장음표시 사용
171쪽
humorum signa fuere ante exposita. Requirit ut
praeterea caloris paulo vehemetior, quo materia attenuetur , & sursum efferatur,postremo robur naturae expellentis.
Futurarum parotidum in virbis imi venitis signa sunt, si ab hypochondrij tumore praeter naturam , aeger subito dissicultate respitationis laborauerit, mox liberatus illa dissicultate, ii ne euulenti
causa doleat capite, vel comate, aut surditare assi ciatur,modo natura cerebri robusta sit. Dissicultas enim respirationis a materia astendente ad pulmones ex ventre imo nascitur. Qu's ubi est praegressa in caput effertur,in quibus excitat symplomata cataphorica siue somnisera s, tandemque parotidas. Interdum sine ulla dissicultate respirationis oriuntur parotides elata materia per venas , aut arterias quae sunt extra pulmones, aut a materia in cerebro
contenta, quae cum non possit crisi perlecta excretionis depelli,detruditur ad cerebri emunctorium, ibique parotides procreat. a
Parotides magnae dicuntur, aut quantitate materiae aut magnitudine symptomatum , aut malignitate, ut in peste. Paruar autem quae nec dolore,
nec inllammatione cruciant, nec ex materia cruda,
cratia, vel praua constant,sed ea quae facile dissipatur aut suppuratur : tamen omnis parotis fere mala, primo generis ratione: Nam t. epid. legitur ubi multorum humorum re crudorum copia adfuerit abstessius sit ut, qui si exigui extiterant, nihil conferunt, quia non respondent materiae mortificae copiae: vero magni a virtute, vix suistineri pollunt. Loco mala est parotis: nam cum ma tria abscessus sit quodam odo crassaidebeatque fieri in partibus inserioribus
172쪽
ribus ex 2. progn. parotis quae fit prope cerebrum bona vix esse potest. mala item est si die critico non appareat nec antegressis signis coctionis. Si materia sit valde crassa , quae aegre possit superari, aut si sit cum phlegmone, de dolore,quo vires dei)ciantur, tum si facultates fuerint infirmat mala est. Praeterea si in febribus acutis appareat non cessante febre, ob febrem adiunctam, nam sere superueniunt viribus fractis, S videntur, nouam morbi historiam ordiri, quare non sine periculo apparent, quod morbus acutus succedat acuto. Item in parapteticis parotides maia, ait Hipp. praesertim, si in ear tem nobilem e neruis fiat translatio. Omnis enim melista sis materiae morbificae a parte nobili in no bile in mala fit etiam aliquado ut non oriatur translatio a neruis ad cerebrum, dc ex cerebro ad emunctorium eius , sed tanta sit materia ut & parapte giam in neruis pariat, de in cerebro praeterea commoueat cataphorica symptomata, hincque expulsa a cerebro ad enauctorium parotidem suscitet. Magnae parotides in quibus urinae apparent cito δίParum coctae, quia coctio illa incoepta est δc non persecta sunt fallaces. Nam coctio bona debet esse
continua, α totius materiae mortificae. Melior autem censetur illa quae moderata est, siue dolore,iΩ
tegris viribus de erumpit die critico , antegressis signis coctionis, in toto genere venoso, tum in Parte quae ad suppurationem sine molestia deducitur,
aut facile resoluitur, aut citra haec, superuenientet, excretione per aluum aut per urinas maleria mor-bifica expellitur. Deinde illa bona est in qua fit cita
horum remissio;ex parotidum termino potest praedici. Parotides aut suppuraotur aut evanescunt;
173쪽
t 62 IACOBi FONTANI si suppurentur in morbis diu tu nis pure albo vehementer sine dolore, interficiunt & maxime mulieres ex Coac. significatur enim debilitas naturae, aut maligna putredo quae mala sunt; mulieres maxime on debilitate; & licet perfecta sit sus puratio, tamen non seruantur aegri, si materia cruda sit in corpore reliquo, frustra enim fit in parte quapiam priuata coctio . morbo in corpore reliquo crudo remanente. Si suppuraverint perfecte, & materia persecte cocta sit, liberant aegrum periculo. Si non suppuraverint perfecte, sed evanescunt, id fit tribus modis. primo resolutione materiae per dissolutionem facta, quae bona est. secundo per diffusionem materiae in ps, & asperam arteriam, quae ut plurimum soluit parotides; huius signum est excretio, aut plielisimus multus, tum etiam tussi aut fit translatio materiae in aluum & in urinae ductus,
quae salutaris esse solet. tertio retrocedente materia ad cerebrum, per palyndromen siue recursum, quae pessima censenda. Quod fiat motus humoris morbi fici ex ignobili parie ad nobilem. Huius re gressus signa sunt partim priuatius, partim positius , priuatius si sputum non exeat neque urinae crasse & multae, quae solent liberare ab abscessu, &si aluus copiose non seratur; positius vero, symptomata cataphorica & soporifera, Coma, Carus de Apoplexia, si v cro ex revulsione parotidum ad inferiores partes non tollantur, sed symptomata
In curatione parotidum indicationes quaedam sunt generales, sumptae ab humore dominante Separte affecta, nempe cerebro, quare medicamenta sunt praeparanda quae a cerebro educant , Ut
174쪽
agaricus, turbidi . carthamus. Qu'd ad topica remedia spectat Gal. l. 3. c. a. secund. lo. nullis remedi)s repellentibus utendum scribit , quod omnis motus a parte ignobili ad nobilem sit vitandus. Quare alijs remedijs utendum dicit exhibita hac distinctione. Si quidem humor affligens ex profundo ad cutim depellatur, & praesertim si affectio in capite sit fit miter fixa, debemus usurpare remedia attrahentia , ut cucurbitulas, em plastra vehementia, medicamenta chirotica. Item cum citra capitis affectionem in febribus acutis natura parotides excitat, oportet naturam iuuare attrahendo. Verum aduertenda est assiuentis materiae quantitas , nam si vehementi & magno impetu mittatur ad partem, naturae committendum
est negotium, nam si cucurbitulas aut aliud pharmacum attrahens admouerimus,vehemens excitabitur dolor , ex quo vigiliae & flores nascuntur, viresque exolvuntur, non sine metu extinctionis caloris natiui in parte. Conuenit enim mitigare
dolorem remediis an Odynis proprie dictis , dc non opitulari dissi uxui humorum. Atque haec sunt in principio praestanda. Demum si tumor
non discutiatur,suppurantibus pharmacis est utendum. Cum vero stuppuratae fuerint parotides, sunt aperiendae ferro aut caustico , aut alio medicamento, Vel tentare oportet, Vt per medicamenia attractoria & discussoria materiam dissipemus, bis in die mutatis remedijs. Et quia discutiendo periculum esset ne parte tenuiore discus. sa, crastior redderetur indurata, sementis laxantibus , & autem remollientibus est utendum.
175쪽
16 I AC OBI Fio NTA ICum durities adest, ea mollienda est: hoc tempore miscenda sunt remollientia cum attrahentibus. Postquam autem omne pus fuerit discussum, &adhuc durities perseuerat emollientia sunt usu panda. Ad discutiendum hoc singulare remedium scribit Galenus.
adipis porcini veteris sine sale giij. butyri
3j. cerae j ijsi. ostreorum ustorum tenuissime tritorum 3 ij. fiat emplastrum efficacissimum ad parotides discutiendas.
Dd sanguinii furionibus sistendis, C A P. x x x II.
SA N O V i s laudabilis vitae thesaurus retineri debet in corpore quoad fieri potest, tamen si noxius extiterit,aut futurus est,ut in Athletis, permittendum est ut effluat. Hoc praeceptum generale peculiaribus est determinendum. Fluxus menstruorum naturalis nullo modo est prohibendus, utilis enim est illa excretio, reliquos autem qui symptomatici lunt& praeter naturam sistere oportet ut qui suo tempore non egrediutur, vel maiori quantitate quam par sit aut inutiliter. Fluxus sanguinis dysentericus , qui est puri & laudabilis sanguinis,
quantitate sola peccantis arcendus non est. Talis solet cotingere in otiosis, & quibus aliquod mem- brum excisum est: in illis enim gignitur superflua sanguinis quantitas,quae nisi vacuetur a repletione morbum faciet. Fluxus haemorrhoidalis non est cohibendus, praesertim si sit utilis corpori. huius utilitates recenset Hipp. 6.epid. sect. 3. cum inquit, qui fluxu haemoraboidati Llorant buritidi non sunt Ob- Πρxj, ita per neumonia, nec ulceribus phagedaenicis in
176쪽
MEDIC INAE PRACT. L I B. I. 18
tbemi:ntiris,nec furunculis necfrsis leprae neque alijs pluribus malis ex 2 o. aph. l. 6. mente captis, si varices aut haemorrhoides superueniant.insaniae fit solutis : si vero innutilitas spectatur sistendus. fluxus criticus cum sit aegro salutaris, non est istendus. fit tamen aliquando, ut nimio impetu fluat, ita ut nunquam sistatur donec aegrum e medio tollat, tunc temporis cohibendus est. Reliqui omnes fluxus sunt cohibendi, cum sit ad vitam simpliciter humoris necest rius : qui ut commode & utiliter cohibeantur , oportet causas & loca affecta, tum etiam modum cognoscere. Sanguis effluite venis aut arter ijs tribus modis ex Gal. 3. de sympl. cau. c. 3. & lib.J. med. per anastomo sim, siue per apertionem orificij venarum, aut per erosionem venarum quae ἀνάθρειπς aut . - φροσις; aut per ruptionem quae dicitur, multi constituunt quartum modum per . 9Gρε σαο,id est,ressu dationem. Verum Gai. cit. de sympl. caus non
censet esse quartum modum, sed potius refere dum ad exiguam, vel ad fluxum seri cruenti non sanguinis. Apertionis siue ἀνα causae sunt aut in vase cotinente, aut in sanguine, aut extrinsecae . In vase causa est eius imbecillitas, ob quam nequit sanguinem continere, aut expultricis immodicus motus ab irritatione. In sanguine causae sunt, copia eius nimis, quae dilatando &distendendo aperit orificium vasis, sanguinis tenuitas nascitur per adiunctionem multi seri , quod fit aut a laesa sanguificatione , aut cibis multum serum producentibus, aut ab attractrice renum debilitata, quae si rum a sanguine non separat, aut ab excretione
177쪽
166 IAconi FONTANI eorum debili. quae non depellit serum . Aut ab immodica retentrice quae non sinit elabi serum, aut a densitate cutis, quae sudori & exhalationi insensili
est obstaculo,aut a penum obstructione. CausaeX- terna est nonnunquam maligna qualitas, quae extrinsecus accidens orificium vasorum aperit exGal.
Eresiosi ab intrinceris causis ortum duxerit vitiosi succi est soboles acrioris erodentis ue si ab extrinsecis, fit aut a medicamentis violentis aut ab igne, ex J. meth. c. 3. Item ruptionis causae sunt aut repletio nimia, & vasis tenuitas,aut extri iacecae,lapsus,casus, ictu S. Signa apertionis orificij sunt doloris priuatio,& earu causarum absentia, quae solent ruptionem aut erosionem excitare. Arculanus addit, quod in principio paucus effundatur, tandem copiosior. In erosione dolor sentitur, propter continui solutionem: aut ulcus adest, aut signa erodentium humorum adsunt, adde quod magna copia fuit. Inruptione magnus adest dolor in principio effunditur multus sanguis,tandem paucus. Causarum antecedentium, pervestiganda est cognitio quatenus diuersiam requirunt medendi ra- Iionem. Gal. c. I. l. I. loco. assi signa vasis affecti ita distinguit : Sanguis Iabendo eiaculatus arseriam Usectam significat, tum fuit calidior, magis tenuis ac sarius. Vnde colligimus contrariorum lege sanguinem e venis eductum, sine saltu fluere, esse crassum, subnigrum,& minus calidum.
Avicen. sen. 4. l. a. c. I . lib. 4'. remedia omnia
quae sanguini sistes do apta sunt in tres diuidit clas ses,in ea quae revellunt aut derivant sanguinem: in
178쪽
ea quae impetum sanguinis cohibent, &in topica quae parti applicantur,ex qua fluit sanguis. Ea quae
diuertunt aut revellunt, sunt aut sine vacuatione, ut cucurbitulae sine scalificatione, frictiones,extremilitum ligaturae dolorificae; aut cum euacuatione, ut sanguinis missio, obseruatis conditionibus reuulsionis , de derivationis , descriptis suo loco. Quae sanguinis impetum cohibent, pollent vi incrassandi. qualia sunt frigida humida viscida, partim alsumpta, partim extrinsecus adhibita iuxta patiem affectam mam quae supra partem ponunturnoa semper sunt eiusmodi, sed aliquando caustica&ctustam inducentia, ut vitriolum ustum. supra partem ponitur densivum iam descriptum ex unguera o de bolo,aut aliud simile,ctim album ine ovi agita o. Localia remedia varia sunt pro diuersitate afi,ctus & loci affecti. Apertis enim vasis adstringuatia , ruptis glutinantis , erosis sarcotica remedo sunt. In arteria affecta remedijs fortioribus &vehementioribus est opus. Osque in omni adhibita ura, desperatis remedijs m auxilijs abs , inquit Fidi. ad ignem in cauteria recurrendum , quae sunt renaedia extrema, ignis namque sanat, quae non curatferrum , multo magis si quid putre, rodens, serpras aut vermiculosum sit. Si eiusmodi locus est aut facile putrescat , qualis est sc-des, os, genix lia: quique vim ignis sine periculo sustineat , v qui in carne, & sine neruis est. Sed ad haec renedia non prius recurritur inflammationis in tu , quam satis magna materia esiluxerit, quam ene purgatum & Vacuum excrementis extiteri corpus. Et si sarcotica medi-
179쪽
168 IΑco AI FONTANI dicamenta apponenda, illa vehementius adstrinsere oportet, ut firmam crustam faciant, alioqui remedia profluuio uniuntur,ut excusia crusta maiori vi sanguis erumpat. Generalis methodus est ut primo corpus purgetur, deinde cum s. aut 3isi. pilui. de bdellio sau guis sistatur, quo consistente ne res uat in parten aliquam nobilem, oportet singulis hebdomadit, aut bis in mense sanguinem mittere secundum vires ex parte commodiore quantum conuenit. In remedijs porro,vide dum qualis esse oporteat, cuae singulis partibus medeantur. In haemoptoicis, qui sanguinim e thorace exspuunt, atque omnino ubi longa est via & anfractuosa quo medicamen umineat,ut ad renes, ad pulmones, adstringens, quidem & viscida materia necessaria est. Vermi ne
quod adstringit restet in via, & quod leuisum
natura sua est haereat, aliquod medicamelum tenuium partium necessario miscendum erit. Divero recta via est & non inflexa,ut ad gulam, ni estinum, ventriculum , eo genere medrcamertorum,
quae tenuis sunt, nihil est opus pitulae ad silendum sanguine haedantur. V. mucilaginis gutunia rabi
ci &tragacant. extractae in aqua sum acti aut cornorum, aut plataginis,aut prunoru syl'mri u m an . 3 ij. mumiae, masticis an . 3j. sacchari Osati q. f. fiat pilulae vorentur ad 3j. In haem opto in affectu sub lingua tenentur,vel catur cum Ouo ρrbili. In cruetis distenter ijs dantur per clisterem n statutae indecocto orisae tostae, aut cum succo sataginis. Omni sanguinis profusioni confert piluis cornu bouis datus cum saccharo rosa. ad ij s. succus sterco
ris asini exhibitus ad 5 ij. cun Irupo myrthisso
180쪽
decoctio consolidae maioris & centinodiae. Semen
plantaginis capitur ad 5 h. infunditur in aqua plantaginis, datur expressio. V. lapidis haematitis, boli iarmeni, coralli rubri, mumiae in pulmonis affectibus, pulmonis vulpis resiccati, an. 3 j. f. urticae
3 si . facchari rosa. J si . fiant pilulae cum mucilagine gummi tragacanthi, vel fyrupi myrthili. Si quando
opus sit mittere illud medicamentum ad renes dissoluendae erunt in decocto diu retico radicum aperientium, decocto alKeKengi, semin. frigid malo. vel mino: Narcotica aliquando Vsurpantur , quo compescatur seruor sanguinis &defluxus. Somnus
autem qui narcoticis comparatur omnes cohibet effluxus praeter sudorem,verum cautiones sunt adhibendae cap. de dolore scriptae. Victus ratio debet esse refrigerans. SI adstringens cibus frigidus, aer frigidus, cibus glutinosus est agatur : ut lactuca, borrago , portulaca, pedes animalium de apita, a nylum, farina oris P, caseus recens , & pinguis. Abstineat a vino S ab alijs omnibus quae copiam sanguinis pariunt, purus aqua chalybeata, mali cito nij frustra, vel centinodia vel bursa pastoris, quiete fruatur, fugiat omnia animi pathemata, praeter metum, somno indulgeat quanium poterit. Si e naribus fluat sanguis & vires adsuerint, detrahendus per derivationem a latere naris per qua fuit sanguis, sed diuersia tundenda vena: si enimpletora adfuerit, ex mediana, si vero tantum opus in derivatione excephalica; demum si humor biliosus sua tenuitate & acrimonia, aut alius humor, ut falsus fuerint ca'sa effluxus sanguinis, oportet purgare medicamentis benignis, nam vehementer