장음표시 사용
421쪽
star fabulae seriant, qui si orificiu superius ventriculi pupugerint animi deliquium, epilepsiam, tremores, re palpitationes cordis generant. Ijs adiungedas ut
signa certiora ex causis procat articis& antecedentibus nata, nacum multa in corpore, dc praesertim in intestinis,abundauerit pituita, & febris superuenenerit, vermium copia in corpore succressit, quorucausia materialis est crassa,pituita & lenta putresces, essiciens vero calor prarier naturam, sunt namque Vermes in corpore eodem modo quo animalcula in reliquis corporibus putrecentibus.
Prognostica vernatu explicatum' generali praedict. Praecautio fit per ea quae impedi ut pituitae generatione,quare prohibedi sunt cibi crudi generates pituita,coitus immodicus & talia eiusmodi quae debilitat calore in natu,vel polluiu parere maga pituitaec Opra, sequerer purgare oportet cum hiera picra,
diaphenicone&reliquis phlegmagogis, si geniti fuerint vermes neca di & detrude di sunt, multa ad hoc comoda sui, tha barbaru puluerula tu solu mentastrua quaticia, semen porri, nigellae nuclei, folia & florespersici, se me cotra ab synthiu, matricaria, grai ne pul ueratu&radix illi',coriandru, sumac,acatia ,hipochistis, portu aeae se me coralina vera,dantur aute a 9 j.
ad 3 j.cu aliquo liquore coveniete ut aqua plataginis vel portulacae vel graminis. argentu viuu datur solu,vel cum saccharo mixtu &oleo amygd. dulc. id 3 j. F. sine periculo. V. herniariae puluerate,& cornu cerui praeparati an . 3 g. capiat cum aqua graminis. Copo lita sunt theriaca eo de podere, hiera prae omnibus ad 3 g. aut V. succi meta stri, radicis arnulet capa nq,ab synth. rutae an. 3 iiij. succi lactucae sylli. ci- cor.graminis an . S .sum ac,cornu cerui usti, semin. portui. corticis granat. an. 58. nigellae, myrrh.an. 5j
422쪽
o I Ac o EI FONTANItheriacae magnae 3 l. si rasurae eboris, corticis mori
celsi an. 3 iij. strupi de ab synthio q. 6. misce, fiat
consectio liquida, detur coclear cum aqua portulacae aut graminis. Consectio assiec vermi fuga appellatur, quae post dari cum supradictis aquis ad 3 ij. velήcentauri , utriusque ab synthii, poli podii quercus, an. 3 ij. seminis contra j f. decoquantur omnia cum aceto, pistetur addendo fellis arietis vel bouis q. f. fiat cataplasma, applicetur umbilico, . ab synthij;costi amari,calamenti, origani, pule-gij, foliorum persici an. m. j.decoquantur omnia in aceto, contundantur & percoletur ad modum carnium citonio ru,addendo aloes & agarici an .gJ.colochinthis 3 s. olei amigdalaruamararum q. g. fiat unguentu quo illi natur totus veter inferior. fit etiassequens co sectio solida ad vermes τί. seminis portulacar caulium, seminis contra, nigellae, coralinae, rabarbar. seminis citri mundi, sandali rubet an . 3 j. rosaru rubearum 3 g.dictant albi,cinnamomi cornu cerui usti anAij. sacchari dissoluti cum aqua cardui benedicti. fiat conditum praestantissimum . datur a 3 j. ad 3 ij. mirabile est hoc remedium. V. ris sulphuris 3 j. boli armenat B si exhibeatur cum
aqua graminis aut decocto herniariae. De morbis renumhr vesicae, tum de Leis Glculi σcausis in genere. C A P. x x x. Vs i C V M QS E humor glutinosus ad sui concretionem satis caloris nactus fuerit, ibi generari potest calculus,& proinde nascitur in omni s re parte corporis. Fernet. cap. Io lib. I. calculorum pulmonis meminit cap. s. lib. 7. calculorum vesicae
felleae,& nos in corpore doctissimi,& studiosissimi
423쪽
D. Pererij cosiliarij resti id suprema Aquensi curia,
quo mortis eius causa exactius dignosceretur , in eius chisti fellis i7. lapillos triangulares cinericeos,&subnigros inuenimus,ex quibus dies auellanae superabant magnitudine. Hollerius meminit lapidis in capite reperti, &ubi disputat de urina scribit in mulieris corde , quae diu urinam purulentam excreuerat, repertos esse duos calculos.Galenus quoque calculum in mulieris Vtero repertum profitetur. Beneuenius lib. de abditis morborum curationibus meminit lapidis intestinorum. Hac de re lege librum de calculis natis in corpore humano editua Ioanne Κenthmano. Causa verb essiciens calculi est calor vehemens exHipp. tex. 3F. partis r. lib. de aeribus, aquis & locis Hanc sententiam co firmat Gal. ad particula II. seel. 3. lib. 6.epid. notatuque dignum est axiomaeiusdem ad 6. se ist. lib. 6 epid.quando tenues humores existunt. Onesique molles, nunquam calculus in ipsis generatur. dolor etiam in renibus amigens est causa lapidis per accidens , nimirum attrahendo materiam aptam procreationi lapidis, & debilitando facultatem expultricem. Hipp. tex. 38. partis a. lib. de aeribus locis & aquis, signu in calculi vescae scribit, quod νή- nam plendidi limam calculosi minxarsero similem,quia id quod est pro bilios simum illis remanet, conseruaturque acrescit. Ex hoc textu luce meridiana clarius est, lapi dem posse gigni in vesica, contra sententiam Fernen et ij scriptam c. ia. lib. 6. qui tres ad seri rationes in suae sententiae tutelam. prima est quidquid impedit cur incoatus calculus in vesica non effluat, cum crassa pituita, cum pus grumi sanguinis, per eius collu excernantur. secunda quod effractis,& ruptis
424쪽
calculis nucleus reperiatur, qui in re ne videtur originem habuisse. tertia quod nemo calculo vescar i horauit, quin antea ne phriticus non fuerit. Ad primam eius rationem respodeo, sanguinis grum O, pus, & pituita lenta e vesica emuere , cum sana est, ct nondum calida laborat inteperie. At quando Orta est intemperies concrescunt &lapidescunt pituitola excremeta, si enim grumi saguinis, pituita crassa, Sc pus per vesicae collum estiuant,cur non & minutus lapis c rene eductus, & a renulae, cum maior sit capacitas colli vesicae, qua ureteris Ad a. de experientia nuclei reperti respoderi potest non ullos calculos ex re ne traxi lle rudimentum, qui postea in vesica incrementia habuerint, no tamen id ed sequitur omnes esse eiusmodi. 3. penit' falla est; scripsit enim Hipp. in Coac. nephriticos tam reperiri non posse ante
pubertatis annos, calculi autem multi ante hanc aetate generantur. censendii ergo ex Hipp. lib. 4. de morbis,in generatione calculi omnia quς crassiora sunt in vesicae fundo subsidere i sicque non eae uentia concre flere , & calculum ibi procreari.
De calculo rentim. C A P. X X X I.
CA L C v L V s re nil varia edit symptomata, pro diuerso loco, in quo est,cum in re ne conlinetur dolorem grauem procreat ex Ilipp. 6.epid. in υ-- ne dolorgrauis,is fixus esse solet in eodem loco,ad di L. serentiam doloris colici locum mutantis. Quando autem in ureterem calculus depellitur,dolorem vehementem, & lacerantem infligit, qui locu , ut calculus mutat. Nam grauis doloris in peracutum , dc rursus huius in grauem transitu esse solet ut diuersus calcui motus est & concitatio aut quies. Atque
Re nos decipiat lumborum dolor fixus, quorum,
425쪽
renum dolores mutub sese excipiunt. Nam nephritici dolores in sui sympathiam lumbos adducunt,& dolorifica lumborum mala evadunt nephritica quando humor transit ad renes, sicut a renibus ad lumbos. Verum calculus ut plurimum vnu latus occupat nihilominus parce, & crebro urina mittitur propter sympathiam renis alterius, tanta est vis sympathiae in societate ossicij. Quid a calculi conterutram captant ex arenulis per urinas exclusis sententiam Hippocratis sequentes, is namque aph. 79. lib. q. scribis qui bin in ininis areno a su istunt his vesica calc lo laborat, aut renes. hoc signum necessarium non est. Primo quod in febribus ardentibus, & in calido i
coris temperamento a renulae rubrae procreentur saepe,& excernantur. secundo quod non sit necesi sarium a renularum,& calculi generationem eodem tempore fieri,contingere tamen potest, ut cum cauculus est in renibus, aut vesica a renulae per urinas
excludantur; ergo subsideria urinae sabulosa, neque signum proprium est, neque inseparabile calculi: nam a proprio signo ad rem significatam argumentamur necessario &inseparabile signum semper comitatur affectum, quae vera non sunt in omni sub sidentia sabulosa. Distinguntur tamen arenulae in hepate generata ab illis quae procreantur in renibus, ct vesica,qubdillae lateribus vasis adhaereat, neque via qua sere subsideat ob tenuitate, tensi autem & vesicae subsidet. Dolor orauis,qui signum est calculi in rene augetur,inquit Hi p. loco cit. cuin impletur cibo: no statim inquit
Harculanus in sua praxi sedpollua descenderint cibi in
intestinaeraesertim in colis. Cu enim renibus adhaerear,
os cum plenu est premi in premedo auget dolore.
426쪽
M IACOBI FONTANI Causa materialis omnis calculi est viscidus humor aut solus, aut mixtus cum arenulis. Essiciens vero calor vehemens siccans,& indurans materiam illam ex Hipp. loco cit. - Magnitudinis signa sunt vomitus aeruginosus, inquit enim Hipp. 6. epid. cum creverint dolores , am-ginosa vomunt, stupor femoris eius quod edicto respondet reni laboranti ostendit lapidis magnitudinem. Nam quando magnus est calculus , compri- mitur musculus psoas, qui ad supernam, & interna coxae partem fertur,a qua compressione stupor nasucitur ob interceptam spirituum viam propter compressionem nerui. Tardus est morbus, praesertim si magnus fuerit calculus, nec possit per ureteres excludi, & licet cxcludatur , nihilominus intra certum temporis spatium rursus generatur. Curatio instituitur ab Hipp. loco cit. his breui Dsimis verbis. quiescere non conuenit, sed exercitari, non impleri iuuenes veratra purgare poplitis vena incidere, urinam mouentibus deducere, attenuare , cr mollire. Incipit Hipp. a victus ratione, in quo meminit tantum exercit ij, & tenuis victus, ex quibus facillimum est carcera conlectare. Atque primo indicatione sum- pta a causis esticiente , & materiali, calida de sicca sunt evitanda, cdiu causa eis ciens calculi sit calida& sicca. Item fugienda crassa,& viscida edulia, quod materia calculi existat. utendumque victu tenui, nasi dolor increscat quado cibis repletur,&cellet cum cibis vacui sui,utendu est victu tenui .Exercitio vero mediocri agitandu corpus si aeger perserre possit, quo calculus ad vesica detrudatut facilius, praesertim cum aut in ureteribus calculus consistit, aut
427쪽
MEDICINAE PRACT. LIB. III. AO9
paruus delitescit in renibus, nam si in renibus in gnus existat,ita ut egredi non pollir, quies est praeferenda exercitio, hoc enim exercitio fit, ut sanguinem mingat, ob venarum apertionem,&lacerationem.
2Etius ex Archigene scribit lac as ninum calculosus assidue heminae mensura exhibendum post matutinas deambulationes,cum lapidis generatio nem impediat. Aluus emollientibus clysteribus est solicitanda, postea cogitandum de purgatione, &venae sectione. Hipp. anteponit venae sectioni purgationem,quod ut plurimum cruditates multae adsint , & forsan stomachi peculiaris cacochimia, quod cum adest,uenae sectioni praemi vendam et Iepurgationem omnes norunt. poplitis autem v
nam iubet aperiendam iuuenibus,id est ijs, qui viribus valent,&plethora laborant,ad doloris sedatio nem,& metu inflammationis futurae detracto sanguine, si fuerint humores praeparati oportet purgare, non medicam et o violento, quale est hellebo rus, sed benigno, sin autem praeparati non fuerint Hipp. iubet attenuandos humores,qui sunt materia lapidis, mollientia etiam usurpanda ad sedationem doloris, atque haec sunt, quae Hipp. praestanda iubet, praescribitur parietaria nixa in oleo scorpionum & applicata. Verum alia multa peculiaria sunt agenda. diuersa itaque remedia perhibentur pro diuersitate calculi: nam si sit magnus, & induratus ut non possit dissipari,incrementum eius prohibendum,dissolutio nullo modo tentanda; siverb recens concrescat, potest dissolui. Ea autem quae distatuunt recens concretum calculum, indurati calculi incremen-
428쪽
io IACOBI FONTANI, rum, prohibent. Incipiamus ergo a clystere dolorem sedante & euacuante ventrem. N ihil enim in- quit Avicen. dolorem renum a calculo natum magis auget, quam intestinorum repletio , si vomuerint ad vomendum prouoca. fiat itaque vomitorium ex aqua communi tepida, aceto, Oxi mellite
simplici&aqua raphani. Debet inijci es iste res parua
quantitate , ne repletione intestinorum comprimantur renes,& dolor augeatur. Quantum ad purgantia, leuientia medicamenta sunt exhibenda. Nam inquit Auic. cum medicamentum per os exhibitum vehemens fuerit mellenda humores versus renes dolorem auget: in lenificatione vero plurima fructus quare diu rectica fortia non iuuant, videndum ergo num diu retica conueniant in affectibus renum. Videntur conuenire, quia Venas aperiunt , & materias attenuant, partibus impactas, tum quod urinae copia , quam ad renes deducunt,
cum ex se abstergendi vim habeat, est utilissima. Ad id praestandum Paul. A gin. c. IJ. in praeseruandis acalculo diu retica exhibenda censet cum Oxi mellite ex eodem mirabilis est sequens puluis, seminis petroselini, radicis eiusdem, meditullio mundataean. 3 iiij. florum scordi j stellati 3 viij. in furno ex-sccentur separata & triturentur , misceantur &propina Bij. cum vino albo, aut iusculo pulli, aut
Marianus sancti Borolitani pro secreto magno describit clysterem sequentem ad doloris sedationem V. decoctim iiij lajg. eiusdem Marriani secretum est yc. stercorar. nimirum & columbae. &Porcelloru an. 3 j. mellis despumatim j. s. fiat eler' ctuarium,capiat 3 s.cum iusculo,uel vino,vel adde
429쪽
s chari quantu & mellis cap. ἶβ. & addit hoc me-camentum dissoluere calculu. Idem praestat semenantherar ad 9 f. cum vino, mandibulae lucij pistis si in cinerem redigantur ad 3j. cum vino albo. Ad stranguriam, quam pati utur calculosi, dat. 9 j. porcellorum cum vino .ad ardore urinae secretum,
radicii petroselini cichorij, foeniculi,asparagi, brusci, parietariae, capparii, seminis tribuli humidian. Jij. vini albi boni phiolas tres, bulliat omnia ad columptione tertiae partis in ola lutata relicto in m dio operculi foramine paruo ad mensurandam decocti diminutionem, de quo capiat aegrotus 3 iij. mane, videbis mirabile in breui quod no est: meum nuc narrare,olet anethini, camo mellini, buthiri a f. Lij. sialis parum, sat clyster. In colicis etiam prodest multii m. fit ad eadem intentionem cat plasma, foliorum caulium prasiij,maluarum an .m.j. radicisaltheae mjsi. decoquantur in iure capitis vervecis, exhibeantur addendo musci laginis seminis lini, foenugraeci an .m j. g. olei anetini. camo melini , liliorum alborum an. 3 iij. buth. g. vj. mellis autem , v. pistentur. adde decocti supradicta q. f. misce fa-linae hordei quantum sus fiat cataplasma, apponatur calidum. hoc censet Auic. sen. 8. l. 3. trach. a. c. 8. Tamen contraria sententia probabilis videtur, quod materiar nunquam debeant evacuari per loca infirma, loco namque affecto corroboratio debetur, non fastidium, & oppressio. Id autem fit mediocriter astringentibus, qua ita non sunt diu retica, ea enim aperiendi vi sunt praedita ex Gal. c. iue.
lib.J. simpl. quia renes de vesica facit et debilitantur,& ad recipiendum apta essiciuntur. Adde quod author de renum affectionibus scribit derivandos
430쪽
Ir IACOBI FONTANI esse humores in illis affectionibus per renes. quo
haec controuersia componatur censent author es
medici distinguendum. primo diu retica improprie dicta ea sunt omnia, quae quoquo modo Vrinae co-l iam promouere possunt , quo significato omniaiquida,substatiae tenuis, diu retica vocari possunt,
ut acetum , vinum album. Item quae cum sint tenuis substantiae abstergunt, & penetrant, ut adian tum,gramen, &alia. proprie vero diu terica sunt. habenda,quae possident vim separandi serosos humores admixtos sanguini,colliquando, incidendo, separando , & haec sunt tenuis substantiae calidae, siccae in 3. gradu ut seseli, daucus,& similia,de quibus loquitur Gal. 1. lib. c. 13. simpl. Alia sunt frigida, ut semen cucurbitae, melonum, & similia. secundo ratione renum , &vesicae , nam hae partes disponuntur ad recipiendum affectionem, vitio in illarum partium substantia , existente, aut aliunde emanente per consensum. tertio aut nobis proponimus conseruare sanitatem illarum,aut praeseruare a morbo. His positis. In conseruatione sanitatis illius,qui in morbos renum incidere solitus est, nullo modo conueniunt diu retica siue propria siue impropria, nisi qua ratione cum alterantibus miscetur ad corroborationem, aut represtionem intemperiei calidae. Si vero accumularentur crassi, &viscidi humores in renibus , & vesica, aut urinae ductibus competerent diu retica improprie dicta, oportet autem Vt sem p per purgatio praecedat. Si viae minus latae fuerint, tunc nullo modo conueniunt diu retica per se, sed accidens quatenus habent vim deserendi medicamenta,quae illarum affectibus ad-