장음표시 사용
121쪽
id in quo in ratione talis principii constititatur iecide actu primo ad secundit na reducatur: sed nomine physicae praemotionis aut praedetei minati Cm nillil aliud intelligitur ergo. Τota dissicultas est in maiori, ut constat, tuam insciantur aduersa j dicentes agens secundum n nconstitui in ratione principi actualis sua operationis per aliquid praeuium ad eam , atque ita non fleopus quod tale quid in sciecipiat ad hoc ut dicatur in illa ratione principi subordinari Deo seu ab eo dependeres sed constitui per ipsam me Hic rationena actu elicitam , quae cum dependeat a Deo simul anter seu concomitanter cum ipso agiente secundo in eam influentes, dicetur proinde ipsum gens ccunci:ndum dependere ab illo in ratione etiam principi jactualis talis operationis beneficio solius conculsus
Sed contra probatur illa maior iri pugnatur haec aduersariorum responsi, cui agens secundum debet necessarid constitui in ratione : incis iactu Iis sua operationis per aliquid praeuium ad cam , non potest per ipsam me in ratione talis constitui: ergo responsio nulla. Probatur antecedens es id a quo esse, liue procedit operati , nequit esse iri Em ct operatio, sed aliquid praeuium ad eam et in agcntercceptum atqui operatio procedit eiscctitica principio actuali vi tali , id est ut constituto in ratione principi actualis . atque aes eo a constitutivo ipsus fori maliter in ratione talis' ergo constitutivum huiusmodi in ratione principi actualis ipsius C pcrationis nequit esse ipsam et perati , sic debet esse quid praeuium ad eam. Fiquo sequitur subordinatio-xiem quidem in dependentiam operationis Melic-ctus causae secundae a priina siluari sisscienter per
concursu in simultaneum , non autem subordinatiί-
nem in ratione principi actualis.
Confirmatur S cxplicatur, aduertendo principium actuale posse dici dupliciter primo effectitae, aut ut ali dicua applicatiues secundo seu maliter.
122쪽
Principium actuale effective sumptum idem est aeprincipium in actu secundo constitiitum de applicatum ad eliciendam operationem irincipium vero actuale formaliter sumendo I actuale est idem ac principium ut iam ultimo actuatum, completum per ip- iam actionem elicitani. Hoc posito confirmo argu
Uamuis causa secunda constituatur in ratione principii actualis formaliteris vltinaate per ipsam Operationem debet tamen prius natura constitui in
ratione principi actualis effective influentis in illam per aliquid praeuium principio habituali superadditum : ergo debet praemoueri. Probatur antecedens
Pi incipium actuale influens in actionem antecedit illi prioritate naturae4 causalitatis cum sit actualis causa illius : ergo debet constitui tale per aliquid praeuium ad eam. Dices principium actuale Tectili influens in actionem eis solam virtutem activam causae secundae iii esse ipsa meo ex parte a simul concurrenteis cooperante, elicit actionem absque alio influxu sibi superaddito. Sed contra invia virtus activa causae secundae habitualiter in ipsa permanens de se est tanti in in potentia Witi actu primo ad agendum : ergo ut actu agat Meliciat operationem indiget aliquo sibi superaddito quo de potentia seu de actu primo reduiscatur ad actum secundum. Diceς Ipsam et Deo simul concurrente , se reducit per suam operationem, Sed contra quia debet reduci ut operetur Argo
non per ipsam operatione. reducitur , sed per ali ni praeuium. Confirmatur : quod de se non est tale , debet fiet tale per aliquid sibi superadditum atqui agens secundum de se non est actu rinfluens in operationein , set solum in potentiaci ergo ut sit actu n-
fluens requirit aliquid superadditum , alias si nihil ipsi superaddatur manebit semper in potentia,
123쪽
indictiens, cindetei minatum. Innumera alia in probationem nostrae conclusionis tum Philosophica tum Theologica aflerri cis sunt argumenta, ed hoc unicum quod omnino cif-m est, sussiciet, subordinatio scilicetin dependentia quam causa secunda habere debet in causando a prima, ex qua oritur quod illam applicare debet ad Uendum ti constituet in ratione princi j actua ii , quod sine aliquo influxu in ipsi causa secun da recepto fieri non posse ostendimus , atque adeo admittendus est influxus ille seu praedeterminata O. Contra quam obiicies . Si daretur physica praedeterminatio, vel illa esset quaedam motio duntaxat,vel virtus all- qua seu qualitas activari non prim iuri, quia motio debet habere aliquem terminum , qui in praesenti non videtur posse assignarii nec secundum, quia alias cum omnis virtus activa creata, iuxta nostra principia, indigeat praemotione qua reducatur ad actum, si praemotio esset virtus activa , indigeret alia praemotione, sic in infinitum : ergo, dcc. Respondeo physicam praedeterminationem se
quamdam naotionem seu influxum per modum transeuntis receptum inaeausa secunda influit enim arans cum ipsa operatione ad quam datur huius autem motionis terminus ii , est e fecἰiis ipsius causae secundar terminus auteni quo est actio eiusdem qua mediante attingitur effectus. Vtium ei sit motio duntaxat , an tiani sit eminenter virtus activa , ea ut ali j dicunt motio virtuosa, est alia dissicultas illi enim qui volunt praedeterminationem non dari praecis ad actum secundum, sed etiam quodammodo se tenere ex parte actus primi , tribuendo causae secundae vim ad instrumentaliter attingendam in suo
effectu propriori puta igne lationem entis, quae est
primarius effectus cause prirnae, subindeque a nulla alia producibilis nisi virtute a prima Irusa recepta, dicunt consequenter praedcterminatio irum esse C uonem G. scsm seu qualitatem Mutitutem acii
124쪽
uam transeunte ii nobis ver, qui pro nunc necessitatena praealotionis ad:nittendae ex in capite non
petimus. sed ex sola subordinationes dependentia cauta secundae a prima quoad actum secundum, sufficit dicere , quot ii motio mouens applicans causam secundam ad petandum. Et quicquid sit, respondendum est ad id quod subditar, praedeterminationem non indigere alia motione qua applicetur re lucatur ad athan cum it essentialiter ipsa metappliciit, , licat actio non indiget alia actione qua fiat, nec relatio alia relatione qua referatur , quia quod est per se tale non debet fieri tale per aliud. Obiicies z. Causa in suo ordine completa non indiget aliquo superaddito ut operetur atqui causa secunda, saltem principalis, eli completa in ordine causae secundae Argo non indiget praedetermina'
RespInde negando maiorem quamuis enim non indigeat aliquo quo compleatiu , quia complementum proprie intelligitur ex parte actus primi in quo est se coipleta, indiget tamen quo operetur in actu secundo, eo quod e se non fit in ratione actualis principii constituta. Vnde potest secundo responde, ri distinguendo malinem. Causa completa in rati ne principii habitualis diintaxat, nego habitualis &actualis, concedo causa veris secunda licet sit complata in ratione principii habitualis, seu in actu primo ut dixi subinde e parte illius non indigeae aliquo superaddito, secus tamen in ratione principi
actualis. Obiicies . Omnes eausae secundae sunt vel necessariae ves libet aeri atqui neutrae indigent praedete mi nationes non quidem nece lariae, quia hae ex naturasia sunt determinatae ad agendum, ita ut miraeulum foret, si ignis'.g. prope stupana positus nota comburetet sed nec etiam liberae , quia proprium illarum est quod ipta se determinent, atque adeo quod non
125쪽
Ad probationem primae distinguori Ex natura sua sunt determinatae quoad biecten operationis .ei sectus, puta ignis ad calet aciendum , ita ut non ponsit facere contrarium , concedes quoad exercitium ivi ut non possit suspendere actionem , subdistinguo; positis omnibus conditionibus ad agendum requisitis, concedo in in hoc dister causa naturalis a libera quae postis omnibus potest adhuc non agere, aut agere oppositumo non positis illis, ego Lilla autem praerequisita sunt non soliun conditiones ex trinsecae luta approximatio ad passum, sed maxime ipse influxus praeuius cauta prima , quo debet intrinsece constitui in ratione principi actualis suae Cperationis Ideo autem miraculum solet si ignis a proximariis calefactibili non calefaceret, quia miraculum esset quod Deus agenti necessario denegaret influxum illum, concursum quem titulo connaturalitatis exposcit positis aliis conditionibus. Ad probationem autem ceundae partis minoris patebit ex infra dicendis proprium se causae secundae liberae quod se determine dependenter a determinatione Primae.
Soluuntur dissciliores obiectiones
contra praedeterminationem , Ochm ea conciliaturn Hira libertas.
OBiiciunt praeterea aduersarii oncursus mutus heu physica piardeterminatio 'cllit liberiatem . et Eo non debet admitti Probatur antecedens se ratione libertatis est indifferentia ad agendum vel non agendum sed physca praedet ei minatio tolliet
illam in Encienti; i quidem dcterminat ad vaum ergo, dici
126쪽
Dico tanae praemotionem physicam determinantem efficaciterra insallibiliter voluntatem ad agendum, nullo prorsus modo laedere eius libertatem Veprobetur,4 obiectiones soluantur. Nota duplicem in voluntate nostra reperiri indifferentiam : nam potentialem aut priuati uanis quae est suspensio ab omni actu, est quando voluntas est mei indifferens in potentia ad virRmlibet , nec magis inclinata ad amorem V. G quanti ad odium , quae indifferentia potentialis aufertur a voluntate cum de potentia reducitur ad actum, sub indeque non est de ratione libertatis, alias quotie cumque operaremur in Sententia etiam aduersario-xum amitteremus libertatem , altera indifferentia est est actualis, quam habet voluntas dum elicit unum
actum cui potentia ad non eliciendum si velit, haec indifferentia est propria libertati, nec potest auferri nisi auferatur ipsa libertas. Quo posito. Probatur conclusio De ratione libertatis non es indifferentia merespotentialis seu suspensio ab onla, ni actu, sed solum indifferentia actuatis , id est quod
quando voluntas elicit unum actum, habeat potentiam ad faciendum oppositum Latqui praedeterminatio posita in voliuntate non aufert, sed potitis confertis causa hanc indifferentiam actuale ergo non tollit libertatem. Probatur minori quia praemomtio diuina ita accommodatur genio Q conditioni causarum secundarum ut non soli im faciat nain quamque infallibiliter operari, sed etiam eo modo operari quo congruit natura illius , atqui sicut Congruit naturae causarum necessariarum quod operentur necessario & sine potentia ad oppositum , ita congruit naturae causarum liberarum quod agant Iiberi S cum potentia ad non agendum vel agenduin oppositum : ergo determinat causas necessaria ad aFendum necessarib, liberas vero ad agendum libere tum potentia ad agendum oppositum , In quoeteonsistit indifferentia actualis. Probatur maior ire
Me enim consisti essicaciain illimitario seu verita
127쪽
dicam nitieralitas diuini concursiis, quod non Ium attingat substantiam actus ad ovei datur , sed etiam modum ipsius, nam e messicacia, limit tione alicuius virtutis aut influxus oritur quod non attingat omnia quae sunt in effecturi ergo non solum faciet causas secundas infallibiliter operari suos es-fectus , sed etiam ut eo modo operentur quo exigit
Hanc rationem paucis omplectitur tactus Doctor . p. quaest. Is a. 8.& t. a. quaest. Io. a. q. dicens diuinam voluntatem utpote causam niuei salissimam Memeacissimam , mediante sua motione, non
solum se extendere ad substantiam actus, sed etiam
ad modum ipsius, id est ad hoc quod fiat libure
vel necessario secividum exigentiam causae. R Fibus. Ad obiectionem respondeo negando antecedens: ad probationem distinguo maiorem De ratione Iibertatis est indifferentia mer potentialis, negoοῦ
actualis sensu explicato , concedo quamuis autem praemotio priorem illam indisserentiam tollat inclinando voluntatem ad unum se modum tamen seberi non tamen aufert posteriorem, sed potius casent effetendo quod voluntas operetur unum cum potentia ad oppositam.
Dices taeterminatio ad unum tollit indisserentiam ad utrumlibet : sed physica praedeterminatio recepta in voluntate determinat illam ad unum, purta ad actum amoris Dergo tollit indifferentiam quam habebat ad utrumlibet, ad amandum scilicet vel non amandum seu odio habendum. Respondeo e iam dictis aliam esse determina tionem per modum naturae, quae scilicet impellit necessitat ad unum sine potentia ad oppositum galiam per modum liberi , quae nimirum cssicaciter quide. sed suauiter inclinat ad unum cum potentia faciendi oppositi m. vii posito distinguo maiorem; Determinatio per modum liberi, tollit indifferen
tui supple actualem, de qua sola est quaestio quar
128쪽
consistit in hoc quod est facere unum cum potentia ad oppositum si velit nego determinatio per modum naturae, concedo praedeterminatio autem recerta in voluntate determinat illam per modum liberi, sicut natura voluntatis liberae exigit, non autem per modum naturae seu agentis necessari j.
Instabis De ratione causae liberae est quod stipsam determinet e vi propriae lactionis Pergo non debet determinaria prima. Respondeo de ratione causae liberae esse quod sit ipsam determinet dependenter a determinatione Primae, haec vero independenter ab alia quavis, unde neganda est consequentia, vel distinguenda: Non de-het determinari pet modum naturae seu agentis necessarii,concedo per modum liberi, nego obiicies secundo causa libera est illa quae pomtis omnibus ad agendum requisitis potest non operari, aut operari oppositum et atqui voluntas posita Praemotione non potest facere oppositum ergo posita praemotione non manet libera. Probatur minor: Voluntas nostra non potest resistere praemotioni, mcut nec diuinae voluntatici atqui si posset voluntas Praemota dissentire seu non operari, posset resistere Praemotioni ergo Respondeo 1. Ex dictis negando absolute minorem ad probationem nego pariter minorem , quia tantum abest quod posse dissenrire sit posse resistere Praemotioni quin potius hoc est omnino conforme raturae promotionis quae non solum facit ut volum ras consentia sed etiam ut liberes cum potentia ad dissentiendum consentiat infallibiliter Claritatis
Respondeo et Distinguendo maiorem , Causa libera est illa quae positis, e potest non operari insensu composito, nego in sensi diuis, concedo: Atqui voliinta posita praemotione non potest nom operari, aut non potest facete oppositum , in sensa composito, concedo in sensu diuiso, nepo, ad pro
Nuψ m concessa maiore uitellecta in Rasu com
129쪽
posito, distinguo minorem si voluntas praemota posset dissentire in sensu composito, posset resistere praemotioni QDiuinae voluntati concedo si posset in sensu diuiso tantiis, nego similiter ad consequentiam: Ergo nequit dissentire, in sensu composita,concedo cin sensu diuiso,nego. Sensus huius distinctionis non est, quod existente
praemotione in voluntate , aut ea cum voluntate
composita, voluntas non possit non operari id ad quod praemouetur , illa vera ablata & veluti ab luntate diuisa possit , ut aiebat Caluinus, sed quod stante etiam in voluntate praedeterminatione ad
Consensum v. g. voluntas ex eo modo operandi causae liber,proprio, cui ut supra ostendimus praemotio attemperatur, habeat potentiam ad dissensum non quidem coniungendum cum ipsa praedeterminatione ad consensum alias clim praemoti essica inserat huiusnodi consensum in eodem instanti reali in quo ipsi ponitur, iraecedat antlim prioritate causalitatisin instantis naturae a quo posset coniungi dis. sensus cum consensu, quod manifeste implicat sed ad ponendum dissensum absolute is secundum se speaatum, hoc est habere potentiam ad oppositum in sensu diuisio, quod sustici ad libertatem,non verbi sensi compolito quod non est necesse, imo impol sibiles voluntas enim aut liberum arbitrium ruamuis habeat simultatem potentiae adactus oppotos puta ad consensum vel dissensum non tamen habet potentiam simultatis, id est habendi simul huiusmodi a s , ut constat . quod tamen esset, si cum ramiotione essicaci ad consensum poneretur simul dissensus. De illa vero sollitione aut distinctione sensus compositi, diuisi vide doctrinam radicitus traditam in parua Logica ubi de modalibus. Dices: Non saluatur libertas fi praemotus non Pini: dissentire in sensu composito, idest coniungeredissensum cum praedeterminatione ad consensum rergo mula solutio. Probatur antecedens , ut salveturi tatas, necessc est quod cum omni praerequisito ad
130쪽
agendum possit stare non actio : ergo si cum prae-
determinatione , quae uxta nos est concursus praerequisitus ad agendum , non potest stare non actio vel dissensus, non saluabitur libertas. Respondeo negando antecedens : ad probationem , illinguo antecedens : cum omni preterequisito prioritate a quo solum antecedente ipsam inuoluente actione, ira liberam ad quam praerequiritur, nego Halias enim posset state non actio cum actione, quod implicat. Cum omni praerequisito prioritate temporis, aut instantis naturae in quo , non antio luente ipsam actionem , concedo praedeterminatio autem inuoluit actionem ipsam liberam ad quam datur, cium eam in eodem instanti reali libere in
Instabis i Praedeterminatio non inest illi libere,
Cum voluntas in eius receptione se habeat mere passuh: ergo non infert libere sed necessario actionem- Respondeo distingitendo antecedens. non inest nobis libere id est dependenter ab exercitio nostrae libertatis inuantum ad suam entitatem , con cedo' quantum ad suam causalitatem & exercitiuna nego 'undeis nego consequentiam , cum enim sit concursus Dei , attingit nedum substantiam actus,sed
etiam modum libertatis illius id est facit vilibere
Vrgebis εἰ posita praemotione in voluntate voluntas necessario operatur' ergo non inest nobis libere etiam quoad exercitium suae causalitatis. Respondeo negando antecedens. licet enim inmfallibiliter operetur , non tamen necessario sed ii bere cum potentia ad oppositum. Dices a Praemotus non potest dillantire etiam insensu diuises, seu non habet potentiam ad dissensum
ergo nostra solutio undequaque est nulla. Probatur antecedens s praemotus ad consensum posset dissentire in sensu diuis , id est retineret potentiam ad
dissensum , huiusmodi dissensus esset ipsi possibilis atqui non est ipsi possibilis dissensus i ergo Piob in