Fr. Baconi de Verulamio Sermones fideles, ethici, politici, œconomici sive interiora rerum. Accedunt faber fortunæ, colores boni et mali, &c

301쪽

1co Da VierssITUDINE RERv M. fione Sabiniani: qui Antiquitates easdem statim resuscitavit: Tum vero prohibita, licet tenebris cooperta. obrepunt tameΩ,& suas nanciscuntur Periodos. .' Vicissitussines sive Mutationes in Globo superiori, fusius, in hoc Sermone, 'tractandae non sunt. Fortitan, oqnnus magnus Pu- sonu, nili Mundus ante dissolutioni esset destinatus aliquem sortiri possit Effectum; Non in renovandis corporibus Individuorum; id enim fumus di vanitas eorum est, qui opinantur, eorpora Coelestia accura tiores in haee inferiora habere influentias, quam revera habenti Sed tantum in summis & massis aerum . proculdubio aliquid operantur super easdem summas &massas rerum; verum, homines, ut nune est, indiligentes aut curiosi circa eos sunt; eosque potius mirabundi sipectant; atque itineraria eorundem conficiunt, quam Ensectus eorum prudenter & Ebrie notam: praecipue Effectus eorum comparativos: id est, Cometa talis magnitudinis; talis C Ioris & lucis; conversionis radiorum a si tus , quatenus ad Regionem coeli; tempestatis anni, sentitae aut cursus, durationis: quales producat risecim. Leviculum quiddam est; quod olim in- audiveram ; neque tam eo prorsu S contemni volo, sed in observationem aliquam

venire.

302쪽

Da vacissi Tu DINE RERUM. 261 venire. Ferunt, a Belgis noratum esse,singulis septenis lustris, similem annorum temperaturam & tempestatem coeli velut in orbem redirer Exempli gratia; Magnas glacies inurulationes magnas; mUnas siccitates, hyemes tepidas, aestates frigidi -nii u similia. Vocant autem hujusmodi Circulum annorum, Primam. Hoc autem ideo recenseo, quod oculos in praeter ira conjiciens . hujusce rei inveni eongruentiam; haud exactam sane,sed non multum discrepantem. . Verum transeamus a Narurali ad

Numana. Maxima apud homines Viri rudo, est illa Sectarum & Religianum. Hi enim Orbes animis hominum maxime dominantur. Religio vera super Perram ad cata est: reliquae fiuctibus temporum agitamur. Dicamus igitur de Novarum Sectarum vi AratqueConsilii Miquad cir- ea eas inspergamus; quatenus humani iugenii infirmitastantis revolutionibus m ras injieere, aut remedia exhibere poterit. Gaudo Religio meo sa discordiis laceratur . sanctitas item professorum labefactata est. & scandalis exposita ; simulque tempora stupida, indocta de barbarasunt. Nova alicujus Secta ortu merito metuendum praeeipue. fi eo tempore ingevium aliquod intemporans, bc Paradoxa birans,

303쪽

Da VI cIssITu Di NE .kΕRVM. suboriatur .Quae omnia tenuerunt, Malio- metes cum Legem suam promulgavit. M.

nova licet pullulet, duobus ii destituatur adminiculis, ab ea non metuas ; non enita late se diffundet. Primum est, Imperii, sive Auctoritatu sabilira oppugnatis: Nihil enim magis populate est,quam Priincipatus, & Pplitias, convellere. Alterum Porta luxuria & voluptatibus aperta: Hareses enim specu i a i ivae, qua i i s su it ol i m

Arrianorum , & hodie Arminianorum, etsi in hominum ingenia miris modis operent ut, statum tamen Rerum publicarum non magnopere concutient, nisi ex occasione motuum Civilium. Modi tres sunt, quibus Nova Secta plantantur; Miratulis, Eloquentia, & Gladio. Equidem Mamuria inter miracula numero quoniam vires naturae humanae excedere videnturi Idem

etiam Aeere licet de euella illa & admirabili vita sanctimonia. Certe , non alia melior via est ad Sectarum δe Schismatum ortus repellendos, quam abusuum resormatio, dissidiorum minorum pacifieatio; leniter a principio procedere,& a sanguinariis perseeutionibus abstinere; Schisma. tum denique Coryphaeos,savoribus potius& dignitatibus mollire atque allicere, quam violentia & saevitia exacerbare.

Mutationes do Vicissitudines in rebus benticis

304쪽

DE VI cIssi TvDINE RERUM. 263

luis haud paucae sunt; sed praecipue in tribus versantur: In Sede belli: in Geneream. morum P de in Disciplina militari. Belga, antiquis temporibus, movere videbantur ex Oriente potissimum in Ομidentem: Elis. enim Persa, A rru, Arabes , Scytha, qui invaseres erant,) omnes Orientales fuerunt. Verum est, Gallos fuisse Occidentales; Sed de duabus tantum ipsorum incursionibus legimus; Una in Gasio. Graciam,

altera contra Romanos. Attamen Oriens& Oecidens coeli Climata non determinant f neque etiam Belli motus, ab Oriente, aut ab Occidente, aliquid certae obse vationis recipiunt. Sed Meridies, & Septentrio , natura fixi sunt: Atque raro in ramni memoria invenitur, Meridionales interiores invasisse Septentrionales , sed econtra. Unde manifestum est, Tractum Mundi Septentrionalem; natura ipsa, ma-

is esse besticosum: sive hoc ascribi possit

ujus Hemisphaerii stellis; sive amplitu- , dini continentium ad partesSeptentrionales, cum partes Australes quantum adhue innotuit maria sere occupant; sive id quod manifestissimum est stiporibus Clumatis Borealis; Nam hoc ipsum , absque alia causa quacunque, coryora indurat, spiritus Ingammai:ut liquet in populo.An--

305쪽

cellunt.

mperio aliquo magno labascente,&'vi-ιibus fracto . pro certo beta expectes. Etenim Imperia magna dum in vigore sunt, Copias nativas Provinetarum enervant &destruunt, propriis cohortibus tomi fidentia ;Cum autem & illae deficiunt, omnia ruunt, atque aliis Gentibus in praedam cedunt. Hoc evenit in declinatione Imperii Romani: atque etiam in Imperio Occidentali. post Carolum Magnum, cum a es

singulae plumas suas repeterent: atque simile quidpiam etiam Imperio Hilfano con-ringere possit,si quando viribus decideret. Ex altera parte . aecessiones magnae Ditionum, Sc uniones Regnorum, similiter ballis suscitant: Etenim , eum Status aliquis iapotentiam majorem insurgit, similis est fluvio intumescenti. qui inundationem statim minatur ; ut videre est in Imperiis

Romanorum, Turcarum, Hispanorum, &aliorum. Attende: Cum Munditanibus Barbaris minus abundet,sed eivili res sere sunt: Qui uxores temere mon ducent, nec liberos progignent, nisi modum familiam alendi, aut saltem victum parandi. praeviderint : ut fit iis omnibus prope

Narionibus hod Ierno die,exceptis Tarta-

306쪽

cum Populorum greges magni sunt, qui perpetuo sobolem suscipiunt, de fortunis&sustentatione sita in suturum minime solliciti; necessarium est , ut in seculo uno aut altero portionem aliquam multitudinis suae exonerent,& novas sedes quaerant,& sie alias Nationει invadant: Quod P puli Septentrionales veteres sorte facerς solebant: series dantes,quae pars domi in

neret,quae autem alio Inigraret. Cum Gens

aliqua. prius ballicos , ad mollitiem & luxuriam degenerat. de Milo certa esse pota

sit: Status enim tales, plerunque dum de generant , opes accumulant: adeo ut praeiada invitet, & declinatio virium animet, . Gentes alias, ad eosdem invadendos. iQuantum ad Armorum & Telorum genus : illorum mutationes sub obstruationem vix eadunt: Αttamen de haec ipsa Periodos Berici,situdines suas sortiuntur. Pro certo enim est, Tormenta ama, apud Urbem Oxydracarum in India, ternporeAlexandri Magni, cognita suisse: eaque i

Macedonibus, Tonitrua, & Fulgura. x erationes Magicas, habita & appellata. Similiter, indubitatum est, usum Pula

307쪽

16s Da Vic Iss IrvDINE RERv M. melius, hae sunt. Primo, ut ad distantiam . majorem seriant: Id enim periculum, ab hostili parte . anticipat: quod certς Tommenta de Sclinta majora praestant. Secumdo , ut impetus eorum sortior & validior sit ; in quo genere Tormenta ignea, Arie

rationes omnes Sc antiquas machinas, ite Nsuperant. Tertio, ut usus eorum commodior & facilior sit. Id quod etiam Tormentis igneu majoribud competit: quae omnibus tempestatibus idonea; vectura levia de

mobilia sunt; & bis similia. Quod ad Militiam attinet: Antiquis

temporibus numerum praecipue curabant;

virtuti & animis militum, in bellis gerendis, fidebant: dies saepius & loca praeliandi constituebant, & aequo Marte experiebantur, deniquς io acie instruenda de ordinanda imperitioresue fere erant. Postea, numerum praeoptabant commodum potiusquam vastum ; locorum opportunitates, diversionum artifici/ , &similia, captabant: postremo, in acie ipsa instruenda teritiores evadebant. In Reipublisae licujus adolescentia ar- . ma florent; aetate ni edia, Utera; ac de in.eeps, ad morῖm aliquam,duo illa simul fi

rete solent: devexa autem aetate , Artes Mechanica &Mercatura. Lisera vero suam

308쪽

Mod. IN UIR T. FRos IeIENDI. 2εγ & pueriles: Sequitur ea tum adolestentia, quando luxuriantur, de juvenile quiddam sipiunt: Suecedit aetas virilis. quando solidiores & exactiores deveniunt: Postremo senectus earum obrepit, cum siecae 3e exhaustae fiunt; manente tamen garrulita te. Verum consultum non fuerit, in rotas hasce Rici litudinum nimis longum oeulpsfigere, ne vertigine corripiamur. Quatenus vero ad Phsiologiam, quae in hoc AGgumento , ut plurimum , versatur nihil aliud est, quam Narratiuncularum Se ob servationum sutilium congeries quaedam; ideoque Scripto huic minime congruit. LVII.

QUOMODO PROFECTUS IN

P Lurima confiei possisnt praecepta, de

prudenti Institutione Exercitationum animi , non minus quam corporis. Illorum paucula reeensebimus. Primum erit,ur jam a principio eaveamus. a pensis, vel magu arduis, vel magis pusi . quam res postulat: Nam si oneris nimium imponatur apud ingenium medioere . bene sperandi alacritatem obtun- . 'des; apud ingenium fiduciae plenum, opinionem concitabis, qua plus sibi polliceatur, qu3m praestare povit; quod seeum M 1 tra-

309쪽

168 MOD. IN VIR T. PROFIctENDI trahit socordiam. In utroque autem ingenii temperamento fiet, ut experimentum expectationi non latis faciat; id quod animum semper dejicit . confundit. Quod si pensa leviora suerint, magna in inducitur , in progressionis summa, jactura.

Secundum erit, ut ad exercendamfacultatem aliquam , quo Habitus comparatur, o inprimis tempoνa observentur: alte- Ium, quando animus optime suerit ad rem

dispostus; alterum, quando pessime: Ut ex priore , plurimum in via promoveamus; ex posteriore,nodos obicesque animi contentione strenua deteramus: unde tempora media sicile & placide labentur. Tertium erit illud praeceptum , cujus

Aristoteles obiter meminit, in totis vir biti citra tamen vitium nitamtir in eo Irarium illius ad quod natura maxim/DDpellimur: Sicut cum in adversum gurgitis remigamus ; aut baculum incurvum, ut rectum fiat, in contrarium flectimus. Quartum praeceptum ex illo Axiomate

pendet, quod verissimum est; Animum ad quacunque felicius trahi m suavius, in tia

310쪽

Mon. IN VIR T. PROric IEN L praecipi possi ut de regimina consuetudi-nti: Conj tu enim si prudenter & perite indueatur, fit revera ut vulgo dicitur ahera natura et Quod si imperite & fortuito administretur erit tantumSamianaturae; quae nihil ad vivum imitetur, sed inscite tantum. &deformiteri 'Similiter,si de Libris &Studiis, eorumque ad Mores virtute & influentia, verba sacere vellemus: num . nam desint plurima praecepta, & consilia Ductuosa,eo spectantia Z An non unus ex Patribus, magna cum indignatione , Poesin appellavit num Damonum; cum rerera progignat plurimas tentationes, cupiditates, & opiniones vanas ; An non prudens admodum, di digna , quae bene perpendatur, est Sententia Aristotelis, Iuvenes non esse idono Moralis philosophia auditores ; quia in illis perturbationum aestuatio nondum sedata est , nec tempore & rerum experientia . consopita i Atque ut verum dicamus, An non ideo fit, ut Scrii torum prilcorum praestantissimi libri & sermo es t quibus ad virtutem homines egeacissime invitata sunt; ram augusiam ejus majestatem omnium oculis repraesentando; quam opiniones populares, in virtutis ignominiam, tanquam habitu Parasitorum indutas, derisui propinando) ram parum prosint, ad