Tractatus de irregularitatibus, et impedimentis ordinum, officiorum, et beneficiorum ecclesiasticorum, et censuris ecclesiasticis, & dispensationibus super eis. Paulo Borgasio Feltrense, ... autore

발행: 1574년

분량: 518페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

281쪽

De Irregularit. & Dispensatio.

renter attributa,& nillil reseruauit Petro plus qui aliis, licet ipse Copbas,idest caput. Et dicunt sic tenetes, quoil nisi obstaret liniusmodi reseruatio singuli Episcopi , ea omnia pollent in sitis dio c. iii ς potest Papa per totum orbem: Quod Zoemi in suis erroribus tenuerunt, quod, m quo Cluillus sic non reseruauit

Petro, quia etiam successis res Petri non possunt reseruare, addentes etiam U Petrus,& luccessores Petri usque ad tempus Sylvestri,nihil

sibi reservarunt insigdum superioritatis.

Quibus frater Io. de Ragusio in Concilio Basiliensi, suis respondit, dicentes prare icti

impugnati , quis d tamen postea Rotu .Pont. quaedam sibi reservarunt in signum supremae potestatis, quod tamen potuerunt calliolicE loqitendo; de eis parere tcnemur de necessitate salutis propter illud symboli, Et in unam iam elam Catholicam, ce Apostolicam ecclesiam. licet alii dicant, ψ huiu unodi Catholica ecclesia est ipsa uniuersalis,& non Romana talum, propter illlud Mattaviii. si peccauerit in te fi ter tuus dec.dic ecclesiae. Et qubd appellati ne fratris in illo casu venit etiam Papa: de si diceretur, dic ecclesiae. i. Papae, no ellet canus lensius. Ideo dicunt, quod intelligitur de uniuersali ecclesia. quae tamen non reprς sentatur, nisi per conertium generale, legitime congrega tu,

idest in Spiritu sancto. An autem Episcopi pol sunt dii pecare in omnibus casibus, nisi sintris specialiter prohibiti, satis dixi sit pra dedispensatione Episcopi rescrendo dicti Spe de

abortim sic tenentium.

Praeterea arguendo a maioritate delicti, dicendum est Episcopum posse dispensare: trum adulterium est maius delictum stupro, quod

probatur ab ordine rubricae, & valet argumendi et tum t ab ordine literae, ut in prima coiistitur. C.3.quibus . ita ij.col. ibi Bal.& in l. conuenticula. in iiii. col. ibi. Item est argumentum ab Ordine literae.C. de epic&cle. Sed in rubrica praeponitur adulterium stupro . Praeterea pro modo chilpae eritS: plagarum modus, ut supra dixi, quia pinna est cominensuratio culpae, &vbi minor est poena, minus

est delictum, ut ibi; sed maior p na imponitur

pro adulterio, qxi in pro ibi pro, ergo. Primo probatur, 'lilia secundum legem Moss adulter, S adultera lapidabantur, ut dixi supra in princiliuitis tituli per dictum Leuit. H. Pro stupro vero imponitur poenarum lege, quam 1

Canone citra mortem. De iure vero canonicopto adulterio etiam imponitur maior poena, quam pro stupro, ut etiamsi pra diximus: ergo adulterium maius est peccatum stupro . Praeterea stuprum potest matrimonio reparari, etia sine umore bigamiae, ut tenuit Barth, Brix. inq. Dominical.q vij. Adulterium auia nullo modo, ergo maius est peccatum,sed cum adultero dispensat Episcopus, ergo de cum si

pratore 1 maioritate rationis, ut in auth. multo masis.C.de sacros in. eccL Et Paul. de Cast. cons suo cxliiij. cum vulgari bus, de And. Si cu .i f. te adulteriis..hoc expreis E tenet. de hac materia vide beatum Thoin. ij. ij. quaest. liiij.

artici vj.

. Descendo ad tertiam parte rubricae nostrae. videlicet de pollutione nocturna, de qua Deuterrexiij.dicitur, Si fuerit inter vos homo, qui nocturno polliitus sit somno, egredietur castraci no reuertetur, plus quam ad vesperam lauetur aqua,&Post solis occasum rearedietur in castra. ubi Nico. de Lira ibi, in vemo egredi

tur extra castra, dicit, extra castra deitatis,& levitarum, quae erant in medio exercitus, non tamen oportebat egredi castra communis popali. Et idem dicit elle intelligendum de aliis immundiciis, quae quandam irregularitatem in t ducunt,& Ponit hanc immundulam polluti

nis in exemplum, cum sicquentius accidat.

23 Ex quibus datur intelligi, quod: pollivus

insomnis debet a sacrificiis ab itinere, non inrmen a communione hominum: quod Tibullus ini. elesin catholice potius quam gentili, rer loquendo dixit..i Ese procul moneo, sacris Hscedite is miris, cui tulit hesterna gauidia nocte Veraus, casta acret superis, pura eum veste veniis, lEt manibuspuris sumite frutis aquam. iEt licetTibullus ibi loquatur de pollutione voluntaria, & nos de casuali pet ibinnia, tamen fatis facit ad docendum, quod in sacris requiritur munditia, de puritas, ut etiam satis supra dixi in pro aio huius operis. Plost. in sum. huius tituli, ing. quae sit poena lenocinii , dicit 'quidam dixerunt, ' quan-2ε do noctu citat pollutio ex infirmitate pro tr. non cit peccatum, ut in c. i. vj dist.&haec pollutio non est timenda, quia Greg. dicit , quod haec pollutio est passio, S: potius imputatur ad P nain, quam ad delectationem. Et ideis in Doc casu non prohibetur quis a consectione Eucharistiae, de multo minus a perceptione, secundum Hugur. Credo tamen, quod abstin re sit laudabilius ob tanti sacramenti reuerentiam, de tollutionis sorditatem, de ad hoc possumus allegare illud Deuter. supra allegat uiria maioritate rationis, quia ibi in castris eratas archa domini, quae t erat figura ecclesiae Christi, quam ipse suo tanguine fundauit. In si

cramento autem Eucharistiae est verax corpus

Christi, &non figuratiuὰ, sed ob reuerentiam archae repellebantur de castris Leuiticorum. videlicet sacerdotum, ergo videtur, qu bd ne

282쪽

Quin tales polluti debeant abstinete , cons ctione, & perceptione eucharistiae, sed etiam ab ingressu ecclesiae arguendo de minori ad r26 Maaius:teastra autem sacerdotum nostri tep sis est ipsa ecclesia, in qua militant coelesti ini-litia , ct credo hane elle tutiorem partem. &honestiorem, fateor tamen, si id contingeret rectori parrochialis ecclesiae, & non pollut i me trandalo se abstinere a celebratione, quod

Iunc excusaretur excusatione ne ilaria.

De pollutione autem , qui procedit ex cra-27 pula dicit idem Hosti. t quod est veniale peccatum, quod intelligo salvis his, quae notantur in ca crapula te vita & hone. cle. A lias fateor. quod dormiendo nullum peccatum commil-ritur, Ut not. in l. ex malincass.ssi de actio. &-ig.in I. si quis absens: & melius in c. si co Lupiscentia.xv.q.j.ubi dicitur, quod dormiens

non peccat.

23 ci Et dormiens suriose aequiparatur, ut in t j. K. de acquir. posses.in 3. adipiscitur, & sic non

peccat.

zy t Pollutio autem, quae ex frequenti medita tione prouenit, peccatum est: sed Hosti.dicit es ise distinguendum, videlicet, quod si illa cogi ratio non processit ad consensum: tunc veniale est. alias mortale ; ubi ergo in nocturna pollutione homo non venit ad c6sensum, nullo m so do peccat, i sed si venit, peccat mortaliter: &dicit ibi Hosti.quod Hugutio tenuit hancopinionem, vide ibi Hosti. qui in ius. quae sit por-na lenocinij,in versi .fi. epilogando prius di serdicioquod si vigilando,& ex propria sollicitatione accidat, mortale est: si vero dormiendo,

non peccat mortaliter, nisi sequatur consciis sus, uti upra:quia tunc reputatur mortale, non tamen ipsapollutio, quae dormiendo accidit.

sod ipse consensus. Sed vide Beatum Tho. ij. ij. q.cliiij. rLv. ubi plenius,& subtilius. 3I .LtSed quaero in casu peccati, an sic diutus indiseat dispensatione, an abiblutione; dicas, quod absblutione, sicut de aliis peccatis mortalibus: quia peccata confessione, di mnitenti codigna tolluntur, omnis utriusq; sexus,de Pinnitin remisa: ibi c.de Beatus T .i ab

r I aptores sint nomes . . t

o instaraim rerum puma quassis sit. νει quid de raptorisus mulierum . . . s al pta se in aurem ducat iripientem tollitur omnis pama.

nico

S Di pensatis cum raptoribus, a quibra cinceda-

'tur.

9 Punire qui potes, potest cyalfuluere. ro . Dii restio magis est,qu. absolutu'. ii Episcopus quomodo cispenset cum raptore. Ia Raptor pin pumitentiam peractam an post Pr moueri ab Episius ad ordines. II Filis nati ex Matrimonio contracto cum rapta, aupvini absque diglogatione ad ordines prom ueri . Et quis cum cis poterit di pensare. I 4 1dimidiari' quoius poenis puniantur. Is Incendialis rum religiosim est locorum priauatorum disserimi quo aut pinnas. 16 Et hodie an sitae erentia. II Incendiarii locorum religio ι sint ad im a regulares, et i quamuis sint a reatu abs luti, non possint promoueri alsique dissensi

tione.

18 Violatores Ecclesiarum sum ipso iure excommu- 'nicati, neque ab H quo pinos alsita, praeter quam a Pontifice. Is Et quid de Gesutoribus aliorum locorura pris

torum.

2o Eiquis eam eis dissensare poterit.

. De raptoribus, incendiariis,

xij dc violatoribus ecclesiarum.1Α p T o R E s sunt infames, quos leges saeculi interficiunt, sed nos misericordia praeeunte sub in miae nota ad poenitentiam recipimus. iij.q.isj.cosanguineorum.&q. .c.constituimus.1 i Raptorum duo sunt genera. alij enim regum, de alii petibnarum , ut plenὸ positit Hosti. post Gossit. insum.hoc eod. tit.in principio. Propriὰ autem dicitur rapina rerum, de in . plus mulierum,ut ibi: De utroq; itaque et nere videbimus quo ad p as,& quo ad dissensitionem,seu absolutionem. t Raptorum enim rerum plena est sectim Hum leges, qu5d infra annum in quadruplum .puniuntur , s ciuiliter agatur ; post annum -vem in simplum, re ipsa in quadruplum computata , ut. T. vi bono. rapto.l. prima de se

Si autem criminaliter te tunc distinguia .tur, inter vim illatam armis, & sine armis r ma inducit deportationem, secunda ve- .ro tertiae partis bonorum amissionem , ut . instituta de publici iudic. 3. Item lex tillia.

283쪽

: 8 De Irregularit. dc Dispensatio.

de vi publica uel priuata. unde versias. Uu priuata rerum deponit abortarereri. m. Sed deportum, si uuarmata Imbatur.

Secundum vero canones poena est, ut raptoe comunicetur ab illo episcopo, in cuius aio: ces raptum fecit, ut ine. i. hoc eo. N.&Vj. l. iij. . placuit: quia ratione deli isti quis sortitur irus .de B r. compet. c. licet.&de so . exco. c., nobis, de in authen.qua in prouincia. ubi de crimi. agi oport. de talis excommunicatus non absoluitur,nis pra uia condigna satis sectione. ut in d. j.& c.ex parte. de vemo signi. de ei den satur ecclesiastica sepultura, s pertinaciter satisfacere renuit, cum possit: de materia rapinae rerum vide Matum Tho. ij. ij. q. lavi. articulo iiii. te viij. Raptores vero mulierum secundum leges capite puniuntur,μ eius bona raptae applican . tu modo mulier rapta si honesta, secus si rapiat meretricem, ut nota in id. C.de raptu virg. in princi. de l. verum .is de sert. Secundii vero canones raptor efficitur se uus raptae, niti velit se redimere, ut in c. dera toribus. xxxvj.q.j. Et debet cum suis fautorius excommunicati, de est canon ferendae se tentiae. xxxvj. q. i. F.j. castigatur etiam corporaliter, ut dicit texun ciij.de adulte. si stupratam in uxorem habere renuerit,& sic est cauis, in quo ecclesia pnnit corporaliter alium: habemus et in c. ad audientiam de elim. fal. ubi etiam imponitur poena perpetuae relegationis deprouineia, de alium habes in c. in archiepiscopatu de pr. ibi, de flagellis affligere. si autem rapta i contrahit matrimonium cum raptore, quod de iure potest, tollitur omnis poma secundum notata in c. dominus, de secun .nup.ec ita tenet Gogr. ubi supra: nec cita

stat dispositio concilii Meldensis, de quo in c.

si autem, c. sequenti. xv .q. ij. in quo Caia tur expressῆ, ut hi qui rapiunt sceminas, vel A. rantur, vel seducunt eas , nullatenus habeant uxores et quia loquitur in vim illius raptus. st dile consensu parentum eas nuptialiter ducere possunt. de primo habetur i c. de puellis. xxxvi. quj.de secundo habetur in c. tria, ea .ca.& q. dc in c. accedens, hoc eo. ti. Sed vide glo.ind.c. de puel in verbo nullatenus. Sed quetro an huiusmodrraptores virginum sint tuti in ecclesia, sto. in c. sicut antiquitus. xvij. q. iiij.dicit, quis is per te in c.de rapi albus. xvj.q.j. Raptores autem puerorum abscissionis causa exquisitis poenis capitalibus puniuntur se cudam leges. ut C. ad i..iul.de adult. l.cum vita& in l. iij.I. libidinis .is ad legem Cori de sicari sed ubi hoc scelus praelato committit, videli cet delegatur, ut dicit Hosti. in sum hoc emti. ing. de poenis raptorum corporum,in versi. potest etiam cohabitatio rapinae vindicand.

7 quia poenam i sensuinis infligere non potest,

ut in c. sententiam sanguinis, cler. et mona.

de in c. quis, de aquibus. xxiij. q. viij. in flagella commutab ut in c. archiepiscopatu, hoc eo. ἀec idem not. in c., alii j.q. vj.& xij. q. ij. curate nitas,& in c. postulasti de Iudae. Et se patet, quod ecclesa potest imponere

poenam corporis amictivam citra mortem , aut membrorum mutilationem, puta ad sustigationem: similem pimam imponit rex. Pe uenit, supra de adult. ibi corporaliter castig aus excommunicetur , dc dixi supra inulo proximo.

De hae materia vide per beatum Tho. ij. ij. q. cliiij.art. vii. ubi i genere tractatur de raptu. . lxvj. art.iiij.& viij. sed de raptu puerorum vie eundem, ea.q. art. xj.& xi . . Visis renis quibus tam rerum quam corporum, seu personarum raptores amiguntur, viadendum est, quis eas tollere, aut cum eis dispensare possit.

3 Dicito 1 quod qui potest punire potest absol

uere.&cum causa dispensare.

Punire autem potest episcopus . in cuius dioece rapina seu raptus iactus eis, ergo de a soluere. Prima probatur in c. j. hoc. . ti. Secunda probatur in c. verbum Dei, depimnit. dist. i. ubi Ambrosius dicit: dominus pars ius & soluendi & ligandi elle voluit; qui utrunque pari ratione permisit et nec obstat, quod le- tur in c. sanctum est baptisma, de consecta ist. iiij. ubi quidam poenitens ab oluit alium

poenitentem tempore periculi morti, imminεtis, quem tamen ligare non pollet. Item secundum quosdam primates& M tropolitani possunt i ubditox sibi absoluere, ab episcopatu tamen deponere non, sine apostolicae sedis aut horitate, ut iij.q. vj. c.quamuis . Sed haec exceptio non obstat: nam licet non possit eos deponete, potest tamen eos ligare, videlicet excommunicare, sicut & absoluere reum sit eorum di ex ordinarius. fallit etiam hoc secundom aliquos in eo, qui sua confit mr peccata alieno sacerdoti in necessi tate: qui licet possit eunt absoluere, non tamen potest ligare. Sed haec exceptio similiter non videtur procedere: nam talis autem habet lice tiam a suo sacerdote, aut non : li habet; tunc in eo, in quo potest soluere, potest & lis re, scilicet in iniunctione poenitentiae, vel rei

ratione.

Si vero n6 habet; neq; eu absoluere pol, que ligare, ut in c. ois utriusq; sexus, de Paenit. α re cessi in casti necessitatis, ut in c. n. m. ti.

284쪽

Pars Sexta. 279

Et si e episcopus . in citius dioecesi commissum est delictum, poterit dispensare. Sed magis videndum est, in quo poterit di-snensare, quia quo ad reatum no requiritur dispensatio, ted absolutio io Et plus est dispensatio, quam absolutio: quia absolutio nunctuam potest denegari, ut supra dixi in tit. de dispensatione. Dispensatio autem potest: cum sit arbitraria, & non debita, sed permissa. vi satis etiam supra dixi in i . parte huius operis , an dispensatio sit debita, vel permilla.

Dicas, quod Episcopus poterit dispensare, xi 'quod raptor post publicam p itentiam Peractam , ct mortua rapta.

Vel contra, quia superstes possit iterum ducere aliam : quod alias sine dispensatione non posset: ut est rex. expressus in c. si autem.xxxvi. q. ij. ibi, sed si unus ex coniugatis Obierit,& is, qui poenitentiam publicam egerit superiles c titerit, iterare coniugium non praesumat, nisi episcopus aliquam concellerit indulgentiam. ii t .dd autem ad ordines promoueatur post publicam poenitentiam, nequaquam dispeiatur nec per episcopum, nec per eius superi rem: quin immo&dispensans,&dispensatus,& promouens, de promotus deiiciuntur, ut in c. ex Poeni tentibus. l. dist. ut dixi supra. per dita scursum, de dicam infra de sortilegiis.s 3 Sed quaero, nunquid fili j geniti ex matrimonio contracto cum rapta pol sint sine dispens tione promoueri . tex. in c. tali coiugio. j.q. vij. dicit, quod non, dicit enim tali coniugio generati ecclesiasticis ordinibus non applicentur. Et ibi glo. dicit,quod hoc hodie non tenet: ves die, quod loquitur de filijs monialium rapta

rum, cum quibus matrimonium non tenet: tamen tex. addit,nisi Arte eos aut maxima ecci

saeviilitas, vel necessitas poluitet, uel euidens meritoruin praerogatiua comendet, quia Deus non est acceptor personarum, de quibus copiosius dixi supra sub lat. quae sint causae dispe sationis Sed quis eum his dispensabit, dicas, quia, qui dispensat cum alijs illegitimὰ natis, ut supra dixi de fit. presbyt.& alijs illeg. nat. videliacet, P ad minores dispensat ordinarius, ad se cxos autem solus Papa. Cum incestuosis autem, vel adulterinis vel mixtim, de utroq; etia dixi ibi allegando notinea peroni nes incat si clerici, in de adulterijs, de iudi. ubi vidimus, an in hoc casu in simplici veniat mixtum, ita quod habens potestatem diuspensandi cum adultero, possit dispensare etiacum incestuoso,& adultero simul. De incendi. irijs autem,&sic de secunda parte rublicae dicundum est, quod incediariorum

1 variae simi pomae: nam sanrocommunicati,dc morientes carere debent ecclesiastica septiliu-ra: ut in c. pessima. xxiv.q viij.quod intestigendum est de incendiarijs ecclesiarum, ut in fiain s. dicam. Sunt de incendiari j omnibus suis bonis perpetuo priuati, & perpetuis carceribus mancia pati. 1xilis. q.vit. c. si quis membrorum.Sdediuersis poenis incendiarioria habetur in c. siquis domum, dein iur. Δ dam . dat.& in c. in literis de rapto.& in l. aedes, S in l. ii. st de incendi .riit. nauis.&xij q. ij.cicu dei toti itimam. R ibi bo. glo. ct in c. tua. α c. conquelli, de ient. exco.&in l. 1.& l. si quis dolo. n. ad i. Cornet de si ea. de per Bal. plene in l. data opera. C. qiii accusareno pollunt. qiii ibi bene distingitit,& ponit singulos casus,& poenas eorum: sed ordinaria tana secundum liges est capita lis. Sed pro praemissorum omnium intelligen-i s ria dicas,tquod ecclesiarnm, vel locorum retiagiosorum incendiarii, licet sint ipso iure ex communicati, non tamen alu incendiari j locorum

priuatoriim ante denunciationem. Et tunc om

nes tales possuta reatu a suo episcopo ab lui. Postquam vero suerant denuciata; ad sedem

apostolicam remittuntur. xj. q.iij. c. canonicas S in d. c. deuotis liniam.xij.q. ij. & xvij.Piiij. omnes ecclesiae,& in c. literis, de rapto.& c. tua

sum. de sen. ex . in 3. quis possit, versi. s veto sententia lata sit ab homine, versi. tertio sellit. tenet, quod etiam post denunciationem potes hepiscopus incendiarium priuatari m rerum absoluere, reatu incendii; cum a sua sententia possit absoluere, licet non a sententia canonis:

uod Io. An. videtur approbaste in c. tua notae sen. exco. tamen Henricus Boi c. in c. conquesti,eo. i. tenet contrarium. Abb. vero Sicul. ind.c. tua nos, referendo opinioncs scribentium.

distinguit multipliciter: Ad aliquid dixit in d. c. c uesti,&αcum quidam,de sen .exco. faciunt

fi.de ibi copiose per Andream Sicul. 16 . Sed haec omnia hodie cessant propter bullam, quae in coena domini legitur, in qua Papa excommunicat omnes incendiarios indisserenter, non distinguendo inter incendiarios ecci siarum, vel rerum ecclesialis carum, aut priuatarum, absolutionem sbi, dc Apostolicae seditantummodo reseruando.

II Sed quaero nunquid huiusmodi incendiarii

ecclesiarum,& praecipite piorum locorum, sint irregulares, ita ' promoueri non possint, et si sint a reatu absoluti sine dispensatione. . Dicas, quod non . quia hoc non reperitur iure cautum, nis , quod nota incendi iiis ecclesi rum , de locorum sacrorum ,

285쪽

28o De Irregularit. dc Dispensatio.

de piorum, qui sunt ipso iure exeommunicaticum sit canon latae sententiae, si essent sacerdotes. & postea celebrassent: quia tunc essicereniat ut irregulares derivative, non principaliter propter incendium, sed propter celebratiotia

in excommunicatione.

18 ' De violatoribus autem ecclesiarum, Z: scde iij. parte rubricae dicendum est, quia sunt ipso iure excommunicati, sicut & ipsarum iniscendiari j, nec possint absolui nisi fer Papam,

ut in d.c. tua nos. de sen i .ex m.nili in articulo mortis, ut in c.super eo. hoc eo. ti.&in Uiteris.

19 t violatores autem aliorum locorum non sunt excommunicati,nisi sequatur incendium,& tunc non sunt excommunicati, sed excommunicandi, ut supra dixi, nisi sint iam publicari. Host. tamen in sum. de rapto.in versi. seu .f. de incendiar.in 3.fin. versi. s.dicit, quod hodie consuetudo approbata reddit ipsos excommunicatos ipso iure,quamuis denunciati no sint, sed loquitur de incendiariis, ut patet per exemplum tui positum, dicendo, siue in villis incendium commiserunt dolo malo: quam dicit esse seruadam, cum optima sit legum interpres et cessante autem consiletudine dicit et se ilandu opinioni Abia qui tenuit,quod hi non sunt excommunicati, sed excommunicandi. & sienon latae, sed ferendae sententiae: An autem sit irregulares, dicas, quisit non, ut supra pro in Edixi de incendiariis, cum non reperiatur iur

cautum.

zo Quis autem cum eis dispensabiti dicas, φsolus Papa, ut in dicti bulla, quae legitur in cetna Domini, in qua Papa reseruat tibi absolutionem : ergo multo magis dispensationem;& hoe intelligo de publice accusatis, vel d nunciatis, ut supra, alias Episcopus dispensabit

iuxta constitutionem extra uagantem Benedi

cti X l. qua incipit, inter sollicitudines, de priuil de quo aliquid infra di eam in titulo de Grilegis, in j. circa huiusmodi dispensationem: ubi vide.

i Furni se non potest, G msit irregularis, pro moueri ad sacros ordines. a Peccator notorius promoueri non potest. 3 F r ut promoueri possit, quinque requirumtur. 4 Pereata occulta non inducimi irregularitatem. Erm .seq.s D pensatis requiritur in peccato occulto. 6 Diss ensatio cum fure a quo concedatur. VMum, non dubites, dicitur Rare excitatione, relatione ad potentiam, voluntatem excitati. 8 Fur ad hoc, ut prom eripossit, an requiratur prae

ter disposui Onretia. absolutispanae legalis. Et quid in foro conscientiae.

Ddere sit recipienda decima.

tum suum a demture, an post furari tantum debianis fias, τι satisfiat ei. II Furari an lueas propter nece talem. 1

. UR est irregularis, intestigendo desere manifesto, i ita quod promoueri non potest ad sacros ordines sine dispensatione, ut videtul- probaretra. in c. fi . deserti de ibi Io.de Ana. in iiij. col. post medium dicens ido

a esle in quolibet notorio peccato,ut not .in cisi.

de tempo. ordi.& idem sentit Abia Sieul. ibiadem a contrario sensu, qui dicit, quod qii inq; 3 requiruntur , t ut fir possit promoueri per itu

lum tex.

Primum, quὁd sur spontὁ fuerit consessus

sit tum.

Secundo. quod satisfecerit laeso. 4 Tertio, linfinita non surrexerit exserto. Qilario, quod peregerit poenitentiana, vel eius partem. Quinto, quod alias sit idoneus. His itaq; cessantibiis no poteit promoueri. Tamen glo. final.αὶ videtur tenere contra rexi . cum immo sussiciat, quod sui tum ,&sic peccatum sit occultum. 4 Cum peccata occulta,' non inducauit irreis gularitatem, ut saeptiis supra dixi, 3 ncit. Inno. in c.tanta, de fimo.in s.& gl in c.de hiis, in verbo seruando. L.di. de gl.in c. ex poeni tentibus. ea.dill .in verbo non perdidit, Jc in c. non er beseant. xxxij. dist.& ij.q.v. ciconsul uisii. de ia

ciunt notata in c. ex tenore, de tem po. ordin.

ubi dicit tex. qticia quidam clericus adeo deliquerat, quδdsi eius peccatum esset publicum

degradaretur ab ordine, quem susceperat,dcnon pollet ad superiores ordines promoueri, mandatur tamen praelato suo,ut, q ilia eius peccatum occultum est, ei condigna p aenitentiam imponat,& suadeat, ut ipsius poen itentiae par te peracta ordine suscepto utens ad superiores non ascendat. Tamen,quia peccatum occulti im est. si p- moueri voluerit, non debet eum aliqua rati ne prohibere, pro quo Optime'ciunt, quae notantur in c. ij. de apostat. benefacit ratio. c. si sacerdos . de ossici ordin. tamim dict. stlossi

fin. dicit, quod dict. cap. fin. t aquitur dedi spensatione, S: sedestruit sensiim Abbas. de quod, licet 'lii inq; dicta requisiit a concurrant, non poterit tamen sui promot ieri sine dispensatione secundum uios, qui d icunt, v de iure

commise

286쪽

eommuni si rest irregularis, etiam si furtum .s ct sic peccatum sito ultum, in occulto etiam requiratur dispensatio, S cum hoc sensu transiuit do. Cardinatis Zaba. ind. capit. sna. in fin.qui dicit, quod Melendus, & Host.

tenuerunt peccatum occultum inducere irre

sulat itatem , sicut & notolium, seu publicu,

de hoc satis copiosi dixi supra in j. parte huius

operis sub lubrica, de irregularitate in iiij. col. versi. sed lex.&glo. ibi vide, dixi etiam sit pra, de homici. Sed, quia insere manifesto omnes consentiunt it tegularitatem praeter Mole dum, di Hosti. vi referi Cardinalis in d. c. fin. cuius con-6 rearium tenuit Abb. ut supra diximus, is quis cum sire poterit disipensare, vepromoueatur ad ordines e videtur posse dici, quddEpiscopus ordinarius propter verbum, no du7 bites, appositum in ii. d. c. hia. t Quod verbum

non dubites, videtur stare excitatiue, & relati-ue ad potentiam,&voluntatem excitati, ita

quod per semetipsum id possit, iii quo excitatur absque alterius adminiculo, seu suffra-sio: &ex hoc etiam insertur quod concurrentibus quoque qualitatibus in sere, de quibus . supra non lit necellaria dispensatio, quibus cessantibus sit omnino necellaria a contrario sensu, ut supra dixi: le tunc, quia huiusmodi dispensatio non videtur est e dς maioribus, dici

potest, quod Episcopus possit dispensare, arseco. quae not. n calc. saepe alleg. e. at si clerici. in

s.de adulteriis, de aliis criminibus, quae sunt

minora.

Sed contra hoc videtur sacere text.decalogizrguendo ab ordine litterae . quod argum .est ualidum in iure, ut no. Bal. ini. constitit.C. in s.'uibus .in ij. col. in versi. & ex hoc colligo,&in l. quotiens. si de viii r.& idem Bald. in i .contrenticula, in ii s.col de epic& cler. ibi, item est argumetum ab ordine litterae: bene faciunt no. inuitui.de tutel. ID.& sequenti.& Bald. in l. ideLabeo. & in f n. fl. rerum amo t.&in l. i. versita sed contra videtur, in fi .fLde confici tu to. & in I. ij. versi. ij.no. U. si certum per. oc in l. j. in j.no. fi dem .hom.&in rubrica dem,quod cum eo .est ubi signatur, quod valet argumentum ab ordine titulorum. Sed amplectendo utrunque modum ordo litterae decalogi praeponit sertum moecho, &adulterio; ergo furtu est maius delictum ad uuterio: in adiit terio autem, de minoribus dispensat Episcopus, de maioribus autem adulterio non: ergo Episcopus non poterit dispensare.

Sed pollumus dicere, quod licet text. d. c. de adulterijs dicat, de adulterijs vero,&alijscriminibus, quae sunt minora potest Episcopus cum clericis post peractarinit ciuia dissulare. Non tamen sequi in quin etiam Episcopus possit in alijscriminibus dispensare, licet sint maiora, dummodo ei non sit specialiter prohibita dispensatio per ea, quae dixit Inno. in cap. nisi cimi pride, de renue. in iij. col. post mediu,

ubi dixit, quod generaliter Eriscopi possunt

cum omnibus dispensare, nisi eis specialiter prohibeatur: alleg. de temp. Ord. c. lilectus.' Papa autem in omnibus irregularitatibus dispensat, qitia ipse irregii latitates sunt deit repositi tuo: haec Innoc. ibi, quem etiam su- tpra perdiscursum retulimus in diuetas locis: ct sic Episcopus poterit cum fiare dispensare. Sed, qui supra in principio dixi, quod inter caetera requisita in fure, ut possit promoueri, est restiturio.

ratam, An vero Icquiratur etiam ibilatio p me legalis, quae est in quadruplum in re ecci siae, & duplu in alia, ut in cipecuniae. xvij H. iii Is Dicas , t quod in foro conscientia satis est

satisfacere, de delicto sine poena: sic tenet glo. in c. saternitas xij.q. ij.in verbo, cum augmento, in h.& idem tenet Abb. in quia ingredien- tribus, de testa. in fi.

sed quaero, nunquid de surto sit facienda, io teleemosyna, vel recipienda dccima. Videgi.

not. in c.decimae tributa sunt.xvj. q. . in Verbo inegocio, in versi sed nunquid deserto 'uae t dem tener, qudii sic: ibi vide. Sed quaero: sum creditor ex iuxta causa, sed

II propter i potentiam debitoris non possit mconsequi iustitiae meae complementum. Nun

quid possiim furari tantundem de bonis sitis Videtur dicendum, quod se, si creditum est iudicatum , secus si non : vide in terminis S. Tho. ij. ij.q.66.artitari II Vlterius quaero, utrum liceat surati spr pter necessitatem: tex. est, quod sic. in c.si quis propter necessitatem, hoc eo. ti. sed vide Beatu Tho. iI. ij.q. hcU.art. Vib

I Vsurario et pira de iure e vim est triplex, staverius quadruplex, vinu. 9.a Et anim Minturi mre, tel potius imporumtur. Admittentes usuranos q-modo Phiamtur.3 VIu rii ubisti, an incurrat allui irregularitate. 4 2 ilpensatio a quo concedaturpublicis usurari s. 3 Fama quae apponuntur publicis vj ijs, .m debeant patiari. 6 Tubluum quod in non indiget publicatione. 7 Gesa , O secta per excommunicarum, vel f

spenjum, lucet devire non vinat,secus tamen eusi toterantur. 8 Paristipes cum excommunicatis, an sint ea in minuati.

287쪽

:8 De Irregularit. & Pispensatio.

Verbum publies verificatur in eo contra quem lata es sententia, licet deminciatum non sit. y Irregularum dicitur resultare ex infinia tan

io Clerici conuicti de usura, deponi debent. ii Usurarius an per uiam disset an is postpram . ueni. Misi extati crimine esset deiectus, reponi

ii Peccatum non dimittitur, nisi restituatur abla

tum .

I 3 Episcopus tollit infamiam, restituit fama in omnibus casibus in quibas potes dispensare.

De Usurariis.

l A N o Ni C A vlarariorum enal triplex est. Piima enim est,quod usurari; manis illi ad communi

nemaltaris non admittuntur. Se

eunda, si in tali peccato decedunt, ecclesastica

sepultura eis denegatur.Tertia, eorum Oblationes no admittutur, c statuuntur,in c.quia de

ur. Et fuit costitutio Alex. iij.cMilij Lateran. do. Cardinalis, an huiuini i tres oenae imponantur usurarijs ipso iure, an veniat imponendae: & dicit Inno.dixisse, stipso iures unt publici, quod dicit esse verum per d.

C. quia. Qiorit etiam de poena clericorum admi tentium usurarios contra dictim constituti nem dicens, quod incurrit poenam dic. constitui. ipso iure secundiim Innoci quod Cardinalis putat verum propter verbum, maneat sus sus, in tex. appositum mutat tamen requiri admmonitionem,cum posui evitari poena reddendo acceptum, vel satisfaciendo, ut etiam idem dixit in c. excommunicationi, de rapto. in tertio not.ubi dixit ellia notandum ex illo tex.iuncta o. quod, quado talia imponitur ipso iure

Deseruato aliquo,quod si fiat,poena non incurri tur,debet semper intelligi monitione praecedente: Holii.autem intelligit opus esse lententia Per c. cum tu, in glo.ij. noe eo. ti.quia dicit decretalem L qui ain omnibus, quoad usurarium esse canonem serendae sententiae: ergo dicit seruus in sepelientibus: sed respondet do. Cardinalis. Ibidem, φ immo & quo ad usur rium est canon latae sententiae, si est publicus. ut supra dixi. Sepelientibus autem hodie est aliter prouisum per Clementem Quintum in Giscit. Vienen. de quo in clem.j. de sepul. Sed quaero virum: publici usurari j incurrat aliquam irregularitatemὶ dico, quod cum sim ipso iure excommunicati, si se ingerut diuinis,

irregularitatem, qua quilibet excomunicatus se ingerendo incurrunt, de ii ire incurrunt sue in contemptum, si non,ex quo sunt in cap

ne latae sententiae.

sed quis eum eis in hoc casu dispξsabit:die. tquod solus Papa:quia solus supra irregularii tibiis dispensare potest, aut alius de eius speciali mandato. ut summus 'nitentiarius, aut ali de eius mandato, ex mandato sibi specialiter iacto per Papam vivae vocis oraculo, ut et lain nodie seruat ollicium poenitentiariae.

Et quia proxime dixi, quod solus Papa supra

irrcsularitate, & cum irregularibus dispem sat: vide ad hoc Inno.in sua glO.in c. cum aeterni. de re iudi . in n. in verbo irregularitas, qui etiam dicit, quod ita seruat ecclesia Ro.dixi

tiam supra in tit. de dispensatione Papae in iij.

Sed quia supra vidimus quδd publici usurat rij sunt ipso iure communicati. Qiuero utruad incursum p Tnarum,de quibus supra requius ratur publicatio de iuris necessitate,I& canon clatae sententiae indigeat declaratione iudiciali, vel publicatione episcopi, vel alterius ordina rijὶ Doc .in d. c. quia in omnibus specisce non tangunt hoc, sed Abb. ibi extra glo in ij. l. videtur sentire, φ non, propter verbum non admittantur quo ad usurarios, & verbii maneant suspensi quoad clericos: Sed ex hoc non solui tur.q. quia non inficior hoc. Sed dubitatur, an declaratio sit necessaria firma existente excomis municatione, de suspensone, sicut dicimus de incidente in canonem, si quis suadente di ab Hylo.xvij.q.iiij. itaquδd non tenear euitare exc-i i municatum a canone ante publicatione:&certe videtur dicendum,m sic:quia tex.in d. c.quia

in omnibus loquitur de publico usurario δ: nos de occulto: t quod autem eli publicum non indiget publicatione. Ideo credo,quod publiocus usurarius satis sit publicὸ excommuni ι tus, itaquδd non indigebat alia publicatione,

vel declaratione: licet secus dicerem de incidente in canone d.c. si quis suadente.quia tune erederem,qubd ad hoc, ut omnes eum euitare tenerentur,esset necessaria declaratio, & publicatio, seu denunciatio ordinarij: pro quo adduco,quod voluit Inno.in tacum dilectus, consuet in ii. col.in glo.in verbo suspensus in versi

- Item dicunt quidam, ubi dicit, quod qxiidam dicunt, quod i quicquid sicit excommitiac

tus, vel suspensus, valet, de tenet,quamdiu toloratur ex ignorantia, ponens ineptum, quia is te sunt excommunicati a iure, de non per senistentiam: ideo omnia eorum fusta tenent: arg. viij.q.iii.c. non ner dicit tamen illud elle vorum in nis,quae nciunt ratione publici ossi ij. arg. l. Barbarius.ls.de ossi. praeto.alias dicit si cus, ut ibi. Sed haec non tollunt obstaculu mi

, uersiilis ignorantiae excommunicatι, cum n mo praesumatiar excommunicatus, nisi de .comna Dil

288쪽

Pata

eommunicatione eonstet, de quacum constat, semper praestrinitur excommunicatus, nisi de absolutione constet, ut dicit in . in ta proposui tale cier. exco. inini.& in c. saper his.de a cus. Et idem Inno. facit differentiam ut etiam Omnes inter nominatim excommunicatum iasenere,vel generaliter excommunicatum,quia nominatina excontinunicati, uel interdieti dicuntur quicunque,de quibus certum est, quod sint e communicati, ues interdicti. Non nominatim autem excommunicati .

vel interdicti dicuntur, quando sic fertur sententia: Excommunico talem cum suis fautoribus, uel participibus.s t Participes. n.non sunt nominatim excom tmunicati ves interdicti, ideo non tenetur quis evitare eos: allegati vj.q. ij. c. ij. de iij. Nisi se te esset notoria eorum participatio, ita quod non esset locus inficiationi, ut not. in c. tua ducohab. cler. de mul. Sed in cisu manitali us raru haec uelificamur; ergo uidetur, quod declaratio, seu denunciatio non sit ne stiria: sa -ot ad hoc decisio die.j.de sepul.supra allei ubi in tex. dicitur: qui excommunicatos pumict. aut nominatim interdictos, uel usurarios manifestos scienter sepelire praesumunt, decerni mus ipis facto excommunicationis sententiae subiacere. Ex quibus uerbis unumquodq; ponderando deciditur quaesitum: Nam verbum ex m- municatos intelligitur tam a iure,quam ab Eo mine: dicit ibi glo. in d. verbo excommunica tios, dc uerbum publice uerificariar in eo, conistra quem lata est sententia, licet denunciatus non sit. Et ibi glo. exemplificat de excommuniis.cato per iudicem in loco,in quo consueuitiudicare praesentibus ossicialibus suis, ut ibi, de Publicario non auget, nec minuit sententiam

excom municationis .

Sensus tamen dic. glo. rectε ponderanti uidetur elle, quod ubi ueris militer praesumitur

scientia excommunicationis, quod tunc teneamur euitare ex minunicatum, uel saltem sit

casus,in quo sit participandum ignorantibu , i ignorauerunt, quod publice sciebaturatij.q. h. qui in humanis, & dicit ibi lo. M. quod ad hoc mouet mens; & ratio iuris praeponenda est uerbis: et quibus possumus concludere, od ubi do qualuo quis est excommunicarus siue ab homine, siue a iure, & talis excommu-rucatio uerisimiliter est, uel esse potest not ria, seu publica; γδd tunc teneamur euitare excommunicatum,de non est necessaria denunciatio, seu declaratio, secus, ubi non ellet, necesse potuisset notoriar dicam plenius infra de sent. ex . sub lubricella quis dicatur publicE Mic unumcatus, ubi uia.

Sexta. 283

Et quia supra dixi in principio, eanonicam

usurari'rum poenam esse triplicem, inuenio ins iure esse quadruplicem equiat quarta est infamia canonica, propter quam resultat irregularitas,& talis,qui prohibet usuraritim promoueri,ut est rex.in c. maritum. xiii. dist. Immolain promoti deiicii intur,& repelluntur a dignitatibus, ut noti in c. inter dilectos. de euec Io praelat.&t tales conuicti de usura de ni debet,ut in c.quoniam multi.& c. de Petro.xlvij. dissi de glo. in Q ij. de vit. & hon. cleri in verbo usurarii. Sed modo quaero, utrum eum usurario di-Ii spensari possit, tui promoueatur, &qubd iam

promotus,& deiectus propter crimen usurarii reponatur Dico, quod in perseuerante incri I 2 mine usurarum nemo secum dispensitit quiano dimittitur peccatu, nisi restituatur ablata.

Si veris ipsum poeniteat post peraebim pomitentiam & integram latisfactionem)potest episcopus dispensare: ita tenet Hosti. in c. praei

rea, de usuris.13 Et ea hoc infertur,quia tepiseopus malit infamiam, & restituit simae in omnibus casibus in quibus potest dispensare, ut ij.q.iij. c.Euphemium in xhinc colligitur,&ibi glo. dicit: unde benEdico. quod episcopus potest tollere infamiam in omni crimine, in quo potest dispensarer dica insta in fine questionis sub rubrica de

infamibus,& semen tiam passis. In quibus autem casibus, de cruomodo committat ut usura, nostrum non est nicquςrere in non conueniat stibiecto nostro. & materia sit

sitis superq; per scribentes deducta usq; ad umbilicum, de praecipue per Hosti. in summa , α

Laurentium de Rodulphis de Florentia inr peti. consuluit.& per Io. Cal. in repeti.cinauiganti,de in c.in ciui. de usur. & per Beatu Tho. ii.ij.q.lxxviij. per totum, de per elidem in sum. de xiii .q.iiij. c v.& vj. per totum, de Fributain sua sum. .li. ubi examinat lxxij.q.Et per Ray. in sua sum. miit.via examinat mat iam, P nendo r. rubricas sub x. speciebus usurarum.

pagina.

iuomodo puniantur.3 Quid de ali principum litteris. 6 Fur ij auomodo pumantur.crnu. g.

et Fallificans

289쪽

84. De Irregularit.&Dispensatio.

Falsificam priuatam scriptu ramo ita punia- , ut si salse casset publicam .

8 Falucini acta causae debet amittere causam. si Montra non potest cudi sine perini Principis. Et quibos casibus non habeat locum. I o Redimens terras est' loca E manibus inimicora suorum inside lium, non subes Imperatori. LiII Moneta mu uis modis sal scari potes. O so

num. 3.

11 Moneta tantum debet valere in forma quantam in i maIeria, deductis tamen opensis. 33 Princeps poteri minuere suam monetam de consen

rq Emens pecuniam in uno loco, in quo minus valet, quammatio, causa vendendi in alio loco in quo plus ualet, an sit peccatum . .

is Expendens pecuniam fissam mentre an peccet. . Falli catio in partu quomodo committatur. 16 purius siue adulterisus an me distensatisne promoueri possit. . iv 17 Falsitas multipliciter lingva committitur. Iheexae Ius, aduocatus, ueprocura torier similes ibi .set Diudicio, pro zesitruonis, Reprocura. tione tenentur ad assimatione sitis, si victor non sit Hlueudo, vel noui res tuere, O sunt vi ames. ii 8 Actor magendo triplintrentes committerestaudem, O sessitatem. I9 Reus etiam tr hester committit falsum. .cao Da iacus ad mortem, si potest aura recreaitare menae recutionem, an in carcere debeat manere,vel avfriere, Mute regula quod impediosi executionem peccet.

2 I duocatus,procurator, Ieu iurisconsultus multipliacιter falsitatem commutere possum.11 Tellum itidicio tripliciter peccat. 23 His quando iurat dicere ueritatem, an teneaturi res imite ea sinterrogatu tantum, uel etiamμι per tota MD, hcet inenogetur.

2 ITHiis deponens id quod ei est dubiura peccat. ais G id si deponeret Dipum credens verum e si ι

mum esset. .

Et an teneatur restitutionem damnum passo.

26 THIs AEn possis licite recipere expensas se conduc

tur de loco ad locum ad examinandum, vel op τas suas, cum sotituru lucrum dimittat. I t 6 27 Tems recipiens pecuniam aparte, an incurrat ali quam ιrregularitatem. αῖ Didicans iniuste ex quadam Ororantia, quomodo lpeccare dicatur.

29 Iudex ecclesiasti usquis esse non potes, nisi habeat

med ocrem sirentiam.

Et quid de isco. quomodo procedant praedicta. 3o comittens delictim capit. l. ,issilum debet depo- .

ra, si es promotus.

sa Iuramentum aliud- assertorium aliud primisso rium, O qualia sint singula . . Et iurans fidum quomodo, o quando is vis in

33 -ainentum temerarium vel de re issicita an me cat depositionem vel infamiam. 3 Di pensim periuris a quo concedatur. Pana periuri' omo emicrur.3 6 Conditiones viciales non subintelliguntur. ex

privuntur . .

i De crimine falsi & falsariis . - .

ALS UIC A Tt o t multiplici- ater describitur, videlicet in m deribus . in mensistis, inlati pili ris, in tigillis siue bullis, in instrii

mentis, in monetis,in pariu filio rum,& in lingua: hoc multipliciter, vi teli eet testilicam o, aduocando, procurando,iuchia

di in ponderibus Sin menseris scripti m est itero. xxv. Non habebis: in sacculo diueis ii

dera, maius,5 minus : nec erit in domo tu modius maior, Sc minor, pondus habebis i stum,& veru, A modius tritualis, de veri scriptibi, ut multo vivas tempore si per terram,qua dominus Deus tu's dederat tibi: abominatureni in dominus eum ,'in tacithaec,& aduersabriat omnem iniustitiam. Et in concilio Magur tino, de quom c. I Aecmp. de ven. itatuitur, ut mensari S pondera iusta hant conaficietibus pinnam statuendo, de idem repetitur in αj, ne ictu.: vel mona.ibi pondera iniusta, vel niens iras habere. s. prohineinus.& Hier ait, non a ramus stateras dolosas,de quo iiij. q.j. noti

asseramus.& Pi l lx Alentaces filii hominum in stateris . de quo dicemus etiam intra in vitia ina descriptione. videlicet in iudicando. 3 t Inscripti iris sigillis,sive bulli etiam Papa libus de instrumetis multipliciter describitur, ide committiturdalsum, tam videlicet fabricanido, quam utendo vel impetrando per salii suν, gestionem: hi tamen ut salitati Ino miniuntur1od carent quomodo impetratis, de quo notan e stipet literis, de rescrip. . Fabricantes t autem literas apostolicas quo quomodo, aut in scriptura, authulla, aut alio quocunq; modo, de salsis se literis utentes sciet ter, puniuntur poena canonica.c. ad fidi tortui& c. luim graui.de crimi. f d. Falsificantes autem literas, vel sigilla aliorsi principum supremoru, puta Imperatoris , vel kegum,puniuntur tana.cad audientiam, hoc 3 .ti videlicet degradamur, bullantur. de per-i Petuo de prouinciarijciunt , quam abiuram coguntur,

290쪽

Pars Sexta. 283

eoguntur,& sic est castis,in quo ecclesia imp nit poenam corporis amictivam, & duos alios etia habemus, unum videlicet in citi. de adulta alterum in c. in archiepiscopatu, de rapto. ud

etiam dixi supra de adulti Et de hac materia plenὸ etiam habetur in c. in memoriam acuti dist.&ibi Arch.& d. Praepos post eum. 6 Poena tautem saliariorum, sed leges est dopositio, de omnium bonorum confiscatio in homine libero, in seruo vero mors est poena, ut in

Et hoc uerum in Alsante per se rescriptum

principis, sit sanies autem alias literas ecclesiasticas inseriorum praelatorum excommunicantur.Clerici autem, qui instrumentum, vel chartam nliauerit, debet deponi, de perpetuis carceribus mancipari. L. diit. c. si episeopus, de sic siliarius non traditur semper curiae saeculari vino t. in c. nouimus .de uerbo. signis. tamen in l.

pen.C. de Didicitur,qubd silians priuata scripturam punitur, se ut silans publicam.

S t Falsans aute acta causae de t perdere causim, dicit gl. ita l. in fraudem . . ne lo& 3.quod.sside iure nic&in c. olim, de reserip. Tenetur autem in foro conseientiae sitarius vltra graue peccatum commissum, siue sit in testamento, siue in instrumento quoci inque, Vel seriptura, aut libris mercatorum, & scienter utens talibus ad omne damnum, quod inde alicui sequitur, siue sit notarius, vel testis, vel socius, aut quieunq; alius participaςde sillitate, v not. in c. si culpa, de iniuri& damn .da. lii odest c. ii.& omne emolumentum, quod inde recipit tenetur restituere,qilia sire, & latro.xiiij. q. s. c. si res. Qui aute seienter utitur salsi, bullis, incidit in canonem. α quam graui, ad Alrumorum, ut supra dixi, & tenetur ad restituti

nem, S ad emendam.

In monetis: nam non licet sine c5sensu prin-s cipis i cudere monetam. l. ij. de iij. de sal. in ne. secundum Bar. de alios ibi. Et hoc verum,

nisi ciuitas, vel princeps in serior praescripsisset

tanto tempore, de per tantum tempus, te cuius initio memoria non extaret, ut not. in c. super

quibusdam, de verbo. signi. vel nisi esset talis, qui praescripsisset iura Imperij, ut dicit glo. inc Adrianus, et secondo. lxiij. dis . de Rege Hispaniae, quod non subsit Imperio, quia de hostium saucibus eruit regniim,de ex illa glo. elia Io citur argum . tqubd quicunque eruit terras, aut loca de manibus hostium, quod intelligo de infidelibus, de inimicis Christiani nominis, non substant imperatori, nec alteri principi, sed ab omnibus sunt immunes, de in illo loco et pio habent iura Imperialia. II Falsatur autem moneta multipliciter, ut dicit glo. in c. quanto. de iuri tu. ubi omnes ρο- nunt, de traelant hanc materiam sessae monet et,

de sicut diuersimode sit satur, sic diuersimodentians punitur. Uno itaq; mo tacitur moneta principis de nouo cudendo, de huiusmodi cudentes secundam leges debent comburi. vi in d. l. ij. desit

mone. Et idem dicito de cudente monetam ciuitatis, vel cuiuscunq; inferioris 1 principe, per

Secundo, cum quis no Abricat de nouo monetam, sed fissilicatam minuendo cudit, vel ti git, ut aerea, vel argentea appareat aurea, vel aerea, argentea, de tales etiam ultimo supplicio Puniuntur, vel datur ad bestias secundum per-1bnae qualitatem, ut in d. l.j. de l. quicunque. C. de si Lino. . Habentes autem ius cudendi monetam, possunt do ipsi ipsem fraudare tribus modis. Primo quando certii pondus a principio pro quo libet denario dimitti turde mandato principis, de illam se diminuta mandat recipi in suo dominio, ac si esset primi poderis. Ita dixit Inno.

in il .ci quanto. Secundo modo,quado cuditur moneta miti

notis ponderis, vel valoris vilioris, quam esset antiqlia de solita moneta, deductis tamen expesis factis pro ea cudenda. Quia inno. v bili prax 2 dicit,qtiod latum debet valere monetat in se ma, quantum in sola materia, deductis tamen expensis, quas de suo secere no tenetum, immo

si princeps indigeat, potet it habere inde aliquod lucrum,ut sie minus valeat, quam mat ria deductis etiam expensis. Et hoc credo v rum, si pecuniae non exi rent regn um, vel territorium regis, vel principis cudentis. Alias sequeretur damnum subditis, quia non recipe

rentur monetae ab exteris : Inno. enim ubi ii

33 pra tener, quod princepstpossit minuere suam monetam de consensu populi; quia quilibet

potest renunciare suo iuri, de suo damno consentire,ut in c.quam periculosum. vij. q. j. Jc dicit in hoe susticere consensum magnatum regni, vel prouinciae, seu ciuitatis, quia ad eos spectant negocia uniuersitatis. Sed inno. ubi supra demum dicit, quod quando moneta esset spargenda, vel expendenda extra regnum, vel dominium cudentis, quod tunc non sufficit con sensus populi, vel magnatum propter inte- relle uniuersite, sed hoc non videtur obtiare quoad suos subditos; quia exteri non tenemur

admittere tales monetas , nisi quantum va

lent.

Tertio modo fraudatur moneta secundum Hosti. quando princeps reprobat bonam

monetam, ut inde illam emat,&de nouo aliam minus bonam cudat.

Sed scitote, quod tribus modis Alsatur moneta

SEARCH

MENU NAVIGATION