장음표시 사용
191쪽
ito IACOBI FONTANI detergendum, & incidendum Oxi mellitis q. s. vlatur cepe. vel pineorum, amigdalarum mundatarum an . 3 si . hcus numero iiij. pulpae passularum ,& tu iubarum an. δ i3. penidiorum 3j. iv ris caulium viridium q. L fiat lo ochvratur cum baculo liquiritiae, aut cocleari. Vel pulpae passularum g j. mucilaginis ficuum extractae in decocto hordei j si. enulae campanae siccae temperarae 5 j. specierum diat reos, si . cum syrupo de liquiritia , fiat lo och, ut superius dictum est, quo utatur sepe. Et quia in morbis pectoris summa saepe contingit respirandi dissicultas, remedia ad illud symptoma efficacissima sunt. Applicemur cucurbitulae lumborum regioni paulo supra renes , quo
diaphragma peruenit, & pulmonis portio, quod
humores ascendentes ad tracheam arteriam promptissime retrahant , oportet autem ut aeger se
ci g iiij. misceantur , contineat parum ore , Oxi mellitis 3 ij. gummi ammoniaci Bj. croci giij. capiat. Conueniunt ligaturae, & frictiones
extremitatum m. l. millepedum infundatur nodo
inclusus, in vino albo exprimatur, & dentur guttae iij. aut iiij. olei sulphuris dati cum iusculo mire conserunt. Praestantissimum etiam cst, mannae
calabrinar ῆ ij. strupi capillorum veneris 3 ij. f.
aquae tussi laginis, aut alterius pectoralis quantitate lassicientem, capiat cum cocleari. praestantius fit ex
aqua vitae, melle, &anieto destillatis simul. Ex eo datur coclear. V. asellorum sub hydrijs nascentiu in L xviij. in vas fictile conij cito , Se ad prunas dealbatos terito, melle coctis accipito, & ante cibum
192쪽
dato 5 v. Ad spirium prouocandum τί. aquae vitaeiectificatae la L mellis J iiij. misceantur, deinde re
sideat, postea colentur. Ad affectus pulmonum calidos . liqui ritiae rasar& parum contusae Jj. radicis consolidae maioris j si. endi uiae, scariolae, borrhaginis, buglossae, pini, pinei Iae, capillorum veneris , si cor ij a ii. m. j. ungulae caballinae m. si . seminum malua ru, bombacis, quatuor seminum frigido m maiorum, en di- uiae,& portulacae an. 5 ij. papaueris albi 3j si prunorum dulcium, pallularum in udatarum, ita iubarusebesten. an. p. ij. trium florum cordialium a n. p. j. stat decoctio, in collatura. d. j. s. dimoue sacchar. j iij aromati setur 3j. f. pulueris aromatici ro-1ati , adde syrupi de lactuca 3 iij. fiant tres do-ses, capiat. ad affectus pulmonum frigidos quando in his affectibus leuis &nonnunquam ferina est distillatio in partes pectorales. Langius in crassans remedium tale praescribit, V. ungulae cabalinae, florunympheae, anthos an. m. j.endi uiae, anis, liqui ritia 3 si hordei, passu laruan. in s. radicum ireos 5j. si . decoquantur in m. iij. aquae fontis ad tertiae partis coli sumptionem. In collatura adde sacchari candi. Lij. decoquantur rursus & clarificentur , capiat
lambendo in cocleari, V. boli armen i 3 ij spodii vel sandali rubri 9 j. diar hodij in forma solida 3 ij. misce cum strum de nenu phares q. fiant
pillulae, capiat unam ad magnitudinem auellanae, teneat in ore donec fundatur. V. liqui ritiae rasae parum contusae δ s. radicis cardui fulonum 3j. radic.enulae campanar δ j. g. prasiij,tussi laginis cum radice borraginis , bugio Te cum toto , herbarum capillarium , bethonicae an. m. j. summita
193쪽
181 IACOBI FONTANI tum thymi m. s. seminum urticae, sceniculi. anisi afi 3 ij. seminis maluae , bombacis an. 3 j. s. cicerum rubeorum, primorum dulcium, Sc passularum asi. p. j. dactylorum, & ficuum pinguium a fi . p. iij. storum roris marini , stecadosan. p. j. trimn florum cordialium afi. p. i. g. fiat decoctio in aqua hordei in collaturae mj. g. dissol
ue sacchari candi 3 j. f. sacchari penidiali 3 h. clari
ficetitur , S aromatizentur 3 ij. pulueris dia-ireos simplicis, cinnamomi electi 3 j. f. adde strupi capillorum veneris δη. ad expectorationem maxime confert syriapus sequens, tussi laginis recenti S m vj. capill . veneris m. ij. hyssopi iiccae in j. glycyrrhia ae contusae E is . coquantur in aque pluuiae, express o clari sic to , & colato, adde sacchati albi m iij. coquantur in strupum.
R N G i N A M significat in uniuersum dissicul- 1 tas respirandi nullo existente vitio in pulmonibus, vel in thorace , compressionis sensus , in gutture difficultas deglutiendi cum febre continua. A sanguine pendere sgnificant facies rubore perfusa, oculi rubicundi, lingua rubescens sapore dulci perfusa, dolor tens uias faucium.
Bilem redundare denotant inflammatio magna, sitis vehemens . dolor gutturis pungens , amaror, siccitas linguae bile tinctae. In hoc affectu , ut insuperiori inflammatio magis occupat internas partes latingis ob materiae tenuitatem, qua facilius pe--netrat ad illas.
Si a pituita pendeat, sapor percipitur aut falsus
194쪽
a pituita falsa, aut dulcis & insipidus; humores visucidi ore contenti, color linguae albicans, sitis parua
aut nulla, leuis inflammatio. Succum melancholicum detegunt durities tumoris, sapor aceto sus: qtiae duae causae raro apparent in partibus fauciu interioribus ob crassitie materiae. Est & alia species anginae a luxata colli vertebra intro versutiquam ostendit colli cauitas in ea parte, qua vertebra luxata est. Vcium ab apparentia, vclocculti ione tumoris sumitur coniectura quaedam exter nae, velint cinae anginae , ted illa coniectura est leuis . . Magnitudi Rem anginae , patefaciunt magna dissicultas respirationis, & deglutiendi exclusio, potus per nares, ortopnaea, linguae exertio, spuma ore prodiens, oculorum ad exteriora prominentia. Magna est si sputa fuerint subarida multam tussim mouentia cum lateris dolore , dissicili expiratione propter magnam vim compressionis. Mitis erit, si cita, & facilis fuerit materiae benignae expectoratio. Acutus est morbus, eoque acutior quo maior& malignior. Illa extreme acuta est, quae nec in ceruice, nec in collo quidquam edit conspicuum,
cum dissicili spiritu ; minus est acuta, si in ceruice
tumor adest, aut in pectore, & quo magis materia fertur foras,eo creditur tardior, & mitior. Pr dictio in angina aut spectat ad salutem. aut ad mortem, aut ad transtatione materiae in aliam partem. Nulla fere angina periculo vacat,& quo maior& malignior , eo periculosior existimatur. Ea quae a laxata colli vertebra ortum ducit , quia
non potest illa vertebra reponi in suum
195쪽
i8 IAco BI FONTANI locum desperata est. Angina est partium gutturis
inflammatio, ergo oportet tumores primum apparere aut in ceruice, aut in faucibus manifestos Si non appareant, nulla praecedente dissipatione, aut excretione materiae, aut eiusdem transatione
in aliam partem: si strangulatus adsit sortis, mors aduenit eo ipso die, quod fiat ab humore tenui calidissimo musculos laryngis internos occupante. Si
primum euaserint diem, tertio moriuntur. quocirca vera est Hippocratis sententia Coac rogno. Ea demum angina, quae nec in ceruice , nec in faucibus quidquam manifestis exhibet, si ortem,s' magnu strangularum infert, eodem die, aut tertio interimit, quα vero ait idem) similiter ut ilia sunt dolor sca, nimirum cum frangulatu serti, ' discultate respirationis, Ad intum cunt, ruboremquefaucibus inferunt , psi ferae quidem admodum, nempe propter illa grauia in comoda, & respirationis symptomata, sed longiorespraedictis, quod scilicet multo sputo purulento, & materiar morbucommittentis translatione ad ceruicem,& ad peetias, multi anginosi periculo liberatur. Adde quod remedijs facilior locus relinquatur, maiorque indes alutis spes eluceat. - vero quibus una rubent fauces ceruix , o pectus non per c πωεπν, sed per μαα τερρον scilicet per expulsionem, & transationem materiae intus, is rasilongiores quide siunt propter eam translationc , maximeq; ex js evadunt, nsrubores intro recurrunt. Nam omnis palindrome siue recursus materiae mortificae , quae fit foris intrb, malus est. Siv ro synanche faucium evanescat nullo eri elate seris, aut excreato pure , facile, indolenter , nec diebus criticu mortifera es cum forti frangulatu per transsa
196쪽
MEDICINAE PRACT. LIB. II. I 81
transsationem humoris e faucibus ad laryngem, quo intro recessii spes in angusto est. Quod autem spereri potest , existit translatio materiae in pulmones,& in empyema ex Aph. Hipp. Io. lib. s. de
etiam ex Coac. cap. de angina. Ait enim, qui anginae periculo defunguntur, iis conuertitur ad pulmones, in intra septem dies emoriuntur, quos si euaserint purulenti sunt. . Cognoscitur autem conuersio intro ad pectus, cum angina evanescen te, pectus opprimitur,ac difficilius spirat aeger. quibus a forti sisangulatu repente sercus excernitur per aluum, desperatio est. Repentina illa excretio contingit ex compressione di aphragmatis , & musculorum abdominis ob dissicilem respirationem , accedente infirmitate retentricis facultatis, ex quibus cita mors praeciici potest. De scienti enim respirationi adiungitur facultatis naturalis labefactatio, unde mors consequitur. ginosi in lingua tumores clam ς nescentes, id est, sine expurgatione propria , quae fit excreatu, aut translatione materiae intus, foras, aut citra remediorum
conuenient mm usum morti rar, qu bd facta sit translatio, & palyndrome in laryngem, unde vehemens nascitur strangulatus, S difficultas respirationis,
quibus symptomatis nihil peius ad aegri perniciem fingi potest. Eodem pacta doloressine causa sidati
mortemsubesse testantur. Nam symptomata mala,quae sine ratione quiescunt, mortifera sunt. fit autem hoc, quia mens laborat, & sensius deperditur in parte affecta unde licet dolendi causa adsit, tamen dolorem non percipiunt. Dier anginosis qui cocta ciato non expuunt desperati, quod in morbis acutissimis, aut cita mors eueniat, aut laeta victoria: quare cum angina sit morbus peracutissimus in eo de.
197쪽
.186 IACOBI FONTANIbent cocta cito expui: si secus contigerit, mors est in procinctu respirationis dissicultate, aut priuatione, cuius usu ne momento quidem temporis carere possumus. In angina qui ne causa prorepunt ad caput dolores cum febre , id sine leuatione doloris gutturis, strangulatus, & Ortopnaeae , superstite nimirum priore foco , prorumpunt ad caput dolores, cum febre delato ; & compulso ad
cerebrum humore morbi fico per venas iugulares & arterias carotidas , a quo exci tat ur febris per inflammationem , manente semper, aut varie increscente angina , hi sunt desperatae salutis.
Nam morbus acutus acuto non tantum succedit , sed sum illo permanet , tum quo plures partes in vitio sunt, eo res aegri peiores sunt loco. Si illa contigerint cessante angina in bonis duci possitn t. Ex angina stula glutinos , crassa, multum alba , vi expurgata malum. Atque omnis sepasmus eiu οὐ malus. Nam omnis materia cocta est
aequalis , nulla glutinoia est aequalis , ergo nulla glutinosa cocta: & quae multum crassa est, incocta etiam censetur, alterata tamen est, quod verbalba sit , significat in cruditatem pituitae purae. quare haec alteratio spuri pepasimus dicitur malus , quippe non est perfectus. Quod autem vi expurgetur , significatur debilitas facultatis expultricis , siue motricis voluntariae, quod signum malum est. Ex angina sit barida sputa, crebra, tui fera, datir ca costis, mortifera, quoniam haec sympto mata significant malum pepasmum , facultatis irritationem a copia maligni humoris , a qua irritatione saepius repetita, Iebilitatur facultas, unde desperata salus : quinetiam expotione ii si is expressa,
198쪽
MEDICINAE PRACT. LIB. II. I 87
omni que violenta deglutitio pestifera , interceptione ductus cibi, & potus, ex qua maior fit strangulatus, & resipirandi dissicultas, qirae mortifera sunt. Angina minus acuta salutaris esse solet, ct in qua liberalis est expectoratio spes est aegrtim euasurum. Atque haec pertinent ad mortem vel salutem in algina praedicendam. Conuertitur vero angina in capitis dolorem, in dolores crurum, S in dolorem hypocundrio rum. Conuersio in dolorem capitis fit duobus modis, primo cessante angina, tunc in bonis duci potest. Secundo nihil concedente, aut ces sente faucium inflammatione, quod exitiosum est: omnis enim epigenesiis materiar morbificae damnatur. Idcirco inquit Hipp. in Coa c. In angina sine Agnis in capitis doloris conuersis cum febre, lethalis. Nonnumquam conuertitur in dolores crurum cum febre remanente , quod si sit anginae remedio , bo num est: si verum aegrum augear, in comodis malit. Quare Hipp. ait, D angina dolores In crura in tim-bentes cum febre, Diales; siquidem id contingat, sine bonis signis , quibus ostendatur materiae committentis anginam, persecta transatio. Plerum que etiam solet mutari angina in dolorem hypochondriorum cum impotentia, & torpore, tuncque insidiose occiditdicet aegri moderate se habere videantur, ut scribit Hipp. loco citato. Na omnis; ranslatio humoris morbi fici, quae fit per episte ne- sim, superstite nepe priore foco, dc morbo, ali huc vigente mala est, significat enim materiae morbificae copia, & partis expellentis imbecillitatem, potest enim pares affecta portione oneris extrudere no ta- me tota,unde propagati O morb. seq.&increm ta
199쪽
188 IACOBI FONTANIPotest etiam transferri in pectus de qua transatione superius diximus. Viribus constantibus sanguis est detrahendus ad derivationem e varijs partibus, & reuulsionem. Quidam existimant in magna repletione primo detrahendum sanguinem e venis tibiae, vel pedis: deinde ex basilica, vel cephalica. horum opinio ex eo refelli potest, quod e venis inferioribus detractus non potest reuellere a laryngis partibus , nisi
tarde & consequutione quadam, at si e basilica,aut cephalica ducatur, quia magis communicet, aptior sit euacuatio per derivationem. Non negamus tamen in angina aliquando, ducendum sanguinem evenis inferiorum partium, sed non ratione quantitatis magnitudinis plet horae. Verum ex Tralliani decreto ubi muliebris .angina nascitur ex retentis mensibus, aut si harmorrhoidum suppressione contigerit, Venae poterunt inferiores tundi ad reuulsionem.
Ambigunt multi, an cephalica, aut basilica sit aperienda. Quo haec dissicultas soluatur,aduertendum est anatomicorum consensu venas, musculorum laryngis ab externa iugulari ortum ducere, hanc vero a trunco magno axillari nasci cum cephalica,&basilica, quare utramuis percusseris, semper iuuabis: licet sit opinio multorum in partium superiorum affectibus internis, utilius basilicam tundi, in externis cephalicam. Admonent nos interim authores, ne in detrahendo sanguine audaciores simus,quam par st. Nam cum angina correpti nihil, aut parum alimenti sumere possint, virili maxima est habeda ratio. Quocirca censent, ut saepius repetatur, quam ut semel magna copia cele-
200쪽
MEDICINAE PRACT. LIB. II. I 89bretur. Vertim haec no sunt exercitationis iudicialis, sed particularis iudicij. Neque conuenit inquit Elius ) angustiorem habere venae semonem, ne singuis
velut percoletur, in cra inor eius pars intus remaneat. Cum vero angina tumor sit praeter naturam. In
tumoribus autem illis, ut in reliquis morbis quatuor ob se ruentur tempora, tempus fluxionis, materiae suppuratio perfecta, & illud quod sequitur
suppurationem. In primo competunt repercutientia: in secundo discutientia. Verum quia semper adest aliquis motus fluxionis, oportet semper discutientibus admiscere repercutientia, siquidem posset dissolui, nam dissolutio est potior suppuratione,& aegro utilior. Dissoluendo vero aduertendum est, ne tenuis pars humoris praeternaturam discutiatur,crassa remanente quare leuiora sint di Dcutientis oportet. Vt dissipando leuiter videndum num natura vergat ad suppurationem, quod dignoscitur ex febris, & doloris in eremento. Ait enim Hipp. dum pin D, dolores re febres accenduntur magis, quam cum factum:Tum ex specie materiae,bilis enim facile dissoluitur post illam sanguis, rarbpituita, nisi tenuis fuerit, num quam feTe succus melancholicus. suppurat omnium facilὸ sanguis,
quare ad suppurandum omnes alias materias sanguis a peritis chirurgis trahitur ad locu affectum, ergo eodem tempore quo sanguis detrahitur, & in principio im flammationis gargarismata repercutientia exhibenda sunt. ut Oxicratum, & plantaginis aqua, aut alterius similis,mixta cum melle rosa-ceo aut diam oro . vel fiat decoctio ex medicamentis
astringentibus frigidis, plantagine, pentaphilo, ¢inodia. Gargarisma ex decocto Iacobeae siue