장음표시 사용
261쪽
cumfactum est. Accedere aute est necesse Lurem Ap framer pueli mis ante eruptione. Causa doloris & dipsenae clara est, ptyelismi aute haec est, quod resudet ichorserosus &mebrana qui plyelismum & sputationem
promouet, atque haec de signis futurae ruptionis ut captemus occasionem remediorum adhibed Num,
nam nisi citd succurratur Empio illi, in tabem labitur in eam autem incidere Quosdam ostendit quibus
in pulmone sit emnema hi quadraginta diebus a ruptione pus expurgant Iia his frustra exadiis tabidi fere redduntur, quia puris diu stabulantis acrimonia,quam ipsa putredo peperit , erro si pulmones vicerantur, ex quorum ulcere nascitur phthisis. His itaque positis oportet deinde signa percurrere quibus dignoscamus eos qui euasuri sunt, qui perituri. Qulare inquit Hipp. siuibus igitur in ipsa febris statim a ruptione vomicae discessit , CT concu=ι- cunti cibas , ipsium vero pus educitur facile, assum , nihiluens, laene o' aequale,nec feruidis, atque tum aluu6 pauca,
exierint, hi fere cose im seruatur. Haec enim
sunt effectus naturalis facultatis, & animalis robustae qua expellitur pus optime coctum, & excrementa alui, tum robii sta est appetens facultas quae omnia in bonis ducenda. Sequuntur signa desperatae salutis. . quibus autem inquit, veniunt inde febres, Crubis tidium atque pus exit hutdum aut viride, sipumans , feruidum , aluisque liquida est, moriuntur, febres quidem
ex maligna putredine puris effusi, sitis ab ardore pulmonum , cibi fastidium ab ichore maligno, qui
in aluum delatus vim appetendi labefactat, pus lividum ab emortua parte, dc per extinctionem caloris innati, viride, nondum emortua sed incendio con-
262쪽
flagrante, spumans ,&feruidum vi caloris contra naturam plurimum humorem agitantis, aluus liquida debilitata coctrice naturali & retentrice ex quibus necessarid moriuntur. Et quia inter hos quidam ambigunt, scribit Hipp. quibus autem signa quaedam praedicta adpunt, quaedam vero absint , alν moriuntur, alij post longum temporis sepatiumseruantur. I m- pendet vero nonnumquam recidiva de qua Hipp. quibus purulentis mitior nnt omnia , si postia pus edisne foetidum, σι recidiva mortifera. Recidivae huius a sti-gnantur caulae, vetus cacochimia, aut perennis generatio puris ab ulcere pulmonum, si autem pus fuerit foetidum , a corruptione quae nascitur ab extinctione caloris innati partis Unde manat, ex qua fiet reuersio symptomatum enumeralorum, doloris, febris, dissicultatis respirationis, & grauitatis , mortifera quide erit haec recidiua, quia morbi diuturnitate,& malignitate vires effectae languet cum accessione maioris infirmitatis & sympathiarpartium omnium sociarum, & vicinarum cordis scilicet & pulmonum. Curatur empyema medicamentis, pus educentibus descriptis capite de pleuritide , alijsque reme- dijs ibi explicatis , aliquando tamen ubi magna copia puris adest, it aut suffocatio timeatur , incisio facienda est, postquam magna remedia fuerint adhibita. Satius namque est cos cum incommoditatibus diu vivere quam statim mori. H c autem ideo fit quia natura facilius vitium quam inopiam patiatur. Inopia autem,& priuatio caloris nascitur ex vacuatione facta per incisionem , simul enim cum pure effunduntur spiritus & calor. Inopia
263쪽
enim nullo modo resarsiri potest in illis.vitium voto emendari, aut saltem ne peius fiat longo tem- tempore cohiberi. Ante sectionem & ustionem inuestigandum est, quo in loco pus sit collectum,& qua parte pectoris, nam spatium thoracis per mediastinum est diuisum in duas partes. Ex quo
fit, ut nonnunquam pus alteram tantum capacitatem occupet sinistram, vel dextramlaonnunquam utramque. Id cognoscitur tumore partis, dolore, calore, pondere puris strepitu. Tumet enim & latius quodammodo cernitur latus, in cuius capacitate pus est collectum, tum cutis exterior assicitur calore praeter naturam ab evaporatione corrupti
puris calidum essicitur latus a putredine, & halitu
puris contenti, dolor quoque augetur ex decubitu in sanum latus, quia pendens tumor magis onerat partem laesam , strepitus manifestus dum agitatur corpus, in affecto latere auditur grauitas adest repondus, a copia humoris contenti in illa capacitare Hipp. lib. 3. de morbis experimento quodam inquirit latus affectum, iubet enim creta liquida, ac tepida linteum tenus imbui eoque totum thoracem obuolui, in qua parte illud linteum primum re siccari ceperit in ea sectio aut ustio facienda est.
Vbi signis de loco in quo pus residet constiterit non statim tentanda sectio, aut ustio lateris, sed ex consilio Hipp. In Coacis proferenda in decimum quintum diem a ruptione vomicae, donec iterum pus illud coquatur , quod semper post eruptio-tione rarescere soleat,propter maius spatiu in quod labitur. Interea lacte cibisque euchimis nutriendus aeger,omniq;remedior u genere iuuandus prae teritis
264쪽
quindecim diebus celeriter secandu,aut urendu latus antequa pus corrupatur , viscera interna labefactantur,& vires corruant. Sectio fieri debet inter quartam ex quintam costam, numerando a notis costis sursum; novacula quae obtusa sit su perna par-re, ne scilicet, vis inseratur neruo venae, aut arteriae
quae sunt in inferiori parte superioris. Sectio quodue debet fieri non recta sed sequenda fibras mus.
culorum,intercostalium internorum potius quam externorum, quia hae facilius quam illae reparari uniri possint appositione medicamentor v. Item vel sus spinam ad posteriorem potius, quam ad interiorem thoracis partem, quod diaphragma cui incumbit pus parte thoracis posteriore versus spinam sit decliuius, quam interiore. Sectione facta praescribit Hipp. modum eductionis purisaph. VI. libri sexti, quicunque. inquit 'ν aut Brivi, uruntur,aut secantursipus aut aqua unia uersim o simul fluxerint omnino moriuntur, dissipatis viribus per effluxum spirituum vitalium , qui una cum pure, aut aqua effunduntur, Si ergo sit incisio facienda, & educendum pus primum robustae r quiruntur vires. secundo ut aeger sit sine sebrae, aut si febricitauerit secari debet in febris intermissione, vel remissione: praeterea haec praestari debensi ant quam pus multum corrumpatur & viscera labefactentur et diximus. Perperam autem,aut probe factae sectionis coniectura sumitur,ex qualitate puris,ex sectione pro- manentis, inquit enim Hipp. aph. 34. libri 7.
Si emptematis cum uruntur, aut eranturpin effluo album G purum, evadunt. Si vero pubcruentum ,faculentumque ,-fortitam pereunt. Pus enim album , M
265쪽
IΑco 3I FONTANI purum naturam victricem & viscera integra ostendit. Contraria patefaciunt naturam vinci, & viscera corrumpi. De reiectione sanguinis per asia CAP. XI x.
S A N O V i s cum per os excluditur e varijs partibus deduci potest, e cerebro, pectoris partibus, stomacho, utero, iecore, liene: cum e capita labitur id fit cum tussi aut sine tussi : si cum tussi sensuis excreatur, ob id quod dilabatur in fauces, dissicile indicatu est unde effluxetit, ob similitudinem symptomatis quam retinet cum egressu sanguinis e pectore , nimirum tuis distinguitur, tamen absentia . signorum quae primario effectum pectus demonstrant,tum&titillatione palati,quilis per catarrho se uenit, crebro & repetito excreatu , cruento palato & sordido, capitis grauitate, praecedente aurium sonitu,rubore faciei,venarum, frontis tum Ore,Vertiginosa affectione, & ex Auic. leuitate capitis post sanguinis excretionem, antegressa frequenti e naribus haemorrhagia,id quod e natibus stillet; si cum non sit spumosus multus est, & repente invadit citra rupturae occasionem. Si vexb extra tussim excludatur , facillimum est internoscere , sputando
enim eis citur sine motu aut excreatu.
Si ab stomacho eductio fiat videndum nam ab eo primario, aut aliunde per stomachum exeat, si ab stomacho primario . praeterquam quod vomitu excluditur, non magna est sanguinis copia , paruae namque sunt ventriculi venae, nisi paullatim colligatur , & postea magna copia vomatur , sed tunc
teporis sanguis est glutinosus, praeterea e ketticulo
266쪽
Cum verb a capite fertur in ventriculum & vomitu rehcitur dissicilem loci affecti coniecturam facit ab AEtio tamen distinguitur, quia non sit adeo' crassias, colore nigro, aequalis & laeuis & immixtus alicui materiae, ut puri & pituitae; adde quod lapsus illius sanguinis e cerebro in ventriculum sentitur, &di signatur ab aegroto. Si ab splene per veniriculum seratur sanguis vomitu reiectus niger est crassusque, sensus grauitatis percipitur in sinistro hypochondrio.
Sanguis qui ab hepate in ventriculum transse tur cum excernitur obscure rubet, grauitas in hypochondrio dextro percipitur, multus & diu profunditur. . Ab utero nonnunquam adventriculum ascendit, tunc vomitum praecedunt menstruorum retentio. grauitas; circa uterum tensio, & partium circumpositarum , tum alia signa quae uterinos affectus ex suppressione mensium natos solent comitiari.
Nonnunquam sanguis ab ijsdem partibus ortus per pulmones reajcitur, quod vidimus. Aquis sexlijs in nobili muliere Domini Laurentij Causidici Regij,nunc vero reuerendissimi Archiepiscopi Aimbredunensis. Si e pectore sanguis exierit ex quacunque prodeat parte, haec omnia apparet signa multa tussis,magna quod in illa cocussione pulmones cocuti oportear, ad exclusionem rei molestΠdissicultas respirationis magna obloionem instrumentoru respirationi in. seruientium. Ea vero maiora aut minora exist ut pro causae magnitudine,sanguinis emisi copia locorum varietate,quato enim est remotior locus a quo sanguis proficiscitur , tantb diuturnior & maior est
267쪽
us IACOBI FONTANI tussis pectoris vero partes sunt plures. Si ex pectoris cauo recurrat sanguis erit ut cunque grumosus, si diu remaneat cum multa tussi &dolore excluditur. Nam omni sanguis extra vasa 'grumescit. Quare concretus dissicile transfertur per pulmones,& tracheam arteriam,eadem ratione non facile expectoratur. Si ex membranis succingente , nempe costas &mediastino, paucus exit, partes enim sunt exangues,
tenui vehementer sputo permixtus , ob longam agitationem, & sanguinis tenuitatem quae facile miscetur cum molesta tussi, quia tenuia quod ictu eludant, dissicile excludantur, adest praeterea dolor membranarum prurius nimirum pungens Si a pulmone manauerit sanguis, erit spumosus
scribit Gal. cap. c. lib. . de locis affectis, Diligenter considerare oportet an spumosium quidpiam educatur ul, id enim efficacissimum fuerat indicium quod ex pulmone
facta fuerit excretis. ut ex Hip. aph. I . lib. F.quicumques Nuinem spumosum expuunt, yse pulmone sis iametis. Gal. in Com. ait sententiam non retro commeare, nequo enim spumosus solum ex pulmone educitur , cum Paulus AEgineta doceat ex gutturae spumosum sanguinem emanare ob respirati aeris cum humore commixtionem ; & Avicen. scribit ex pectore reijci, ob eandem causam, sanguinem spumosum. Verum enim est omnem agitationem materiar humidae praesertim in loco calido spumam procreare, nec Gal. dicit proprium indicium, sed esticacissimum. Alia ergo sunt huic connectenda signa quidem notant e pulmone sanguine sine dolore efferri, nisi effundatur intra pulmonis membrana, quae sensus est particeps:& cum multa
268쪽
inulta in pulmone contineatur distinctionis causa quidam haec signa de aeribunt. Sanguis inquiunt progressus a pulmone aut ex voto expumescit, ex visceris carne cuius induit similitudinem. Est enim pulmo congelata spuma, aut plurimum spumat, non tamen tota substantia ex pulmonis vasis, au ts umae permistis, ex thorace & gutture. Tertium lignum sanguinis e pulmone manantis, est rotunditas spumosa, dc quod per interualla intercisus separatusque sit sanguis, ex Avicenna, quibus Paulus addit, albidum colorem, & dilutum, ex permixtione plurimi aeris, tum ex transitu abientis in pulmonis militudinem. VNonnunquam hirudo haerens partibus gutturis , aut ventriculi, causa est sanguinis excretionis, perspicitur ex sola inspectione.
Si vero in ventriculo extiterit cruor tenuis euo inmitur ex Galeno lib. de locis affech. cap. 8. Ex palato & gingiuis cum saliua purgatur sanguis sine tussi. Signa causaru suere descipia cap. generali,tu uniuerialia remedia:his descrinem' tantu illa qui prospiciut sputo saguini e partibus pectoralibus manati Dissicilis est curatio sputi sanguinis in partibus pectoralibus, ob perpetuum motum pulmonis, & quod dissicile eo possint deduci medicamenta integris viribus, quod si inflammationem concepit locus affectias, unde& pus contraxerit, tum inquit Gal. periculum augetur: Nam expurgari pus oportet, idque tussi unde continue ulcus fit maius. Ex partibus pectoralibus extra pulmonem minus periculum impendet , quod venarum solutio cum
parua sit facile coalescit solutio continui tracheae
269쪽
11ῖ IACOBI FONTANI arteriae facile curatur ob siccitatem. Ex Gal. cap. . lib. 7. secundum locos, reserato ore vastis astringentia debentur , erroso in iis qui ex pulmone, thorace , aut arteria, aut summa arteriae parte sanguinem reiectant, glutinantia quae sicca sunt& viscida , ut bolus armena , quibus congruenti mensura sunt miscenda calida , tenuium partium quae eo fine miscentur, ut iuuent penetrationem glutinentium, sine quibus non penetrarent. In aliis autem locis ut ventriculo, illa penetratione non
egemus, quare sola dantur: stupefacientia sunt inimica pectori,nihilominus miscentur cum pharmacis in hem optoica passione curanda utiliter quae somnum inducunt, & tussim sedant, & sistunt sanguinem sua frigiditate. Si a sanguinis P uta puris tu
tum sequatur , malum , ex Hi p. . Sptutum sanguinis ortum ex aliis partibus quam ex pectoralibus multo facilius curatur ob absen-riam motus perpetui. PMicunque sanguinem vomunt,
si contingat idsine febre, bonum ; si cum Iebre. malum, exHip. aph. 37. lib. 7. hi enim qui febre non labo- , rant, omni inflammatione labant illius loci, a quo
sanguis emanat. Quare vel alicuius vasis ore apertu contingit,vel cum exulceratione quidem, sed extra inflammetionem. quae vero citra inflammationem, sunt ulcera,facile curatur quae au te habent inflamatione,dissicile quod ei' ratione& peiora fiat ulcera. In omni reiectione sanguinis per os, victus ratio est instituenda, refrigerans & astringens. Quare acrsit frigidus& siccus moderate,nam calidus,licet pectori amicus esset, tamen ex aph. 6. lib. F. sanguinis suxum provocat. Degat aeger in obscuro loco, Somnus sit moderatus ne retractione caloris ad interiora calidior reddatur sanguis, motus omnis in-
270쪽
MEDICINAE PRACT. LIB. II. II Q
ier dicendus. Quare respisatio cohibenda, quoad fieri potest & tussis. Iram fugiat & venerem excludant ut excremen ta mitioribus clysteribus.
Cibi debent habere vim glutinandi & renigerandi. Quare in iusculis amylum gummi tragacantum,cytoniorum frustula,grana suma, myrtilorum, fiant autem iustula cum carnibus animalium recens natorum,& praesertim cum pedibus eorum dc partium cartilaginearum : poterunt coqui in illis malua, lactuca, cico rea, portulaca,borrago. Verum portulaca inter omnes habet magnam vim sanguinem sistendi, pisces maxime conueniunt,mala cytonia cocta, pira, sorba, me spilus in potu exhibeatura, aqua chalybeata, aut in qua malu cyton tu maduerit. Veriura haec danda sunt cum aeger debilis est. Nam si vires valeant, vel nihil exhibendum est,
aut parum, quo totum corpus attrahens ex venistractione ipsa diuer suanem faciat. Victus ratione instituta sumendo indicatione ex motu sanguinis oportet per reuulsione aut derivatione mittere sanguine ex vena basilica,aut alia multoties quibus da interpositis diebus. Quantitas mitte di sanguinis designatur ex magnitudine plet hora & viri u. Si ex supraeliis mensibus aut ii morrhoidibus sanguinis reiecto nascatur, venae poplitis aut male oli sunt aperi edae,& aliae fiunt diuersiones per ligaturas extremitatu, frictiones, cucurbitulas hypochondi ijs & coxis afflixas,nec non humeris. In affecto cerebro dum haec fiunt, languinem con densantia, ni exhilienda glutinantia &co solidantia quae diuerso modo dantur pro diuersitate locorum assectorum, nam si e cerebro manauerit gargari sinate vel ablutione oris sistetur.