L. Caelii Lactantii Firmiani De opificio Dei liber unus recensuit, variantibus lectionibus, annotationibus, castigationibus, ac dissertationibus illustravit F. Eduardus a S. Xaverio C.E. ad sanctissimum D. Nostrum Benedictum 14. P.O.M

발행: 1754년

분량: 414페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

291쪽

DE OpIFICIO DEI SO . 2i, I Ipotest . Deductum clementer a genis mentumo , R ita in serius conclusum , ut acumen ejus e X tremum lignare videatur leviter impressa divisio . : rigidum , ac teres collum ς , quo sca

pulae, velut mollibus jugis cervice demista: valida , & substricta nervis ad sortitudinem

brachia q: toris insignibus f extantium lacertorum g vigens robur - : utilis , ac decens

flexura cubitorum 3.

Quid

a Deductum clementer a genis mentum . Supra Cap. V. Seg. s. clementer curvatis, id eil len ter , ac moderate . Tacitus x III. Aran. Τ8. Colles clementer assurgentes.

Ubi Julianus Pichon interpretatus est leniter acclives. Isid. L. xi. Orig. C. I. Mentum , ait, dictum inde mandibula oriantur, vel quod ibi jungantur . Alii , tu Festus . Quasi non commentum . Sypontinus a mens . Stephani ab eminendo , de quibus heic Betuleius ait . Grammatici ab eminendo dictum putant, eui derivationi fidem mea sententia derogo . Plinius mentum nulli animantium praeter hominem tribuit L. XI. CaP. XXXVI I., at Virgil. III. Georg. a SI.

. . . . . . Optima torva .

Forma bovis, cui turpe caput , eui plurima cervix Et crurum tenus a mento palearia pendent.b Letiiter impressa divisio Al. leniter .: Male , nam si desit divisio haec, levi digiti unus impressione pleis

rumque ab obstetricibus designatur , ac a nutricibus Completur ad decorem augendum faciei ; ut etiam fit in lacuna labii superioris sub ipsa narium medietate, de qua noster paullo supra Seg. I9. n. 3. tam eleganter, quam diligenter locutus est, i-

292쪽

I 2 LIBER u Nus CAP. X.

c Rigidum , ac teres collum Al. terens , male , senis enim eli: collum in homine erectum esse , ac rotundum . Ovid. L. X. metam. fab: III. Io. Tendebant tereti gemmata mouilia Col o . Noster supra Cap. vi I. Seg. s. informam pili Jeres. HO. rat. L. II Serm. Sat. VII. v. 8 s. Totus teres , atqMe rotunduS . Et Virgil. AEn. VII I. V. 633.

. . . Tereti cervice reflexam.

Hinc Isidor. Lib. x I; Orig. Cap. I. Collum dictum, quod si rigidum , ct rotundum , ut columna, bajulans Caput,

S sissentans, quasi Capitolium, cuius anterior pars gula , posterior cervix.d Velut mollibus jugis Isid. t ubi supra Scapula , inquit, a scandendo dicitur, quia mobilis , velAti mollibus iugulis a cervice demittiur, ut addunt Stephani. e Valida , O substricta vervis ad fortitudinem bracbia Al. substracta Scholius substructa .s Toris insignibus A l. linguis toris . Cicer. II. Tuncul. 22. ait. O Pectora, o Terga , o Lacertorum tori lEt Virgil. III. Georg. 79. Illi ardua cervix Argutumque caput, breUis alvus , obesaque terga , Luxuriatque toris animosum pectus: IIbi servius Torosum, inquit, ct eminens pulpis Isid. L. XI. Orig. Cap. I. Brachia , ait, a fortitudine nominata d, βαρυ enina Graece, grave ,-Drte Muscat. λ- brachιis cnim tori lacertorum suut , oe insigne Muscvtorum robur ex sit. Hi sunt tori I. E. Musculi, dictι 'tori, quod illi viscera torta videantur . Confer heic Betuleium , qui Docti , inquit, etiam tboris scribunt, quod tamen hactenus non vidi ab aliquo usitatum . Infra C. XII 1. Seg. q. eadem vox occurrit non pro Brachiorum, sed feminum musculis adhibita .

293쪽

g Extantium lacertorum. Mira heic sese nobis obtulit tam in Mss. quam typis editis varietas; Al.enim extentMm Al. extantum Al. extinctum Al. extintum legunt.Nihil tamen immutandum puto,quum infraSeg. 23.de pollice dicat. Duos quidem articulos extantes habet I. E. prae cateris emineotes . Sic Virgil. L: v I. aen. sp. 666. . . . . . ., Medrum nam plurima turba Huue habet , atque humeris extantem Suscipit

. altis.

Ubi Servius. Q asi Philosophum, ac si diceret Platonem . Alludit enim pocla : nam Plato ab humerorum dictus esslatitudioe , quam Graeci πλατος τocant . Albieta enim fuit, qui post plures victorias j o philosopbia dedit.

h Vigeus robur Sic etiam Aldus A l. rigens robur Al. ingens robur. Thomas: hanc lectionem primus restituit ex nostro Cod. Bunem. eam improbat, Langletrus ex pluribus exemplaribus propugnat, ec merito Sigere , enim , & vigeUs esse , optime de robore , de virtutibus, ac do viribus dicitur. Unde statius I. Silvar. L. IV, 9- Fq Animus vlenS. Et Cicer. L. II. de finibus η s. mentemque datam, acrem , O Sigentem .i Flexura eubitorum Al. fluxura Al. fixuram . Noster infra x m. q. flexuram in pedibus Lucret. L. IV. 9. 3 3s mili lateris fiexffra predita nostri'. Varro L. IX. L. L. Flexura quoque similitudo videnda .

Quid dicam de manibus , rationis , ac sapientiae ministris, ' quas solertissimus artifex pla-

a Milonis, sapientiae miniseris ρ Oratorem exi- mium s

294쪽

1 4 LIBER u Nus C A P. X. Plano , ac modice concavo linu fictas Φ , ut ii quid tenendum sit , apte possit insidere ς , in digitos terminavit : in quibus dissicile est expedire , utrum ne species , an utilitas ma

jor sit .

mium , qualem uno omnium cordatorum ore intrepide dicimus, sic fere decet, Lactantium ; non enim minus lingua , quam manu loqui debet orator . Hinc Cicero , Oratorum princeps, post quam de lingua egerat L. II.deri. D. statim . mum vero aptas , quamque multarum artium ministras manus, inquit, natura homini dedit. Et Τheodoretus Serm. III. de Provid. Ratio autem lingua , quasi dexterae manus ossic so fungitur . &c.b A. t modice concavo seu Actas Bon. concavosite ALDit. e Insidere Al. incidere .

Nam & numerus perfectus , ae plenus ' ,& ordo , ac gradus decenti minus , & articu lorum parium curvatura flexibilis . , & forma unguium rotunda ε , concavis tegminibus digitorum fastigia comprehendens , atque fir-naans , ne mollitudo carnis in tenendo cederet , magnum praebet ornatum .

Illud

a ' 'Nam ω Miner us perfectus, ae plenus . Sic Omnes Praeter Bonon. in quo numerus pe us . Solummodo legitur . Quinarius autem numerus, perfectus , ac ple nus fortasse a Lactantio dicitur, quia geminatus in utra

295쪽

. a. . .

lt l

que manu denarium perficit, omnium veluti numerorum centrum . S. Augustinus Serm. de Monomacb. GulLe,

o David. Cap. v a I. legem DIXIT: ) quinario uumero significari propter quinque libros Moysi Et Cap. v. praemi 1 erat. In ipsa lege decem praecepta fluui salutaria , quibus 'decem praeceptis caetera serviant. Vanae philosophiae Py. . thagoricae- Cabbalisticae assertores vanissimi ex occulea philosophia Cornelii Agrippae, insignis olim impost

xis r u inarium , docent, magnam vim bγbere in expiationibus ; pellere venena , sin malos Damonas: O tau- .dem , nexum esse, quo omnia ligantur. Denarius vero apud Pythag γram cit numerorum maximus, & rationestam numerales, quam armonicas continet . Vide Athenag. legat. pro Christ. vi. Plutarc. de Placit. Phil. L. I. Cap

III. & Isid. infra Seg. 24. la curviatura flexibilis Al. ste illa: Al. flexibus. Cicer.

L. III. de D. materia omnium rerum flexibilis .c Forma unguium rotunda Bon. rutunda quod sem per .

. . Illud vero ad usum miris modis habile , quod unus a caeteris separatus , cum ipsa manu oritur , & in diversum maturius landitur qui se velut obvium caeteris si praebens ,

a Maturius funditur, Aldus manus funditur Al. Auds-tur. Nostra lectio antiquior, & receptior . Funditur heie valea pro dijunditur dilatatur. Hinc Servius iidVirgil. En. IV. 2 s. mydere, ait,es supina manu libaro .

. . Pol -

296쪽

i 6 LIBER u Nus CAP. .X. omnem tenendi , faciendique rationem ς vel . solus, vel praecipue possidet , tanquam omnium rector , atque moderator: unde etiam pollicis nomen accepit r quod vi& poteitate inter caeteros f polleat .

Pollex enim , de quo Lactantius loquitur, a manu quidem sicuti & alii digiti initium habet, sed maturius , id est ante quam alii dilatentur , in diversum a vola Porri gitur . b Obvium eaeteris Ideo Graeci Scite eum appellant digitum eontra manum ΔακννMν Αλίχειρον - c Omnem tenendi, faciendique raιιonem . Confer Cicer. L. II. de N. I ., & Theodoretum Serua. IV. de Provιdentιa , quam ex humanis manibus elegantissime , . ac validis rationibus demonstrat. d Tanquam omnium rector Al. tamquam rector omis

e Pollicis nomen accepit. Isid. , ad hoc Lactantii caput respiciens, plura hinc mutuatus cognoscitur fu i se Lib. I. Origin. Cap. I.saepius laudato . Digiti nuncupati, ait, vel quod decem sunt , let quia decenter juncti exi- sunt. Nam habent in se numerum perfectum, O ordinem decentissimum . Primus Pollex vocatur , eo quod inter caeteros virtute polleat, ct potestate . Vide supra Seg. 23.

f Inter caeteros Heum. Praeter edeteros . I. E. prae cateris .

23. PH Duos quidem articulos extantes habet , non, ut alii , ternos H: sed unus ad manum

is Duos quidem articulos extantes habet, non ut alii . te ζ-

297쪽

a . . a

DE OPIFICIO DEI M'. 2I. I Iconnectitur si pulchritudinis gratia . Si enim fuisset tribus articulis Sc ipse discretus , foeda ,& indecora species ademisset manibus hone ita

tem . . . . .

ternas: Al. trinos Plinius L. MI. Cap. XLI II. Hominis digiti , inquit, articulos babent ternos Iollex bivos, digitos adΦersus universos flectitur. b Sed unus ad manum connectitur is Bon. ad Mavuss. Al. ad manus carnem nectitur lic Hecquetius Med. Paris suadente partis situ ini. ad manus carne nectitur Al. carne convestituν - Nostram lectionem Aldus, Thomas. Ita us , Gai L, Spar h. plurimaque. M's. exemplaria tuentur . Gaudefridus Doctor Medicus Aurelianensis, legi mallet , teste Langletio- ad manus caruem . Arrideret & Euilachio , Doctori item Medico Aurelianensi , qui tamen cnm Mss. Peniae legere mavult in ad manum earne vestitur in Is praeterea errare Lactantiunia in eo , quod duos duntaxat articulos extantes esse in pul- Iice dicit, quum tres habeat, quorum primus , uouit nou es ex ossibus manus, quibus non est sensibilis motus , Eum articuli primi motus es manifestissimus. Itaque Hrmiauus noster c ut ex capitis V. medio colligitur ) agno visse videtur duplieis generis articulos in pollice, duos scilicet extantes , ct visibiles . alterum ad manum nexum , O musculis tectum , qui sit tertius . Non tamen intelligunt omnes hanc Lactantii castigationem , qui s. si agnoviit quod Medicus fatetur, non erravit Lamn tius , & ratio ab eo allata nulla est, quum os, quod est tertium in pollice , simile prorsus sit aliis quatuor, quae unicuique digito nectuntur in Metacarpo . Iccirco vel dicendum erat tu omnibus, vel in nullo Laetan- . tium errasse . Sed Plinii authoritas, nota superiori lariu data , & omnium Anatomicorum concorS sententia o.

298쪽

Lactantium ab hac censura cnmulatissime vindicant. Galliendus , Diniensis Ecclesiae Praepostus , & Philosoplius , ac Mathematicus eximius, Medicum Aurciliarensem docere poterat L. II. Phys. Seet. III. cap. I. de Fartib. Animat: digitorum singulorum notum esse , Ossa esse tria pollice excepto , cui quod tertium subiicitur , libus respondet, qua in Μcta carpo , suntque ipsa quoque mutuo commissa, articulataque.

Υ . - , . .

. . . Nam pectoris latitudo subismis,& exposita oculis mirabilem prte seri θ habitus sui dignitatem . Cujus haec causa est, quod videtur hominem solum Deus veluti supinum formali e nam fere nullum animal jacere Integrum potest ) mutas autem animantes, quasi alterno latere jacentes , finxisse . , atque ad terram compressis e Iccirco illis angustum pectus , &ab aspectu remotum, & ad terram versus abjectum I : homini autem g patens, R erectum 4 , quia plenum rationis a caelo datum , humile , aut indecens esse non debuit .

a . . . ., pectoris Latitudo - Puncta huic segmento praeponi curavi, ut intelligas heic plura deesse . ni. Marte suo scripserunt - Iam pectoris &c. authore Betuleio , qui aut NUNC , inquit , vel 3AM legendum est: aut multa desunt-dee me autem arbitror quia in nostroCo

dice post ntiquum illud oriographiae signum quo puΠ- ctum

299쪽

wim innui docent m Diplomatica scriptores , lineae quaedam apparent quibus subsequitur - am pectoris. Sic liabent omnes Mss. Codices quos vidi , & quorum te Etiones secuti sunt hactenus editores. b Mirabilem prae fefert - Al. praefert A l. praferi - : c P am fere nullum aliud animal jacere integrum potest ) Al. jacere in in tergum Al. To aliud non habent. Servavi lectionem nostri Codicis, quae Ciceroniana fra sis est i Tullius enim integrum dicit, quod ue utri partium se se accommodat - L. VII. ad Att. Epist. xxv. Onca me amicissime admones , ut me integrum , quoad pHsim, ferτem, gratum est La flantio valet resupinum - Oua autem hese a Bunem. indicantur cY Drahen borchio ad L. I x. Punicor. filii Italici V. 3o 7. minime ad rem faciunt: aliud enim est iacere in tergum - aliud cadere ictum irritum in tergum - referri in tergum habenis diein versis: in tergum erigi, revolvi, redire -d Quasi alterno latere jacentes finxisse Bon . quas ... δμrsisse Paullo supra dixerat solum hominem , Qeluti fκ- pisum formasse , quia integrum nullum aliud animal iacere potest, scd solumodo alterno latere: vide ergo quam apte haec omnia sibi respondeant . ' ' . .e Ad terram compressisse Al. comprehendisse Al. Sit xisse Al. compulxisse Al. comprehensi e Al. compus epe similis locutio de mutis animalibus apud nolir una occurrit , qui promiscue deprimo, comprimo , cur or lecto, & verba similia ad idem significandum usurpat. f Ad terram viersus abiectum At. subjectum Al. obje Zium Al. adjectum . g Hominis autem Bon. bomines. h Tatens, O erectum Al. rectum. i . sui a plenum rationis a Cato datum , brevi te, asto indecens &c. Bon. hnmilem, aut indecens Al. datae A

300쪽

Papillae quoque leviter eminentes , de suscioribus , ac parvis corbibus . coronatae ς nonnihil addunt venustatis , scominis ad alen-

dos tatus datae , maribus ad solum decus - , ne informe pectus, & quasi mutilum videretur. Huic subdita fest planicies ventris, quam mediam sere umbilicus non indecenti nota signat, ad hoc factus , ut per eum foetus , dum

a Papilla quoque , leviter eminentes - Bon. laeviter de More Al. leniter. Heic Papillae , Quamvis proprie Mammarum capitula significent, tamen pro ipsis mammis sumi deb ent de illis enim infra agit Noster: sic etiam ab ali is Lati nis scriptoribus idem vocabulum usurpatur Virgil XI.AEn. V. 8O3. Hasta sub exertam donee perlata papillam insit, virgin eumque alte bibiν acta eruorem Ubi vetus interpres papillam , ait pro mammillam Plaut. In Rud. Tapilia cujusmodi 8 .b Et fuscioribus , ac parvis eorbibus Al. parvis orbibus - Prave , nam de capitulis mammarum heic sermo est, quae di subnigra sunt , - & ad instar viminei vasis, minutis foraminibus undique adaperti, di Corbis vocabulo appellati, ab opifice divino efformata sunt, ut inde lac pluribus meatibus in pueri os facile possit derivari sicuti ex corbe , uvis plena , mustum profluit, quum premitur . Falsum enim est , ut docet Craanen Diss. dct Hom. cop. I., infantem semper lac ex mammis st: gere, . sed

SEARCH

MENU NAVIGATION