장음표시 사용
201쪽
rso IACOBI FONTANI senecionis Iacob eae , mire confert ex Pena, habet enim vim astringentem, discussoriam in quo adsum cientem quantitatem dissoluatur syrupi myrthillorum ,& cythoniorum, asia kij. quo utatur
saepissime ad repellendum humorem ad partem
confluentersi. Multa a Gal. lib. 6. de medicamentis secundum loca , hac de re ex veterum sententia sunt descripta. Deinde aperiendae stant venae sub lingua. Nonnulli vero censent non esse illas aperiendas, nisi fluxione consistente. Tamen authoritas clarissimor una virorum , & ratio huic opinioni reluctatur. Alexander enim scribit , eas quoque venM incidere conuenit, quae sexue lingua sunt, neque multum disserendum,
sed eodem die id facito auis tempequenti. Id quod etiam
legitur quarto devictus ratione: tum lib. de curatione per sanguinis missione. Ratione etiam com probatur; nam cum ex anatomica historia venae
sub lingua originem trahant a lupulari externa, aqua etiam ducuntur illae, quae inleruntur musculis sub lingua; sanguis qui detrahitur ex Hypl O-gottidibus eis ciet derivationem , aut reuul onem. Adde quod eo auxilio partes interiores oris, quae defluxu humoris tumenti euacuabuntur. Cucurbitulae affixae humeris cum scarificatione iuuant ad reuellendum: Item clysteres clementes oportet exhibere redundante sanguine, aut bilcrsortiores vero crassis dominantibus succis, in quibus Hollelius laudat Lyeram, picram, quae ad praecautionem huius calamitosi morbi Romae fuit probata,quo tem pore multi angina suffocabantur. Repetatur aut e saepius cly ster, quod angina omnis
alui profluuium desideret, ex doctissimo Dureto,
202쪽
MEDICINAE PRACT. L I B. II. I9 I
tum quia non liceat ad votum purgare per superiora. At in morbis pectoralibus Auxus alui timendus ex iam dictis. Respondemus anginam proprie non elle morbum pectoralem: secundo intelligi illam sententiam in principio fluxionis ad reuulsionem postquam videbitur repressa quodammodo fluxiore mediis supradictis adduntur discutientia. Tandemque resoluentia sola non tantum internis gutturis partibus, sed externis. Si tumoris suppuratio sit iuuanda, gargarismata fiant suppurantia , tum etiam cataplasmata foris adhibenda;oportet autem semper admiscere pectoralia , & detergentia ratione sputorum, ut, τί li-quiritiae raste 3 iij. mellis rosa ii 3j. aquae capillorum veneris q. i . coquantur ad crassitudinem mediocrem,cx collarura fiat gargarisma G. amigdalarum mundatarum j iiij. ficus n. 4. bdellij mollis 3 si . facchari candi , .la succi porro rum in vase duplici dira lutorum, & coctorum ad syriapi consistentiam q. s. liqui ritiae 3 ij. utatur. δί. carabae paludatae 3 ij. fiat suffumigium, quod excipiatur cum
embolo. Veli ficuum pinguium J iij. Hyssopi
pug . ij. fiat decoctio ex colatura os colluatur. Vel radicum liliorum , althaeae an δ iiij. ficus pingues, D. X ij.coquantur in s. q. aquae , pistentur addendo buthyri receiis j ij. farint; lini lius olei lilioru q. f. ad c5sistentia cataplasmatis, gutturi externo applicetur, aut fiat cataplasma ex mica panis&lacte, parentur discutientia gargarismatis ex medicamen iis discutientibus ue inter quae apprime laudatur pύ-Iuis indi hyrudinum: stercus vero album canis cribratum , & mixtum cum melle ad instar looch, si deglutiatur optimii est remedium, ut Galmus scribit ex Musa lib. s.secundum loca.
203쪽
192 IACOBI FONTANI Quando maturuit aperienda est ferro, aut alio instrumento, quo pus excludatur: deinde oportet detergere ulcus proprijs medicamentis. Aliquando tanta est suffocatio ut necessiim sit, cucurbitulas apponere sub men to, aut applicare maxillis, αsuturae coronali. Rhasis utitur synapismo initio ceruicis, de gargarismatis acrioribus clim materia crassior est,ut hydro mellite, in quo coxerint radices gentianae,aut cucumeris asinini, aut iridis . hoc casu crudus tumor rumpitur quo possumus arti ficio. Beneuenius doctor medicus iussit cuidam locum affectum altioribus plagis, sub ipsis maxillis
ex trinsese,ac supra locum etiam scarificari, ex quo cum sanis multa praerupisset, adeo morbus sedatus est, ut aeger conualuerit Hollelius recenset historiam, aegri qui iussit sibi gurgulionis finem absente medico, &inscio abscindi, cum iam suffocare tur, &sanatus est. Hinc ita licet argumentari , si forte fortuna ille seruatus fuit,qui curabitur artificio tutius euadere poterit. Dominus Iulianus Laurentius domini Andraeae medici regi, frater, passus est ulcus tracheam arteriam perforans spatio multorum annorum sine ullo incommodo, quare la-ryngotomiam non spernimus cum multi aut hores graues hoc remedi j genus fuerint Deliciter experti; huius faciendae modus legitur apud Paulum iEginetam cap. 33. lib. 6. De pleuritide seu dolore latens, C A P. III. T A Tvs communi appellatione est tota costa- a rum regio dextra & sinistra, a clauibus ad hypocho dria. Lateris ergo dolor dicitur a parte qua occupat
204쪽
MEDIC INAE PRACT. LIB. II. I93
occupat & a sympto mate. Is multiplex est :alius namque generis appellationem retinet, & lateris dolor appellatur, , Alius simpliciter pleuritis a
parte affecta. Est namque vera pleuritis inflammatio membranae costas succingentis,pleura appellatae. Quae quidem detegitur lateris dolore spunctorio, quo distinguitur a peripneumonia, febre cotinua, tussi, & respirationis dissicultate , & pulta duro. Pungitur pleura ab humore illi infixo. febris producitur symptomatica ob vicinitatem cordis,tussis pendet a molestia humoris solicitantis.&stimulantis partem, affectam ad expulsionem. Difficultas respirationis nascitur a laesione spiritalium instrumentorum: duricies pulsus manat a membranae affectu inflammatorio. Pleuritis nota febrem ut plurimum non habet comitem,ut quae ortum ducat a flatibus,qui e parte in partem facile mutantur.
Vera pleuritis , licet sit semper affectio pleurata
tamen, ratione situs;& loci materiae dicitur aut in terna,id est,impacta pleurae , aut externa,quae est in musculis inter costalibus. In ea quae est interna, praesertim cum ingens fuerit, aegri non possunt decumbere in latus aduersum,quia inflammatio pendula distentione dolorem auget. In externa vero non possunt cubare in latus affectum, & contactum externum defrε
Potest etiam concipi pleuritis aut in superiore parte pectoris, in qua dolor pertingit ad clauiculas aut in inferiore in qua ad diaphragma porrigitur. Duretus docti stimus comm . in primum aph. cap. de pleuritide Coacarum prognos . aliam ii
205쪽
i γ IACOBI FONTANI.stituit diuisionem pleuritidis ductam a venis per quas concitatur fluxio , nimirum intercostali, mammaria. Azygo & thoracica. Harum ratione pleuritis dicitur luperior, inferior, antica, postica,&dor salis. Pleuritis alia est primaria, alia alteri morbo luccedit:& ratione materiae diuiditur in sanguineam. ecbiliosam. nam a pituita, & succo melancholico raro nasci solet. Inquit enim Hipp. in aph. 33. lib.
6. qui acidum eructant raropleuratide tentantur. Hi autem sunt melancholici, &pituito si qui quidem duo humores sunt crassi: qu re aegrὸ possunt de- , labi in locum4n quo pleuritis fit, & concipitur. Diuiditur etiam pleuritis, ut & multi alij morbi;in siccam,in qua nihil expuitur: & in humidam, in qua expectoratur aliquid. Item in pleurit idem dextri,& sinistri lateris. Hae diuisiones faciunt partim ad remediorum applicationem : partim ad praedictionem, ut paulo post dicetur: quocirca logicae diuisiones dici non debent.
Signa materiae morbificae ut plurimum trahuntur sputis, quia sputa sunt signa epige nomena, siue symptomata post morbi speciem nata,in pleu- ititide nec statim apparent. In principio itaque venari conuenit indicia ex alijs, nimirum, artatae, temperamento,excrementis alui, urinis, victus ratione,anni tempore, & alijs, ut ex febris specie, de eius accidentibus. Magnitudo huius affectus ducitur ex magnitudine doloris febris , & dissicultatis respirationis Gal. lib. de constitur. artis, pleuritidem magnam
206쪽
i MEDICINAE PRACT. LIB. II. I9yesse scribit, quae & clauiculae,& diaphragmati dolotem communiecit.
Mos eius dignoscitur ex epigenomenis, quae consistunt potissimum in sputi colore, odore, S consistentia, de quibus egimus cap. de sputis in prognosticis', Stillicidium sanguinis in pleuritide malignitatis signum est. Significat enim irritationem naturae non potentis expellere id totum quod noxium est, propter eius malignitatem. Item bulla subliuida initio morbi in lingua nata, qualis a ferro ιn oleo intincta, in Coacis praenot. Si moges fuerint doloresin principio, quinta vero,vel sexta die exacerbantur pleuritis maligna est. Significatur enim fluxio noua, quam vires debiles serre non possunt. Motus signa in specie petuntur a gradu magnitudinis,& malignitatis: quo enim morbi sunt maiores, & maligniores, eo sunt breuiores, &acutiores, ab exortu sputi, nam quo citius sputa prodeunt , eo citius morbus finitur. Scribit enim Hippo. aph. Ir. lib. i. In pleuritiae si statim initis sputum appareat, breuem sere denuntiat. Si vero poste
Signa salutis sunt facilitas expectorationis, quae contingit robore facultatis motricis, & materim sputi praeparatione , & ductuum libertate: tum expectorationis celeritas : denique mixtio sputi ex flauo & purulento, quae signascant robur.naturae pellentis,coquetis,& miscentis.ex prognost.& Coac.
Pleuritides bilisse ,3cr 1anguineae simul maxime sunt salutam , quod har materiae facile a natura
207쪽
rimum nono, aut undesimo die iussicantur, ex Hippocra
quibus pleuriticis initia interior pars linguae intra Auffusa estseptimo die iudicantur. quibus autem tertio, aut quarto .ad nonum circiter. Lingua vero bile tincta biliosam esse pleurit idem ostedit, atque ideo acutam,
Gal. comm. 3. ad vit. sentent. lib. c. epidemion, scribit moderatissimas esse plurisides in quibus eruentum expuitur, ob materiae benignitatem. Nonnunquam pleuritis solutione finitur, per insensilem perspirationem , nulla facta translatione materiae morbificae in aliam partem : cuins signa existunt virium robur, tenuitas materiar, loci affecti raritas, ut in gracilibus, dolor externus musculis infixus; doloris imminutio citra expectorationem, reliquorumque symptomatum, nullo sub
Sputum inpleuritieis,siquidem tertia die incipiat coquivlunque album, expuique celerius absiluitur morbus svero post diem tertium, tardius: ex Coac. Conuertitur nonnunquam pleuritis in empyema,cuius conuersionis signa a materiae quantitate, & tempore de Dcribuntur ab Hi p. in aph. 8. lib. s. & in Coa c. praenotionibus, cum inquit, Pleuritici qui I . die non repurgantur si perne sunt empij. Et quibuι in principio morbipleuriticissputationes totae purulenta fiunt se quintum diem euaserint, nec tam e multo leuius habeantseptimo,aut nono,purulenti feri incipitit. Dixit autem, si quintum diem euaserinimam in superiore sententiae parte dixerat, iuibus pleuriticis initia totae putationes purulentasiunt, hi ut plurimum tertio,
208쪽
aut quinto die moriuntur vehementem humorum corruptionem quae parit malignitatem, ex qua mors sequitur. Commutatur etiam in peripneumoniam exaph. gr. lib. 7. translata materia e loco priore in pulmones, ibique inflammationem comittente, quae cognoscitur priuatione doloris pungentis in laaere, praesentia doloris grauantis in pulmone, quae traGlatio funesta est: cu morbus acutus succedens acuto sit Iethalis. Phthisis potest plenritidi succedere , siquidem praua sit pleuritis,in qua ab stellus ruptus sit, indό-
que natum empyema: cum enim diu aeger saniem excrearit, iamque quadraginta dies excesserit: transitu saniel virulentae per pulmonem, ulceratur
quibus pleuriticis supra dines enitatur rubor, ita ut sit parotidis metus,m smiliter inralescunt, venterque
turbatur biliosis excrementis, orauiter olentibus, a putredine,vigesimo,aut quadragesimo die periclitantur,facta epigene si materiae morbificae ad caput, tum ad aluum, stuperstite priore foco,id est,empyemate: superstes autem 'est empyema ob perennem materiae morbificae generationem . . t s diem quadragemmum superauerint demantur.
Siscvleuritides laquit Hipp. cr stuti expertragrauissima : sputi quidem expertes dicuntur quando debent illius esse participes , non in principio, sed
in alijs temporibus: sunt autem siccae, aut quia cruda est materia, & firmiter partibus impacta,vel tenuis:aut quia pleuriticus est pusillanimus, qui metu doloris acerbioris, non audet commouere thoracem ad promouendum sputum: aut quia mo-
209쪽
198 IAco BIFONTANI trix animalis infirma est. Sunt autem grauissimae, quae propter cruditatem tales existunt: grauiores quae a debili facultate motrice ortum ducunt. Cardiacis autem remedijs animus pusillanimi potest facile excitari: viscida materia extenuari,tenuis incrassari. At facultas animalis aegre restitui potest. Ratio autem peticuli est, quia a suppressione, aut vacuitate sputi fit maior tensio, & repletio, a qua
augetur respirandi dissicultas quae auget contumaciam humoris expurgandi. Spes tamen nonnunquam videtur elucere ex permutatione in alios morbos,ut in abscessus partium extremarum. Nam si fiat mutatio in peri- pneumonia, & in parotidas, periculam vitare potest aeger ad tempus,non tamen euadere.
Terrificaesuntpleuritides in quibus dolarificasiusum Iublata sunt mala, id est, symptomata nobilissimarum
partium vicinam, tum metu successionis,& trans mutationis in phrenitidem, quae senesta esse solet. Corpora densa, Cr coacta celerius a pleuritide, in per pneumonia intereunt quam quae perspirabilia siunt. Nam magna commoditas exoluendae pleuritidis, Sc peripneumoniae consistit in expiratione corporis rari. & meabilis. Non tantum hoc animaduertendum in his morbis, sed fere in omnibus. Quamobrem Hipp. in aph. . l. 2. pronuntiauit natura crassos Cr Obeses citius interire quamgraciles, pei spisataonis priuatione.
Subliuida bulla ιn lin ua intumescens qualis est ferri
candentis in oleum immersi , disculter exolutum ira morbum ostendit. tque ipsa crisis i die venit ac fere sanguis expuitur. Hac bulla significatur humorum feruor,
210쪽
i MEDICINAE PRACT. LIB. II. I99& quia subliuida est, feruore mutatur in atram bilem, quae difficiles morbos parit , & saeuos:& quia crassus, retardatur crisis mec potest sere nisi funesta in malignitate humorum esse, quorum
Jnter pleuriticos quibus initia variae sunt exputationes secundo aertia die, aut quinto moriuntur. Varias intelligit Hipp. colore,& consistentia,ut cruentas ,liuidas,flauas, nigras,foetidas, quae in principio morbi nascuntur ex ruptione venae in qua contiuebantur tales humores qui effusii separantur, & distinguntur. Moriuntur autem cito ob diuersas causas.
Nam cruditas , & corruptio materi ae sputi varietate significatur. At illa sunt desperatae salii-tis. Adde quod adest significatio diuersorum a L. fectuum : natura autem pluribus vincendis patesse non potest. Ad pernitiem etiam aegri faciunt febris maligna, de summa respirationis difficultas. Si vero excesserint hos dies iecdum istissit melius ,septimo aut nono aut decima incipisit puppurari. Suppuratio quippe fis rupta vomica illa, & effuso pure perpacitatem thoracis , ex quo rabes oritur : nisi pus intra quadraginta dies ab eruptione repurgetur , ut explicauimus capite de empye
In uniuersum, si c.d desperationem curationis per priuationem anacat harseos,& expectorationis accesserint signa trium principum facultatum, collapsarum, nulla superest spes salutis . . oqui quibus pleuriticis multum in pemre 1putum perstrepit, unaque facies eIn plena maeroris , cr oculus icteritius atque caliginqui fiunt eis odi. Ergo tales moriuntur.