Novum Testamentum extra canonem receptum

471쪽

SECUNDUM HEBRAEOS.

laudatis confirmare studuit ceterum Hieronymus, Si evangelium feeundum Hebraeos in evangelio secundum Matthaeum verbo tenus Versum reperisset, ipSe graece et latine non vertisset hebraici evangelii fragmenta, quae Hieronymus eodem tempore laudavit Matth hobr. XXVIII, 1 10. 18 - 20 a canonico evangelio valde discrepant. hoc autem canonicum Matthaei ex angelium postea demum graece Vel SUm SSe Hieronymus asseruit, neque Verbo tenus redditum ess indigitavit talis fero inter hebraicum et graecum Matthaeum ratio intercedere Videbatur, qualis inter Esra et Danielis libros canonicos III Esraelibrum et Danielem XX interpretum intercedit itaque demonstrari non potest, Hieronymum priorem Suam Sententiam de Hebraeorum evangelio unquam mutaSSe Vel deseruiSSe cautius quidem postea locutus est, illud evangelium Matthaei authenticum a plerisque existimari. ' nam Matthaeum hebraice scripsisse nemo negaVit, ipsum autem evangelium secundum Hebraeos hane esse scripturam Clemens AleXandrinus, Origenes, EuSebiuS dubitasse videntur Theodorus Mops uestenus Vehementerit Hi0ronymus etiam ad 0s. IX, 1 opp. IV, 128ὶ se ac primum notandum, quod testimonium hoc evangolista Matthaeus IV, 13 sq. non iuxta LXX, sed iuxta Hebraeos positorii. Epi ad Algasiam Opp. I, bo): e quo apparet, Matthaeum evangelistam non vetoris interpretationis auetoritate constrictum dimisisse sebraicam voritatem, sed quasi Hebraeum ex Hebraeis et in lege Domini d0ctissimum ea gentibus protulisse, quae in Hebraeo

legerat.

y de vir illustr. c. 3 Opp. II, 34): Matthasus, qui et Levi, ex publicano apostolus, primus in Judaea propter eos, qui ex circumcisione crediderant, evangelium Christi sebraicis literis verbisque composuis, quod quis Postea in graecum transtulerit, non satis certum est. miseronymi sententiam plane in contrarium vertit O. Zoockior Hieronymus, Gothae 1865. p. 3613: Ilim selbst Hieronymo gal es sev secundum Hubraeos olino Wolfe nurseine Grundiago nachisis uelit, sthren or in suine pigenthumlichen Zusa teten judenchristlicho Intserpolatione euhannio sicli aber liber a Ver-hulinis diose interpolirie Textos gum Origina bisweilon, amentlicli in seinen Dulier Schristen, twas unb0stimm uni missuersilindlicli ausdrnckte. se Hieronymus erniichtorto sicli also olit alimstli undisa disi anfunglichmi Andem, amentlich oh mi Pamphilus v. Catal. 3 gotheille iasichtvo de nugarnischen Evangelium ais dum chisen obruischen Matthuus Uuter unte dem indruch 0 aligu grosso Verschiodonlieit seines exies Von dem des 1 techisehen Matthaus, iuster au contra hanc sententiam

cs etiam notam praecedentem.

' anno 398 in Matth. XII, 13 v. Matth. hebr. XII, 10), a. I adv. Pelagianos III, 2 v. infra ad Matth. hebr. III, 1 - 13ὶ.

472쪽

EVANGELIUM

vituperavit Hieronymum, quia quintum evangelium in

habebant igitur Nagaraei evangelium aramaeum, quod ab ipso apostolo Matthaeo scriptum esse celesiastici Scriptores nonnulli Papias, Irenaeus, Epiphanius, Hieronymia S, crediderunt, alii Clemens lexandrinus, Origenes, Eusebius, lieodorus Mopsiaestenus, dubitaverunt ut negaverunt quia idem agura eorum evangelium et secundum Matthaeum et secundum Hebraeos appellabatur, utrumque Domen Theodoretus aer fab. II, ita coniunxit, ut de Ebionaeis primo quidem dieat: μόνον δε κατὰ Ἐβiω- ναέους ευαγγέλiον δέχονταt, o δε ἀπόστολο ἀποστάτηκκαλοοσ1 tum de aliis bionaeis pergat: ευαγγελέω ετ πατα ατ αῖο κέχρηντα μόνω. quam diu recentiores viri docti antiquae ecclesiae universae assentiebant, apostolum Matthaeum hebraice Scrip8isse, et ipsi Nagaraeorum evangeliorum genuinam Matthaei scripturam existimabant sed praeeunte Desiderio Erasmo Matthias laetus Illyricus negavit Matthaeum hebraice scripsisse, vel saltem canonicum Vangelium X

hebraeo Sermone in graecum conversum SSe Fluctum Sequebantur orthodoxi Protestantes antiquae ecclesiae

sententiam intor Catholicos essendit Ricardus Simon itaque vir summus Gottholdus Ephraim essin Hieronymi

vestigia secutus evangelium Hebraeorum vel agaraeorum omnium evangeliorum, Sive intra Sive extra canonem,

antiquissimam radicem declaravit illud evangelium proxime

473쪽

SECUNDUM HEBRAEOS.

certe ad ipsum evangelii am primitivum necessisse ostia. Godo . Eiet hornitis censuit contra quos Leonardus Hugipsum Matthaeiam graece scripsisse et ano scripturam in canone Servatam esse contendit recentiores theologi omnino a Lessingi et Elchhornii vestigiis revocabantur summa auctoritate riderici Schleiermacheri, qui orationum potius dominicarum collectionem primitivam e Papiae testimoniis haurire quam Nagaraeorum evangelium omnium evangeliorum radicem existimare docuit seliolae TubingenSi demum propugnatores, Albertus Schweglerus' et ipse ordinandus Chr. Baurius ' Lossingi sententiam repetierunt et promoverunt sed tale evangelium canonicis

antepositum iam permultis, ipsi de otiio' displicebat.

illam sententiam impugnavit F. Franckius cui Hebraeorum evangelium e canonico Matthaei, passim etiam Lucae

derivanti, summa in re assensum praebuerunt Franc De-

mannus.' alii Baurius ipse iam correcta eius sententia

474쪽

EVANGELIUM

do Marcionis evangelio tamquam Lucani evangelii radico, de Hebraeorum evangelio tacebat.' equidem et ipse

evangelium Seeundum Matthaeum primitus graece scriptum, ii ad aramaeo Sermone evangelium Hebraeorum, graeeo canonieum manaSSe censui. ' Vollimarus eo progressus est, ut omnia evangelii secundum Hebraeos Dagmenta cum canonico Matthaei evangelio comparata Seriorem

originem prodere pronuntiaverit. evangelium secundum Hebraeos . . Freytagio q) iam ideo auea et Matthaei

evangelii compositum videbatur, quia Hegesippo circa

a. 160 antiquiorem testem non iubeat, et hae fere aetate illud scriptum esse putavit. R. Angerus' iudicavit:

se iam Vero V. Hebraeorum, testantibus quae Supersunt

reliquiis, cognatum eum v. Matthaei, iis in rebus, in quibus ab eo dissert, nunquam certo formam principalem, plerumque indubitate sormam derivatam praebet. Solus

Reussius V. Hebraeorum e graeco in aramaeum Sermo

nem translatum esse negavit.' iam neminem e schola

475쪽

SECUNDUM HEBRAEOS.

critica huic evangelio tamquam omnium evangeliorum

sonti patrocinari R. A. Lipsius praedicavit ita sero etiam

D. F. tralassius de Hebraeorum evangelio iudieavit )iam conclamatum igitur Hebraeorum evangelium mihi quidem non indignum videbatur, cuius fragmenta colligerem et diiudicarem.' illud autem evangelium eum canonico Matthaei evangelio comparans ubique fere formam principalem animadverti, in agaraeorum quidem

evangelio aramaeo, non in Ebionaeorum graeco evangelio longe diverso. VeiZAncherus' meam sententiam repro

bavit, sed non resutavit Vollimarus priorem sententiam Suam repetiit, sed nullis argumentis confirmavit omni nova cognitione Hieronymi et effingi iudicium confir

matur Hebraeorum vanoelium nobis evan eliorum ori

ginem investigantibus etiam nune Archimedis pune tum praebet, quod tot viri docti in evangelio se eundum Marcum

Dor Ursprun unsere Evangelien nach den Urkunden, aut donneuerti Entdockungo und Vertiandiungen, Turici 1866, ubi post Marci van- 0lium omnium antiquissimum antiquius quidem evangelium secundum Hebraeos ante Luca evangelium conceditur p. 11. 23. 16 sq.), sed Nagaraeorum evangelium aramaeum post Lucae et Matthaei evangelia, post medium quoddam Hobraeorum evangelium isseeundum Petrum H annis soro120 14 compositum p. 100 sq. 13 sq. ultimum additur, annis fero 120 1 50 vindieatum.

476쪽

Ι NAZARAEORUM EVANGELIUM.

Nagaraei in te evangelio utebantur, quod quamviSapostolo Matthaeo adseriptum κατα ατ αῖo appellare non pu erat nam ceterorum evangelistarum libri deerant apud araraeos illud autem a Catholicorum evangeliis iam titulo reΘ' Ἐβραωυ discernebatur. Paulum respitii alter titulus: κατὰ τους δωδεκα ἀποστόλους v. Supra p. 8 not. 2). quamvis aramaeo sermone et hebrateis litoris conseriptum, iam Seeundo Seculo graece verSum esse videtur nam Papias Hieropolitanus Matthaei librum hebraeum vel aramaeum 1 arte translatum esse retulit. )Ηegesippus autem praeter Syriacum vel aramaeum etiam graecum evangelium secundum Hebraeos memorasse videtur. Clementem Alexandrinum ad Matth. hebr. XI,

28 sq. et Origenem ad Matth. hebr. XVII, 1 sq. He

braeorum evangelium laudante ex tempore graee vertisse

vi quisquam censebit denique ischondorsius o codicis alicuius evangeliorum Matthaei et Marei margin hebruiei evangelii fragmenta edidit, ' pro eu dubio e graeon ver-

usobium ad Matth. 10br. XXV, 14 - 30 Hieronymum ad Matth. hebr. IV, 13. XII, 9 sq, XXVII, 1.

cf. librum meum: anon uni riti dos euon est. p. 18 not. 2. Papias ita loquitur, ut nullam graecam versionem iam ab ecclesia receptam et coloris usitatiorem, ut Dolitgschius i. L p. 11 censuit, agnoverit. V. UΡΓ Ρ. 5 not. 2, p. 7 not. 3. codex est literis minusculis scriptus, X fere seculi exuuntis Matthaei

evangelio subscripta sunt: ευαγγέλlον κατα ματ αλοπι ἐγράφη καὶ ἀντε- βλήΘ' ἐκ των add. ἐν ἱεροσολυμοtς παλαιῶν αντεγράφω τω εν ωαγέω με ἀποκειμένω ἐν τέχοις οφὶδ 2514ὶ κεφφ. νε 355). in margin scholia unciali character adscripta sunt, quorum quatuor iudaici evangelii variant0 lectionses ad Matth. IV, 5. XVI, 17. XVIII, 22. XXVI, 74 notaverunt, L ischendorsi notitiam odicis Sinaitici, Lips. 1860 p. 8.

477쪽

ΝΑZARAEORUM EVANGELIUM.

Sione, Sed ea aecuratissima hausta itaque tiain nobis lieobit, obrate Matthaei fragmenta ad graecum Matthaeum adnotare quaestunque quodam modo incerta Sunt, sive locus sive verba, uncinis inelusi.

στου Φου αυὶδ υtoυ Ἀβραάμ κτλ. Sine Thamara, Rahaba, Rutha, Bathseba V. 3. b. 6 memoratis ut videtur; sed v. 8 inter 'γωραμ et dis hebraicus Matthaeus non iam omisisse videtur illos tres rege Dχοῆἱαν, γωάς, μασiαν, . 1 inter Gis et Yεχονέαν, vel 'Iωαχω, huius patre in Yωακω, quo graecia Matthaeus omisit . v. 16 ita fero: Ἱακὼβ δε γέννησεν τον γησοον ἐκ τqςMαρέας.16 I, 18 II, 3 deerant. III, 1 13 ecce mater Dontini et fratres eius dicebant ei: Joannes baptista baptigat in remiSSionem peceatorum, eamus et baptigemur ab eo. dixit autem eis: Quid peccavi, ut vadam et baptiZer ab eo nisi forte hodio ipsum quod dixi ignorantia est. ita esus a matre sua Maria paene invitus ad aeeipiendum Joannis baptisma compulsus St. III, 14 17 quum Jesu baptizaretur, igni Super

aquam visu eSt. 20 factum est autem, quum ascendisset Dominus de

aqua, deseendit fons omnis spiritus sancti et requisivit super eum et dixit illi: Fili mi, in omnibus prophotis exspectabam te, ut venires et requiescerem in te tu es enim requies mea, tu es filius meus primogenitus, qui

2 regnas in sempiternum.

. Ιερουσαλήμ.

478쪽

EVANG. SEC. HEBRAEOS

X, 34 36 eligam mihi bonos, illos bonos, quos pater meus coelestis in coelis dodit. XI, 28 ὁ Θαυμάσας βασιλευσεt, κα ὁ βασtλεύσας

XII, 10: et ecce homo, qui aridam habuit manum 10 auxilium precatus est: se Caementarius eram, manibus victum quaeritans precor te, esu, ut mihi restituas sanitatem, ne turpiter mendicem cibos. XVI, 17 μακάρεος Φ, Σμων Π γωάννου.

νεγκέ με εὶς το ρος το μέγα αβώρ. XVIII, 6 7 inter maxima ponitin crimina, qui fratris sui spiritum contristaverit. et numquam, inquit, laeti Sitis, nisi quum ratrem 20 vestrum videritis in caritate. XVIII, 22: Si peccaverit, inquit, frater tuus in vorbo et satis tibi fecerit, septies in die suscipe eum. dixit illi Simon diseipulus eius: Septies in die 3 respondit Dominus et dixit ei: Etiam ego dico tibi usque septuagies 25 septies etenim in propheti quoque, postquam uncti sunt

spiritu sancto, inventu est sermo peecati.

XIX, 16 - 24 καὶ δοὐ προσηλ ον , τ δυο 30 πλούσtot. t εiπεν δάσκαλε ἀγαθέ. ὁ δε εἶπεν ' με λέγε ἀγαθόν tς στεν ἀγαθός, ὁ πατηρ μου ὁ ν Oiς ουρανoiς . dixit ad eum alter divitum se Magister, quid bonum faciens vivam 3 dixit ei: Homo, legem et propheta suo. respondit ad eum: Feci. dixit ei: Vade, a5Vende omnia qua possides et divide pauperibus et veni

Sequere me. coepit autem dives culpere caput Suum,

479쪽

ΝΑZARAEORUM EVANGELIUM.

et non placuit ei et dixit ad erim Dominus: Quomodo dicis: Legem feci et prophetas, quoniam scriptum Stin lege: Diliges proximum tuum sicut te ipsum, et ece

multi fratres tui filii Abrahae amicti sunt ter cor mo- rientes prae sume, et domus tua plena est multis bonis, et non egreditur omnino aliquid ex ea ad eos. et conversus dixit Simon discipulo suo sedenti apud se: Simon, fili Johanne, Dellius est amelum intrare per foramenaeus, quam divitem in regnum coelorum. i XXI, 9 s aridi edici ῶσαννα M oi υψἱστOIς .XXIII, 35 di 'ri', 'a 'r χαρόου Του ' Ιαδα .

XXVII, 1: et ecce superliminare templi infinitae

magnitudinis si actum est atque divisum. XXVII, 62 66 inter epuleri custodes erat SerVUS 30 Sacerdotis . XXVIII, 1 10 Dominus autem quum dedisset indonem suum Servo sacerdotis ivit ad Jacobum et apparuit ei iuraverat enim aeobus, se non OmeSturUm panem ab illa hora, qua biberet calicem Domini, donee a videret eum resurgentem a mortuis. rursusque p0st paululum tulit panem et benedixit ad

fregit et post dedit acob iusto ut dixit sei: Frater

480쪽

EVANG. SEC. HEBRAEOS.

mi, comede panem tuum, quia resurrexit filius hominis a dormientibus.

XXVIII, 10 20 κώ τε προς τους περὶ Πέτρογὴλ εν εφ' ὁτοῖς άβετε, ψηλαφησατέ με καὶ δετε,