장음표시 사용
161쪽
IO LIBER u Nus CAP. I. superfluum . Praecessit enim paullatim - Heu me &Bunem. pro repat libentius legerent irrepat- Ego autem nihil mutandum censeo ; nam repo eleganter adhibetur pro eo , quod est lente incedere , ac sese insinuare . ut insectorum mos est, di per metaphoram de vitiis Omnibus dicitur .
Ideoque te moneo , repetens . Iterumque, iterumque monebo , ne oblectamenta ista terrae pro magnis , aut
veris bonis habere te eredas , quae sunt non tantum fallacia , quia dubia , verum etiam insidiosa , quia dulcia . Nam' Virgil. Ain. l. III. v. 436. Al. iterum , iter m a Tro magnis , aut veris habere te credas is Erasmus ove, inquit, atque dure dictum videtur ἔ quum enim hete habere sonet idem, ducere , fiete aellimare quomodo monet i ne se credat credere esse vera bona pSed is potius monendus erat, ne duceret ea pro ma Vis bonis . Haec non eo dico . idem subdit, quod inseriter Lactantium ; sed at intelligant Adolestentes , hujμμο- di natos deprehendi nonnumquam in eloquentiδ οτμm scriptis . Sc. Hetim: legendum putavit a habenda te credas Aldus Pauli F Aldi N. Mannuccius , annotat
se us O frigidus, ct ineptus f si ita legas - Schotti, iaGallaeus Erasino subscribunt. Spark., Ualchius , Bunum ., & Langlet. Habere pro bono heic non pro Ui
162쪽
mare , aut ducere, quemadmodum infra , usurpatum iudicant, sed in sensu possidendi sumendum esse eonia tendunt . Et bene ; nam habere pro bonis heie valet frui quasi dicereti moneo te , ne credas frui magnis, O .eris bonis . quum vijdes te esse inter oblectamenta terrae cte. Sic Plaut. Merc. AEL IV. Sc. IV. v. q. Nam qui amat, quod amat, si id habeat, id habet pro eibo. &e. videant ergo non tantum adolescentes, viros eloque nistissimos aliquando dormitare ; sed etiam eritici discant, virga censoria non abuti , maius namque peccatum est castigare , quae bona sunt, quam minus bona aliquando adhibere . Latet sortasse sub hisce verbis sensus occultior , quo Epicureos Noster aggreditur, qui in oblectamentis terrae bonum omne repositum praedicabant; ideoque et ne credas, inquit, te habere posse oblectamenta terra pro magnis, at Seris bonis , quum haec dubia sint O insidiosa , & homines potius ab his habentur , quam ipsi illa possideant.
Nam ille colluctator - , & adversarius noster scis quam sit allutus , & idem saepe violentus , sicuti nunc videmus . . Is hac. Omnia , quae illicere possunt , pro laqueis habet , 5c quidem tam subtilibus f , ut oculos mentis z effugiant , nec possint hominis provisione vitari β .
b colluctator - Bon. Conluctatoris Diabolus heic ata a
163쪽
Lactantio conluctator appellatur , quia nobiscum quotidie luctatur, tamquam adversarius ; nam, ut inquit Cicero , sine adversario nulla luctatio est. e Et idem sepe violentus - Al. Es idem ipse violentus Aldus Jun. nostram lectionem retinet. d Sicuti nunc videmus - Hinc collige , librum hunc scriptum a Lactantio fuisse persecutione in Claristianos am mota sub Diocletiano : post annum scilicet CCCIII. aerae communis. Vide D. August. in Ps. 93. U. I9.e uuae illicere - Bon. inlicere .s subtilibus - Bon. Suptilibus. g oculos mentis. Bon. Mentes - e pro sh Nec pilat hominis provisione vitari - Appoctae Ci-eero ad C Fratrem L. i. Ep. I. Ante occupatur animuSab iracundia , quam providere ratio possit ne occupetur.
tus in sidet AE , & offensacula pedibus la
a Summa ergo prudentia - Bon. providentia omnino prave; nam quae provisione vitari non possunt, nec hominum providentia caveri queunt ; sed potius prudentia utendum contra ea, quae ingruere noscuntur. b Tedetentim - Ron. pedetemptim - Al. praedetemptim.c Incedere - Al. procedere - Al. ambulare Al. ired Quoniam utrobique saltus insidet - RQ n. quoniam ut utrobique &c. AI. Saluti insidet. Quasi insilias parat , locum aptum ad insidias occupando; Insidere enim locum ali
164쪽
aliquem . idem valet ac occupare illum. Silius Ital. L. V. Pun. Init. ceperat Etruscos occulto milite colles didonius durior ', perclite alta silentia noctis SilviarMm affractus Gecis insiderat armis Vide He in s. ibid.& Gronov. ad Livii L. XXII Cap. XXX. Nale ergo Alii legunt incidet , intendit pessime Betu leius Salus insidet Se Heum. Saluti insidiat, nam Eras .aitrid inductum est a venatoribus ex Virgil. IV.AEn . . Ia I. , Salthsque indagine cingunt. Ubi enim saltuosa sunt loca , ibi facile parantur. in mdiae t unde Livius XXVII. Cap. XII. Aperta erat regio sine ullis ad insidias latebris i itaque in loca saltuosa ce- iere inde caepit - Vide Stephanos in insideo hunc locum
indicantes .e Et offensacula - Diminutivum insolens ab offensa, quod acti ve significat, inquit Betuleius . Schotti legit offensactum Prudent. Psych. v. q8s.cacrin errare sinit, perque offensacula multa
Itaque res tuas prosperas , In quibus . nunc agis 4 , suadeo , ut pro tua virtute aut contemnas , si potes , aut non magnO- pere mireris . Memento , Sc veri parentis tui ς , & in quam civitatem ψ nomeni dederis V , 3c cujus ordinis fueris f.
165쪽
prius. Schotti delet: tuus ; sed nihil mutandum; superius enim Seg. s. prospere fluere dixit No ster , phrasi Ciceroniana, qua etiam dicitur fortuna prospera III. de Nat.Deor.
Hinc S. Hieronym. in Epistol. ad Heliod. - Recordare inquit drocinii tui dies, quo tarso consepultus in Sa-eramenti verba iurasti. Nullus enim dubito , quin Laetantius heie mystice parentem verum Deum appellet, ut L. V. Cap. III. Seg. as. Ouja tamen paullo infra omentio fit ordinis , in quo Demetrianus fuerat, I excusatio additur , ne scilicet putet, se superbita a Laetantio argui, quasi fortuna elatus verendum esset, ne ea abuteretur is, eui librum hunc nuncupabat, suspicor posse etiam intelligi de homine , a quo erat genitus , fortasse ex ordine plebeio , quem non ideo despicere debebat et et si esset a nobiliori adoptatus, ut innuit Demetriani nomen, quod adoptionis videtur ; sive potius de eo viro, qui Christo Demetrianum genuerat ἔ iuxta
illud Apostoli I. ad Catrinth. 1 Christo resu per Evangelium ego vos unui. Siquidem in Epist. III. quae sub nomine S. Clementis Papa: I. circumfertur, legimus - Si quis fidelis violuerit exissere , σ desideret baptizari, ac-eedat ad sacerdotem suum , oe ab eo audiat steria .... Eum pro parente babcat &c. d Et inquam civitatem nomen dederis-Sic Aldus coris rexit. Alii fere omnes - in qua civitate - Sed meo judicio magis apposite dicitur heic in quam civitatem: quoniam qui Christianus fit, Christo militare se velle profite tur Civis fit Caelestis aerusalem . ideoque in eam Sanetam Civitatem nomen dare dici debet, Livio praeeunte , qui L. IV. Beli. Maced . ait - Latiui , qui in Co loniam Romanam nomina dedissent , Cives Romani essent. Item quum dent nomen in civitate, qui in ea nati sunt: &dent nomen in civitatem, qui a patria in aliam transeunt,
166쪽
significare poterit civis in ea fieri,& in Civium albo recenseri; infideles enim ad Christi fidem conversi , Cives putabantur illius Urbis, in qua baptismum suscipiebant.
quum spiritualis generatio , generationi naturali aequiparetur, ut habetur in Cap. IV.de Bapt. s. a um ibiLuc. de Pen. in l. Cives VII. C.de Incol. L. VII. n. 3. v. 3.Marquard. de Susan in tradi. Judi c. p. 3. Cap. a. n. II., & Alii In terpr. Jur. Can. in Cap. Statutum de rescrip t. in VI. g. Quum vero. Civit. autem in titui. ff. ad Municipalem, &de Incolιs. Si tamen legere mavis in Civitate , itellige Ecclesiam , vel etiam Urbem , in qua baptismum Demetrianus susceperat: quam si alia suppeterent admi
nicula, Firmum Lactantii nostri patriam, fuisse dicerem, quia quum de constantia, ac animi firmitudine sermo heic sit institutus , apte diceretur a Lactantio
Memento ... in qua civitate nomen dederis. Decet enim
Firmauum civem firma semper fide, more majorum a bene incaeptis numquam absciscere . Vide Dis II. ubi de Firmanorum constantia plurima recensentur a F. XIII. e Nomen dederis - Mos erat antiquis Ecclesiae temporibus prius quam adulti baptizarentur, ut ipsi nomendarent Episcopo , & inde reciperent ab eo Symbolum Christianorum , si interrogati de symbolo Catechumenorum bene respondiment. Unde S.Siricius Papa, qui Sedem D. Petri usque ad an . CCCXCVIII. tenuit, ad Himerium Tarraconensem Episcopum scripsi Epist. Cap. II. - Solis per annum diebus Pasiba , coe Pentecostes ad sidem confluentibus generalia baptismatis tradi eonvenit sacramenta his dumtaxat ἔ qui ante xl, vel es amplius , dies nomen dederint. - Adde S. Greg. Nyssen. in Oratione adv. eos qui dis ruat Bapt. S Cyrili. Hierosol. in Praef. ad Catech. & Catech. III. S. August. L. IX. Confes. In quacumque autem Ecclesia peculiaris libererat, quem matricatam appellabant, in quo baptizan-
167쪽
dorum , ac baptizatorum nomina describebantur , eumque Codicem librum vitae nominabant. Vide Dodvveli. Dis . U. Cuprian. ad Epist. X. & Diff. nostram XXXV. II. f. II. f Et cujus ordixis fueris - ordinis vocabulum multifariam accipi potest et heic autem quum de eo sumi deis beat , in quo iamdudum fuerat Demetriantis, & amplius non erat , nescio quid proprie sibi velit; non enim videtur de aliquo ex tribus profanis ordinibus , Equestri, Senatorio , S Plebeio , apud Romanos usita tis , mentio fieri ; nisi dixeris, eum ex plebeio ordine ad Magistratum aliquem elatum fortuna , industria, aut Principum benevolentia . Heum. addit - Videtur Demetrianus dissimulata Christiana religione fuscepisse munus publicum . Meminisse igitur eum jubet Lactantius, cujus ordinis , sive tu qsa secta fuerit - quae expositio ideo non mihi probatur , quia non solum fuerat; sed adhuc Christianus erat Demetrianus . Potius ergo intelligendus erit ordo iste , unum ex illis fuisse , quos gradus appellabant primitivi Christiani, & qui convertebantur ab uno in alium statis temporibus ascende. bant puta Consissentium intra Ecclesiam, de quibus diis uri sumus Diss. XXXI. Cap. IV. s. VII.
Intelligis prosecto quid loquar , nec enim te superbiae arguo , cujus in te ne suspicio quidem ulla est : sed ea , quae dico ,
ad mentem referenda sunt , non ad corpus, cujus omnis ratio ita comparata est β , ut animo tanquam domino serviat , & regatur
168쪽
ha haec arcani disciplinam indicant, de qua vide Diff. XXIX. Cap. XI. F. III. b cujus omnis ratio ita comparata est , ut &c. Sic omnino cum melioribus legendum , ubi Bon. habet ideo pro ita.
Vas est enim quodammodo fictile , quo animus , id est , homo ipse verus Φ eontinetur , & quidem non a Prometheo fictus
ut poetae loquuntur ) sed a summo illo
rerum conditore , atque artifice Deo , cujus divinam providentiam , persectissimamque virtutem nec sensu comprehende- re , nec verbo enarrare possibile est. Ten- 'tabo tamen , quoniam . corporis , & animi facta mentio est , utriusque rationem , quantum pusillitas f intelligentiae meae pervidet , explicare .
a Vas est enim quodammodo fictile- Al. Vas est quidem. b suo animus, id es homo ipse verus - Walchius
heic notat, homines nos esse non tantum ratione animi, sed etiam ratione corporis,. nesciens Lactantium Animum , ab Anima bene distinguere infra Cap. XVIII. praeeipue Segri& lib. VII. D. Inst. C. XII. Seg. s. Sed etiam si pro Anima rationali sumatur , quod quidem nec ignorabatur , nec negatur a Lactantio , potuit bete animus sumi pro homini constitutivo , α pro toto ho-mine , ut saepe in Scripturis Sanctis , di apud Virgil. AEn. L. XI. v. 24. Ite
169쪽
DE OPIFICIO DEI SQ. I 2. II. I . ' 19. e Angustis finibus terminavit - Libri de 'publica , quos ad imitationem Platonis scripsisse Cicero dicitur ,
exciderunt, alibi tamen ut statim videbimus, hoc idem argumentum Tullius pertractavit, utpote quod aptissimum effe noscitur ad expugnandam opinionem eorum , qua cum Epicuro Providentiam negant. Vide Basilium. Ambrosium , Gregor. Nyssen. , theodoretum , alioruque, de quibus meminimus Diff.XXVII.Capa. a T. VIII. d Leviter - Bon. Laeviter. e Summa q aque-8choetus summatimque ex Cod. Catin Drug. Al. Summatim quaque sed prava lectio est, quum statim hocce adverbium sequatur,
Ae ne ulla esset excusatio , cur eum locum non fuerit executus , ipse testatus est: , nec voluntatem sibi de suisse , nec curam .
In libro enim de Legibus primo , cum hoc idem summatim stringeret , sic ait: 'Hunc
locum fatis ut mihi videtur ) in his libris, quor legisti , expressit Scipio . 8'.
a Summatim stringerη - Sehotti - perstringereb ExPREssIT SCIPIO -Cicero l. de Legibus primo testatur , Scipionem sex libros de Npublica optima scripsisse , qui tamen non extant.' Cic.de leg.l. I.c.9. '' Id i de Vat. Deor. LIL
Postea tamen in libro de Natura Deorum secundo Φ , hoc idem latius exequi cG
170쪽
ao L I 8 E R u Nus CAP. I. natus est, Sed quoniam ne ibi quidem si satis expressit , aggrediar hoc munus ε , &sumain mihi audaciter in explicandum , quod homo disertissimus pene omisit intactum.. a In Libro de Natura Deorum fecundo -Bon. duo prima verba omist , sic etiam Aldus ; sed Alii fere omnes
Forsitan reprehendas , quod in rebus obscuris coner aliquid disputare , cum videas . tanta temeritate φ homines extitisse , qui vulgo philosophi nominantur , ut ea aquae abstrusa prorsus , atque abdita Deus
esse voluit - , scrutarentur , ac naturam rerum coelestium , terrenarumque eonquire. rent , quae a nobis longe remotae , neque oculis contrectari ε , neque tangi manu ,
neque percipi sensu f possunt. Et tamen de
illarum omnium ratione sic disputant , ut ea , quae afferunt ἔ, probata , A cognita videri velint .
a Forsitan - Bon. Forsitam. b Quum Oideas in Haec eadem , inquit Isaeus , Hebat Socraιes apud Xenophontem - Sed heu l Immane quantum