장음표시 사용
431쪽
periculum , deduci poterant. Opis tamen aliquid a 1686.
Lotharingio submissum, qui circumcursantem hostem oculis ex editiori loco prosequutus, ubi discri- LM rhirius admen suorum vidit, eo cum strenua Brandeburgen- 2 zzz V .sium manu statim accurrit. Turcae horum impulsu continuere nonnihil impetum ue audebant tamen , dein quam partem inclinatura victoria essit , ambigebatur ; cum repente Solymanus, stupentibus inspe- rurea improvia rata eius trepidatione Germanis, cani receptui iussit. Audito enim, globum militum per inferiorem Qu. ut recede- Danubii pontem ad hostes traduci ue ratus, ut fa- mu , is comma erat, Scarsmbergium cum omnibus, quasseia' 'cum ducebat, copiis advenisse; suis timuit ab rein cente milite. Falsa Visirii opinio quippe sex tam tum equestre, legiones maturato itinere pedites a teverterant magnam Germanis, dubio adhuc Marte periclitantibus , curam ademit. Adeo vel mendax rumor in re militari facere momentum potest . Peditatus biduo post, atque ex inseriori Pannonia quatuor equitum millia Comite Piccolomineo pro legato duce vallum ingressa, perculsas recenti strage Iab ribusque Caesarianorum uires haud parum resecere. Aucto his copiis exercitu, Boioarius Lotharingius. que majoribus praesessis in consilium adhibitis deis eis avi eoufuia summa rei capita conferunt. Tuebatur ille ex aliquo. tot quiasibi agerum sententiar prius hostem aut collatis signis, aut si recedens pugnam detrectet , iuerendo vestigiis , με longius ab urbis conspectu removendum esse. Nun- quam enim oppidanos manente auxilii spe dediti
432쪽
42o HIs TORIARUM 4 686. nem iacturos, ea sublata, statim Se sponte sua. O-gi vero ad paciscendum non posse, parato ingenti' exercitu ad opem ipsis ferendam, insultandaque aggredientium terga. Quod si exercitus in aciem educatur, & praelio constigat, quis dubitet, veteranOrum adverius tumultuarias copias victoriam, & victoriae praemium non modo Budam , sed universam Ab M Lotharis Pannoniam fore ἶ Haec Lotharingio non arridebant,
quid: Di via affirmanti: quod in propria sit potestate , alieno arbi-4M'. trio non committendum . Commissurum autem ,
qui Budae fatum ex praelii fortuna pendere velit. Tot enim apertam locis, nudatam moenibus ac prope intermortuam refringere ingruentium impetum haud potis esse . Praelium autem in quo non semel levis. sima momenta rerum Imperatoris consilium, milutum virtutem eludant nunquam non anceps ac du
bium. Quamquam, febat, si certum foret hostem dimicaturum, haud abnuerem lacessendum , sub undaque incerta Martis, non Buda praemio, quod
longe facilius reserri potest, sed in spem debellandi.
Verum cum pateat , sese Nisirium in certaminis aleam dare noηὸ , quidstiuorabimuri provocando RIlle .pedem reseret 8, nos instabimus reserenti ; eo longius rejecto . si regrediamur ad oppugnandum ue eam ' dem nobiseum redibit viam. Interim nullo sui metu stabit Buda 3 dc nos itineribus Ec commeatuum inopia in hostili ac deserto solo consumpti, tem Sin hyemem traducemus , dimissa, quae modo se Offert, rei bene gerendae occasione. Quod si copia
433쪽
rum parte, quota sit opus, extrema vis oppido inferatur , caeteri ante vallum in aciem producti detrudant , si modo quid audeant, extemos hostes, puto nihil nobis , quominus negotium feliciter absolvatur, impedimento fore. Pugna proinde, dicet aliquis, vitari nequit. Quid vero differt, eam OL feras , quod dudum execrabaris , an non recuses φHaud parum quidem. Multa enim adjumenta sunt vim repellenti, Huae inferentem deficiunt ; machinae, locus, minus tumultuaria pugna, composita magis acies ; &, ipso naturae documento , minori periculo propellitur hostis, quam superatur . Haec vicit sententia, Stratmano leniter indicante, sic Caesari gratum fore ; a quo discedens secreto acceperat, sibi semper, dummodo Boi oarius haud aegre ferret, ea placitura ,. quae Lotharingio maxime probarentur. Is igitur postridie Kal. Sept. corpora primo mane cin bo reficere Sc curare milites imperat. Mox duodeviginti equitum , duodecim peditum millia extra vallum educta ita adversus Uisirium locat, ut pugna decertaturus videretur . Simul sex alia Caesarianorum millia , totidem Brandeburgensium, fortissimum quemque legit, quos in duo dividit agminata. agmen in duos globos, unum alteri subsidiarium Separi numero. Illos Scarstembergio, hos tribuit Cr
j e Duci , quibus per oppositam quisque sibi moe
nium stragem in urbem irruat. Et Bojoarius ad Occupandum reliquum arcis mille quingentos milites,
totidemque priori subsidiarios globo , in acie statuir.
Quomodo casa. riani ad postrema Buda aggressione
434쪽
422 His TORIARUM Non fugit Budensem praetorem, parari oppido p
eμοmodo πε - stremum fatum . Quod ut arceret, sua & praesect
rum voce mIlites admonet, ut lacramenti, quo 1evraetoris adiam devovissent , memores ad eXtremum pugnent ; ut-
- /q' que proposito sibi ante mentis oculos: satius esse , perlitum hostium sanguine in acie mori, quam dura servitute pressos, videre raptatas conjuges liberonque , atque inter vincula & verbera miserrimania vitam ducere ; pertinaciter dimicantes aut patriam ab interitu, aut ab dolore Sc luctu se redimant. Dein partitis , quae adhuc supererant , quinque armatOrum millibus ε, duo millia secum retinet ad impediendam , quod caeteris latius patebat, per centum passuum ruinas, Caesarianis iter . Globum alterum
supremo Janizarorum duci ad prohibendos, facto sibi angustiori aditu , Brandeburgenses I alterum propraetori, utrique denas centurias) muniendae a versus Brioarios arci tribuit. Mille ad subitarios casus in foro locat . Demum ut e captivis postea compertum & ipsa monstratum re quosdam fidissumos jurejurando adegit, ut si victricia hostium signa,Fjat, aequo, prostig tis dejectisque e moenium ruina oppidanis in sacrameust adi- urbem penetrare videant; publicis & privatis aedibus, quot plurimis possint locis , ignem inserant. nam videant. Dum se ita ad repellendos hostes comparat praetor Abdius; mirari Solymanus, quid tandiu praeter ex pectationem quiesceret hostium acies. Postmodum,
quid illis in animo e stet suspicatus, immissa equitum ala, quae lacessendo cieret turbas, averteretque dive-
435쪽
divexandae urbis consilium ; ubi non pedem Germa nos efferre vidit, & jaculis tantum submovere lar entes equites 3 quo remedio afflictis oppidanorum rebus succurreret , volutare secum, ac diversis curarum fluctibus agitari coepit . Inter haec dies ad octavam horam pervenerat, cum Lotharingius V cato ad se Comite AEnea Caprara. Hic, inquit, mea tu vice perfungere; tuae vero sint partes, ten re locum , atque hosti, quacumque se flectat parte, agmen opponere , ne pervadere in urbem possit. L cessat, ut lubet I tu tantum obnitere , contemptor inanis gloriae, quam feliciter pugnando forte putares acquisiturum. Nam vera, vincendo non audendo , paritur . Credo exercitum fidei ac prudentiae tuae ,
quippe quam sciam nec militum ardore nec hostium incursu ad capessendam pugnam attractum iri. Haec ubi dixit, ad vineas progressus, sex tormentorum boatu dari signum ad invadendum iussit. Trifariam illico movere acies a erant in prima fronte, pectus iccaput ferro tecti, pyrochytronori atque e minoribus tormentis iaculatores, flammam telaque ad remo vendos hostes ingemui; in secundis ordinibuς hast ii mixti honorariis militibus, qui gladiis Se pilis umg erent. Nunquam tanta animorum Sc corporum vi pugnatum est . Amen, cui Abdius praeerat, non Caesarianorum modo impetum sustinere , sed eos incessere , ac veluti lymphatum , qua posset, perrum pereῆ terrorem , vulnera, mortem circumferens. Undique in consertam turbam micabant tela , stridebant 168s.
Lotharietius coinstaru extra et Mum imperium caprara tribuit ae qua illi inam daea dederit. aps ad is deindam Budam pro reditur ἀωdo ultima ag-
436쪽
424 HisTORIARUM 1686. bant enses inter se collisi, interno divulsa igne olla
rum fragmenta medium petebant corpus . Non pugnam regebat imperium, sed ira & obfirmata mo avst viri severa riendi aut necandi rabies. Caesariani primo inclina p tu AE A mi runt. mox diariorum globo aucti roboratiquς, intra ruinas hostem rejecere. Hinc altematim pulsi impellentesque, variabant vices, accensis ad dimicandum animis periculi ac laboris irritamento . Quod ubi vidit praetor, anxius ne inter ruinas coercitae suorum cohorti, quasi desperata victoria, consideret ardor pugnae: Quae, inquit, haec hostium ferocia , z. . quae , commilitones, haec vestra segnities est ilia gna, tanto patriae discrimine haud satis est pari virtute
decertare. Enitendum vel ultra vires ; & pulche rima morte aut victoria decus libertasque retinenda :Mνεηuitas atque Haec fatus , sese cum ferocissimo circumstantiu ferocia. cuneo in medium hostem immisit; tantoque ardo' re certamen integratum, ut bellicosa illa Caesarian rum legio propemodum trepidarit . Stetit tamen
fulta recenti milite, Lotaringitque aspectu, qui ad
- . clivi radices cum magno periculo in rem intentus di versabatur . Inter haec sanguine & sudore fluens, multisque plagis confectus, Abdius sternitur . Sensere Turcae priaetoris casum, ac veluti eo m*iente
nrea recedunt. sibi quoque cecidissent vires, fracti repelluntur; sed ita ut ira dc furore sustinentes corpora , pugnandocas fianto p a C derent, impedirentque sin minus gladiis, cadave-deba Menses su-ribus iter. Caesarianos in urbem ingressos Brand . . S burgenses eodem prope tempore, edita Nipsi magna
437쪽
eaede, sunt prosequuti. Uictoriae plaudentium esM 1686.
mor, mixto mulierum dc puerorum ploratu, praesidiarios, qui ad arcem pugnabant, captam esse urbem monuit. Ea re perculsi exanimatique, remisso, quod adhuc acerrime & promiscua clade retinuerant, di- mieandi studio, Bojoariis dedere locum . Horumis Mox Ea sarii in eo facinore invicta patientia fuit. Vixdum enim penitiores murorum ruinas subire aggressi, disceden te subtus humo, ad ducentos ablorpti aut lacerati
sunt. Immensa deinde fabrefacti ignis, missilium, hastarumque vi adeo pressi, ut per tot substructionum anfractus penetrare & steterit ingenti pretio, & praeclarae virtutis fuerit. Superatis munitionibus victores undecumque discurrunt. Tum vero patuit obie- ctis dissicultatibus odium exasperari. Nemo vivos stragem ingeν
capiendi ; nemo , in summa diripiendi occasione, im φήμης
praedae cupidus. Obtruncant nullo discrimine inermes armatosque, viros ac foeminas; usque ad impuberum caedem ira crudelis pervenit . Uix ab duumamillium agmine, quod victoris clementiam obtesta- τηrcarum globo batur , Imperatorum jussu temperatum est . Reliquiae pugnantium erant, quos pavor aut hostium imia n, parcust . pulsus in locum duxerat munitionibus cinctum , amni imminentem sub dexterum arcis latus & urbis moenia. In his prophanae religionis Antistes, pr praetor, Sc, vel in ipsa deditione ferox Iantharorum praefectus . Caeterum illata clades, quamquam immitis , necessaria videri potuit . sic enim omnes es. Atrovincendia fer Verant animum, ut praetoris edicto de incenden - - --
438쪽
iras. dis aedibus viri juxta ac mulieres morem plus nimio gesserint.Ergo tot locis uno eodemque tempore flamma erupit, celeriterque adeo propagata est, ut illam Comes Rabatta supremus quaestor vix ab vetusto D. Stephani Templo, duobus frumenti cellis, publicoque armamentario prohibere potis fuerit. Hic Bud
occasus fuit; urbis itu, propugnatorum Virtute ac numero,bellicoque apparatu munitissimae, robur & momentum suum, vel dum caderet, indicantis. Octoge-auda quot diebus nos tenuit integros dies Oppugnatio, absumpsitque repriuata. plusquam sexdecim Christianorum millia. Postremus nodium seu ine actus vicenas amplius horum centurias, tricenas Turia expregnata. carum, vulneribus aut morte affecit. Repertae in ea M p ' sunt trecentae quadragen que murales machinae,mor taria sexaginta,militaris instrumenti Sc commeatuum affatim. Praeda militibus concessa, futura opulentior, Bibliotheea cor- in multum hausisset ignis, plurimum corrupisset. Ma-
redi. minuati. gna literarum selicitate ab incendio mansit libera insignis Matthiae Corvini Hungarici Regis Bibliotheca , ema in quae integra Viennam deducta,nobilissimo incremento Caesaream locupletavit. Fama est, Uissium ficto insula risirium ad aggressores impetu pericli anti oppido salutem aut
opem , Om Vrb moram quaerere voluisset at deterritum suo rhadam detinue- rum exanImatione , qui ex Intimi pavoris sensu acce-ri ptisque saepius cladibus Numini odio se esse argu Mus meia Mem bant, abstinuisse. Igitur sub Solis occasum convasare citu recedis . jussis, nocturno M celeri itinere prope Mursam ad
439쪽
Uda capta ac direpta , Lotharingius praemissa levi armatura, quae palatos , aut impares maturando itineri interciperet, datoque militibus quatridui spatio ad respirandum; cum omni exercitu, relicto ibi quatuor millium praesi-sidio, in viam se dedit . Dum iret, certior ab exploratoribus factus, Visirium munitissimo natura i co inter Danubium Dravumque castra posuisse, unde invitum ad pugnam elicere, frustra esset ; Istrum ad Altinum trangressus, copias divisit. Partem Antonio Carrasae ad Segedunum, quod non longe diastabat , oppugnandum ue partem Ludovico Badensium Principi ad aliquem in inferiori Pannonia ex hostium metu reserendum fructum attribuit; quidpiam ipse Pesthum reduxit, refraenando Agriensi
praesidio, & si foret opus , Hungaris perduellibus. Inde Viennam , Bojoarius praecesserat N paullo
caesarisi rareae persequuntur.
eret,cito rectaui. Lotharingius e xercitum dividit.
440쪽
18 HIs TORIARUM 3686. post Oenipontem ad suos rediit. Interea Carrata Seis carra' suai gedunum copias admoverat; praejeratque illum cum ia-- aliquot legionibus Averniae Comes protegato ; qui, dum suburbiorum claustra superare nititur, glande ictus plumbea necatur. Jacet oppidum, nobile emporium, in dextra Tybisci ripa adversus Marisum confluentem, parum munitionibus tutum ; sed Turcat loci opportunitatem opulentiamque alacriter tutabantur , freti nimbosi tum coeli, jam jamque appetentis hjemis inclementia, illudebantque Germanis qui sine muralibus machinis ἰM bellico apparatu illuc venerant. Hi pariter magnas inter se querelas miscebant, quod nullus sibi, circa Budam tot aerumnas perpestis, fieret laborum modus, nulla tam in maligno anni tempore daretur quies. Itaque legatus infelicem expeditionem, ex eaque sui nominis detrimentum veritus, Zo Ochium processerat, arietes inde militaremque commeatum per Tybiscum amnem demissurus; dederatque, usque dum rediret, rei urgendae negotium Comiti Wali pro Iegato ἔ bellic acceptis arietibus moenia feriebat. Sed milites la-NTligentior borum taedio, de hostium contemptu negligenter ς μ' π Giones agebant, insidiis opportuni. Quod ubi prae sidiariis cognitum , clam Uisiris submittunt, illum aliquid moliendum adhortaretur . Extemplo quatuordecim peditum , sex equitum centuriae tranare Danubium jussae ; gressum vero sic temperare , ut concubia nocte Germanos aggressae, editaque quantam possent, strage, in urbem pervade