat , concedenda erit causa finalis
nullum vero aliud causae genus concurrens ad Cmpositum substantiale assignari potest 'eigo quatuor
Quodlibet autem genus causae subdiuiditur in varias species. In primis enim causa materialis subdiuiditur in subiectivam dispositivam causa materialis subiectiva in materiam primam, de qua si praegimus: materiam secundam . quae est totum 'eompositum prout substeinitur accidentibi Dr causa vero materialis dispositiva dicuntur accidentia qui tbus mate i prima praeparatur ad solivam recipietis
90쪽
dam. Causa alitem brinalis stibili uiditur in intrinis secam , quae cilicet intrinsec assicit , insormat actuat materiam, totumque constituit is extrinsecam , quae eXtrinsece solum informat aut specificatrem, ut idea artificis vel exemplar domum , obiectum potentiam aut habitum Essiciens in priniam, quae est Deus, .secundam sub qua comprehendunttia omnes causae effectivae creatae' item in psincipalem Minstrumentalem Finalis denique in finem ultimum, qui est Deus ' finem proximum in finem aut πιtuariitia .snem eui De quibus omnibus in sequentibus agemus.
Vimm omnis ais sit nobilior ha
DIco primori Causa intrinsecae materialis nimi-4rum formalis figillatim sumptae sunt igno biliores suo effectu, id est, composito Pate haec. conclusiori quaelibet enim pars seorsim sumpta est imperfectior toto Latqui causae intrinsecae compositi sunt parta: ipsius : ergo. Dico a causas extrinsecas, emcientemi finalem, esse aliquando persectiores quam effectum, aliquando ae lue persectas, aliquando minus. Probatur quoad causam essicientem nam illa vel est principalis vel instrumentalis si principalis , vel est,niuo sic est aeque persecta ac effectus: causa enim uni voca est ea quae producit effectuin eiusdem specieiis persectionis substantialis cum ipsa .vel est aequivoca , quae scilicet producit effectus