장음표시 사용
61쪽
Haec addenda necessario erant , ut dignosceretur quam honesta , quam recta , quam sancta sint , quae in hisce carminibus praecipiuntur , nequis incaute nihil prudentius excogitari potuisse credat si ad verborum primorum corticem attendat , ac ibidem solummodo hς- reat. At quibus involvantur fraudibus praecepta ista is facile intelliget , qui eo disculso nudam exquirat latentem impietatem . Qui enim fieri poterit , ut Deo vere fidat , qui Deum,
qualis sit , nec vere novit , nee vere credit , nec vere colit Z Non enim Numen aeternum, quale esse debet rerum omnium principium perfectissimum , omnino increatum , ac independens , credere aut noscere , aut colere is putandus est , qui religiones omne S uno , eodemque loco habet , nec unam alteri praeserandam, nili suo putat arbitrio, quum hoc ideo fiat , nec elle et i , aut qnod nullam religionem veram e sse existimet; aut quod e sternam dumtaxat , divina revelatione sublata, censeat humano generi opportunam . Sequitur itaque , ut cui nulla religio 1 est , aut cui externa solum , nulla pariter fiducia sit , vel umbratilis tantum , A vana . Non est heic locus , BEATIssi ML PATER , quo alia percurram,
latensque virus extundam ; sed passim , quum sese occasio obtulerit, Lajtantii nostri , eloquentia , in ejusdem operibus mirifice coru-icans , luce , ac vi sua incredibili , id totum
62쪽
IS AGO Gg. . L idiscutiet , dissipabitque i) . Ultimum tamen intactum praeterire nequeo, in quo illud Megarae apud Senecam meministe juvat sa) .
. . . . Cogi gui poses , nescit mori .n Ut manifestum fiat , nota timentibus Deum , - neque ipli vere fidentibus , mortem unam su-i- peresse sormidandam , quam contemnere qui1- potis est , quicquid maluerit , in homines non .n solum de plebe natos, sed in Senatores , in , Principes , immo in Deum ipsum audere potet, rit . Non propterea rationis lumine hominem uti censendum est, si is , supernae veritatis
iun ignarus , supremum Numen se nunc rite cole-ὰ - re posse arbitretur, ac dissidentium tan tope- re Opiniones ita esse innocuas ex animo cen- est sere , ut minime obstent , quominus Deo fi- i di dat, Deo vivat, Deo moriatur Sicque uni
ideo Versa praeceptorum strues dilabitu , de- s structis jam fastigiis pariter , ac fundamen Aa , tis sicuti re vera in eo deliructa fuerunt qui, ijdi ait ἰ Colo Deum talem , qualem Priusests , vel Res ubliea me jubet. Si Turca , Alcoranum ἐSi badaeus , petus festamentum ; Si Christa-i . nuI , Novum Testamentuin veneror sero lege , lj is religionis me e norma . P usi imperat, i ii i Deum Credo transub antiatum ; 4 LuIberus , is Deus mibi particularis IN, cUM , ct Sus, cir-
63쪽
Lii IS AGOGE. eumvallatur λ Si Calvinus , Ignum pro Deo
fumo . Sicque cujus regio , in suo Pioo , ejus, me regis opinio. IJ . . XXX. Quamquam , et si optima forent , riteque lata eadem praecepta , frustra nihilo minus adhiberentur , ut ad arguitstem naturalem , humauixate myue homines injusti revo cari possent . Siquidem religione sublata , aut inconsulta , aut etiam humano arbitrio de hac, vel illa eligenda , seu retinenda , facultate
concelsa , jam quid jultum , iniquun ve sit ,
ita ab hominum opinione pendebit , quemadmodum olim placita philosophorum , ac legumlatorum scita, quorum discrepantias numquam hactenus humana ratio diremit . Hinc consequens est , quod cogitandi libertate in is omni negocio soli humanae rationis regimini subacta, noti bene morata respublica, sed confusissimum Chaos emergat, necesse sit . Hi ne scelus in tenebris admissum , obscuraque virtus
In pari erunt streιio ό ρeudebit utrumque vaguntis Arbitrio vulgi , nec erit ni nomen ina
Qquemadmodum enim gai ue generatur , quemadmodum educatus , quemadmodum insitutus , ut inquit Cicero , ita etiam moratus fue-
64쪽
I S A G O G s . L i i inerti oportet , niti id adipiscatur , per quod
cum alienam , tum suam in se corrigat naturae depravationem ἱ Et idcirco quum id suis viri-hus nancisci minime potuerint primi nominis philosophi , nullus inter eos repertus est, qui it ι animo , & moribus constitutus esset; ut re-e a ratio postulare videbatur si) . XXXI. Quae quum ita se habere , scuti a me expossita , ac demonstrata sunt , nemo sanae mentis non videat , patet jam vel ab errantibus illusos esse , vel se incautis illudere velle , qui iisdem praeceptis tribuunt, ita for
malos elle suorum sociorum mores , ut Clean
iis sa) effatum illis quadrare velint, qui ad
instar Arcesilai, vitia , & virtutes commiscentis , minus caute fari videntur . Nempe si hominum ossicis perbra aliquando tollunt , ope rihus tamen illa commendant; scimus enim
Cleantem per adulationem sy) locutum fuisses de Arcesilao , quem & verbis , & operibus scelestum , juvenum corruptorem , disertum impudicu-,ac temerarium, Aristone ) Chio teste sit iste didicimus . Iadtent inter eo eninon sol una operibus; verum etiam cogitatio nibus justitiam coli . Nullus id , stili insaniss credat, quum virtutibus non sit locus aliquis ubi morum regula a capite ad calcem salsa esist
65쪽
Liv IS A G OG E. 8 quidem talis , ut ea uniuscujusque arbitrio in quamcumque partem Verti possiit . Quana ob rem non heic nece se est , omnia, eorundem placit:s recensere, quae ab iis propugnantur, quos hodierni Sapientes in Adeptorum, societatem recipiunt; illa si contractim recitavero , quae menti occurrunt ad metam properanti, satis erunt, ut aequi judices noscant, eos, sacris, quae colunt , inviolatis , nullo polle inter se certo , inviolabilique foedere copulari .
XXXIL Sunt enim inter illos aliqui , qui
senirntiam omnem in dubium revocant, ac certi quid , ubi pedem figant , se inventuros esse . desperant; & quamquam legibus, moribusque
regionis illius, in qua degunt sese externo cultu quodammodo alte perant , mente tamen de Deo , sit ne , an non lit Z Humana regat , an minime ὶ Nullo modo disquirendum arbitrantur . Alii omnia eadem lance expendunt dogmata , si ve revelata dicantur , & lint , ii Ve propria cujuscumque Sectar, aut salieni Christranorum dumtaxato Silae immemores im-b cillitatis nonnulli viam propriae beatitati S , sibi ipsi duces exquirunt , ac quae magis hoc te placent, cum iis , quae antea proba Verant in dies commutant. Non desunt,qui internos Animi perturbati motus pro divinis habent impulsibus, quos sua , alienorumque morum normam esse vosunt. Plerique nunc unam, mox aliam , aliquando nullam, saepe omnem approbant, vel
66쪽
IS AGOGE- LV improbant vivendi rationem,ac nullo alsumpto nomine libere de omni quacumque opinione pro arbitrio judicare malunt . Innumeri pene Haeretici principiis ex verbo rev'lato , aut tradito , seu etiam explicato , pessime tamen depravatis , ac ope , ut eorum mos est , Variatis , pertinaci obstinatione adhaerent , Roma iam Apostolicae, ac Sanctae,Catholicae Ecclesia: semper infesti . Hebrai nec Christum , nec novum per ipsum foedus, nobiscum initum, recipiunt. Turcae Malium edis deliria disciplinis omnibuS anteponunt. Caeteri mortales vel Idololat rae, vel Panthe istae, vel demum Athei sunt, quibus omnibus nosCatholici, utpote evidentibus credibilitatis nostrae argumentis unice, ac prie a liis gaudentes, tantopere repugnamuS, ut neque
cum singulis , neque cum plerisque omnibns in sacris communicare possimus , nili ejerata fide, quam ad sanguinis usque effusionem sanctissime
tueri , Deo vivo, & vero in nostrae regenerationis salutari lavacro spopondimus, ac saepe deinceps polliciti sumus . Illi omnes inter se sacris ipsis , quibus initiati sunt , non solum dissident, sed eadem sacra mutuae sunt abominationis , atque execrationis causiae . Neque
heic de solo sectarum discidio , ac quotidiano loquor conflictu ; sed etiam de discrepantia ,
quae inter eos , qui unam, eandemque doctrinam tueri contendunt e quum certissimis testimoniis constet Mahum edis sectatores' praeci-
67쪽
Lvi IS AGOGE.puos , quales lunt Turcae , Peris , ac Arabes tanto inter se religionis caussa odio flagrare , ut in precibus suis diris invicem alterum devoveant , de unus alteri salutem deneget. Hebraeorum commenta quantum inter se distent , satis superque testantur Scripturarum oracula, Kabbatae , traditiones , ac uti iusque Talnaudis paginae , si conserantur . De Haereticis nostri
temporis quid dicam ξ Quum eos jam pudeat
a cujuscumque sectae conditore nomen, ut olim in more habuerunt , a ssumere : Illud de eis verissime dicitur: Luot Copita, tot sententiae, R quidem non in variis solum Provinciis , ac Regnis, sed domo etiam in una , in eademque familia quam longissime se mutuo abhorrentes. De aliis non est quid memorem, quum nec ipsit sciant quid vere profiteantur. Qua ergo ratione sine faciorum discrimine injustos homines , qui in hisce sectis reperiuntur , ad aequitatem
naturalem , humanitatemque revocare poterimus 3 Quibus utendum ad haec obtinenda principiis Z Queisnam legis humana: , aut divinae vinculis inviolabile inter nos faedus feriri poterit , si in praecipuo , si in summo , ii in eo , quod primum est tantopere discrepamus λ
Religio sto liquidem est unicum societatis, ac
pacis vinculum , ac omnis compaginis fundamentum , in cujus stabilitate , ac firmitudinci
68쪽
IS AGOGE. avii omne foedus inniti debet , ut stabile sit , R in
conculsum . In ea omnis distimulatio nefas; simulatio omnis sacrilegium . Haec si desit , jam nec aequitas, nec humanitas, nec honestas, nec fides , nec pudor erit , quibus societas illa contineatur , foveatur , aeternumque duret. Haec nisi una in omnibus fuerit , frustra ex pluribus unum conflari caelum desideratur , & vadina est omnis spes de Iustitiae in terris postliminio . Iccirco si) Pietas ae aequitas , aiebat Lactantius r ΔΗ s senae sunt ejus . His duobus foutibus consai tota justitia ; sed caput ejus , origo in tuo primo es : in secundo 2iI owniI , ac ratio . Pietas autem nihil aliud est , quum Dei notio , Fcat Tri egisus veri ineae nivit , ni otio loco diximus ca) . Si ergo pietos es , cognoscere Deum , cujus cognitionis Θαe summa est, ut eum colas ; ignorat uiisue justitam . qui religionem Dei nou tenet: suo modo enim potes eum ibam nosse , qui μηδεoriutur ignorat Θ Plato quidem multa de uno Deo locutus es , a quo , ait , constitutum esse mundum : sed nihil de religione . Somnicoerῶς enim Deum , non cognoverat. suοαFjusitiae de Dionem pel irae , vel alius implere volui fel ; in primis religiones Deorum ePertere debuit , quia coutraria sunt pietati : Sic uti
etiam , ut consequens est , ea omnia , quae ip- sana
69쪽
sam religionis verae unitatem discindunt . XXXIII. Non prodest itaque cum quibusdam heic regerere , se Deum noscere unum , eumque una religione , quam veram credit , summo honore colere sed unicuique suam libere exercendam relinquere , ut civili inter nos commercio audere omnes sa-cile possint , mutuisque prodeste officiis si) ,
quum parietas i u sacrorum ad mesorem Dei gloriam conferat , nec detrimentum aliquod circati offerat . fuemadmodum Princisiis nomen , ac potentiam mirifice effert , alfurfura caeteros extollit linguanum , vesium , armorumque diper Has , qua populi , eidem subjem , utuntur , etiam quum regium intrant ciditatem , illamque praesentia , ac mercibus ornant , ditant . Nihil inquam Causis ipsorum ista llaec prosunt . Siquidem delirare potius , quam disputare est , sermonis , atque Ornamentorum diversitatem cum cultus religioli discrepantia comparare . Illa quicumque sint , nec Deo , nec Principi aliquid derogant . Haec autem de summi Numinis attributis non solum derogat , verum majestati illius maximam irrogat injuriam; ecquidem longe majorem ea , qua quis putaret principem suum affici , ab iis , qui legibus ab eo latis scita opponerent contraria , pro qui bus tuendis illas labefactarent , ac scinderent. Deum
70쪽
IS AGOGE. Lix Deum quippe colere omnis ratio docet, modum Vero , quo colendus est , ipse unice prascribit ; unde scite do more Lactantius
noster inquiebat si) . In colendo fa ere debemus , i, est , scire quid nobis , ct quomodo colendum ite Et tu uestiendo colere , id es ,re , is actu , quod scierimus implere . Ubi
ergo iupientia eum religione conjungitur i lisi scilicet, ubi Deus colitur unas , ubi vita bedi actus omnis ad unum Casut , ct ad unamiummam refertur . Qui ergo ad aequitatem naturalem omni de religione controversa se-Posita , ac sine sacrorum discrimine , injustos homines revocari posse contendunt ex firmiani nostri operibus , non ea sola ignorant, quae ab aut laore nostro de justitia traduntur, verum etiam id , in quo aequitas naturalis sita sit, numquam se novisse demonstrant, vel saltem depravatam inter , ac integram natum
ram nihil distare, stuhissime sibi persuaserunt.
Nec circa humanitatem minus aberrant. Nam
idem Laelantius docet, hanc nihil aliud esse , quam ejusdem Iustitiae ossicium secundum ; ait enim sa) . Primum incitim j sitiae eo eonjungi cum Deo e fecundum cum homine . Sed illud primum , religio dicitur , hoc secundum migericordia , vel humanitas nomiualur,