장음표시 사용
301쪽
X. Post ιxtinctum schisma, Carolas sextus Ee-
elesiam Galtieamim reduxiι in suam antiquam liberiatatem. Magni momenti est Qui constitutio.
I. V a Carolo sexto, Carolo septimo, & Ludovico duodecimo Concilia Gallicana novam rursum faciem sumpsisse videntur. Attamen si res propius introsipiciatur, deprehendere licet id nihil aliud esse
quam continuationem celebrationis Conciliorum regiorum , cum accessione quadam exteriori iulgoris , quo dignitas Ecclesiae Gallicanae illustratur. Certe occasiones quae tunc inciderunt , magni momenti erant, quod ageretur de reformatione Ecclesiae in capite oc in membris, adeo ut ad obtinendum id quod desimatum erat, necessarium fuerit inveteratis corruptelis opponere consensum universae Ecclesiae Gallicanae, quae eam ob causam omnium oculis proponi debuit, ut amplitudo ejus clarius eluceret in
II. Attamen in Conciliis illis , quae ab
anno millesimo trecentesimo nonagesimo uarto usque ad annum millesimum qua rinetentestinum quadragesimum frequentissima fuerunt, nihil re3iae auctoritati adversum reperitur. Contra, in iis deprehendi tui integra executio jurium regiorum quae in initio hujus libri adnotata sunt, ad Regem nimirum pertinere jus convocandi Eccletiam Gallicanam , proponendi materiam quam in conventu agitari voluerit, examinandi res in eo decretas, easque, si visum fuerit expedire , approbandi , earumque executionem
jubendi. Duobus modis seri potest illud
examen, vel cum consilio illustriorvim viro rum ex tribus regni ordinibus, vel etiam ex sententia minoris numeri. Primi modi exempla superius proposita sunt, quoad tempora secundae Regum nostrorum dynastiae & inlatia tertiae. Vnde factum ut Hincmarus ad Regem Ludovicum Balbum scribens anno DC cc Lxxvii. dicat: a uia de generalibus Ecclesie ac regni negotiis sine generali primorum regni consilis es consens operiale dure consiliamnsio , O c sensum deliterure non etatio , nec pro mo. At nunc videbimus Consilium re gium ad pauciores esse redactum , cum Econtra corpus Ecclesiae firmetur praesentia plurimorum hominum eruditorum , ut in
conventibus negotia accuratius expendantur. Nunquam tamen discedere Oportet
ab hac certissima regula, deliberationes Ecclesiae Gallicanae considerari non posse aliter quam velut consilium Regi datum , easque
executioni non posse mandari absque consensu & confirmatione ejus. Praeterea d
creta illa rata esse non possunt, si quid statutiea fuerit quoad politiam eccidasticam
adversum canonibus Conciliorum generalium in regno susceptorum. Oportet autem ut eorum sententiae congruant statutis Conciliorum , ita ut eo tantum tendant ut aut mentem canonum interpretentur, aut
tendant. Sed Regum ea semper dignatio fuit, etiam illa aetate, ut ab eis tanquam a capite fluere existimarentur bona consilia; tribuebantque ipsi decretis auctoritatem,
executionemque maturabant, pro rcformatione politiae ecclesiasticae , conventus vero Ecclesiae Gallicanae, in quibus negotia agitabantur , consilium situm subministrabant.
Propositio haec a Ioanne iuvenale de Ursi nis Advocato regio in Curia Partamenti propugnata fuit in congregatione Ecclesiae Gallicanae quae anno millesimo quad ingemtesimo sexto habita est Parisiis. Advocati hujus regij verba refert filius ejus Ioannes Iuvenalis de Ursini; Archiepiscopus Remens, in historia Caroli sexti : II monstra deo esses. L une , D pui ' de France,
uis ct dolis 6smbur Ies perhonnes ecclesiae ques de son Eoyaume touchans te sua de I Eglis,por aviar Consili, ct en ieris' prae μιν comme es, quod it eu es requis tr c ans auone quese de persenne , si bon tu simbuis ; c-- me au cas qui Musserit , o. ii a is se requis de par I 'Vniversite O dlaucuns Prelata Opersones ecclesia ques. Et que fans fpplication de persone , quod ii vererit ore expedient , is porroit Dire, O en Delv conclam es fise executer ce qui proit con ct avisi cui elo Consil. Ea vero sic reddi Latine possunt. Duo quaedam ostendit, inquit A rchiepisccopus Remensis de patre suo loquens. Irimum quidem , Rexi Frocorum , qui dextrum Eoaesae brachium est, eam inesse auctoritatem, ut quoties causa Ecclesiae agitur , si Conciliism Ecclesiae Gallicanae ab eo petatur, congregare illud c, passii cse debeat, in eoque praesidere tamquam caput. Deinde , posse Regem Eud ipsum, etiam non rogatam, si mayessali 0us iis,m so
rei expedire uti Concilium habeatur. Nunc quidem tueri s. eum juxta preces Academiae Pa risiosis es quorundam 'alatorum cse personarum ecclesiasticarum. Ad id, dein posse Regem, si ea causae inciderem propter quas ipse putarcte iurandom esse Concilium, pssse inquam illum , eliam nullo rorante , personas ecclesiasii cas regni si evocare , in eo autem Concitio curan uti decreta condantur, qui , i e robur O
302쪽
firmitatem auctoritate sea tribuet. Hujus regiae
auctoritatis clara documenta extant in modo agendi qui tunc temporis usurpatus est ad sopiendum diuturnum illud schisma quod Ecclesiae unitatem scidit per multos annos. III. Cum Carolus quintus Rex Clementi septimo Avenione sedenti adhaesisset in schismate, filius ejus Carolus sextus pariter cum universo regno adhaesit Benedicto decimo te io , quem post Clementis obitum Cardinales Avenioni commorantes elegerant, postquam eis pollicitus fuisset am. plexurum se omnes vias quae proponerentur pro unione Ecclesiae, etiam usque ad cessionem sive resignationem Papatus inclusive.
Summa cura conatus est Carolus ad unita tem revocare contendentes , ram eum qui Romae commorabatur , quam qui Avenio
ni. Vt autem investigaret quanan in primis ratione id assequi posset, in Concilione generali, sive per viam compromissi , aut ces. sonis, Concilium congregavit Praelatorum Capitulorum, Nobilium, Communitatum, Doctorum in Theologia & in utroque Iure, aliorumque procerum: qui censuersiat viam cessionis securiorem esse, breviorem, ac om-rium maximEhonestam id decoram, porro eam fidelium conscientiam in tuto colloca turam , ac schisma prorsus extincturam. I V. Ex diversis ordinibus conflatam fuisse hane congregationem discimus ex li
teris Caroli sexti , in quibus sic habetur:
Convocavimus Conciliam Praelatorum , Cui uia
lorum , Nobilium, Universiarum, Murum s reae pagina ct utris ae Iuris Doctorum , religiosori mque devotorum , ct aliorum procerum regni nostri : intra quos visis diligenter atque disiossis aedigesis mature pluribus vias, tandem per opinionem ipsius conlocati Coxcij comperimus assumendam Oc. Quare cum cautione
quadam intelligendus est Archiepiscopus Remensis in sua historia , inqua ait Regem
anno M ccc xc I v. congregasse Parisiis Archiepiscopos, Episcopos, Abbates,
monachos, ta alias personas ecclesiasticas, ut sententiam eorum exquireret in causa hujus schismatis, peur avsir lora avis de proce- Ar en cute mattere. Verba enim haec non excludunt Nobiles aut ceteros quos Rex evocaverat , tametsi indicant eos in corpore
Ecclesiae Gallicanae constitutos non fuisse, sed in Consilio regio. Vnde factum ut eorum quoque sententiae, aequE ac sententiae Praelatorum , secundum quam si ibtractio hu jusmodi decreta est , mentio fiat in decreto anni 11 covi. lato contra epistolam quandam Academiae Tolosanae : Praelatos, Vniversitates, viros demotos, Principes imper Ducra, Barones, Milites. O cetera Eegni o De
phinatus es utriusque brachy sen O accito
ad Cori N acciri ct congregari se cramus. Item in literis Caroli sexti datis anno millesimo quadringentestino septimo . Avens par plusors cse dioersis annees fuit assembler par- devera nos en nostra villa de Paris les P latro is clerge ct ρωμα s des Princes de us e v, Barans, Vniversite des Estu es, ct ou- tres sales se praud hommes de nostre Rostatime entresetrand nombre , 'ur a ir uer re leur avisse conisil. Quae sic LatinE reddi possunt Coram nobis per plures diverso ue annos congre uri scimus in civitate nostra Parisiens fra- laus clerumque cir plures ex Principibus nostrifanguinis, Barones . Universitates 'di oram, o alios sapientes o prudentes viros regni nostri in magno numero, ut super ea re sntentiis cositi sique eorum juvaremur. V. At ex historia Ioannis Iuvenalis de Ursinis discimus ordinem observatum in rogandis personarum ecclesi.isticarum sententiis , qui melius explicari non potest quam ipsis verbis auctoris : Por demander tes opi
du R9, o notasti Cleu. Les Pretits ct aut respersinnes e les inques furent rauius mitin au Disa Paris. Ea vero Latino sermone ita reddi post uni: Ad rogandas autem sententias, relationemque de iis ad R gem se ad Consilium ejus sciendam , consiliuius est Dominus Simon de amaudo Patriarcha AIexandrisus es Epis. Ius Carcassonensis , vir unus e primis in Con lis Regis, O notabitis Clericus, id est . plurima rerum ac Merarum peritia clarus. Praetiti Uisarcum aliis personis ecclesiasticis congregati fuere Parisiis in Palatio. Infra : Le Patriarche loreuma comme Ie Rost les avolt mande pouraet νleur avis ct consit des munieres de procederes de troaver Ia vve o parvent r. Lora lesiis Pretiis, en gardant les Diiabies consumes ancienues, strent une Processon par la grand S
sereri Puis s'en retornerent en Iadire Sale. Et
ta pus expediante , imo necusire a trister union, O me ille ure que D voste de compromis, doni aucuns avolent rauche. Laqueri delibera tion fui ranoraeeau Rodi, aux se non Sang
303쪽
uns. Et fui conciu que iacte voste diligem - Praelatorum absentium , ac deputati Capitament sed pratiqueisit. Nos ista quoque Latine tutorum Ecclesiarum catliedralium In eo reddenda esse censuimus in gratiam extero- conventu Rex praesente se, ac praeientibus rum, non quidem verbum e verbo reddentes, etiam Principibus & gentibus Consilii sui sed verborum sententiam sequentes: Patriar causam hanc examinari orarique jussit utrin Masabitu adeos oratione, monuit Regem eos adse que a viris doctis, ad eum modum quo orati vocasse ut eorum sententia es consitio Iuvaretur causae solent in Curia Par lamenti , Itaque in investiganda ratione extinguendischismatis. inquit Carolus , altematis diebus in C. Edomum Praelati , iuxta morem antiquitus ob no fro, modo forma quibus audientia in Gamatum, Processionem agentes Roma am aulam ria nostra dantur O c. Dictum itaque est te O cirrem Dauidi, demum a sacram Capellam neri Regem , juxta sacram Scripturam &venerunt, usi ab uno ex Praelatis celebrata fit Canones , ad adhibendum schismati rem Missa de Spiritu functo ad invocandum auxilium dium, ejusque extirpationem unicum ce- divini naminis in capienda maxima delibera- reris Regibus procurandam. Quoniam verotione. Hu ita peractis, tum demum in eandem ejus schismatis continuatio imputanda erat aulam rediere. Iureyurando autem eos adegit Benedicto Summo Pontifici , quod viam Patriarcha prompturos sententiam ex animo, Cessionis a se in electione sua juratam respue-amque ulla tione , O nullo partium studio. ret, subtrahendam illi obedientiam velut Rogavit deinde uniuscujusque sententiam. Multa schismatio. Itaque Rex se ad sententiam porro eleganter o do ti hac occasione dicta in Ecclesiae Gallicanae accommodans decernit
contentu Ant. Vna tandem ommum vox fuit, cum consilio Principum regij sanguinis, ac viam cessionis magis expedire, immo necessariam nonnullorum aliorum Priucipum, Ecclesiae esse ad constituendam unionem, or hauddubie me- que regni sui, se, Ecclcsam , clerum . MDorem via compromt18,de qua aectu uerat ab EL populum recedere ab obedientia Benedicti. quibus. Cum ita constitatu uisset, eaque semen. Iubet autem ut interim Beneficiis provideana ad Regem, ad Principes Nyν anguinis, O tur Per electiones & collationes. Constitu ad magnum Consilium relata fuisset, summo ab iis applose excepta est. Itaque decretum fuit uti
via cessionis omnino okineret. Verum Ioannes
Iuven ilis silentio transmittit, id quod auctor NS. vitae Caroli sexti adnotavit, Duces Biturigensem , Burgundum, & Aurelianensem huic conventui praefuisse vice Regis.
VI. Anno M cccxcv. Carolus exequitio illa data fuit Parisiis die xxvi i. Iuli j
M cccxcv Iri. & proposita in Partamento x x i x. mensis Augusti insequentis. Quoniam vero provisiones Beneficiorum, aliaeque expeditiones in Curia Romana fieri so. litae, multis dissicultatibus implicatae erant, Concilium Ecclesiae Gallicanae nonnulla statuta edidit, ut observarentur. Sed eorum volens hanc deliberationem . Duces Bituri confirmationem postulavit a Rege; qui eam in & Burpundiae patruos suos ad Ducem concessit, postquam statuta illa ita Consilio Aurelianensem fratrem suum ad Benedictum regio examinata fuerunt; ut patet ex consti- P pam misit, qui ei persuaderent ut secun tutionibus regiis editis annis millesimo tre- dum quod ipse pollicitus fuerat , viam ces a centesimo nonagesimo nono & anno mill sonis amplecteretur. Vertim eorum inge simo quadringentesimo sexto. nia elusit Benedictus , viam compromissi proponens inter partes , quod negotium istud adeo implicabat ut finis nunquam sperari posse videretur. Post reditum Legatorum , Rex cum consilio alterius con*regationis rursum aliquot viros ad Benedictum destinavit, oratum ut Papatu cederet; si v ro i, recusaret, finem se schismati imponere curaturum indicarent , prout melius fieri posse existimaret. Eodem vero tempore
idem ab Bonifacio I X. Antipapa Romae commorante postulari jussit, quem ob eandem causam urgebant Legati Regum Angliae & Castellae. irrito utrobique conatu, quod uterque Pontificum dignitatem suam retinere destinasset. Quo factum est ut Carolus Concilium Ecclesiae regni sui Parisius congregaverit : ad quod accessere Archiepiscopi, Episcopi, Abbates , procuratores
VII. Cum subtractio non succederet Ustacuvii D, ex sententia eorum qui ejus repertores fue rant , Dux Aurelianensis summa vi tenta bat ut obedientia Benedicto restitueretur. Eam ob causam Rex clerum regni sui convocavit Luteriam anno millesimo quadringentesimo tertio, quo Benedictus misit duos Cardinales. Negotium agitatum est in Consilio regio, praesente Rcge, in a Femia P latorum , in quo decretum fuit restituendam esse obedientiam Benedicto, iis conditionibus quae in quadam scedula continebantur, quarum praecipuae fuerunt istae : Cessurum Pontificatu Benedictum, cedente, decedente, vel Veriu adversario , provisionesque Beneficiorum valituras quae factae fuerant tempore subtrachionis. Hi, actis, Princep , p sientibus Biturigum & Burgundiae Ducibus. determinationem suam per Cancellarium significari
304쪽
&Imperi j Lib. VI Cap. XXXI V. 19
ficari jussit conventui Praelatorum , quorum fuerant tempore subtractionis, quicquid ve- aliqui statim consenserunt regiae constitu- ro secus praesumptum fuerit, in irritum mit- tioni, alij vero moram sibi dari postularunt teretur. λnnuit Princeps postulatis, consti N ' ad communicandum cum Episcopis suarum tutione data die xiv. Ianuar' Mcovi. in qua provinciarum. Interim Rex ad se Duces il- continentur jussiones, mandata, do prohibi-Ios accersivit, & ad cathedralem Ecclesiam tiones uti Concilium postulaverat. Praeterea Parisiensem profectus est : ubi Missa per Concilium pronuntiavit non toleraturos se Cardinalem Praenestinum celebrata , po- deinceps reservationes Beneficiorum, gratias puto fgnificata est voluntas regia, habita in expectativas, aliave ingenia aulae Romanae meam rem concione a Petro de AlliacoEpisco contemptum veterum Conciliorum a Sumpo Cameracensi. Attamen constitutio restia mis Pontificibus introducta. Regem vero ro- modestissimis verbis conscripta est. Decla. gavit deliberationi huic auctoritatem addere rat enim Rex se quinquennio ante decrevisse donec Concilium generale posset haberi Cui subtractionem cum consilio Praelatorum, Petitioni se Procurator regius adjunxit. No- Principum, cleri,& magnatum restiat. Cum ratu digna sunt verba constitutionis regiae, autem sibi assirmatum fuerit a duobus Car- qux data est anno M covi die xviri Februarij:dinalibus Papam Benedictum serio amplecti Supplicabant i umiliter o devote quatinus nos hi velle viam cessionis, idcirco se, cum consi- Vlorum deliberationi o conia om conformantertio de consensu Ducum Biturigenss & Bur- adhaerentes, Vsu gratas habere , O dictus EGgundi patruorum sitorum, fratris sui Ducis cisai O viros ecclesiasticos nostrorum Regni se Aurelianensis, & patrui item sui Ducis Bor- Delphinatus quoad praedicta ad suam libertatwboni j cum consilio etiam Praelatorum, Aca- antiquam edi juris communis dispositionem, quan demiarumque Parisiensis , Tolosa , An - tum in nobis est, reducere, or in eadem tibertate degavensis, & Monspeliensis, plurimorum- eos censemare O manutenere, omnia in contraiaque magnatum & nobilium regni, decerne- rium impedimenta submovendo , dignaremari re subtractionem illam in posterum cessatu- Nos igitur attendentes quodsicut Sacerdotes δε- ram, restitui inique iri Benedicto Papae obri bitores sunt ut veritatem qaam audiverunt adientiam . . Isthaec verbis Gallicis explicantur Deo libere praedicent , sic Princeps debitor eit ut in alia ejus dem Regis constitutione , quae veritatem quam audivit a Sacerdotibus , pro-
sc habet: Ssamois suisens que comme a gran- batam quidem Scripturis, defendat fiducialiter, de O more deliberation, o par te censest aera se e uester exequatur , habita prius deliber Seigneura de N esu O lignage , des Gens tione marura es iractatu diligenιi eam pluribus de mine Graia Consil, des Prelati de siste de genere nostro Principibus alissique viris noulis, Vniversu O Germe de nostre Rostau- tabilibus se famosis , dictorum Pralatorum Ome Oc. Quorum verborum haec est versio: aliorum virorum ecclesiasticoru- O Procurato-
Notum seri volumus quoniam post magnam ct ris nostri supplicationem O reque m jus mmaturam deliberationem. ex consilio Principum se rationabium sincIorumque patrum o Comis sanguine es genere nostro , gentium magni ciliorum generatium decretis cons mem reps.
nostri Cons*, Praelatorum sanctae Ecclesiae, Vni- tantes , eam in forma sicut praemittitur de noversit aram ct cleri regni nostri essi Aa certa sententia duximus admittendam, prae- VIII. Anno millesimo quadringentesi. dictas deliberationes ct conclusiones nutas hamo sexto rursum congregata est Ecclesia lentes , duras Ecclesias se viros ecclesiasticos Gallicana , ac rursum examinata materia quoad praedicta ad suam libertatem antiquam cessionis & subtractionis. Iussit autem Rex oe juris communis dispositionem reducendos esse in suo Consilio ut de ea in utramque partem censimus , O quantum in nobis est reducimus, disputaretur a duodecim Theologis & Ca- eo que in eadem libertate per nos de cetero ma- nonistis : inter quos Magister Petrus Plout nuteneri es cons mari volumus per praesentes ps ac Theologiae Doctor' luculenter osten- mandantes se districtius istingentes dilectis dit quanta esset in hujuscemodi rebus regia es fidelibus Consiliariis nostris Gentibus viserum auctoritas, ut inquit Ioannes Iuvenalis de praesens tenentibus O qui futurum tenebunt Vrsinis. Tandem Concilium Regi supplica- Pasimentum sec. Verba ipsa referre volui ;vit ut quorundam audaciam compesceret, quoniam haeo est summa congregationis cui qui paulo acerbitis invehebantur in viam ces- interfuerunt quamplures viri doctissimi , HOnis Paulo ante propositam ad extirpana adeo ut Ioannes Iuvenalis de Ursinas assi r- dum schisma , subtrachionemque vitupera- met nullos aetate illa in universo orbe Chribant quae facta fuerat. Eam ob rem orarunt stiano repetiit potuisse viros qui istos doctri- regiam majestatem ut sub certis poenis probi. na superarent. Quapropter mirum non est sa beret nequis deinceps talia loqueretur utque si causas hujus constitutionis sequens aetas decerneret rata esse & firma quaecunque acta desicripsit in Pragmatica Sanctione. Ceterum
305쪽
in his verbis constitutionis videmus quidem Ecclesiain Gallicanam decreta sua cdere, sed ita talnei,ut ea a Rege confirmari postu. let. At parte ex alia Princeps profitetur se ex ossicio teneri ad tuitionem veritatis quam Sacerdotes docuerint. Sed tamen observandum est non ita se agere Principem quasi ad eum simplex tantum executio pertineat, sed
causae etiam cognitionem ad se trahere, ut videat an ea quae proponMntur consentanea sint sacrae Scripturae dc canonibus antiquorum Conciliorum. Vno verbo; universa ex
minat in suo Consilio , pronuntiat petitio. nes aequas esse , Ecclesiam Gallicanam redii cit in tuam antiquam libertatem quoad provisionem Beneficiorum . decernit eam libertatem in posterum obtinere debere, ac consiliariis sitis imperat hujus constitutionis executioni invigilare. Discrimen illud quod intercedit inter deliberationes Ecclesiae Gallicse ae dc regias pariter observatum est in
constitutione edita anno MCD xviii. in
qua Princeps profitetur recipere se delibe rationes Ecclesiae regni sui per modum consith: Certas conclusiones per eos Hectas o tandem nobis ab eisim per modum consiti' relam
sescepissemus , approbasiemm , ct eas solide
tenentas ac inviolabiliter observanaeti statuissemus.
I X. Tandem anno millesimo quadringentesimo octavo decreta est neutralitas , hoc cst, decretum ne alterutri Pontificum obedientia exhiberetur, non ei qui Avenioni morabatur , neque etiam ei qui lueomae habitabat. Interim Ecclesia Gallicana Pari sis congregata nonnulla statuta condiditru bus praescripsit ordinem tenendum inispensationibus, judiciis appellationum, α provisionibus Beneficiorum , praeside Archiepiscopo Senonensi , ob absentiam Pa
triarchae Alexandrini. Magni momenti es hultima Hausula i me omnia deliberata sint, salvis 3uribus Coronae Franciae es Libertaturi Ecclesiae Gallicanae , fisa etiam debita sanitas i apostolica reverentia ct Domino Papa futuro legitimo, clave non errante. Statuta illa a Rege confirmata fuerunt. Et quamvis ejus constitutio de ea re non extet, hujus tamen confirmationis mentio extat in constitutione diei xv ii. Aprilis Mco xv i. itemque inconstitutione anni McDxii. quae ratas Ieac simias sanciunt provisiones iactas tempore neutralitatis. A mus, qui sommcs Gardien,
ωm n rarum Regni Delphinaras , qu ue tuta o ordination supradi Ias indicu Concilio fictas rati avimus θ' approbavimus, pc rixet usui, or quicqui ex eis secutum est, is tas inmi aiasique praesare , se cavere ne contra eas veniatur. Concilium generale Pisanum habitum anno Mc Dr X. ea statuta approba- vir , ut constat ex ejus decreto, quod extat in
X. Extincto tandem apud Constantiam schismate, ac Martino quinto Summo Pontifice electo, querelae tamen Gallorum non desiere,quia Concilium non decreverat prohibitionem reservationum Beneficiorum,
neque pecuniarum exactionem vetuerat.
Quapropter Rex coactus fuit definitivo de
creto providere his rebus. Iam antea quidem anno McDv i. statuerat ex sententia
Concilij regni sui ut Ecclesa Gallicana reduceretur in suam antiquam libertatem quoad electiones de collationes Beneficiorum. Verum id decretum tantum fuerat interim valiturum donec Concilium Senerale celebraretur. Sed cimi videret nullium a Conciliis Pisano & Constantiensi remedium esse quaesitum, definitive pronuntiat. Reducens autem in perpetuum Eccaesas regni sui in antiquam suam libertatem, dece nit ut provisiones Beneficiorum fiant secundum antiqua Concilia, abolitis pror, iis re servationibus & gratiis expectativis. Tum prohibet exactiones Romanae Curiae. Quo loco duo quaedam observanda sunt. Pri naum, constitutionem illam post extinctum schisma latam esse, cum data sit anno mille sino quadringentesimo decimo octavo. At rerum , integrum Ecclesiae Gallicanae Con
cilium non tinfle convocatum ad tractandum de editione hujus constitutionis; quae decreta fuit in Consilio extraordinario Prin cipis , in quo aderant Praelati quamplurimi, nonnulli Consiliarij Partamenti Parisiensis,
ac Doctores. Haec sunt verba Constitutio nis: Praehabita deliberatione matura cum Praelatis quam plurimis o Gentilus camerarum di
cti nastri Partamenti alis que pluribin Doctoritas ct Magi is de dicta Vniversiare Parisi n- si , in ingenti numero , in camera Lm x xi
Partamenti demandato nostro conire aris. Ea
propter verba quae sequuntur addita sunt ad calcem hujus constitutionis i Per Re gem, ad relationem magni sui Consiti' in camera Partamenti tenti perimminum Dei in
306쪽
I. Carolui septimus Ecelesiam Gallica m congregat Avarici B iturigum. In eo conventu mamman mr decreta Concil3 Basileensis, ac recipιuntur. II. Publicam eorum acceptationem stri ρ stulat Leclesia ballicana. Tum condita Saneno Pragm
tua. In ea emicant clara argumenta regia auctoritatis.
III. Gallorum R es in coronatione sua pollice tur Episcopis protectionem ct initionem bι ium Ecclesia. Intelligendum ιd juxta veteres formula ; qua ex plicantur. Ius iurandum Thilippi primi Ragi IV. Emicat item autitoritas regia more se, nis A Vragatione Ecclesia Valticana habita in rici Bι-
V. Conventus Turonensis tractavit de capitulis a
z Ite Ludovico XII. ρυ sitis anno isto. de bello inferιndo Papa Iulio. R. o. a Eeelebi a Ualticanai sectanda sunt tanquam data ab iis penes quos est au-
I. ARO Lo dein septimo regnan- is te Concilium Ecclesiae Gallicanae confregatum est Avarici Biturigum anno millesimo quadringentesimo trigesimo o Ravo, in eoque ad usum revocatae sunt omnes regulae supra a nobis observatae.
Concilium Basileense generale plurima decreta statuerat pro reformatione disciplinae ecclesiasticae , praesertim quoad provisionem Beneficiorum & judicia causarum. Dein Legatos suos ad Regem & ad Ecclesiam Gallicanam misit , oratum ut ea decreta susciperentur & observarentur in Gallia. Rex vero ex sententia magni sui Consilii convocavit in urbem Biturigensem Archiepiscopos , Episeopos, insignia Capitula , Abbates , Decanos, Praepostos, S alios Praelatos ecclesiasticos, Magi sitos Doctores in Iure divino & humano, aliosque viros doctos Academiarum , alias. que item personas regni & Delphinatus ,
quos omnes in magno numero congregavit in Capitulo sanctae Capellae Biturigensis. Congregationi prandebat Carolus Rex , assidentibus ei primogentio ejus filio Ludovico Delphino Viennensi, Duce
Borbonio , aliisque magnatibus , & viris eruditissimis in rebus ecclesiasticis & se cularibus de magno suo Consilio In qua quidem solemni congregatione prosintes , a si cntibus nobis primogenito nostro Ludovico Delphino Viennens, Duce Bouonio, ali que ma natibus , proceribus , or viris periti simis in ecclesiasticis oscularitas de magno Consilio nostro. In ea congregatione auditi sunt a Principe Legati Eugenij quarti , causam ejus
orantes , tum etiam Legati Synodi Baz Tom. II.
leensis. Post quae Carolus utrorumque causam se praesente examinare jussit diversos Doctores. Cum autem ea discussa fuisset, ecclesiasticae personae representantes Ec- .clesiam Gallicanam lumina cura apud eum enarraverunt quanta confusio in politiam ecclesiasticam introducta esset, cui, ut ipsi existimabant, abunde providerant decreta Concili j Basileensis. Itaque consentire se
acceptationi horum decretorum, alios quidem prout concepta erant, nonnullos cum
modificationibus a se additis. Eas porro modificationes non ea mente introductas mille uasi dubitaretur de auctoritate eorum qui ecreta haec condiderant , sed quia cxistimarunt eas congruere utilitati publicae de
consuetudini Ecclesiae Gallicanae. I l. Concilium itaque Biturigense censuit suscipienda esse decreta illa, orandumque Regem ut publica eorum acceptatio fieret, utque educto sive Pragmatica Principis Sanctione firmarentur, eorumque executio imperaretur Curiae Partamenti de aliis Orici riis. Tum omnes Episcopi & personae ecclesiasticae repraesentantes Ecclesiam Gallicanam humiliter Regi supplicarunt ut rebus
in congregatione decretis regium consensum adhiberet, easque cum effectu protege rei, jubens ut inviolabiliter observentur. At
Princeps de negotio isto deliberari jussit in magno suo Consilio, in quo aderant Principes regi j sanguinis , quam plurimi magnates,& viri graves ecclesiastici de seculares. Considerans autem Carolus Sacerdotes teneri ad praedicandam veritatem quam a Christo di dicerunt , Regem vero ad ejusdem veritatis protectionem teneri, si Lacris Scripturis con-pruat, intelligens porro, post maturam deliberationem in Consilio suo habitam, supplicationem ac postulationem cleri juilam esse de rationabilem ac decretis sanctorum patrum conssentaneam, praedictas deliberationes ratas habuit, eisque consensum dc auctoritatem suam adjunxit, praecipiens ut ex custodiantur & observentur de inter constiti
tiones regias describantur. Tum Curiae Par- lamenti & aliis Osticiariis praecepit ut eas inviolabiliter observari facerent a personis ecclesiasticis & secularibus, gravi poena rebellibus irrogata. Singula quae hucusque diximus colliguntur ex edicto quod Pragmaticam Sanctionem vocant. Ex eo enim disti mus Regem convocare Concilium regni sui, eique cum Consilio suo praesidere, causas praesente ac jubente eo tr. ctara , deliberationes Ecclesiae Gallicanae non ant Eexecutioni posse mandari quam Regis edicto firmarae sint, examinari porro debere a
Principe in Consilio suo, protectionemque
307쪽
executionis infractionumque castigationem M DXL. occasione schisinati in Ecclesia delegari magistratibus regiis. Initio autem vigentis, in qua auctoritas protectionis regiae edicti Rex declarat se ex ossicio , quod singulari aeremicat. Clim Synodus Basileen- ipsi commune est cum univertis Principi sis leposuisset Eugenium quartum, & in ejus hus, teneri ad conservationem canonum an- locum substituisset Amedeum Ducem Sabaii. liquorum patrum , ac praeterea id sibi ρriva- diae,qui Felix quintus dictus est Leoti Eu-tim incumbere ob promissionem sive jusju- geni j & Concilij Basileens, auditi sunt a Rerandum quod in coronatione sua juraverat. ge coram Concilio Ecclesiae Gallicanae, quas pariter causas attulerat Carolus sextus quae nonnullas conclusiones edidit in hae in constitutione edita anno McDv I. de qua materia. De his ergo cum relatum esset Prin-
superius egimus. cipr in suo magno Consilio, ipse eas gratas III. Nam Reges nostri in coronatione G acceptas habuit , & secundum eas consti- sua pollicentur se protectionem dc tuitionem tutionem edidit , quae ad Partamentum suam exhibituros iuribus Ecclesiae conser- missa est. Hujus constitutionis sententia vandis. Quod intelligendum est juxta vete- haec est. Regem lubenter auditurum Eccle res formulas, in quibus conservatur voluntas sana legitime congredatam. Quoniam vero Episcoporum qui Petitionem hanc fecerant. multi viri sapientes ta docti dubitabant an Eorum autem mens non ea tantum est, ut depositio Eugeni j , & nova Felicis electio bonorum suorum conservationem sibi aPrin- in Concilio Basileensi factae , juste ae ca cipi promitti velint, aut libertatem celebran- nonice decretae fuerint, & utrum Conci
di ossicia divina, sed praeterea selliciti sunt lium illud sum cienter tunc repraesentaret de conservatione jurium & privilegiorum Ecclesiam universalem , Principem persiste- quae ad ipsos pertinent secun una Canones. re in obedientia Papae Eugensi. Cum au- Ita enim docet formula jurisjurandi a Phi- tem merita hujus lausae cognoverit, sive per
lippo primo emissi anno M L i x. cum con- Concilium Oecumenicum , sive per conia secratus est Rex vivente patre. Ea autem gregationem Ecclesiae Gallicanae, quae fre- . his verbis concepta est i Ego Philippus Deo quentior convocabitur cum Ducibus , Ba propitiante mox futurus Rex Francoris in die ronibus , & amnibus suis , aut per commu- ordinationis m ae promitto coram Deo se sanctis nem consensum Principum, tum amplexu- ejus quod unicuique ' de vobis commis s cano- rum eum veritatem catholicam. Accidit au-nicum privilegium se debitam legem atque Iu- tem ut per eλ tempora, interim dum schisc sitiam conservato O defensi onem quantum po- ma erat inter Papam Eugenim & Concilium tero adiuvante Domino exhibebo , scut Rex in Basileense , personarum ecclesiasticarum
seo regna unicuique Epi vo ct Ecclesiae s i studia se diviserint , adeo ut nonnulli pari
in i a per rectum exhuere debet. Populo tes Concilij sequerentur , alij vero , Ponti. quoque nolis credito me dispensitionem legam ficis. Quoniam vero unius partis fautores
in seo jure consi rentem nostra auctoritate conce - dc adhaerentes excommunicabantur & Beia Nam. hsurum. Formula illa descripta est usque ad neficiis suis privabantur ab alia , unde hor vocem populo, ex ea quam Hincinarus Re- renda consulto emergebat in regno, Caro mensis Archiepiscopus . obtulit Ludovico his , tametsi Euῖenio adhaereret , propria Balbo Caroli Calvi filio anno octingentes- auctoritate nulla facta mentione Concilij mo septuagesimo septimo , cum is apud Ecclesiae Gallicanae , tametsi ea adesset in Compendium coronatus & consecratus fuit, urbe Biturigensi suspendit citationes, cen quae extat in Capitulis Caroli Calvi a Sir- suras , privationes, de inhabilitationes, sive Inondo editis, quamque Reges semper usur- a Papa sive a Concilio facias , A Curiae parunt usque ad tempora Philippi primi. Partamenti praecepit ne pateretur eo prae-Ac licet dein ejus verba fuerint immutata, textu personas ecclesiasticas perturbari in res tamen ipsa mansit. Sicut ante Ludovi. suis Beneficiis , ut constat ex constitutione eum Balbum Reges eandem quidem Pro- anni millesimi quadringentesimi quadra missionem faciebant, sed alias verbis ; ut gesimi. constat ex Promissione facta a Carolo Cal- V. Ecclesia Gallicana congregata CG suis. a. vo anno Dccc Lxix. quando Rex Metis carodum Turonum a Ludovico X I I. anno coronatus est in regno Hlotharij : Sciatis M ox. deliberavit de capitulis a Rege prome----- unicuique in seo ordine secundum sbi positis, de necessitate nimirum belli gerendi competentes leges tam ecclesiasticas quam mun- adversus Iulium siccundum Papam, ad prodanus legem O jusfiliam conservare. hibendas invasiones ejus, & de nullitate en-I V. Alia quoque Ecclesiae Gallicanae tentiarum quas Iulius pollea ferre p'Mi. congregatio juxta decretum Caroli septi- Responsa Ecclesiae Gallicanae non sq,ectanda mi habita nit Avarici Biturigum anno sunt tantum velut responsa Doctorum qui
308쪽
interrogantur de causa aliqua quae ad conscientiam pertinet, sed velut responsa data ab eis penes quos est auctoritas decernendi cir ca materiani propositam. Quanquam ne. einaria futura erat auctoritas regia ad publi
I V. O potest an ex eo quod su- prema canonum protectio ad Re gem pertinet, sequatur eum jubere posse
ut observentur , non expectata etiam sententia Ecclesiae Gallicanae . Certum quidem est earum constitutionum observationem fore sanctiorem, si conderentur cum generali cleri consensu ; quoniam unusquisque eam rem obtinere modis omnibus cupit
quam ipse suo judicio comprobaverit. Ni hilominus aestaE certum est Regem ex sententia Consili j sui, quod auset aut minuit prout ei lubet, posse latis edictis decernere
ut canones observentur, ac circumstantias ec modos necessarios addere ad faciliorem eorum executionem , sive etiam ad veram eorum mentem explicandam, c6sque accommodare ad utilitatem regni. Ad proba tionem autem hujus auctoritatis extant
exempla omnium Imperatorum Cliristiano rum, Constantini videlicet . Valentiniani,
utriusque Theodosj Arcadij & Honorii, Marciani, Leonis, Iustiniani, Heraclij, Leonis Philosophi, de Basilij.
II. In Gallia vero, inter Reges tertiae stirpis emicat sanctus Ludovicus; qui propria
auctoritate , nulla facta mentione con3regationis Ecclesiae Gallicanae, celebre illud edictum tulit anno MCCL xviii. quo pessumdantur novitates ab Ecclesia Romana per illas tempestates introductae, de Ecclesia Gallicana revocatur ad observationem O nonum. Ioannes Iuvenalis de Ursinis Arctii episcopus Remensis, in oratione sua ad Re gem Carolum septimuim, quae citatur in
Notis ad historiam Caroli sexti ab eodem Ioanne conscriptam. laudat hunc Principem ob editam Pragmaticam Sanctionem. Demaddit: Et ne es pas te premier Eo qui a fuit tuus chosis. Car qui bien id cui ire de Philippes le Conquerant, it ordonna te me me. Si fit S. Loius, qui est sint O canoni . Et futdire quia si tres si . I Hire pere cr les aureoles ont approve. id est. Neque enim primus es inter Reges qui istis imodi consiliationim ed
deris. Nam ct in historia Philippi Augu ii legimus tuum similiter olim statuisse. in vesigna a secutus esto sancIus Ludoeticus, qui I anetas est O canonizatus. Affirmare autem decet ilialam recte exisse. Parer tuus alisque eorum acta probaverunt. JIII. V tuntur adhuc eo jure Reges Christianis linii. Nani licet tomos dei iberatio num cleri Gallicam recipian ,ex tamen tantum spectantur velut consiliuna dc oratro
ad Principem. Dein Rex decernit id quod lubit una ipsi fuerit , sive respondendo in margine tonat, ut vulgo seri consueυit; sive etiam per edictum, ut factum est in edicto
Melodunensi anno MD L xx i x. de Parisiensi anno millesimo sexcentesimo sexto. Praeterea Reges nostri conduut constitutiones pro ordinanda politia ecclesiastica ad executionem canonum, neque ullam cujuslibet coetus sententiam rogant quam sui Consilist, quod cx personis ecclesiasticis & secularibus constat. 2Evo Caroli sexti , cum maximi: frequentes erant congregationes Ecclesiae Gallicanae, facile abstinebatur a roganda earum sententia. Quare non inutiliter a me Observat una est in capite superiori prohibi. tionem perpetuam reservationum & gratia-
Romanam facta est, secretam fuisse a Rege iata
anno MCDXviI i. cum consensii sui magni
Consilij, ad quod extraordinarie vocati sunt D. -- c. . nonnulli Praelati de Proceres & Officiarij Partamenti, ac plurimi Doctores ex Academiis. Ceterum edictuna illud ex eo capite magnificum est ad probandam auctoritatem regiana in protectione canonum , quod editum est post schisma iisdem extinctum, &postquam his malis remedium adhibere re cusaverat Concilium Constantiense insuper habitis Gallorum postulatis. Porro quod Ecclesia Gallicana anno millesimo quadringentesimo sexto fieri debere approbaverat, quandiu schisma duraret, de donec Concilium generale celebraretur, id desnitivo de creto Princeps decrevit post extinctionem schismatis.
309쪽
EDITU RUS rursum librum septimum dissertationum de concordia sacer δε-
iij di imperii, in quo agitur de judiciis canonicis Episcoporum, putavi in ant esum praemittenda esse aliquot insignia loca meterum scriptorum, ex quibus constabit materiam hanc eiste di cilem , quod nemo audeat accusare majorem , cum mania
festa crimina in Episcopo vix accipiant fidem, sty quia si convictui fuerit Episcopui,
non punitur. Hinc enim fit ut Episcoporum peccata interdum maneant impunita, tum etiam quia non convenit inter omnes quaenam jurisdictio sit competens ad ea castiaganda. Ex libella precum Marcellini O Faustini Presbyterarum pag. 37.
SED Clementinus, licet non esset Christianus, tamen exhibens reverentiam nomini episcopatus, in eo maxime homine quem videbat rationabiliter & fideliter obtinere, recpondit Osio, Non audeo, inquit, Episcopum in exilium mittere quandiu in Episcopi nomine perseverat. Sanctus Hieromus in caput octavum Ecclesiassitas. Possu Mus hoc testimonium accipere adverses Episcopos, qui acceperunt in E clesia potestatem, & scandalizant eos magis quos docere & aci meliora debuerant incitare. Hi frequenter post mortem laudantur in Ecclesia, & beati in his quae non probabiliter coeant publice sive a successoribus sive a populis praedicantur. Et hoc itaque vanum est, quia non ut egerunt sic audiunt, nec statim corripiuntur in peccato suo. Nemo quippe audet accusare majorem. Propterea quasi sancti & beati & in praeceptis Domini ambulantes ausent peccata peccatis. Dissicilis est accusatio in Episcopum. Si enim peccaverit, non creditur. Et si convictus fuerit, non punizur. Cassiodorus Senator lib. I. Vari Fis. I x. MANIFEsTA crimina in Episcopo vix accipiunt fidem. Sanctus Gregorius in libro r. de cura pastorali cap. ID NEMO quippe amplius in Ecclesia nocet quam qui perverse agens, nomen vel ordinem sanctitatis habet. Delinquentem namque hunc nemo redarguere praesumit; &m exemplum culpa vehementer extenditur, quando pro reverentia ordinis peccator honoratur.
310쪽
I. Nee suas agendi de depositione Episcoporum, sub Iuuerat, neque habendam rationem communisula cynod ea materia inauigenter admodum tractaιa sis, ιEM a Stephano impensa. quamvis magni momeπιι esse videatur. V. At in cui a Martiam Disivi Arelatensii II. Epi evos vi ius Ecclesia in iuuit in principa- hausests m damnata s Liaioris , feribis Cyprianus libus urbibus uniuscujQue rogionis. Remm omnium eμm sententi m acopere debeo, non dicio, ac propte- eo firmatio tributa Ep. scopo metropoleos, ita tamen rea detoηςndum. Egregia regula . Cypriano trot ut eas componeret cum consitio coepiscoporum suorum. I ita , si quis haeresim facere Er gregem Christι lacerara Itaque iudicia ecclesiast ιa n iusiujusque vincis, tentaverιι. suprema auctoritatis erant nec b erat oboeare licebat. VI. Magnifica sunt C triani verba ad Stepha- III. Illustre hujus instituti exemplum extat apud num 'Papam scribentis. Refelluntur Novatores, qui . Cyprianum in ea a quorundam Ciericorum Africa- ea in diversum irahunt. Notatur allustrismus Case Μινω-. Causa illis audari debet κbi crimen est ad- dinalis Ferronius . quι ex hoc cypriani loca coligit missum , qωod imc commouitu habera possint CT accu- j in deponendi Discopos terrainere ad solum Pontificem Diarer σ testes. Romanum
rum Histama consultus Cyprianus respondis obitum rio. ut cir nostrorum in AEaverseriorum sententια δε re debere sententiam Duodi provincia Saraca, hoe Deo remiis ad .eritatem redigi postit. R. ferum Episcopos illis deposuerat, O AElios in eoram locum tur deinde C priam verba. NTER. varias ac multi
plices dissicultates quae inexplicanda veteri Ecclesiae distiplina occurrunt nulla indiligentilis tractata est quam ea quae de Episcopo. rum depositione agit , cum tamen illa vel inter praecipuas referenda sit. Nam hinc Innocentij II l. emtum, qui scribit materiam hanc jure divino sedi apostolicae reservatam eme, obstat ne Canonici Iuris interpretes, iique qui aetate nostra de fidei controversiis
tractant, ad contrarias se cogitationes convertant. Illinc vero laici non accedunt ad investigationem rerum in hac materia definitarum , quod illae nullius sint usus in soro. Attamen multum resert altius scrutari quae fuerit veteris Ecclesiae praxis , ut non
camus quaenam jurisdictio sit competens ad castiganda Episcoporum peccata,quae ali quo modo impunita dimittuntur ob consuasionem hujus controversiae. II. Vertim ut melius intelligere possimus ordinem jurisdictionis episcopalis, necesse est ut in antecessivin statuamus Ecclesiam in initio se ad civilem Romani Imperi j dispositionem accommodassie,Episcoposque propterea constitui me in principalibus urbibus uniuscujusque regionis, primum vero locum. & rerum omnium confirmationem tribuisse Episcopo metropoleos provinciae cum conis silio collegarum suorum. Ordinationes itaque Episcoporum & judicia ecclesiastica
fiebant a synodo cujusque provinciae cum auctoritate Metropolitani, adeo ut non liceret provocare a judicio lato in synodo provinciae.
III. Illustre hujus instituti exemplum extat apud Cyprianum, qui Episcopus Carathaginensis erat,& caput provinciae Africa.