장음표시 사용
271쪽
lpargenda, live virtutis . lave potentiae, istiusmodi homines Buccinatores egregii sunt. Rursus ; sicut prudenter notat Li-
vim , circa Tractatus Antiochi S: AEtolorum o Meniacia reciproca, o' ex utraque' lante, quandoque magno usui esse possunt:
veluti, cum quis inter Principes duos ne gotietur, ut eos, ad bellum indicendumi Principi tertio concitet; atque hoc ut efficiat, unius copias apud alterum, supra modum , & veritatem , vicissim attollat.
bin de hoc fit quandoque, ut qui inter privatos tractet, apud utrunque existi mationem suam augeat, artificiose insinuando, se apud alterutrum plus posse. Nam revera potest. Atque in his, &huiusmodi , haud raro accidit, ut aliquid ex nihilo producatur: Mendacia enim opinionem ingenerare sussiciunt; opinio autem rem & substantiam progignit.In Ducibus, de Viris militaribus, non inutile est 1 Sicut enim ferrum acuit ferrum , ita per gloriam hane animi invicem acuuntur& excitantur. Insuper, in
actionibus magnis, quae sumptibus, S periculo privatorum , suscipiuntur, ingenia iactabunda vivacius negotia impellunt; Qui enim ingenio sobrio sunt, & Elido. plus habent saburrae, quam veli. Rursus in existimatione doctrinae de literarum
272쪽
Da VANA GLORIA. 2 3 cujuspiam , non volitabit Fama illius per ora virlim, neque bene alata erit, sine plumis aliquibus ostentationu. de contenenda gloria libros scribunt, non en suum inscribunt; inclusi ille Socrates, Aribtoteles, leniM, magna nomina, ingenio jactabundo erant. Certe Gloria vana, ad propagandam de perpetuandam memoriam, magnopere juvat: neque Virtus ipsa, tantum humanae naturae debet, propter no
minis sui celebrationε, quantum sibi ipsi.
Fama siquidem Ciceronis. Seneca , Plinii Secun i, ad hunc usque diem vix durasset, aut saltem non tam vegeta, nisi conjuncta suisset eum aliqua Vanitate & Dctantia, in se ipsis. Iactantia enim, instar vern scis videtur esse , quae ligna non solum splen de re facit, verum etiam durare. Atqui, dum haee de vana gloria disti ro, minime eam Qualitatem intelligo quam attributae elim Muciano; omnium, qua dixerat, feceratque, arte quadam ostentator: Haec enim ex vanitate neutiquam procedit, sed ex arte, & prudentia, eum magnam mitate quadam conjuncta: & in aliquibus hominibus,qui natura veluti eomparati ad eam sint, res est, non solum decora, sed & gratiosa. Excusationes enim decorae, eoncensiones tempestivae, quin & modestia ipsa bene temperata, nihil aliud sunt, quam L 1 ostiu-
273쪽
ostentationis artes. Neque inter artes has ce reperitur aliqua felicior, quam illa, de qua loquitur Plinim Secundus: Hoc est a Liberaliter Si copiose id in aliis laudare, in quo ipse emineas. Nam ad hunc modum ille ingeniose fatis: In alio laudando, tibius minis M: Is enim quem laudas, aut superior tibi es , aut inferior ; Si inferiori
tamen laudandus , tu multo magis ; Sissperior , neque Iure laudandus, tu multo
minus. Gloriosi prudentibus derisui senti stultis admirationi; parasitis praedat & eLcae; sibi ipsis, & gloria vana, mancipia. L I I I.
Da HONORE & ExasTIMATION1. Onoris & Ex immationis vera,& jure optimo,acquisitio, ea est, Ut quia virtutes, & facultates suas, dextre dc abiaque detrimento, revelet. Nonnulli enim in actionibus suis Proci Fama sunt, & veluti venatores : Quod genus hominum , se monibus plerunque celebratur, sed interiorem animi reverentiam vix assequitur. Alii contra. virtutem siram, inter monsuandum , obscurant; Ex quo fit, ut opi-itione minores sint, quam merita ipsorum
postulant. Siquis rem suscipiat, simulque perficiat, quae prius intentata suerat; autisntata quidem, sed deserta; aut ad exitum
274쪽
Da HONORI & Ex Is TIMAT. 2 3 sorsin perducta, sed minus commode, dcfelieiter; is honorem adipiscetur majorem,
quam si quid perseeisiet gravioris sane dis-Multatis& momenti; sed in quo alterius tantum vestigian non ultra premeret. Si quis actiones suas ita inter se committat,& contemperet, ut in aliquibus earum,singulis iactionibus, vel populi eombinat ionibus . satisfaciat, Harmonia erit tanto perfectior. Honoris sui minime frugalis dispensator est, qui rem quamvis suscipit. in qua dedecori plus fuerit,votis excidere, quam, obtinuisse horisns. Honor, qui compararivus est,& alium praegravat, reflexionem habet maxime vividam, instar Adamantis,aut Carbunculi,cum angulis muluriplicibus secti. Itaque, enixe hoe agas. ut Competitores tuos , ii modo possis, etiana in iis, in quibus ipsi summe gloriantur, superes. Servi,& amiei familiares, prudentes modo sint &ea uti existimationi cujuspianahon modicum prosunt: ita inint. Cicero; omnis fama a domesitu amanat. Invidias quae honoris veluti tinea& teredo est optime extinguitur, si quis id sibi praestituere
videatur, ut meritum potius ambiat, quam famam: & successus suos prosperos, magis providentiae Divinae & felicitati euidam tribuat, quam artibus aut virtutibus propriis. L 3 Grais
275쪽
optime ordinantur. Primo luco statuendi, Conditores Imperiorum ; quales fuerunt Romulus, Cyrin, Itilivi Casisν, Ottoman-nm, Ismael. Secundo loco . Legumlatores; qui etiam vocabantur Conditores Secundi,
aut Perpetui Principes; quoniam Legibus suis, etiam post mortem, Imperia administrant; quales, suerunt Ucurgin, Solon,tis sinianus , Eadgams Alph Um Castili Iam, cognomine Sapiens,qui Seprem Pax tiones edidit. Tertio loco Liberato ι,vel Servatores Patriamm suarum; qui bessis intestinis diutinis finem imposuerunt, aut patrias a servitute alienigenarum vel tyrannorum liberarunt et veluti, Augusus Casar, Vespasianm, Aurelianus, Thodorneus . Henricus Septimus Rex Anglia Henricus quartus Rex Gallia. Quarto loco, Propagatores , sive Propugnatores Imperii squi bellis honorificis fines Imperii protulerunt ; vel de sensione strenua & nobili invasoribus restiterunt. Ultimo loco. Patres Patria: qui juste imperant,& temporibus felicibus, quamdiu vivunt, Cives suos beant. In his ultimis duobus exempla non adduco, quandoquidem tanto numer sint. Honorum , qui Subditu competere possunt, gradu. hi sunt. Primo statuendi Principes curarunniti nimirum , quorum
276쪽
DE HONORE & ExisTIMAT. 24 tameris praecipuum pondus rerum sua rum Principes imponunt: Vulgo appellamus Manus Regum dextera3. Secundo. Duces belL: Regum suorum intelligo Lo- ,σum tenentes:qui operam eis egregiam in
bellis praestant. Tertio, Graιis: eos voloqui non ultra hoc potentes sunt, quam ut irineipibus solatio sint, S: Populo innoxii. Quarto, Nagotiis pares: qui magnos sub Principibus gerunt Magistratus: in quibus juste dc prudenter versantur. Est & genus quoddam Honoris, quod raro contingit; δc tame inter maximos reponi meretur: Hic est eorum , qui se morti de perieulis devovent, & saerifieant, propter bonum patriae Quod secetunt Marem Regulud, dc
LIV. Da Ops I cIo JvDICIS. MEminisse debentII Des,essimuneris sui, Ius dicere, non aute μου darer Leges inquam interpretari, non condere. Aliter, deveniet eorum auctoritas simile quiddam auctoritati illi, quam sibi vendicat Ecclesia Romana: quae praetextu Interpretationis Scripturarum, etiam addit aliquid quandoque, Sc immutati & p O- nunciat, quod non invenit: atque specie Antiquitatis, introducitNovitate Iudicem L opor-
277쪽
quam non proosior, haberi possit: fi quis
musiculetur discretis & λαονιι. Ad has addiscendas, nihil ferme aliud requiritur, quam ut eas quas non contemnat: ita enim in aliorum moribus eassem observabit: de reliquo autem nemo sibi dissidat. i si enim majorem illis operam navabit, depretio deeident: quod in illo potissimum situm est, ut tanquam nativae videantur, deminime assectatae. Nonnullorum vultur, di gestus,& ealterna'aIia,instar versu sunt. an. quibus syllabar. singulae . mensuranturi Qui poterit magna eomprehendere,qui istam pusillis rebus submittit Caremonis decentibus, ema alios, omnino abstinere. perinde est ac si doceas. easdem illos emve negligere; quo pacto te ipsum lacies viliorem Praecipue, nequaquam omittendae erga illariquibuscum familiaritate munime criniunctus es e neque erga hominet
ingenio sistidioso.Verum,exeessus in illis.& loemio plane hyperboliea, squali no
nulli utuntur, non solum res molesta; etiam finem 3e pondus. eorum quae dicuntur, omnino minuit. Est proculdubio modus artifieiosae iusium insinuationis. in verbis ipsis,inter Fonnulas communes qui homines revera inesvit. & iniriiae assicis:
qui eximie alicui prodea,si quis ejus viam
278쪽
esleu.Inter aequales, de samiliaritate sollichum esse, nihil opus est; quare reprimete paululam , & dignitatem tuam tuere At iniet inferiores non deerit reverentiaς Itaque inter illos benigne re gerere , dceum familiaritate quadam , non incongruum est. Qui in sermone aliquo, aut re, nimius est, adeo ut satietatem inducat,v lorem sui ipsius minuit. Aliis se applicare, bonum est, modo eum significatione quadam fiaP, hoc non ex-ilitate prodi . sed ex comitate & urbanitate. Praeceptum non contemnendum est; Cum in alterius
sententiam iveris, aliquid semper de proprio addere. Exempli gratia: OpInioni ejus sessi agatis Cum distinctione, & non alias fiat. Propositioni ejus annuere libere Fiat sub modo aliquo vel eonditione. Constium ritu sequi 3e amplecti viseni est 3 Noxi alleuius argumenti pondus addas . propter quod in partes ejus transire
videaris. Cavendum inprimis, ne Magister in remoniis&Formulis L aris: Id enim si fiet, utcunque virtute vera emineas, audies tamen ab invidis, In noininis tui de trimentum, Visanm tantum & A sor. Etiam negotiis damnosum est, si quis Formiam nimium aflectet, vel in opportunitatibus de temporibus deligendis im
279쪽
- 238 D E L A v D E. servat ventum,nonseminat. O Diem erat nubti, nunquam meteι.Prudcts of portunitates plures faciet. quam inveniet. - Mores hominum externi, vesam eorum
similas esse debent; Non sint nimis concinni, nec corpus coarctantes; Sed quilibertatem praeiaant, ad exercitia. & m
. L . Da L A VD1. virtutis reflexio est. Atque, ut fit in speculis, trahit aliquid e natura ς Poru ι quod reilexionem praebet. Si a Iulgo proficiscitur, urphirimum reflexi' falsa : & vanos Po us M usi Os ,. 'uam vera vir e prHitps, tatur. sub captum siquidem 'migi, vim
tutes complures, quae excellunt, non e dunt. Virtutes minores, ab iis, Laudes e torquent ι mediae, admirationem quaa-4 m , . vel Auporem illis ineu iunt , Iublumes autem is sensim aux perceptionem
Muna flux io similis est . quis levia dc ita ta attollit, gravia & solida mergit. Q dsi viri , etiam iudicii profundioris di-
280쪽
D E L A v D E. 239 gnitatis, cum vulgo concurrunt, tum id, quod Scriptura dicit, contingit; Nomen bonum instar unguentistagrantis Omnia undique replet, neque facile evanescit. Etenim odores unguentorum, durabiles magis sunt, quam florum. Laudum tot conditiones talacessunt, ut Laus merito
in suspieionem venire possit. Laudes quaedam ab adulatione sola prodeunt; odi si A laρον sit vulgaris, Attributis quibucdam utetur communibus.& quae omnibus competere possint; non quaesitis aut appositis; Adulatiscallidior si sit , vestigia premet Adulatoris principalis: intelligo. Tui ipsius ; Et in quibus tibi places,aut teipsum excellere putas, in Ariuauis ictaeis rebit maxime in Adalator se impudens,& perfrictae frontis, tum demum , in quibus eonseius tibi sis defectus tui,& ad quast maxime erubescis . . ea tibi vel praecipue imputabit . di affiget ι per vim,
spreta conscientia. Laudes nonnullae, a voluntate bona , . eum revςrentia conjuncta, proficistuntur; quae sane: Laudum formula, Principibata, te Virliqvibuscunque lignioribus, debetur: LoAdan pra. cipere : Cum se ilieet apud illos praedicando, quales sint, humiliter moneas, quales esse debeant. Sunt qui Laudam quandoquet onerantur, animo malitioso ; ad con-