장음표시 사용
141쪽
ter distinctari neutrum Dei go. Probatur minor in primo quod actio illa raritia non sit cadem cum astione instrumentaria quam elicit Ansilian cntum virtute agentis principalis , viderii manis cstum, una enim meadem actio non potest es e praeuia ad ipsam secundo quod non sit diuersa probaturis quia omnis actio instrumenti procedit a nactione principalis agentis, ergo nullam elicit actioinem dicersam ab ea quam producit virtute illius, quae est actio i
Respondeo actionem praeuiam interdum identimeari realiter mentitativescum actione instrumenta' ita, sollinaque virtualiter aut ad summima modaliter λ ea dissingui t. patet in scissione quae ut sacco fiderata est propria actio securis, quam vi suae spurae platacutae clicere potest, supra quam scissio ut artificiosa, quae est actio instrumentaria virtute principalis agentis elicita, addit duntaxat scianalitatem seu modum artificiosae interdum vero realiter distingui. ut patet in ablutione externa, quae est actio prciria baptismi disti nguitur sine dubio ab ablutione interna scutrodinione gratiae in anima quae est actio instrumentaria. Ad impi gnationem pruina fartis respondeo, unam, eandem actionem secundit in unam
rationem spectatam poste essi praeuiam ad scis Pinsecunduin aliam rationem consideraram, Sic scissio ut talis est praeuia irodammodo ad seipsam ut artificiosam. Ad impugnacionem secundat, distinguo antecedens : Omnis octio instrur)nenti procedit o motionc principalis agenti ut ab applicante, esto ut conscrente virtutem ad illam eliciendam, neuoractio enim praeuia instrumenti dependet a motione principalis agentis ut ab applicante virilitem eius acti-
uani , institimcntaria autem etiam ut a conserente
viriliten eliciendi illam : unde negatur cons
Obiicies et Instrumenta Diuinae virtutis aut sacrainclitam n habent de necessitate acti nem propi iam di praeuiam Argo id non est e ratione ii G a
142쪽
strumenti ut sic. Probatur antecedens : Non habent necessario actionem praeuiam , si Deus non indigeat illa ad attingendum suum ellectum atqui Deus non indue actione propria instrumentorum, imo potius cx tua mera libertate eleuat illa ad con ritum sua propriae actionis praestando eis virtutem ad illam,in ideo indisseienter uti potest qualibet re. Respondeo negando antecedens ad probationem nego maiorem , necessitas enim actionis pratulae in inlitumento non petitur ex indigentia agentis prin- 'cipa sis per se Mabsolute loquendo, sed ex propria&ὰ sentiali ratione instrumenti, quae sine huiusmodi praeuia actione saluari nequit, etenim sine ea esset tantiim medii im delatiuum & causa cre materia-
Instabis i Actio praeuia desideratur, per eam institimentum producat aliquid praeuium S dispositiuum ad effectum principalis geritis in libiecto in quo per actionem instrumentariam effectum huius. modi producit, atque adeo necesse est quod instrumentum sua actione propria attingat contingat illud subiectum atqui sacramenta non possim . per suam actionem propriam producere aliquid praeuium in subiecto nectus principalis agentis, nempet Dei , cum actio illorum propria nequeat esse nisi corporea, quae proinde non potest contingere subiectum spirituale qualis est anima in qua recipitiae gratia quam virtute principatis agentis producunt: ergo nullam habent actionem praeuiam dispositive se
habentem ad actionem instrumentariam Respondeo negando maiorem ab lutes, de ratione eni in instrumenti ut sic est tantum quod habet
actionem propriam ad actionem principalis agentis dispositive se habentem , id est qua reddatur idoneur .aptum ad cooperandum causae principali eiusque efferuim per virtutem ab ea acceptam attingendum quod habent instrumenta etiam Diuinae
virtutis in lana uis instrumenta agentium creatorum
Liqnia etiam praeuium .disponituum senta in
143쪽
maior illa explicato prodiicant praemii nes, inquatri, saltem virtualitera secitndiim unam ratiCDen consormiter ad superius dicta in rcsponsione ad primam obiectionem. Ratio autem cui huiusmodi instrumenta agentium naturalium debeant aliqu: per propriam actionem in subiecto pioducere, in tuo recipitur effectus principalis agentis, subindeque sub ectum illud contingere contactu corpo leo' quanti . ratiuo , secus vero instrumenta Diuinae virtutis , cst quia virtus agentis principalis creati non est sccon dum se immediate piaesens rasto ideo debet illi coniungi mediante contactu corpore institamenti: at ver Diuina virtus cst on initiis intime prascras, unde non est necesse quod eius instrumenta sint praesentia subiectis in quibus piodiicit fictu sui Ajuodque illa contingant corporaliter quantitati-ue , sed sussicit quod eliciendo pio priam acti Cnc nactica subiectum quodcumque puta corpus attingant una cum Deo principaliter agente productior en es.sectus in alio subiecto aut in anima, aut quouis alio etiam distanti cui virtus diuina est semper
Ex dictis ergo habes quodlibet instrui mentum verum .physicum debere habere aliquam actionem
propriam , sitie transeuntem sue imi nanentem. Et si quaeras quaenam assignari possit actio praeuia in hii-manitate Christi Domini, quae est instrumentiim coniunctum Diuinitatis ad producendam gratiam ecessicienda miraculari Respondeo esse actus tam internos intellectus Qvoh:ntatis ipsus humanitatis Christi, quani internos sensuum, sicut quando in terris adhuc degens suo tactu sanabatis aspectu conuertebat Eomines. In aqua autem quae ad baptizandum is regenerationis gratiam in anima rc ducendam assumitur, actio praeuia est ipsa ablutio incon firmatione chrismatio sic proportionaliter in alais Sacramentis Itom iniciiquiis cita interduincti vir taliter physice producunt effectus miraculoso, aetio
praeuia est ipse physicus contactus , aut alia quae es
144쪽
actio p ita frigefactio quam persuas qualitates 1-eiunt dum illud contingiuat subiectum cuius conta ctui ted ehi s effectus producunt. Qiod si solo earum in iit. absque do contactu aut actione ab eis elicita De iis e sciat miraculum, tunc non censentur ad illud cancturere nisi ut in frumentum morale. Habes et Instrumentum habere rationem causae
principalis respectu suae actionis propriae , cum eam prop ta sua virtute eliciat quamuis dependenter a motione principalis agenti ut applicant
VBi de causis efficientibus per se egimus, aliquid
subiungendum est de efficientibus per accidens, scilicet de fiortuna, casu, Me consequenti de fato quod eis opponitur. Fortuna autem casus, philosophice loquendo, definiri possunt causae sortuitae aliquorum Rctuum; in hoc solum differunt quod ortuna est causa br-tuita agens ex consilio, electione i casus ver ex naturali inclinatione, utraque vero est causa per accidens. Vnde alio modo, sed tamen coincidenti pose sumus definire fortunami casum, nempe quod fortuna sit causia per accidens operans ex electione cuius effectui per se intento coniungitur altu praeter intentionem, qua ratione sodiens terram dici potest philos phice loquendo fortuna seu causa fortuita , per accidens inuentionis thesauri casus vero se causa per aedilens e naturali inclutatione perans cuius effectui per se intento coniungitur alter peraccidens, qua ratione lapis aut tegula E tecto decidens
Moccidens libaunem dici potest casus seu iuualis
145쪽
sortilita causa occisionis illius. , philosophic Eloquendo 'itia viligo fortuni casus non sumuntur pro ipsis causis , sed potius pro effectibus fortuitis, casualibus. Ex quibus insero,
Dico , admittendam esse fortunam, casum Pa tetra quia dantur multi effectus fortuiti, casuales scutiunt inuentio thesauri , occiso praeter intentionem fodientis aut lapidis decidentis, similes: ergo dantur causae huiusmodi effectuum per accidens quae nomine fortunae .casus , seu agentis fortuiti aut casualis intelliguntur. Qi'ando auten sancti Patres aiunt Christianos non debet uti nomine ortunae intelligunt eo sensu quo si persti pose accipiebatur ab Ethnicis pro quodam numine absque comsilio .prouidentia Operpnte. Dico a rationem causae fortuitae non competere Deo , seu quod idem est nullos effectus esse Pirtuitos aut c suales respectu illius Patet quia quan- tu puis accidant praeter aut contra intentionem causarum secundarum , atque adeo sint ortuiti respectu illarum sunt tamen per se intenti , praeorda nati, aut praeui si a Deo, atque adeo non sunt fortuiti resti c- ictu . illius. Dico et rationem sortimae scia causae fortuitae, habere Iocum in Angelis , Metiam in Misci quia multi effectus contingunt qui sim fortuiti casiales respectu idorum', nam bono Angelo, v. F. sias cogitationes suggerenti fortuitus est paruus illarum usus si contis gat ex parte nostri 's cutis crimoni bonus usus tentationum S militer non raro accidit quod caeli suis influentiis mediantibus intendant aliquem effectum nihilominus adsit aliqua dinpositio contraria ex cuius coniunctione cum influxu coeli ponatur alius me ictus nim intentus ab illo subindeque sortuitus respectu eius. Quantum vero ad fatum , duo fitere oppost errores: aliqui enim xistimarunt fatum esse quamdam causam necessariam , seu potius necessariam disposi διOnena causarum , ex qua omnia necessario S inui
146쪽
tabiliter euendent : alij vero, cum cernerent percispositione . illam destrui libertatem , fatilin omnino i uinam pri uidentiam negauerunt, de quorum numero fuit Cicero, qui ut homines faceret Iiberos, inquit D. Augustinus , lacit sacrilegos negando prouidentiam. Catholici vero relictis illi: erroribus pie docent fatum nihil aliud esse quam praeordinationem calisarum secundarum ad cellissi determinatos ist-cius ab aeterna Dei prouidentia tactam. Et hoc sensu sumendo fatum pro illa praeordinationes dispositione Diuinae prouidentiae , admittendum est omnia subdi fato , sicut subduntur prouidentiae , nec pro pterea tollitur libertas , quia Diuina prouidentia non solium prae ardinat causas secundas liberas ad suas actionesis effectus quoad substantiam , sed etiam quoad modum , sicut supra dicebamus de praedeter. minatione physica quae est aetem Dei prouidentiae eNecutio mando autem Sancti Patres, aut Catholici Dnctores fati nomen ieiiciunt , funiunt illud iuxta sensum primi erroris.
V A M VII ori intentionis sit sim
pliciter prior ordine executionis , subindeque causa finalis , quae caeteras ordine nientionis antecedit, sit absolute omnium priniaci quia ainen eius notitia non parum
147쪽
pendet ab explicatione aliarum , ideo sicut ordine executionis est postrem , ita ordine Doctrii a vitimum locum sibi vendicat.
DIco a Finis recte definitur id cuius gratia aliquid fit , seu , cuius gratia agens operatur: cimi enim de ratione finis duo sint, primum quod appetatur propter se secundum quod alia propter ipsum appetantur& fiant, utrumque in praelata definitione satis aperte declaraturci sensus enim illius est finem esse eam rem , cuius assequendae gratia seu appetitu, alia executioni mandantur.Vnde cum naturalis compositi attingendi gratia agens operetur, uniatque materiam muri forma AE aegrotus v. g. propter a nitatem recuperandam multa assunaat media .re . mediari compositum naturale , sanitas in id genus alia habent rationem sinis. Dico et finem esse veram causam realem &4by
Probatur cilla est vera realis causi a qua vere realiter dependet effectusci atqui effectus . nisi temet E producatur, vel Eri realiter dependet a fines ergori. c. Probatur minor effectus verein per se dependet ab eo cuius gratia a parte rei producitur' atqui, nisi agens casu temere operetur, effectus fit gratia sin
Obiiciesci de ratione causae realis in qu , sir principium influens esse in aliud : sed fui non se principium , finis enim .principium opponuntur
148쪽
Respondeo minorem iussiue probationem ibi subiunctam est veram de fine in executione, qui ut talis non ei principium sed terminus caiisalitatis omnium causaram falcim vero de fine in intentio, finis enim intentus et qui allicit agens illonaediante materiam S formam ad 'oprias causalitate exercendas , atque adeo ab illo prim, simpliciter incipit motus & ipsius ne finis in executione productio vel acquisitio , subindeqiae finis intemtus habet rationem principii influentis. Dicesci quod non est a parte rei non potest realiter innuere in effectum . sed finis non est semper a parte rei, quana mouetin allicit agens ad operandum , ut conitat in infirmo sumente potionem propter sanitatem quam non habet nec fortesvnquam consequetur: ergo finis non influit realiter propcies, unde etiam dicitur metaphorice duntaxat mouere.
Respondeo distinguendo maiorem: quod non esta parte retin in se non potest realiter influere per veram ai&ionem a se elicitam , concedo : Quod non est in se, existit tamen in apprehensione qua apprehenditur ut aliquid bonum, nequit influere mouen dc Si alliciendo ad sui desiderium Wintentionem , nego ,in hoc posterius . competit fini cuius motio dicitiirmetaphorica, non quod non sit verus realis de proprius influxus, sed solum ad di Grentiam motionis causae eisicientis quae sola proprie dicitur motiose actio. Instabis inter causam realem essectum datur relatio realis di sed non potest esse relatio realis inter finem, eius effectam , quia non existit quando
causit: ergo non est causa realis. Respondeo : inter causam influentem per modum obiecti alliciendo S tacitando . nego inter causiam influentem per veram actionem aut infiti m procedentem ab ea ut existente in seipsa Min executione, concedo Vel secundo Linter causam influentem vinacitam concedori immotam .inuariatam , nego:
tinis autem est causa fimus Vel tertio concessa ma--
149쪽
iores, nego minorem , smis enam dum moliet Mali cit affectum,verein realiter existit existentia ad suam causalitatem exercendam requisita , nimirum intentionali, in quo di fieri a causa essicienti quae debet existere in re ut causet, finis vero solum in apprehensione.
Dico 3. finem recte diuidi in finem qui finem
eui secundo in finem formalem, obiectivum
tertio in finem prox: mum , intermedium fue cino tum, vltimum.
Finis qui dicitur res illa quae intenditur 'nis
vero eis est subiectum aut pcisona cuties illa optatur. Vnde constat huiusmodi diuisionem finis cuius gratia , in finem qui finem es: i, non esse partitionem illius veluti in duos snes, sed in duas rationes unum totalem finem integrantes id enim ci ius gratia operamur non est sola res quae appetitur , scd eadem prout cedit in bonum proprium eius cui appetitur', subindeque est aggregatum ex sine qui &iine cui. Finis sormalis est operatio qua rem intentam csdemus, finis vero obiectivus est res illa posses, c. g.visio beata est finis sol malis', quia per an beati
Deum assequuntur asse vero Deus clar visio est sinis obiectivus qui per vitionem beatam ps si detur: hi etiam non siint prcprie duo fines , sed unus integer: neque enim alter sine altes appetitur. Finis proxiirus est ille qui immediate intenditur: intermeditis vel aut remotus ille est ad q'em pro dicimus ordinatur vltinuis denique, ad quem omnia alia reseruntur , ipse vero ad nihil aliud : V. G- deambulatio strinis proximus exeuntis domo causa deambulandi remotus ei potest esse amitas , ad ouanu utilis est deambulatiori ultimus cnique erit Dei is, si ad ipsit in cambulatio' sanitas referatur L. citi: Vltinuis, qui non m eitur ad alium ulteriorem, nisi forte ex nequitia peccatoris qui non rarci De uni plana rescri, saltem interpretati υε
creaturam , in quo sita est malitia leti Talis eccati
150쪽
quo peccator a bono incommutabili, qui est Deus ad bonum commutabile tanquam ad vitinam finem
SECTIO ILPer quid sinis causet seu finaliete in
aelibet causa debet habere aliquid quo consti
Nolatur in acta primo potens ad causandum i suo genrreri sic determinavimus supra causam materialem constitui in acta primo per seipsam , seu per sua ii propriam potentialitatem, formalem per suam actualitatem isaicientem per suam formam bis tutes activas Curi igitur sectione praecedenti ostensu ni finem elia veram causam realem superest hic resoluendum quid nam sit illua per quod constituitur in actu prima ad finalizandum seu mouendum , in uitana im alliciendumque appetitum in quo sita eneius causalitas. Aduerte autem appetitum sumi hic prout abstrahit ab innato , qui habet locum in rebus cognitionis expectibus δε elicito, qui in cognoscentibus, item a sensitiun qui est etiari in brutis rationali seu intellectuali , mi in natari intellectualibus quamuis faecipue pro hoc ultimo accipiatur , qui dicitur voluntas , respectu cuius per se primo sina-titat aut suam causalitatem exercet finis ' ex dicentis constabit. Vt a ateri statasinaestionis fiat clarior, suppono
omnes aucto es in hoc conuenire nimirum rationem
iIlam per quia mimis est in actu rimo capax finali- Maai eire Proprii ipsius appetibilitate ax , seu oc