장음표시 사용
211쪽
dam irrationales imaginationes, sed odi ni a somnia, & ut plurimum speculatiui Neque enim turbatur ipsorum anici neque spe, neque timore : & sanὴ etiam corporis Voluptatibus imperant &subetiores existunt. Et Vt in summa dicam iri uiro graui & serio inlamnium no h apta ret, neque alia aliqua irrationalis imasti natio. vero nunquam decipiat insomnia tum vulgo, tum his qui ipsa iudicate possunt,apparent. Et Vulgus quidem qualia vult,aut qualia timet, talia stiam in somno videt. Verum sapientes diea iudicare potentes, qualia Volusi talium significativa cernunt. Si vero quis ine pertus talia viderit, credere oportet non ut insomniis, sed velut somniis. Velut exem si causa: Qua talia diiudicare potest, aut propterea quod libros de somniorum interpretatione contigit & legit, aut quod cum somniorum interpretibus conuersatus est,aut quod felici ad iudicadum coniectura utitur, si quidem comi- geri t i p iam a mare mulierem aliqua,non ipsam quam amat videbit, sed equum,aut
speculum , aut nauem, aut mare, aut animmal foemininum,aut vestessi muliebrem, aut aliud quiddam ex his quae mulierem significant. Si vetb animo peregrinationi dedito fuerit, non vehiculavi debit,neque naues, sed strata colligata,aut suppellabi,
lem conuolutam,aut peregrinationiSap paratum, aut etiam sibi volare videbitur, aut terraemotum aut bellum, aut fulmen
videbit. Et si quidem timuerit quis ipso rum aliquem,aut fugetit,n5 illum ipsum videbit , sed feram aliquam effugere se putabit, & vincula dirumper & praedo nes occidere, & diis sacrificare, & facere quaecunque alij homines faciunt, quo timore & turbatione se eximant. Quem admodum pictor in Corintho qui domini aedes perfringere solebat, multoties si bi videbatur, partim quidem tectu pro priae domus in qua degebat periisse, par tim vero etiam suum eaput abscissumesese. Et nihilominus aderat ipsi dominu , Madhuc nunc superest. Vetum quoniam tu' dicandi de huiusimodi artem nouerat ν nima ipsi artificiosius collusit. Haec e nim ipsa:si alius vidisset, domini mortem ipsi praesagiuissent. vero minime dubius circa haec haereas, scias quod mul xi quide & fet E plurimi. Vt ne dica omnς.
212쪽
gmnino autem pauci,& soli somnior i relationem docti homines, uialia de quibus praescriptus sermo mihi ha bitus est.
C A P. 2. omniorum omnium alia speculativa, alia allegorica, id est aliorum signifieatiua dicimus. Et speculativa quidem quae sic eueniunt quemadmodum vidcu tur. Allegorica vero quae ea quae significantur per aenigmata ostendunt. Q&ndoquidem vero & in his error quidam accidit dubitantibus,utrum visa ipsa expectare oporteat, aut aliud quid ex his euenturum, non facilὸ laesit & hie tibi diiudieare posse. Primum igitur quaecun- quae speculativa sunt, euestigio & valde
statim eueniunt. Vero allegorica, omnino tempore,aut multo,aut modico intercedente, aut ad summum die una. Postea autem stolidu utique fuerit, monstrosa & quae impossibile est vigilanti e5- tingere, ea ipsa sic ut speculativa accipereae expectare. Velut si quis sibi videatur
Deus factus esse , aux Volare, aut coInua habere, aut ad inferos descendisse, aut a cane morsus esse,aut depositum accipere, aut amicum videre aut solem, aut fugitiuum reperire,aut apud se coenam Parare,
aut bibere, aut aliquo intentionem dirigere, aut aliquid perdere. Haec enim&quaecunque his similia, alicubi quidem sic eueniunt velut videntur, alicubi Vero allegorice & significative. Si quidem igitur statim eueniunt, superfluum est ipsa
iudicare. Si vero no,sinsulis couenietem iudicationem ex priorib. libris adaptare 'pQrtet. tamen rara sunt,& semel aucubi fiunt ea velut monstrosia &praeter ordinem ae naturam harum rationum ς trientia, suscipienda quidem sunt, Vt Rrderi possint, usurpanda vero non Vt Pyditus de omnino uniuersalia. Etenim
Laodicensis qui sibi videbatur
213쪽
& communium, d alienorum &publi eorum, & mundanorum somniorum, tionem, valde sane exactὶ traditam iuptimo libro habes. Attame& in hae laeaeulatione illud adiiciemus, quod hi quet easdem cum aliquibus arte, habent, & si valde fuerint noti, ipsarum artium sunt fgnifieatiui. Proinde grammaticus nihil aliud fuerit, quam ipta grammatica ars& rhetor rhetorice. Atque sic etiam in at. tibus mechanicis faber ferrarius & ligna rius , artem fabrilem ferrariam & li na riam significant. Velut, Philagrius rhstor. Varum rhetorem aegrotantem insomnis vidit, & diu praeter propositum suum. consiluit. Et in Cyzico faber qui fabrum vicinum sibi mortuum efferri vidit exurgens ab ossicina, aiscessit, ac urbem deseruit.
μοις νομ α σpέτεω δέδεκταμ ε j-l De Elementis. CAP. 3. C Eterum aduersus eos qui inuidiose
de non abunde de elementis dictum esse putant, hic sermo conueniet,quo h beas quod ipse respondere possis, & non ab his qui plura esse dicunt decipiaris. Eorum quae sunt alia natura sunt,alia solennia & recepta existunt. Sunt autem prima haec & principalia duo elementa. Quae igitur natura existunt, eodem modo & umiliter habere oportet. Eorum vero quae solenta sint & recepta ali a quidem ipsi homines inter se constituentes sibiipsis faciunt,& appellatur huiusmodi consiletudo: est autem ut fama fert, lex non scripta. alia autem ob tit orem trasegressionis conscribentes leges appellant propterea quod lege sancita haec ita habere oportet. In communi quidem igitur paciscuntur inter se, de mysteriis , do festiuitatibus, de nundinis, de certamini bus,de militia,de agricultura, de urbibu inhabitandis, de nuptiis, de puerorum e ducatione, &de aliis his similibus. Verum ex sua quisque sententia & proses
sione, inter omnes utitur proprio vestixu,& calciatu,& victu,& tonsura,& reliquocirca corpus ornatu, & studio ac exerci xio, & proposito quod omnium maxime
pxobat. Nam, Alia aliis, legitima sua sita
214쪽
existunt, Pindarus inquit. At verbFaeienti aute iuXta scripturam, laudes &l honores, & celebritas magna, multaquesteuritas adest. Tras rediendi autem scri otas i pes, damna, poenae,& pericula inrit
hi Quod igitur lege sancitum est , in-l
diuisibile est, praeterquam temporis respectu. Consuetudo vero segmeta habet.& temporis,& artis, nominum. Omnia enim quae fiunt tum secundum legem, tu sine i e , omnino in tempore quodam fiunt, aut facta sunt,aut erunt. Temporis autem segmen insunt occasiones & hors. Faciunt autem singula homines aut artificiose aut inartificiose. Artificiose quidem scientes&docti. Inartificiose vero, qui non collectionem meditationum & sententiarum apprehesaium ad aliquem finem utilem,artem esse dissiniunt. Opus autem est arti instrumentis & machinis,& his quae unicuique comoda & propria iudieata sunt. Quod vero nihil eoru quae iexistunt sine nomine sit, superfluum est dicere. Ex nominibus autem alia gratiosa,alia infamia sunt. Quare si quis aliquid dixerit praeter ipsa sex elemen ta,potentia quidem horum alicuius proprium dicet, voce autem non proprium, velut gaudiu, tristitia. 3c inimicitia Sc amicitia,& morbus & tinitas, δι collapso & profectus corporum,& pulchritudo & turpitudo, & augmentum & decremetum, & generatio & finis,& quaecunque alia his similia , secundum naturam omnia iunt, neq; enim alia iunt a natura, neque Vi elemeta. neque enim est nudum nome natura,
sed eorum quae penitus & omnino fut*ra,& non futura sunt circumuolutio, nam tura appellatur. Sic etiam lex & consue-xddo , non ipsa iuxta seipsa nomina sunt Ioluti vox in& ii κινδαψος,sed alicu-λas lex,&alleuius consuetudo. Quare Vbi dis dixerit nuptias, & adulterium, & la-xrocinium, & depositum, & iniuriam, Minisus tonsuram,&vestem,& asiquem ci- qm, seipsam latet quod legis aut con stricinis nome dieit, velut aliud quod
mentum. Sic etiam quum Vas,aut aliquam, aut instiumentum,
,' 'VRm opificium per instrumenta
215쪽
C5munis quidem igitur sermo est quὀi
omnia quae secundum naturam,aut lege aut consuetudinem, aut tempus,aut arte' aut nomina videntur, bona sunt, verum his contraria, m la & in comoda. Meini. neris autem quod non omnino uuiuersa.
lis est hic sermo, sed ut plurimum magis
sic habet. Multa enim etiam iuxta rei substantias,naturae &alicui alior si eleme toru conuenienter Visa,bona tant. velut
verbi gratia, visus est sibi quida matrem verbiaare, eratque factum ipsum praeter lege, sed nihilominus utile ipsi fuit, qua-doquidem figulus erat: matrem autem terram ipsam vocamus, qua figulus verberans operatur. proinde multum operatus & lucratus est. Meminisse autem &eius oportet,quod maior consuetudo minorem supererat. V elut Apistides legi speritus consuetudinem habens in albis vestibus prodire, aegrotans visus est sibi aubas vestes ferre, & nihil profuit ipsi consuetudo. Non enim ita diu postea mortuus est. Maior enim erat consuetudo urgens, iuxta quam mor tui in albis vestib 'efferuntur. Ouin & artium potestates similes sunt,atq; etiam si actione sint disti, miles, eundem euentum habent. Velut,
Apollonides Chirurgus putauit se in
theatrum ad conflictum vulnerariu progressum esse, & multos sauciare, & sane multos per chirurgiam curauit. na & qui vulnerarium conflictu exercent,homerinae Graecis appellati, vulneiat quidem recruenta ut sed non occidere volunt. Sic e tiam chirurgus. Insuper vero S modis in libro relatis ut veris animum aduertes. & no delinques neque aberrabis. Quum autem manifeste istio & bono dicendienere sint declarati, superfluum est hice ipsis rursus verba facere orro curio sa somnia esse opinor, de rebus & nego cit quorum euriosi sunt homines irrationali impetu & concupiscentia nentes, si somnia de his videant eadem vero etiapetitoria vocari,propterea quod putans adiis videre aliquid earum rerum quae pix manibus sunt. Memineris autem quum somnium a diis petis, ut neque thus sussum iges , neque nomina arcana dicas, μ
216쪽
iti summa nihil curiosus deos interroga. Ridieulum enim sit, si homines graues his aut cum necessitate & violenter petunt nihil praebent, mansuetis autem lar. giuntur: Deos eos qui violenter expetunt Iiquid exaudire. At vero post somnium visum,&sacrifica&gratias age. Insuper & ridiculi sunt qui diis leges prae- heribunt, de his dico qui sic petunt, si mihi faciendum hoc est , si mihi hoe
coptinget,& si nunc Viderem Cereris fructum,sin minus, Bacchi. &, si quidem conduceret mihi & utile esset,acciperem aliquid. si veso non, darem. In eiusmodi enim multus error contingit. Nam Deus ad id quod euenturum est somnia suggerit animae videntis, quae natura vaticinatrix existit,etiam si est alia somniadi causa. Qui vero ad suam ipsius interrogationem in somnis visa excipit, si contrariasuerint, seducitur. velut aegrotanti panes crudi, quamuis Cereris fructus su*t, sed tamen propterea quod adabuntur, vehementiorem febrem inducunt. Ei vero qui uxorem ducere S sodalitatem contrahere vult, vitis & vinum , illa quidem propter pampinos, hoc vero propter temperaturam,conuenientiora sunt quam triticum aut hordeum. Et ei qui de profectu& promotione sua curiosus est, donare &dare aliquid melius est quam accipere, nidis sane a praestantioribus accipiat. Qui nim multa habet, etiam elargiri potest: qui vero non habet, ccipere non Verebi-xur. re petendum quidem est a diis s0mnium, de his rebus quarum aliquis est curiosus. modo autem praedicere ψportet, permittendum est ipsis diis, Minaeapsius animae.
Iuina autem somnia, ea quae dere incia M apparent. quemad-
care vocamus. Iudier quorum memoria
quoio A. isemniator ipse habet &meminit .Qusniam si vi-ςnx, tu autem reperiaria non visa.
217쪽
-λα iudicassie, erroris reprehensionem inmires. Oportet autem Omnibus inoa ignorantiae opinionem fugere & vitai '
prietates si non nosti, percunctare Peregrinationes autem & lectiones Veimaxime habitum tibi horum inducent Neque enim soli libri de somniorum interpretatione scripti hae commoditatem de se praebent, sed A qui aliam materiamae argumentum tractat. Mulier quaedam existimauit se in templum siue domum Dianae Ephesiae ingressam esse, istieque coenare. Ipsa vero no ita diu postea mota tua est. Mors enim poena est ingressae eo mulierculae. Meretricula autem quaedam Visa est sibi in Dianae sacellum ingressa esse, & libertatem adepta est, & scortationem exercere desiit. Non enim prius in sacellum ingredi poterat, nisis a meretricatu destitisset. Proinde etiam de aliis moribus iuxta singulas ciuitates aut regiones , secundum consuetu- dipem localem iudieabis. Minime vero negliges diligentet percunctari singula quae insomniis visa lunt. Nam aliquando ob paruam aliquam appositionem aut detractionem euentus diuersi fui, etiam circa ipsam animi dispositionem ac asse aionem. Velut, Quidam aegrotantem filium habens, visus est sibi ipsum inire, Alaetari, conualuit puer. Nam initus verbum Graecis mis ,αν,habere &perficere ac nancisci etiam significat. Sumptum autem est huiusmodi somni j iudicium,abeo quod laetatus est. A lius vero rursum ae grotantem filiuiis habens, visus est sibi inire ipsum,& tristari & poenitere. Mor' tuus est puer. Corrumpi enim de mori, itidem verbu initus emes ινων significat Verum iudicium ab eo quod tristatus est acceptum est. QDniam autem ipse pator erat actor,ipse adeo erat etia puero mor tis causa,qui non debito morbi temporς ipsium nutrierat. De his quidem igitur quae in pr fatione & ab initio primi libri scripta sunt, haec sufficiunt. Alia vero qu*te scire oportet hoc modo habent.
218쪽
o N E I R O C R I TI C A. De Supellectile texta.
solum lina & retia,& sportae,& nubeculae siue vela, sed &canistra &coriabes,&calathi,& Vittae,& monIlIa aurea,& omnes catenae ac coronae & quaecuniaque similes species, ad nuptias, & amicitias & sodalitates bona sunt, propter co-plicationem. Verum ad peregrinationem & cursum & fugam , impedimento sunt, propter ligationes,& adactiones inessicacia sunt, exceptis his qui cum dolo aliquid faciunt. Sunt etiam timentibus horreuda, propter vim detinendi.
De hominum obuentione. C A P. T. Quicunque obuiam veniunt, & quicunque videntur tum Viri, tum mulieres, amici quidem & benefactores, &in uniuersum qui non nocent, aut non nocuerunt, & Viventes & mortui, boni sunt. Imagines enim rerum eos qui videntur reputare oportet, bonarum quidem amicos,malarum vero inimicos.
De priore Fortuna. C A P. 8. olim quis possedit opes aut posifessiones, aut quos olim quum di Mat,habebat homines, eos nunc ha- ς indigus aut pauper si sibi videatur, Eius enim fortunae quae Rς fuit, reuersionem significat. Quae possedit, aut quos olim homi'vθdi erat egenus aut pau-toth habere Videatur, mula
219쪽
somnis videntur. C A P. 9. Ex hominibus qui in somnis videntur, bonas insequentes dies faciun qui sunt iucundissimi aut charissimi aut qui videntes amant, etiam si ipsos non noscat. malas vero inimicissimi aut odio s,aut qui videntes odio habent, etiam fi ipsos qui illi sunt lateat. Quo vero mini-mὲ dubius circa hunc sermonem haereas, quum aliquem amicorum videris,& m lum diem transegeris, scito quod odio habet te,simulat autem erga te amorem. Et quum quendam inimicum videris, x bona dies successerit,scito quod immerito ipsum odio persequeris.
QVicunque opifices obuiam fiunt &videntur,similes cum artibus euenini tuo habent. Consimiles autem tum ipsis,l xum artibus,ossicinae ipserum conspectael euentus habent,excepta meretrice & lai panari. Ipsa enim per se meretrix bona est. Ossicina vero ipsius mala. -rumi causas in sermone de coitu relatas habes.
bus. C A P. II. EX pueris mastuli boni sunt foeminae
malae: ambo autem curarum significationem habent. Pueri & iuuenes con ducibiliores sunt quam senes. Verum fidem faciendam Viri & senes conspecti pueris &iuuenibus sunt meliores, prα
xςrquam si quid absurdi fecerint aut di
220쪽
De psantis cito aut tarde nascenta tibin temque de animati
hin. CAP. I a. QVaecunquet tarde nascuntur,&tarde
augescunt, ex plantis quidem quercus,olea cupressus,&similes. Ex animalibus vero elephas, cornix, ceruus & similia: tum bona, tum mala tardius inducul. Quaecunque autem cito nascuntur,& cito augescunt, ex plantis quidem vitis &persica. Exanimalibus vero porcus & similia ei tὁ etiam tum bona,tum mala inducunt. Atque haec etiam in praefinitis temporibus eandem rationem habent. Similiter etiam omnia quae in agro nascuntur ad comparationem hortensium accipienda sunt:& agricolam cospectum similiter ut hortulanum. Proprie autem hortus lenonibus conducit, propter multa semina, & tempestiuam cultura. Omnes autem mulieres criminatur,velut impudicas & meretrices. Quaecunque longa sunt,uelut cupressi,& pinus,& perticu, re viri longi, & quaecunque similia, omnia longanimum esse iubent, & non frustra sestinare. Verum mutila & breuia, festinate iubent. De Mur G, Fundamentiue, Ar
Vaecunque solida, muri, & landa- - menta,& arbores vetustae, & ferrea adamantina, timentibus bona sunt, si non ab ipsis eontineatur.propter se ς litatem enim , timorem eximunt. Sinminu ,rugiendum esse significant. Quae-
mollia & robusta, bona ex aequo Quaecunque mollia & de-- bona sunt. Qiscunque si, dc paupertatis sunt'g'id tria.Cito enim deorsum repunt,