Commentatio de regibus et antiquitatibus pergamenis scripsit A. G. Van Cappelle

51쪽

bius et Livius nobis servarunt. Conditiones, quae Eumenem spectabant, in primis duae erant: altera, ne militem, neliquem alium ex regno Eumenis Antiochus reciperet; altera, ut Eumeni regi talenta trecenta quinquaginta intra quinquennium daret, et pro frumento, quod aestimatione fieret, talenta centum viginti septem i. Manlii et decem legatorum in Eumenem benevoleutia magna fuit. Quum enim proconsul inter cetera, quae accipienda ab Antiocho erant, elephantos quoque accepisset, dono Eumeni

omnes dedit. Ariara ibi quoque, Cappadociae regi, qui Eumeni

filiam suam desponderat, pecuniae imperatae dimidia pars remissa et amicitia data est civitatibus autem constitutis,

Ita Livius Lib. XXXVIII. cap. 38. Ex qua compulatione Eumeni 477 talenta data sunt. Polybius autem in Exe. Leg. XXXu M. Seli eigh. m. IV. p. 234 sqq. Eumeni 35s et pro Dumento I 27 talenta et drachmas I 208 aerepta refert. Sevimia p. 25S, utrumque anetorem citans, 470 talenta data refert. a Eumenis nnpilae eum Stratonice, Ariarathis regis filia, celebratae videlitur misse Do tempore rutilius adhue in Asia degebat. De moribus hujus mulieris ita Serinum. p. 25s: a A en juger par un texte d'AtbEnee p. 689 , elle rene ierit fur te luxe deseaut res Reines de rΑue, du moIns il rapporte D IIe si monter a tin prix ex re aisaeeriatile evece de parsum , doni tes seura de la vigue inuvage estoIent la base pianticipale. ' Ariarathi sexcenta talenta imperata fuisse dIserte tradunt Polyb. Exo. Leg. XXXV. ed. Sehweigh. Tom. IV. p. 2al et Liv. XXXVIII. 37. Apud hilne tamen ollintegebatue dueenta, sed Drahenborebius reete ex cod. Mogunt. sexcensa restituita Sἰgna enim Cc et DC saeile eommutari potuerunt. Appianus quidem Hriae. e. 42 ducenta talenta ab Aclarathe ad Manlium missa refert: sed, ut ipse ait, id sartum est, ut sanlius a Cappadociae finIbus abstineret. cujus rei mentionem sariens V. D. Hisely in disp. de hist. Cappad. p. 164, citato Appiani loeo, haec addit: quod verum esses testet vi ppe Roniani dimidiam partem imperatae pecuniae ei remiserunt, ut adeo

C talenta essent solvenda. ' quae verba me non satis intelligere fateor. Dimidiam euim iruperatae pecuniae partem trecenta talenta suisse eum ex omnibus aliis, tum ex ipsius Viri Boetissimi verbIs apparet; quae et Manlio soluta sunt, ut patet ex Polyb. fragm. apud seli eigh. Tom. V. p. 42. Tum vero Appianus diserte tradit ducenta talenta missa fuisse sδιακόσια τάλαντα πέμψαντος ἰ neque verosimile est hujus Prine peeuniae aliquId rem num ant resti ritum. Manli is enim ad Uellespontum rediit σιν To πολλῆ

52쪽

- 47 Eumeni urbes et terrae, ex Senatus consulto ei designatae, a

legatis adjectae sunt. De Pamphylia vero disceptatio eum orta fuisset, rem integram ad Senatum referre visum fuit His rebus ita ordinatis, consul Gallis denunciavit, ut suae ditionis

terminis se continerent. Tum vero navibus, quas undique con

traxit, et inter quas etiam Eumenis classis fuit, per Athenaeum, regis fratrem, ab Elaea adducta, Asiam reliquit, omnesque Suas copias trajecitHaud diu postquam Romani ex Asia discesserant, Antiochus et Eumenes hellum renovarunt. Quod bellum a Phylarcho de

scriptum fuisse Suidas memoriae prodidit Neque aliud qui quam de eo ad nos pervenit, nisi quod Valerius Antias, Livio

teste, L. Scipionem in Asiam legatum missum refert ad dirimenda inter Antiochum et Eumenem reges certamina L

xieὲ και λ/ἰ - καὶ στρατω παναγόπιν. UVid. App. l. e. Itaque Romanis propter auxilium Antiocho praestitum: memini taleuia Ariarathes solvisse videtur. Praeterea vero ipsi Manlio dueenta alia, ne hostili modo ex cappadoeia praedam ageret. Alio modo rem expedire eonatur Drahenborebius ad Liv. l. l. , qui Manlium paeis causa sexcenta talenta Ariarathi imperasse arbitratur, eumque illius pecuniae ducenta praesenua ad nnmerasse , ac promisisse Se reliqua, eum

ex eivibus redegisset, soluturum, atque ita Manlium destitisse. Ceterum Ariarathes in numis aese propter remissam peeuniae partem ΦLAOPDMAION appellavisse censet Spanhemius Blas. VII. de usu et praest. num. , eumque secutus est Messeling. ad Simson. Chron. ann. 38iz, quam sententiam egregie refellit Hisely disp. laud. p. 169.

' Liv. XXXIX. 22. me de re ita Sevinus p. 25st acyest dominage, que les ouvrages de Phriarque ne subsistent plus amouia'huy. Cetur dans levet estolant ad&rites les guerres d'Eumenia et d Antiochus, repandroit un grana iour sur l'histoirende m sucIe-la, et on seroit bien plus a porteo de dEvelopper lea ea es des disialea 3qui syllMhrent entro Eumenti et Prusias. It y a beaneoup dlappa nee, que laypuissanee dii Ru de Pergame, I'enlevement de la Arsia ei lea eo eiu d Annibal, eone rurent egalement a allumer Ie seu de la discorde. Co Generat deleniat les

53쪽

Prusias quoque, Bithyniae rex, Hannibale adhortata te, Eumeni bellum intulit L Pergameni regis milites virtute et disciplina

militari spectabiles erant. Eumenes enim et cunctis magna stipendia, et strenue pugnantibus lauta praemia dare solebat Attamen Hannibalis consilio Prusias saepius superior discessit. Intelligebat autem Hannibal Eumenem, sociis Romanis, terra marique Superiorem esse; eoque remoto bellum Prusiae facilius ad gerendum lare putabat. Itaque Pergamenum regem interficere studuit, cujus etiam fides erga Romanos Poeno quam maxime erat invisa β. Quod ut perficeret, strategemate usus est, a veteribus scriptoribus valde celebrato. Nam cum pugna navalis committenda esset, seque navibus ab hoste superari Hannibal videret, suis imperavit, ut omnes simul undique in

Eumenis navem impetum sacerent, quam ut cognoscerent tabellarium ad regem misit, quasi de pace agere vellet. Incepto vero proelio, cum Bithyni Eumenis navem adorti premerent, Hannibalis jussu, vasa fictilia, in quibus venenatas serpentes

vivas collegerat, in reliquas Pergamenorum naves conjecta sunt. Quibus nova re perterritis et puppes avertentibus, Eumenes

periculum vix effugit, suamque salutem praesidiis in litore positis debuit A. Prusiae adversus Eumenem bellum geronti auxilia misit Philippus, Macedonum rex, qua de re Eumenes Athenaeum fratrem Romam legatum misit Senatus eum ante omnes alios

BRomains et Eumenes par contreeoup. Son attaehement 4 la RεpublIque Ie lay avolt arenda odieux , et it trouvolt un plaIsir secret a luy susciter des ennemis, et a semer des limes, qui te conduisissent a m perte.' λ Vid. Observ. cliron. VIII. a Diod. Sie. Exe. p. 3Is. CL Sevira. p. 260. 3 cs. Seviti. l. ea

54쪽

- 49 legatos vocavit et, accepta corona. quam attulerat, aureorum

quindecies mille, ita respondit, ut verbis magnificis Eumcnem et ejus fratres laudaret: rogavit etiam hune animum ut servarent Τ. Quinctius Flamininus a Senatu ad Prusiam legatus missus est, ut lites inter Prusiam et Eumenem dirimeret Seleucum etiam, qui patri Antiocho in Syriae regno succes.serat, Prusiae contra Eumenem opem tulisse verosimile est Bithynorum rex Romanis morem gessit, ac non modo bellum cum Eumene composuit, sed etiam per summam perfidiam

Hannibalem prodidit

Non multo post Pharnaces, Ponti rex, Eumeni hellum intulit. Sinopen, quam urbem Romani liberam esse jusserant, captam diruit, qua de re Eumenes et Rhodii ad Senatum questi sunt. Pharnaces quoque legatos Romam misit. Responsum est a Patribus se legatos in Asiam missuros, qui rem cognoscerent L Interim Pharnaces, quasi nihil a Romanis sibi

lex provinces estolent limitrophes aux sienues, et je Murioniaerois plutot que te nomvd'Luineti dis a este obmis par les eopistes.' Equidem in PolybII loco neque aliquid alphrariis omissum, neque mutatuin eenseo. Non enim necesse erat Eumenix nomen addere, euius querelam Senatus per Athenaeum fratrem audiverat. Livius quoque simpliciter ait Flamininnm ad Prusiam regem legatum missum esse. Liv. l. e. , Nep. vit. Hann. e. 12.6 Strab. Lib. XVII. p. 82I , Liv. XL. 2. Iam antea Marcius et alii legati a Senatu missi erant ad rognoscendum de bello inter Eumenem et Pharnacem, qui moderationem Eumenis in omnibus rebus, Pharnaeis vero avaritiam et Ingentem superbiam pluribus ex merunt. Vid. Polyb. Exe. Leg. Lul. M. Sch eigh. Tom. IV. p. a17. cf. Liv. l. c.

55쪽

inemendum foret, hiemis tempore Galatiam devastavit Leocritus, quem cum decem millibus militum illuc miserat, Teium quoquc, Eumeni subditam urbem , aggressus est. Tradita urbs est ea lege, ut militibus non in captivitatem abductis, vita et arma relinquorentur; sed postquam se dediderant, omnes summa perfidia, Pharnacis jussu, a Leocrito sunt interfecti LIta Iacessitus Eumenes tamen, quamdiu potuit, armis abstinuit. Sed cum Pharnaces, ineunte sequentis anni vcre exercitum contraxisset, tanquam cappadociam invasurus, ipse etiam copias co git, et cum Attalo Patre, Roma reverso, castra movit. Leocritum frustra persecutus, spretis Gallorum legationibus, Pacem petentibus, contra Pharnacem profectus est. Ariarathes quoque

Cappadocum rex, ei se eo unxit; ambo in Amiseno agro castra posueruui. Int rim legati Romani veniunt. Quod ubi audivit Eumenes, statim ad illos excipiendos Attalum fratrem mittit; ipse autem exercitum suum novis copiis auget et ornat; ut ita legatis ostenderet, quanti Romanorum arbitrium faceret, quamvis sibi ipse sufficeret ad Pharnacis injuriam vindicandam. Sed Romani, ut lenies arbitri in tali re facere solent, Eumenem et Ariarathem hortantur, ut belli finem faciant, qui id non recusarunt, sed petiverunt, ut Pharnaces in concilio, quod haberetur, ipse praescns adesset, quo magis de rius perfidia judicari posset. Logati omnia aequa se facturos promi tunt, simulque petunt, ut exercitus ex hostili agro deducatur. Postridie igitur Eumenes castra movit et in Galatiamoxercitum duxit. Hinc legati Pharnacem adeunt eumque admonent, ut cum Eumono in colloquium veniat. Quod cum Pharnaces negaret,

Romani facile intellexerunt, injuriam ab eo fuisse illatam.

56쪽

- 5i Cum ustro pacem fieri vehementer cuperent, ei Persuaserunt, ut togatos mitteret. Concilio habito, Romanis satis' apparuit, quam proclivis ad pacem Eumenes esset; sed frustra Pharnacis legatos ad aequas conditiones Perducere conati sunt. Itaque insecta re domum redierunt. Denuo Eumenes omnia ad bellum appararo coepit. Interim

Rhodii ad eum mittunt potentes, ut bellum contra Lγcios administret. Quo celeriter peracto, Pergamum revertitur, ibique gravi morbo implicitus Attalum fratrem exercitui praefecit. Re bene gesta, Attalus et Ariarathes, pacis laedere cum Pha Daco inito, suas quisque copias domum reduxerunt. Quid hoc

foedere constitutum sit, non commemoratur, sed bellum non plane compositum fuisse apparet. Nam quamvis Eumenes, qui jam convaluerat, Omnia, quae Attalus et Ariarathes fecissent, comprobasset, nihilominus fratres suos omites Romam legatos

mittere statuit, sperans lare ut ita facilius bello finis imponeretur; simul fratres suos et suis amicis et Senatui common dare cupiens. Hi juvenes Romae benigne excepti sunt cum ab illis, qui in Asia eorum virtutem bellicam et ingenuum animum cogno erant, tum a Senatu, qui hospitia et lautia iis decrevit. Attalus in Senatu, oratione habita, de Pharnacoquestus benignum responsum tulit. Dixerunt enim Patres, selegatos missuros, qui bellum componerent 1. Iam rebus suis Pharnaces dissidere coepit. Cum vero Eumenem quoque belli taederet, utrinque saepius legatis missis, pax tandem ita convenit, ut Pharnaces Gulatia et Paphlagonia abstineret, ademta Ioca et captivos restitueret, Pecuniae no genta talenta, et insuper Eumeni pro belli impensis trecenta talenta daret Hoc foedere comprehensi sunt etiam Artaxias ,

57쪽

Armeniae majoris partis regulus, et Acusilochus; item Galabus Sari nata, et liberae civitales Heraclea, Mesembria, Chersonesus, Cyzicus. Flagrante hello Seleucus, Antiochi patris infortunium ulcisci cupiens, Pliarnaci auxilium promiserat et cum exercitu ad Taurum mont m processerat. Verum a legatis Romanorum foederis, inter Antiochum et Eumenem icti, admonitus, copias reduxit Prusias vero, Bithyniae rex, Eumeni OI em tulisse videtur. Nam ct ejus nomen, ut supra Vidimus, in foedero memoratur, et Eumencs, Polybio teste, ei aliquanto post Teium

oppidum dedit

Pharnace devicto, Eumeni nihil amplius a sinitimis regibus

metuendum erat. Et suis opibus, et Romanorum societate omnium potentissimus erat, et in Asiaticis rebus discernendis plurimum valebat. Id quod etiam patuit quo tempore Seleucus 3 Syriae rex, Heliodori cujusdam insidiis interfectus est. Hunc

enim, regnum Vi Occupare conantem, Eumenes et Attalus expulerunt, Antiochumque, Seleuci fratrem, Postea Epiphanem dictum, in possessionem regni deduxerunt. Sunt iIui putent, Eumenem societatem et amicitiam cum Antiocho iniisse, quoniam jam id temporis propter quasdam ossensioues Roman Suspectos habebat Supra vidimus Rhodios, aeque atque Eumenem, de Sinopensium clade et Pharnacis crudelitate apud Romanos questos suisse, eosque ab Eumene contra Lycios auxilia accepisse. Nihilominus in bullo, quod inter Eumenem et Pharuacem fuit, si e

Diod. Si a. p. a12. CL Bis . En v. a societate virorum doctornm in Anglia edita, Gallica versIone Tona. II. p. 568. a Pol b. l. e. cs. Se in. p. 265. 3 ita Appianus Syriae. cap. 45. ἀπο ναρ καἰ οιδε iEumenes et Attalus -ὐπεβλῶποντο. Verosimile est Eumenem, hae soci tata eum Antioelio Epiphane inita, sIbi eavere voluisse, si quando amieitia eum R

inanis rapta foret.

58쪽

Pontici regis pollicitis adducti, sive insignem Eumenis potentiam suspectam habentes, haud steterunt cum Pergamenis. Nam Hellesponti fretum suis navibus obsidente Eumene, ne cui navi in Pontum transitus pateret, Rhodii sc opposuerunt, et conatum ipsius impedierunt. Hanc injuriam ulcisci cupiens Eumenes castella quaedam et Peraeam regionem, quae Rhodiorum erat, aggressus est. Qua de re Rhodii legatos Romam miserunt, noque tamen quicquam contra Eumenem efficere potuerunt.

Interim Romanis imminebat hellum Macedonicum, ad quod gerendum Philippus jam extremo vitae tempore se paraVerat. Hujus filius Perseus, qui patrem in regno exceperat, idem cogitatum in animo volvens, specie oraculum aditurus Delphos ascendit: revera aulem Graecas civitates sibi conciliare studebat; quarum pleraeque Perseo magis quam Eumeni favebant, etsi huic multis boneficiis erant obstrictae. Miratur Livius Graecorum animos ad favorem hominis fuisse inclinatos, qui uxorem manu sua Occidisset, multisque aliis caedibus infamis esset, cum Eumenes contra ita se in regno suo gereret, ut, quae sub ditione ejus, urbes nullius liberae civitatis sortunam secum mutatam vellent. Cujus rei causam suisse suspicatur, vel novarum rerum cupiditatem, quod fama et majestate Maccdonum regum praeoccupati erant ad spernendam originem novi regni, vel quia Perseum objectum esse Romanis volebant L Sevinus etiam eam Graecorum in Macedones bonevolentiam non adeo

mirandam censet, tum quia Perseus, Alexandri Magni successor, tanquam Graecus origine habebatur, tum quia Graeciae civitates a nimia Romanorum potentia sibi metuebant Mihi

59쪽

vero non adeo Romanorum, quam ipsius Persei, metu Graeci Macedonum partes secuti videntur. Hujus enim regnum sibi

finitimum habebant. Iam Philippi tempore experti erant, quid

sibi ab ira vicini regis metuendum esset. Tum vero Perseus ipse Graecas civitates circumibat, quae si societatem cum eo recusareot, ultio Parata erat, dum Romani et Eumenes proculaborant. Haec igitur sussiciebant ad Graecorum animos ab

Eumene ad Perseum avertendos.

Eumenes autem sua interesse putabat ipsum Romam adire; itaque eo iter fecit A. U. C. 582 Summo honore exceptus et in Senatum admissus est, ubi Orationem habuit, qua Persei hostilem animum, ingerites opes, magnamquc in Graeciae atque Asiae civitatibus gratiam luculenter exposuit, Patresque hortatus

est, ut sibi ab eo caverent. Senatus ejus verbis commotus cura

vit, ne palam fieret quid rex dixisset, quidque responsum esset; id quod persecto demum bello emanavit. Persei quoque legati

60쪽

paucis diebus post auditi sunt, quorum princeps Harpalus regem quidem nihil hostile fecisse ait, neque tamen bellum B versari, si Romanis id placeret. Quae ferocia animos, jam Eumenis oratione praeoccupatos, etiam magis contra Perseum exasperarit. Reliqui, qui aderant hoc tempore Romae, legati quos Gra ciae et Asiae civitates miserant ad Eumenem observandum) quid ageretur incerti erant, plerique clam Persis faventes. Rhodii Vero Palam Eumenem accusarunt, quasi Lycios ad bellum conci'tasset, Asiaeque gravior, quam antea Antiochus, esset. Quae criminatio Eumeni non nocuit, imo majorem ei favorem conciliavit. Summi honores es sunt habiti et, praeter alia amplissima dona, scita quoque curulis cum eburam scipione regi eo

Cessa est

Perseus, cum haec audivisset, Eumeni quam maxime infestus erat, eumque interficere cupiens latrones subornavit, qui regi Delphos ad sacrificandum Apollini proficiscenti insidias struerent. Semita erat angusta, qua singulis eundum erat. . Ibi post machriam insidiatores se abdiderunt, et in praetereuntem regem duo ingentia saxa devolvunt, quorum altero caput regi percussum est, altero humerus sopitus. M iis quoque multis in prolapsum regem saxis congestis, latrones, quasi perfecta re, discesserunt adeo celeri fuga, ut cum unus eorum non facile sequeretur, . comitibus, ne comprehensus rem proderet, Occisus sit. Primo impetu ceteri quidem Eumenis amici et satellites diffugerunt, Pantaleou autem, Aetoliae princeps, constanter ei adet haesit, regemque cadentem protogere conatus esu Quod ubi reliqui viderunt, mox recurrunt, corpusque regis nihil sentientis humeris subjectis tollunt. Quidam etiam frustra latrones perSecuti sunt. Vitae spes cxigua, imo scro nulla, ostendebatur. Attamen postridie jam sui compos erat. Ab amicis navi Corin-