장음표시 사용
221쪽
1io I Ac OBI FONTANI iadsit pleiora. consilio Gal. fomenta, aut alia reme
dia conuenientia possunt adhiberi, si quidem spes
fuerit dissolutionis materiar, quae potissimum concipienda est in pleuritide externa, exigua, in corpore meabili, & raro: tamen metu nouae fluxionis fortia attenuantia sunt vitanda in principio, qua tamen in declinatione sunt usurpanda. Sin procu
randa materiae concoctio, nam concacta dolorem non mouent meliusque excernuntur. Eodem ergo rempore parabitur materia ad expectorationem.
Ad materiam discutiendam utitur Hipp. lib. Ddevictus ratione in morbis acutis, aqua calida in utre, aut in vesica vase aeneo vel testaceo adhibita. Item spongia molli magnaque ex aqua calida expresta. Optimum autem esset aquae incoquere quae discutiendi vim habent ut origanum , hysopum, chamedrim , chamaepitim , anisum , foeniculum, flores chamomillae, torismarini, stoechados. Contegere autem oportet fotum linteo : ne νapor ad aegrotantis
hiratum deferatur: nisi videatur hoc etiam utile ad aliquid esse, nimirum cum iuuat expectorationem, aut alio modo conserat. Fomenta alia sicca adhiberi pollunt ex milio, & auena, quae in sartagine parum calefacienda, deinde aspergenda vino, sacculoque includenda, & applicanda. Linimenta possunt ad eumdem scopum parari ex dialthaea,&resumptiuo, Cataplasma praeparatur a montano,tale. 1 . cimini pulueratia iiij. pinguedinis porci 3. ij. succi caulium q. s. fiat cataplasma, & applicetur. Medici Auenionenses ad eundem effectum praestandum sequentibus utuntur emplastris attrahentibus , & dissoluentibus, praesertim in pleuritide externa : quorum unum
222쪽
rubrum pro latere: alterum nigrum appellant. Rubri huiusnodi est compositio. V. Storacis calamitae g. j. Iridis florentiae j. s. thuris 5. vj. macis, nucis moschatae, cyperi, cala mi aromatici asi. 3j. cario phil. 3 ij. resinae j.j. g. cerae rubrae gummatae δ. xij. terebinthinae 3. iij. sat emplastrum. Nigri vero talis.
V . Picis naualis 3. vj. resinae δ. iiij. sulphuris Ei. si cerae nouae m. j florum camo miliae 3. g. olei liliorum Τ. j. g. pulueris cimini S; . h. g. misce: fiat
emplastrum. Miscent illa emplastra,& lateri apponunt, cum volunt attrahere materiam & dissoluere in externa pleuritide: pollent etiam facultate dodorem sedandi. In interna autem non aequC conuenit, quare ea quae possunt coquere materiam potiora sunt, quale est. radicum altheae, liliorum asi. J. ij. maluarum, violariae, florum livperici, chamae melli: an. m. ij. coque, conrere & cribra, commixtis fermenti panis cibarii. 3. v. farinae seminis lini, & foenugraecian. 3. i. g. olei amygdalini, olei violati an . J. q. fiat cataplasma parti dolenti applicandum. Praeterea sunt quaedam remedia quae proprietate occulta iuuant, ut cinis priapi tauri datus ad s. i. si febris remittatur, cum vino, vel cum aqua mellita, aut hordei. Aqua cardui benedicti a proprietate mi reco fersi Cum autem materia morbi sica varia sit, diuersa
crassantibus non frigidis, sed substanti lentore. Narefrigerantia pectori sunt inimica. Quare decoctum pectorale exhibeatur in potu , quod vulgo ptisana appellatur, confectum ex pastulis, tu iubis. liqui ritia. Syria pus violatus, capillorum veneri
223쪽
1 in I A C o ni Fo NTANI ungulae cabalinae,iui ubinus,de papauere cum aquis convellientibus misceantur ut Syrupi violati, & capillorum veneris an . 3j. f. aquae ungulae cabalinae, aut hordei j v. fiat Iulep. capiat bis in die. vel passulas, pruna dulcia, tu iubasan. numero χo. quatuor seminum frigid. maiorum , bombacis, & maluae an. 5. ij. anisi,& liqui ritiae ratae a fi . j. florum violarum, borraginis, bugio ilian. pug. j. fiat decoctio in m. j. dissolue syrupi violati L. f. misce pro tribus dosi
Looch paratur ad eundem scopum, praesertim quando materia biliosa incipit expectorari, ut, τί. Electuarij diatragacant L frigidi 3. g. facch. penidiati 3. io. syrupi tui ubi ni q. s. fiat eclegma. vel V. conseruae violarum iij. pulueris di tragacanti frigidi s. iij. penidiorum Τ.j. si cum syrupo hiiubino : fiat mixtura qua utatur sae
In declinatione, τί. conseruar capiti. veneriss j. 6. pulueris diatragacanti frigidi , & diatridis simplicis asi g. iij. iacchari candi s ij. syrupide hysopo q. s. fiat Looch. In pleuritidea materia frigida ,α soliorum capilli veneris, adianti, linguae ceruinae, ungulae cabalinae, hysopi,&enulae capanaran. m. j. seminis anisi,& foeniculi afi. 3 ij. pas Iutarum, tu iubarum,an. S. j. florum rosarum, anthos, buglossi an .pug. ij. fiat decoctio : in collatura: clarificatae L. ij.
dissolue syrupi de prassi oviij. aut syrupi capillorum veneris, & de prassio asi. s. j. F. vel syruptiui ubi ni iij. fiat tres doses. Iidem syropi possunt Vsurpari cum aquis pectoralibus calidis de hy
224쪽
MEDICINAE PRACT. LIB. II. a. I po, enulae campana: , capillorum Veneris, Vngulae
caballinae, & fieri tu lepia, ut artis est. Ex eisdem sy- rupis filio och cum electuarijs, & pulueri is accommodatis. ut Diaaridis simpl. Z;. j. pulueris marrubi j exsiccati, aut haerbae reginae, vel enulae campanae 5. iij. sacchari candi 5. ij. syrupi de prassioq. f. fiat lo och. capiat lingendo. In omni pleuritidis specie linimenta pectoralia conueniunt , qua parantur ex butyro recenti, pulveribus,& oleis: vimbutyri recentis j iiij. pulueris iridis florentiar g j. s. croci 3 f. olei amygdalarum dulcium aut violati. q. f. fiat lini mentum quo ungatur totumpe stus: hoc lenit dolorem , materiam praeparat, respirationem faciliorem reddit. si cacochymum sit corpus post sedationem doloris , & nulla sit suspicio nouae fluxionis , poterimus medicamenta benigna praebere cum decocto pectorali: ut manna, lenitivum Nicolai, fyrupum rosa tum solutivum. vi
vel iij. mannae 3 j. fiat potio cum decocto pectora li. Si metus sit fluxionis ventris, a catharticis abstinebimus & utemur tantum clysteribus emolienti
Decocti clysteris remollientis ib. j. in qua dissolue cassiae cum saccharo, dc catholici an . j. mellis, & olei violati an . J iiij. fiat clyster. Atque haec de pleuriti de mitiori: in qua spes est concoctionis,& expectorationis. Sunt vero quaedam malignae,& mortiferae , quales vidimus in Prouincia anno i 198. & alijs temporibus , quae generabantur ex humore tenui virescente , in latere
collecto, aut eo defluente ex alijs partibus. Qui '
225쪽
aio IACOBI FONTANI eo genere pleuritidis rapiebantur , omnes interierunt. Hoc deprehendimus dissectis cadaueribus, de praesertim Berrae, in cadauere demortui iuuenis D. de Montamar Pedemontani, qui cum pleuritide utriusque lateris amigeretur, obiit crudeliter quinto morbi dissecto cadauere, sub mammis utrinque reperta est vomica plena virescente liquido humore: Quod etiam sum expertus in alijs. Huic pleuritidi sectio unicum est remedium : Clim enim nulla supersit coctionis & mitigationis spes , materia sectione extrahatur necesse est. ,
IN hoc morbo apparet dissicilis respiratio , se-
bris continua, dolor pectoris grauans, genarum rubor saturatus , quae omnia signa patho gnomonica nascuntur ex pulmonis inflammatione: nam quia tumor praeter naturam est in pulmonibus impediuntur illi quominus possint respirationi apte seruire, hinc dissicultas respirationis : proxima
autem cordi inflammatio , ad illud calidos vapores mittit a quibus excitatur febris continua: naturalis autem pulmonum constitutio talis est, ut nullum dolorem praeter grauantem sentiant: nisi in ipsa membranaeos conuestiente sit affectus dolorem cxcitans. Rubor autem genarum apparet pro pter exhalationes calidas sanguineas, ab ipso pul-nione delatas in faciem de genas. Periptae timonia triplex est ortu, aut enim primaria est de manat a catarrho prolabente in pulmones , aut alteri morbo succedit , pleuriti
di, *nginae, asthimati, febri ardenti ex Hipp. 3 Q.
226쪽
' MEDICINAE PRACT. LIB. II. 2IT
de morbis. Haec diuisio facit ad curationem &progno sim: nam si fiat a defluxu humorum diuertio , aut derivatio in principio necessaria est: ea vero quae succedit alteri morbo acuto periculosa censetur. Assicitur aliquando totus pulmo, nonnunquam pars illius quod aduertendum est, ad magnitudinem remediorum & ad periculum cognoscendum quocirca Hippocrates in Coac. ad hunc modum ligna affecti pulmonis describit. Lingua tota alba G' asipera , totim pulmonis Uectiones significat, dolor ad clauiculam unam pratensim , unius alae pulmonis , in si periori parte assectum sendit: si ad utram- aue feratur , wraque si perior affligitur : si sternum δε- leat media pars pulmonis a citur: si adseptum transuem
sum Wrgat inferiorpars laeditur. ' Mae Cauce eius cognoscuntur ex sputorum natura & qualitate ; si nihil expuat aeger , ex alijs con- ij cere licet , nempe ex maiore vel minore calore seu incendio in parte percepto, ex maiori minoriue dissicultate respirationis & grauitate, ab excrementis , temperamento aegri , victus ratione praecedente , regione, anni tempore & reli
Magnus est morbus partis obcessae necessitate ad vitam , magnitudine symptomatum , doloris grauitate , dissicultate respirationis & fe
Acutissimus est morbus quia continuus' cum periculo. Ad cognoscendam eius malignitatem spectand sunt epigenΘmena sympto mata quae trahuntur potissimum ex sputorum
227쪽
qualitate de quibus in prognostico. Salutis signa
sunt in omni morbo pectorali inflammatorio, vacuitas doloris , bona respiratio nec valde laesa, facilitas expcctorationis, sputum dolorem sedans: significant enim materiam morbificam coctam ex pelli , nulla sitis aut pauca, remissio & diminutio febris, item sputum mixtum ex flauo &pituitoso humore vel sanguineo bonum est. Periculi signa existunt sputum syncerum quod denotetur naturae infirmitas , color sputi flavus, purusque deterrimus, albus item cum virore, pallidus , liuidus , nigrum sputum malum, viscida sputa mala, item spumosa, figura sputi rotunda mala,quia rotundi'tas illa nascitura febrili calore consumente partes
D morbis pulmonis supra modum rubrae singuinis sillae malum ex Coac. quod materia morbifica non expurgetur, nulla enim est patens via a pulmonibus ad nares : unde possumus coni)cere stillicidium sanguinis sua sola natura prauum , a Velie menti: inflammationei&irotius corporis quod
Mortis signa sunt sputum biliosum purulentum , aut separatum a purulento ostendit aegrum moriturum die i . & maxime si a die T. contingat ob malignitatem materiae quae subigi nequiuita natura , tum quia quae apparent diebus criticis firma & stabilia sunt ad mortem aut ad salutem atque dies septimul;.cst perfectissimus inter omnes dies criticos . ergo si tunc signa ni agna appareant remos cantur, spes nulla salutis teliqua est. siuibus totin p ima vira cum conde in inmatur ut in timetianρ
228쪽
procedat in latus, aegrotus resoluitur,iacet frigidus, aut μω sino, moritur ante secundum aut tertium diem; propter vehementem dissipationem caloris innati Mspirituum: si autem sine cordis affectu contigera diu vivere possunt,quidam etiam seruantur perex- pectoritionem, timendum his est, inquit Clipp. in Coac. ) qui in peripneumonia sicca pauca cocta expuunt, quia hoc arguit vitalis & motricis imbecillitatem cum summa pulmonis angustia, quae laethalia sunt. Potest conuerti peripneumonia in empyema, parotidas, in abscessum partium in seriorum coxarum scilicet & in phrenitide: sunt qui putant posse& in pleuritide conuerti, sed Gal. com .in apho. Iulib. .ait vix pleuritis sequitur pergneum Omam,quonIam se mitior fuerit infamatio omnis humor noxius quia pur
gatur , si pernicisse , aut quod costa patiantur, se facu
etrum,quoquo modo vertatur in morbum acutum periculo non vacat,nam morbus acutus acuto succedens periculosus est & larthalis , praesertim si h pulmonibus fiat transsatio in caput, partem nobiliorem, de quando phrenitis succedit peripia eum o-niae, tunc enim larthalis est successione & partis secundario assectar praestantia. Conuersionis in em pyema signa sunt ex Coac. i dolor non qui scit nec puri expurgatione, nec sanguis missione nec ratione vidius insup
Peripneumonici si non repurgentur eriticis diebus, sed ubi debrauerint , m diem I . effugerint, periculum esἱ ne purulenti sann. ratio utriusque apho. est quod pus diutius cunctando in pulmone exedit carnem ipsam pulmonis, fitque effusio illius puris in capaciatatem thoracis, in quo loco pus effusum empyema dicitur aut suppuratio. Conuersio autem in em-
229쪽
ris I A c o BI F o N TANI pyema licet mala sit,non tamen est omnino laeth lis quod ei possint remedia multa applicari eaque salutaria dicenda suo capite. Abscessus futuri signa furit febris perseuerantia,
dolor non conquiescens, screatio morbo soluendo non respondens, alui deiectiones nec biliosae nec sinceriores solutiores liquidiores nec urina admodum crassa. nam νrina erasa ex Hipp. in aph. liberat
ab abscessu, percipiturque dolor in parte in qua futurus est abscessus & Hipp. aphor. 67. lib. progia. scribit. Jn peripneumonia multum periculos si abscessissad crura descendat Miles quidem omnes, quia omni S mo
ius humoris morbifici a parte nobili ad ignobilem est utili ,modo fiat per metastasim .sed optimi demum
iri qui purulenta iam sputo pro foUiunt, id est in quibus est facta mutatio flaui sputi in purulentum,iudicium enim est naturae vincentis,sin autem sat abscessus fluto non edito conuenienter primo sputo exisente crudo,nec urina bonam hypostasim habent ut significetur naturae supra morbum victoria. periculum est ne vel homo claudicet squidem in articulum procumbat coxarum vel multum facessat negotium gangrenam induces & graues dolores, sin autem recurrerint ab ces .sus propter partis prius affectae inflammationem qua exclusus semel retrahitur humor, tum propter vim expultricem facultatis partis abscessu obsesse, quaecu vellicetur ab humore acri excitatur ad expulsionem.& febris consectaria sit propter nouam
inflammationem pulmonum excitatam ', nec sputum foras exeat, quo materia morbum committes
repurgetur, hinc mortis & delirij metus impedet: mortis quidem per suffocationem caloris, delirhautem per propagationem humoris maligni in se
230쪽
MEDICINAE PRACT. LIB. II. 2I9rebrum a quo delirium procreatur. Conuersionis vero in parotidas signa fiunt,si - ,
pocundrium fuerit molle indolem diffibsique s iratim ad
tempus ἱροι citra causam manifestam quiescit C supprimiatur: nam quae respiratio dissicilis cessat citra manifestam excretionem, significat iranslationem materiae in alias partes,n5 ad inseriores, quia hypociandrium est et durum & humoribus transfluentibus. at molle supponitur: coniectura ergo ducitur humores serri ad superiores partes. At posset ad latera transferri, posset quidem ted non cessaret dissicilis respiratio nimirum laesis musculis respirationis. Si vires suerint robustae sanguis detrahendus ex basilica brach ij dextri, iterada aut e non est sanguinis missio nisi corpus magna plei hora laborauerir, aut a iecore ad pulmones mittatur magna saguinis copia,aut solita euacuatio suppresia fuerit securiorque existimatur saguinis detractio quam purgatio ex Avicen. Fen. io. lib. 3. quod purgatio nisi magna sit interdum non soluit;&si vehemens extiterit superflue, purgat quod euitandum in omni pectoris morbo. quare primo optimc praeparandus est humor qui dominatur. si sanguis aut bilis redunda uerit utend hi erit syrupo violato, tui ubi no cu decocto hordei, aut syrupo de papauere, de hy ssopo, Oxi mellite simplici cum decocto pectorali, si pituita, syxupo de liqui ritia,de hyssopo, Oxi mellite simplici cum decocto pectorali. si succus melacholicus praeparatur cum ijsde,eode ic pore topica sunt exhibenda quae tendunt ad sp uti prouocatione & dissipatione materiς in pulmonib' coceptae. prouocat sputa ea quae praeparat materia in toto & in parte. t arte respicius quae lingendo sum utur, qualia sunt OOch, sy rup. tul ep. aut quae applicatur. extrinsecus